Όσες φορές να μπω και να βγω από το σπίτι η Booba θα είναι πάντα εκεί, πίσω από την πόρτα, να παρακαλεί για την είσοδό μου. Να μαραζώνει με την έξοδό μου. Να καρφώνει το βλέμμα στη κλειδαριά. Να χώνει τη μουσούδα στην ελάχιστη σχισμή που δημιουργείται με το ξεκλείδωμα. Να φιλάει το χέρι που κρατάει το κλειδί όπως η Αν Χαθαγουέι το χέρι της Σάρα Σίλβερμαν στο πάρτι μετά την απονομή των Όσκαρ, το 2013. Με σεβασμό και υπερηφάνεια. Δύο συστατικά επικοινωνίας τα οποία προκαλούν εξάρτηση.
Όσες φορές και να θυμώσω μαζί της άλλες τόσες θα ξεθυμώσω, βλέποντας τα μάτια της σαν τηγανιτά αβγά μεταμέλειας, με το άσπρο, του σκληρού χιτώνα, κάτω κάτω να υπογραμμίζει ένα άηχο συγγνώμη, μια παραδοχή σφάλματος τόσο ηρωική και μεγαλοπρεπή. Κανένας εγωισμός, καμία ματαιοδοξία. «Μάλιστα κυρία μου, έσφαλα. Γι’ αυτό και θα μείνω ακίνητη σαν άγαλμα για 15 λεπτά της ώρας, κοιτάζοντας το άπειρο και ακούγοντας τις αγριοφωνάρες σου μέχρι να καταλάβεις γιατί πραγματικά αξίζει να εκνευρίζεσαι σε αυτή τη ζωή». Θα μου έλεγε. Αλλά δεν μου λέει.
Η φίλη μου, η οποία απέκτησε σκύλο μέσα στην πανδημία, τον Ράσελ, πήρε μεγάλη χαρά σε μια πολύ δύσκολη περίοδο. Μια μελέτη του 2021 διαπίστωσε ότι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι άνθρωποι που κατείχαν σκύλους ένιωθαν μεγαλύτερη κοινωνική υποστήριξη και είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν συμπτώματα κατάθλιψης σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν είχαν σκύλο αλλά ήθελαν να αποκτήσουν. Η γούνα του Ράσελ τον κάνει να μοιάζει με ροκ σταρ ή με τον Ράσελ Μπραντ, αναλόγως από που τον κοιτάς και τα περίεργα γαυγίσματά του μοιάζουν με μαϊμούδες-σοπράνο που κάνουν τους πάντες να γελάνε ενώ τα παιδιά της λατρεύουν να παίζουν διελκυστίνδα μαζί του στον κήπο.

Βέβαια ο Ράσελ έχει επίσης, κατά καιρούς, γίνει ένας μπελάς, κάνοντας πράγματα όπως το να πηδάει στο τραπέζι της κουζίνας για να κλέψει το μπουρίτο των παιδιών, να τραβάει το λουρί του σαν έλκηθρο στις βόλτες, να τρώει τις παντόφλες. Έτσι, πριν από μερικούς μήνες, η φίλη μου προσέλαβε έναν εκπαιδευτή για να την βοηθήσει να τον καταλάβουν. Το πρώτο πράγμα που τους δίδαξε η εκπαιδεύτριά τους ήταν ότι μάλλον παρερμήνευαν πολλά από τα στοιχεία της συμπεριφοράς του Ράσελ, όπως κάνουν οι περισσότεροι ιδιοκτήτες -κι εγώ σίγουρα. «Οι σκύλοι επικοινωνούν πάντα μαζί μας, αλλά τις περισσότερες φορές δεν τους ακούμε, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα συμπεριφοράς», τους είπε. Με έκπληξη έμαθα από τη φίλη μου που έμαθε από την εκπαιδεύτρια ότι όταν ένα κουτάβι γυρίζει ανάσκελα, δεν θέλει απαραίτητα να του τρίψουμε την κοιλιά -μπορεί απλά να ξεκαθαρίζει ότι θέλει λίγο χώρο. Πάντα υπέθετα ότι όταν ένας σκύλος κουνάει την ουρά του, σημαίνει ότι είναι χαρούμενος, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να σημαίνει ότι είναι τσιτωμένος και έτοιμος να ξεσπάσει.

Ήθελα να μάθω περισσότερα για το τι κάνει τους σκύλους να συμπεριφέρονται με τον τρόπο που συμπεριφέρονται, οπότε απευθύνθηκα σε διάφορα επιστημονικά σάιτ για να εξηγήσω τι αντιλαμβάνονται ως λάθος οι άνθρωποι όταν πρόκειται για τη συμπεριφορά των σκύλων.

Πώς να αναγνωρίσουμε τα σημάδια κινδύνου

Ένα βασικό λάθος που κάνουν οι άνθρωποι είναι ότι συχνά τους διαφεύγουν τα σημάδια που δείχνουν ότι οι σκύλοι είναι αγχωμένοι ή ανήσυχοι -μπορεί να ακολουθήσει επιθετική συμπεριφορά. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ένα στρεσαρισμένο κουτάβι μπορεί να δείξει ότι φοβάται γλείφοντας τα χείλη του, να χασμουρηθεί, να σηκώσει ένα μπροστινό πόδι, να ξυθεί, να τρέμει, να λαχανιάσει ή απλά να βηματίζει στον χώρο. Τα μάτια του μπορεί επίσης να αλλάζουν: Αυτό που ο σύντροφός μου και εγώ αποκαλούσαμε «τρελό μάτι» – τα μάτια της Booba γύριζαν και έβλεπες περισσότερο από λευκό, αυτό είναι ένα φαινόμενο που ονομάζεται «μάτι φάλαινας» και είναι συχνά σημάδι αγωνίας του σκύλου.
Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε φορά που ο σκύλος μας πανικοβάλλεται, χασμουριέται ή σηκώνει το πόδι του, βρίσκεται στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Τα σκυλιά λαχανιάζουν και όταν ζεσταίνονται. Ορισμένα σκυλιά, όπως τα pointer, σηκώνουν τις μπροστινές τους πατούσες όταν συλλαμβάνουν μια μυρωδιά. Το χασμουρητό μπορεί επίσης να σημαίνει ότι ο σκύλος είναι κουρασμένος.
Αν ο σκύλος μας βρεθεί εκτός εαυτού, τι πρέπει να κάνουμε; Πρώτον, προσπαθούμε να καταλάβουμε τι μπορεί να προκαλεί τη δυσφορία του. Βρίσκεται σε κάποιο άγνωστο μέρος; Γνωρίζει ο σκύλος σας νέους ανθρώπους ή άλλους σκύλους που δεν έχει ξαναδεί;
Οι κινήσεις της ουράς είναι ένα άλλο πράγμα που νομίζουμε ότι καταλαβαίνουμε, αλλά συνήθως δεν το καταλαβαίνουμε. Η πιο συνηθισμένη παρανόηση, μακράν, είναι ότι το κούνημα της ουράς σημαίνει σίγουρα ότι ο σκύλος είναι ευτυχισμένος. Αν το κούνημα της ουράς ενός σκύλου είναι ρευστό και χαλαρό, τότε ναι, είναι πιθανώς ικανοποιημένος, αλλά αν η ουρά κουνιέται ελάχιστα και φαίνεται άκαμπτη, τότε μπορεί να είναι σημάδι ότι πρόκειται να γίνει επιθετικός. Η έρευνα δείχνει, επίσης, ότι όταν η ουρά ενός σκύλου κουνάει περισσότερο προς τα δεξιά, είναι χαρούμενος, αλλά αν κουνάει περισσότερο προς τα αριστερά, αισθάνεται εχθρικά.

Πώς να διαχειριστούμε την κοινωνική ζωή ενός σκύλου

Πολλά από τα λάθη που κάνουμε ως ιδιοκτήτες σκύλων περιστρέφονται γύρω από τον τρόπο με τον οποίο χειριζόμαστε τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις τους. Συχνά δεν αναγνωρίζουμε τα σημάδια – λαχάνιασμα, άκαμπτο κούνημα της ουράς, γλείψιμο των χειλιών, χασμουρητό – που δείχνουν ότι ο σκύλος μας νιώθει άβολα με άλλους ανθρώπους ή σκύλους και χρειάζεται βοήθεια. Η ανταπόκριση στα σημάδια τους μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να ζητήσουμε από τους άλλους ανθρώπους να αφήσουν χώρο στον σκύλο μας. Ίσως σημαίνει να φύγουμε απλά από το πάρκο σκύλων και να πάμε σπίτι. Πιθανώς το χειρότερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να μην κάνουμε τίποτα. Αν δεν επέμβουμε, αυξάνουμε τον κίνδυνο να γίνουμε επιθετικοί.
Ένας λόγος που κάνουμε αυτά τα λάθη είναι ότι τείνουμε να υποθέτουμε ότι τα σκυλιά είναι πιο εξωστρεφή από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Οι άνθρωποι που αγαπούν τα σκυλιά αγαπούν να γνωρίζουν νέα σκυλιά. Αλλά δεν αρέσει σε όλους τους σκύλους να γνωρίζουν νέους ανθρώπους ή σκύλους.
Αν ο ιδιοκτήτης του άλλου σκύλου πει ότι είναι εντάξει, πλησιάζουμε τον σκύλο αργά. Σταματάμε λίγα μέτρα μακριά, γονατίζουμε ή σκύβουμε και βλέπουμε αν ο σκύλος μας πλησιάσει. Αν δεν το κάνει – και ειδικά αν κοιτάζει ή απομακρύνεται – είναι σημάδι ότι δεν πρέπει να πλησιάσουμε περισσότερο. Δεν πλησιάζουμε ποτέ έναν σκύλο με το χέρι απλωμένο -αυτό μπορεί να προκαλέσει επιθετικότητα σε σκύλους που έχουν υποστεί κακομεταχείριση και θα μπορούσε να οδηγήσει σε δάγκωμα.

Το κουτάβι μας δεν είναι άνθρωπος

Οι ειδικοί λένε ότι συχνά αποδίδουμε τις πράξεις του σκύλου μας σε συναισθήματα που δεν έχει στην πραγματικότητα. Πάντα υπέθετα ότι η Booba γλείφει το πρόσωπό μου επειδή με αγαπάει. Όμως -και φίλε μου, λυπήθηκα που το έμαθα αυτό- τα σκυλιά συχνά γλείφουν τα πρόσωπα επειδή ελπίζουν να πάρουν μια γεύση από αυτό που έφαγες πρόσφατα, έγραφε ο Evan MacLean, εξελικτικός ανθρωπολόγος και συγκριτικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. «Αυτό προέρχεται από τη συμπεριφορά των νεαρών λύκων, οι οποίοι γλείφουν το εσωτερικό του στόματος της μητέρας τους, ώστε η μητέρα τους να αναμασάει τροφή για να την φάνε. Το οποίο εξηγεί γιατί μερικά σκυλιά κάνουν αηδιαστικά πράγματα όπως το να τρώνε τον εμετό των ανθρώπων».
Ένα άλλο λάθος που κάνουμε είναι να υποθέτουμε ότι στα σκυλιά αρέσουν τα ίδια πράγματα με εμάς. Ναι, σε ορισμένα σκυλιά αρέσει να τα χαϊδεύουν και να τα αγκαλιάζουν. Αλλά όχι σε όλα. O Ράσελ μερικές φορές γυρνάει ανάσκελα όταν ο 11χρονος γιος της φίλης μου τον χαϊδεύει, και αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή αισθάνεται άβολα, όχι επειδή θέλει να του τρίψουν την κοιλιά αν και ομολογουμένως είναι δύσκολο να καταλάβουμε τη διαφορά.
Επίσης, αυτή η ένοχη έκφραση που βλέπουμε στο πρόσωπο του σκύλου μας αφού έχει κάνει κάτι «κακό» δεν είναι στην πραγματικότητα σημάδι ότι νιώθει ντροπή – πιθανότατα απλώς ανταποκρίνεται στο θυμό μας. «Οι σκύλοι δείχνουν αυτό το βλέμμα ως απάντηση στη συμπεριφορά ή τον τόνο του ανθρώπου τους, όχι στο ότι έκαναν κάτι που εμείς θεωρούμε λάθος», έγραψε η γνωσιακή επιστήμονας Alexandra Horowitz, η οποία διευθύνει το Εργαστήριο Γνώσης Σκύλων του Κολλεγίου Barnard.
Τελικά, οι σκύλοι μας καταλαβαίνουν πολύ καλύτερα από ό,τι εμείς τους καταλαβαίνουμε. Κατά τη διάρκεια χιλιάδων ετών εξημέρωσης, έχουν γίνει πολύ καλοί στο να διαβάζουν τα συναισθήματά μας αλλά δεν νομίζω ότι έχει λειτουργήσει τόσο πολύ το αντίστροφο. Γουφ!

 

*Με στοιχεία από nytimes.com