Η μουσική είναι γεμάτη με δεκάλεπτα και δεκαπεντάλεπτα έπη, αλλά η μαγκιά είναι να καταφέρεις να βγάλεις ένα τόσο μεγάλης διάρκειας τραγούδι στην ροκ και την ποπ χωρίς ποτέ να κάνεις τον ακροατή σου να βαρεθεί.

Μαζέψαμε τα καλύτερα ποπ, ροκ, μέταλ και ηλεκτρονικά τραγούδια άνω των 10 λεπτών μετά από πολύ σκέψη και τα παρουσιάζουμε παρακάτω in random order…

2112 – Rush
Το άλμπουμ 2112 του 1976 θεωρείται το καλύτερο που έβγαλε ποτέ το power trio των καναδών Rush. Γνωρίζω ανθρώπους που μισούν τη φωνή του Geddy Lee και γενικά δεν την παλεύουν με δαύτους, αλλά κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως το κομμάτι αυτό από την αρχή ως το τέλος του κρατάει τον ακροατή με τις τρίχες της πλάτης του σηκωμένες.

Hearts Alive – Mastodon
Τι ασύλληπτα πράγματα έγραψαν αυτοί εδώ οι τύποι πριν περίπου μια εικοσαετία. Δίσκος και τραγούδι-ορόσημα για τον σκληρό ήχο του 21ου αιώνα.

Octavarium – Dream Theater
Τραγούδι που, όπως λέει και το όνομα του, περιστρέφεται γύρω από τις «περιπέτειες» μιας οκτάβας. Το κομμάτι που διαιρείται σε πέντε ξεχωριστά μέρη τελειώνει όπως ακριβώς αρχίζει –αυτό είναι και το κεντρικό του θέμα, στιχουργικό και μη.

Where You Go I Go Too – Lindstrom
Πριν από 15 χρόνια βγήκε αυτό το ηλεκτρονικό έπος που ακούγεται απνευστί από το πρώτο μέχρι το τελευταίο του δευτερόλεπτο.

Marquee Moon – Television
Είναι η πρώτη φορά (ή η δεύτερη, αν αναλογιστούμε τα εκτενή τζαμαρίσματα των Velvet Underground στα ‘60s) που μια νεουορκεζικη μπάντα και δη ποστ πανκ αναλώνεται σε μακροσκελείς συνθέσεις άνω των 3-4 λεπτών και «μονομαχίες» ανάμεσα στους δυο κιθαρίστες της, Tom Verlaine και Richard Lloyd. Το κομμάτι αυτό είναι από το ομώνυμο άλμπουμ του 1977, κατά πολλούς το πλέον αντιπροσωπευτικό της ποστ πανκ σκηνής της Νέας Υόρκης. Tα εναρκτήρια ακόρντα του κομματιού τα έκλεψε πολύ ευγενικά μια άλλη μπάντα από την Νέα Υόρκη, 25 χρόνια μετά: οι Interpol.

Starless – King Crimson
Οι Βρετανοί που έγιναν γνωστοί από τον «Επιτάφιο» τους, το 1969, θα μπορούσαν να εκπροσωπούνται εδώ με ένα οποιοδήποτε άλλο κομμάτι, αλλά προτιμήθηκε αυτό επειδή είναι ενδεικτικό της πιο εγκεφαλικής, prog, πορείας που είχαν πάρει τότε, μακριά από το ψυχεδελικό κλίμα των τελών της δεκαετίας του ’60. Υπάρχει στο πέμπτο τους άλμπουμ, “Starless and Bible Black”, ενώ ο ήχος του σαξοφώνου θυμίζει πολύ εκείνον στο τραγούδι τους «21st Century Schizoid Man».

Surf Solar – Fuck Buttons
Το σπουδαιότερο κομμάτι ηλεκτρονικής μουσικής των τελευταίων 20 ετών. Απίστευτα ξεσηκωτικό και απογειωτικό.

Child in Time – Deep Purple
Γραμμένο το 1969, αποτελεί ίσως το πρώτο σπουδαίο ροκ τραγούδι άνω των 10 λεπτών. Τα αρχικά του ακόρντα είναι ευγενικά «δανεισμένα» από ένα τραγούδι των It’s a Beautiful Day, το “Bombay Calling” που είχε βγει μόλις μερικές εβδομάδες νωρίτερα. Όπως έχουν παραδεχτεί οι ίδιοι οι Purple, ο πιανίστας της μπάντας, Jon πήρε τις πρώτες νότες του κομματιού κι άρχισε να τις παίζει σε πιο αργό τέμπο. Έτσι βγήκε το κομμάτι αυτό, στο οποίο κι ο Ian Gillan μας αποδεικνύει πόσο μεγάλο λαρύγγι υπήρξε (κάποτε).

Maggot Brain – Funkadelic
«Παίξε για τα πρώτα πέντε λεπτά σαν να έμαθες μόλις πως η μητέρα σου πέθανε και για τα επόμενα πέντε σαν να αναστήθηκε», είχε πει ο George Clinton στον κιθαρίστα της μπάντας, Eddie Hazel. Αμφότεροι κάτω από την επήρεια LSD, ηχογράφησαν αυτόν τον επικό φανκ ροκ δυναμίτη με την πρώτη, χωρίς δεύτερες φορές και συνοδευτικές εκτελέσεις.

Echoes – Pink Floyd
Κανείς δεν περίμενε πως οι Floyd, το 1971 θα έβγαζαν κάτι τέτοιο. Όλοι όμως περίμεναν, αμέσως μετά από αυτό, να βγάλουν κάτι ακόμη συναισθηματικά και μουσικά ισχυρότερο, όπως κι έγινε –το Dark Side of the Moon. Στο κομμάτι αυτό, η κιθάρα του Gilmour ακούγεται σαν γλαρόνι που πετάει πάνω από τη θάλασσα και τα τέσσερα μέλη της μπάντας συνεισφέρουν εξίσου στο πρώτο πραγματικά σπουδαίο τραγούδι του βρετανικού συγκροτήματος.

Achilles Last Stand – Led Zeppelin
Το Achilles Last Stand ξεκινάει με τον John Bonham να βαράει τα τύμπανα του τόσο δυνατά, λες και ξέρει πως σε λίγα χρόνια από εκείνη τη στιγμή θα ήταν νεκρός. Το κομμάτι γράφτηκε από τον Plant στην χειρότερη περίοδο της ζωής του, λίγο αφού είχε χάσει τον πεντάχρονο γιο του σε δυστύχημα κι ο ίδιος είχε εμπλακεί σε ένα παραλίγο θανατηφόρο τροχαίο ατύχημα κατά τη διάρκεια των διακοπών του στη Ρόδο το καλοκαίρι του 1975.

Voodoo Chile – Jimi Hendrix
Το τραγούδι κανονικά ονομάζεται Voodoo Child, αλλά η λέξη ‘child’ στην μαύρη αργκό του Σιατλ προφέρεται με το τελευταίο της γράμμα άηχο. Εδώ έχουμε τον Jimi Hendrix στα απολύτως καλύτερα του, σε ένα αυτοσχεδιαστικό blues σολαρισμα 15 λεπτών με τις ανάλογες μουσικές εκρήξεις και τα κιθαριστικα πυροτεχνήματα του μεγάλου κιθαρίστα.

The Past Is A Grotesque Animal – Of Montreal
Ένας πραγματικά alt-indie ύμνος από το 2007 που μένει αξέχαστος σε όποιον τον ακούσει, είτε για πρώτη, είτε για νιοστή φορά.

Desolation Row – Bob Dylan
Πρέπει να είναι, την εποχή εκείνη, το μεγαλύτερο σε διάρκεια ποπ και ροκ τραγούδι που γράφτηκε ποτέ. Είναι πολλά πράγματα που δεν συμπαθώ στον Ντίλαν, όπως τη φωνή του, αλλά δεν μπορώ να μην του αναγνωρίσω πως κατά πρώτον έγραφε θεϊκούς στίχους και κατά δεύτερον δεν φοβόταν να παίξει με τη φωτιά, να πειραματιστεί και να ανοίξει νέους μουσικούς δρόμους.

Shine On You Crazy Diamond – Pink Floyd
Θα μπορούσα να βάλω το Atom Heart Mother (ή απλώς να γεμίσω μια λίστα με τραγούδια των Pink Floyd), αλλά δεν μπορώ να μην συμπεριλάβω το πρώτο κομμάτι που άκουσα ποτέ από δαύτους, από ένα βινύλιο με δυο άντρες που αντάλλασσαν χειραψία στο εξώφυλλο του.

Thick as a brick – Jethro Tull
Το κομμάτι που ακολούθησε το επιτυχημένο Aqualung (τον κυριότερο λόγο που θυμόμαστε ακόμη σήμερα τους Tull) δεν ήταν άλλο από μια φάρσα του ίδιου του τραγουδιστή και κιθαρίστα Ian Anderson: έσπειρε τεχνηέντως τη φήμη πως οι στίχοι του γράφτηκαν από ένα 12χρονο παιδί θαύμα, τον Gerald Bostock, γεγονός φυσικά ψευδές. Οι στίχοι όχι μόνο ήταν ολότελα δικοί του, αλλά ήταν και οι καλύτεροι που έγραψε ποτέ ο μεγαλοφυής Σκωτσέζος.

Close to the Edge – Yes
Το 1972 κομμάτια σαν κι αυτό μπορούσαν άνετα να σκαρφαλώσουν στις πρώτες θέσεις των καταλόγων επιτυχιών. Ήταν η εποχή όπου το prog rock διένυε την χρυσή του εποχή και άλμπουμ σαν και το ομώνυμο των βρετανών Yes καυχιόνταν πως έφερναν έναν ανανεωτικό αέρα στη μουσική.

Autobahn – Kraftwerk
Ποτέ ξανά δεν είχε ακουστεί ένα τραγούδι τόσων λεπτών αποκλειστικά από ηλεκτρονικά όργανα κι όχι από το κλασικό τρίπτυχο «κιθαρα-μπασο-ντραμς». Είναι το 1974, χρονιά ορόσημο της πειραματικής μουσικής, αλλά ακόμη κι έτσι ο μουσικός κόσμος δύσκολα μπορεί να κατανοήσει τι είδους επανάσταση θα έφερναν 4 Γερμανοί από το Ντίσελντορφ.

Cowgirl in the Sand – Neil Young and Crazy Horse
Δεύτερο και τελευταίο κομμάτι του καναδού στην εν λόγω λίστα και μάλιστα ένα που τυγχάνει και το αγαπημένο τραγούδι όλων των εποχών του μακαρίτη του Kurt Cobain. Ο κιθαρίστας και τραγουδιστής των Nirvana έλεγε συχνά πως είναι το πρώτο κομμάτι που έμαθε να παίζει στην κιθάρα, γι’ αυτό και φρόντιζε να το τιμά με μια διασκευή του στις πρώτες συναυλίες της μπάντας του.

In-A-Gadda-Da-Vida – Iron Butterfly
Κρύβει μέσα του μια ολόκληρη ψυχεδελική (κι όχι μόνο) ιστορία. Ο πραγματικός τίτλος του κομματιού ήταν «In the garden of Eden», αλλά επειδή γράφτηκε σε χαρτί μετά από μια βραδιά τριπαρισματος με LSD, την επόμενη μέρα ο τραγουδιστής είδε γραμμένο στο χαρτί μόνο αυτές τις πέντε ακατανόητες λέξεις.

Gumbo Variations – Frank Zappa
Μέγας πειραματιστής και προβοκάτορας που αρεσκόταν ιδιαιτέρως σε κάτι τέτοιες εκτενείς μουσικές ελεγείες. Κομμάτι που συγκαταλέγεται στα καλύτερα του και στο άλμπουμ «Hot Rats» του 1969.

Street Ηassle – Lou Reed
Όποιος έχει δει την πρόσφατη ταινία «Δεσμοί Διαζυγίου» (The Squid and the Whale), είχε θαυμάσει την καταπληκτική χρήση του συγκεκριμένου κομματιού στο φιλμ. Ο Ριντ το έγραψε το 1977 και συμπεριλήφθηκε στο ομώνυμο άλμπουμ του 1978, μεσούσης της ντίσκο φρενίτιδας στη Νέα Υόρκη, μιας μουσικής που ο Lou μισούσε παράφορα.

Funeral for a Friend / Love Lies Bleeding – Elton John
Σπουδαίο τραγούδι, όχι μόνο γιατί προέρχεται από έναν άνθρωπο που γνωρίζει όσο ελάχιστοι να παίζει τόσο καλά πιάνο, αλλά επειδή οδήγησε μέχρι και στη… δημιουργία του ομώνυμου ουαλικού συγκροτήματος 30 χρόνια μετά. Το τραγούδι, με τον εναλλακτικό τίτλο Love Lies Bleeding, είναι το εισαγωγικό κομμάτι του άλμπουμ Goodbye Yellow Brick Road του 1973.

Low Spark of High Heeled Boys – Traffic
Οι Traffic δεν ήταν ΜΟΝΟ η british invasion και ψυχεδελική μπάντα της δεκαετίας του ’60. Ήταν ΚΥΡΙΩΣ το prog rock συγκρότημα που από το 1970 και μετά έθεσε νέα στάνταρ σε όρους παιξίματος, στίχων και θεματικών πυρήνων γύρω από τους οποίους χτίζονταν τα τραγούδια. Κατ’ εμέ το εν λόγω τραγούδι είναι το καλύτερο όλης της δισκογραφίας τους.

Telegraph Road – Dire Straits
Ή αλλιώς 14 λεπτά με τον μεγάλο και τραγικό υποτιμημένο κιθαρίστα Mark Knopfler να κάνει τα δικά του πάνω στην ταστιέρα του, κόλπα που μόνο ως καλοδεχούμενα μπορούν να θεωρηθούν. Το συγκεκριμένο κομμάτι εκλαμβάνεται κι ως κύκνειο άσμα μιας μπάντας που παρέδωσε μερικά σπουδαία άλμπουμ μέχρι το 1984 και κατόπιν προσπεράστηκε από τις μουσικές εξελίξεις.

Tubular Βells – Μike Oldfield
Ορχηστρικό ή τραγούδι; Μάλλον το δεύτερο αν αναλογιστούμε και την φοβερή απαγγελία του Viv Stanshall στο τέλος του 23λεπτου αυτού κομματιού, κατ εμε μέσα στις μεγαλύτερες μουσικές παρακαταθήκες της prog rock σκηνής, έμπνευσης και δημιουργίας ενός, τότε μόλις… 19χρονου, μικρού μάγου-πολυοργανιστα που ήξερε λίγο πολύ να παίζει πάνω από 12 διαφορετικά μουσικά όργανα.

Station to station – David Βowie
Λίγο παραπάνω από τα 10 λεπτά, ανοίγει το ομώνυμο άλμπουμ του Λεπτού Λευκού Δούκα, ένα άλμπουμ που θεωρείται ως το πλέον «καμένο» του, αφού κυκλοφόρησε σε μια περίοδο που ο Μπάουι έκανε πάνω από 10 γραμμάρια κοκαΐνη την ημέρα προκειμένου να μπορεί να συνθέτει μουσική. Το αποτέλεσμα είναι φυσικά αξιοθαύμαστο, αλλά ποσά εγκεφαλικά κύτταρα έκαψε άραγε για να το πετύχει;

Lady Fantasy – Camel
Ακόμη μια μπάντα του prog rock κινήματος, με σύνδεση όμως και με την φολκ σκηνή του Καντερμπερι που βασίστηκε πάνω στην παραδοσιακή, λαϊκή βρετανική μουσική. Ένα αμάλγαμα από prog και φολκ είναι το κομμάτι αυτό, αδιαμφισβήτητα ένα από τα καλύτερα της δισκογραφίας ενός συγκροτήματος που κατά τη γνώμη κυκλοφόρησε, τη δεκαετία του ’70, ΜΟΝΟ άψογα άλμπουμ, το ένα καλύτερο από το άλλο.

July Morning – Uriah Heep
Αποκαλούμενο από πολλούς (κι από τους ίδιους τους Heep) ως το «Stairway to Heaven» της βρετανικής μπάντας, τους πετυχαίνει στην καλύτερη φάση της καριέρας τους, με τις κιθάρες να σπέρνουν, τα κιμπορντ να θερίζουν, τα μπάσο να οργώνει και τα ντραμς να σιγοντάρουν στη φωνή του Byron που μια φορά να την ακούσεις, δεν την ξεχνάς ποτέ.

The Εnd – Τhe Doors
Θα μπορούσε να είναι το «When the Music’s Over», αλλά ας παραδεχτούμε πως αυτό εδώ το τραγούδι είναι το αρχετυπικο δείγμα του κουαρτέτου από την Καλιφόρνια κι αυτό που τους επέβαλλε στην ψυχεδελική, μουσική αμερικανική αγορά των τελών της δεκαετίας του ’60. Ένας πρωτότυπος Οιδιπόδειος «φιλιππικός» με κατεύθυνση τους γονείς του ίδιου του Μορισον.

Supper’s Ready – Genesis
Το κομμάτι για το οποίο οι Genesis αξίζει να μνημονεύονται ες αεί, ένα δυστοπικο, πυκνό παραμύθι σε πέντε διαφορετικές πράξεις που αρχίζει ήρεμα, κλιμακώνεται, ηρεμεί ξανά και φτάνει στο τελικό οργασμικο φινάλε του, πάντα πλεγμένο μέσα από τους σουρεαλιστικούς στίχους του τραγουδιστή Peter Gabriel.

Rime of the Ancient Mariner – Iron Maiden
Και ένα ακόμη «μεταλλικό» τραγούδι, που πολλοί θεωρούν ως το καλύτερο μίας τεράστιας δισκογραφίας σαν κι αυτής των Maiden. Βέβαια, από ένα άλμπουμ όπως το «Powerslave», ποιο κομμάτι να πρωτοδιαλέξεις. Το τραγούδι βασίζεται πάνω στο ομώνυμο ποίημα του βρετανού βάρδου Samuel Taylor Coleridge που κυκλοφόρησε το 1798 και είναι μέχρι σήμερα το μεγαλύτερο ποίημα της αγγλικής λογοτεχνίας.