Αν υπάρχει συνδυσμός λέξεων, ένα τρίπτυχο, για να περιγράψουμε το ελληνικό καλοκαίρι θα ήταν το «θάλασσα – αλκοόλ – κουνούπια». Η σχέση της θάλασσας με το αλκοόλ καλό είναι να αποφεύγεται, ενώ ο συνδυασμός θάλασσα – κουνούπια παρουσιάζεται συνήθως κατά τις βραδινές ώρες σε πευκόφυτες παραλίες. Τι γίνεται όμως με το αλκοόλ και τα κουνούπια;
Όπως διαπίστωσε το Journal of the American Mosquito Control Association, η πιθανότητα να σε τσιμπήσει κουνούπι φαίνεται να αυξάνεται δραματικά αν πιείς αλκοόλ. Οπότε, αν είσαι με παρέα, κάπου, οπουδήποτε, και ξεκινήσετε τις μπύρες και τα κοκτέιλ, μάλλον όλοι θα ακούσετε το εκνευριστικό «ζβιιιν» στα αυτιά σας και λίγο αργότερα θα νιώσετε μια ξαφνική φαγούρα στο σώμα σας.
Η μελέτη αυτή, στην οποία συμμετείχαν μόνο 13 άτομα, έδειξε ότι όσοι είχαν πιει ένα μπουκάλι μπύρα, είχαν περισσότερες πιθανότητες να «σβήσουν την δίψα» των κουνουπιών με το αίμα τους. Γιατί ακριβώς τα κουνούπια φαίνεται να έλκονται περισσότερο απ’ αυτούς που έχουν καταναλώσει αλκοόλ, κανείς δεν είναι απόλυτα σίγουρος. Γνωρίζουμε ότι τα κουνούπια πλησιάζουν τον άνθρωπο, χάρη σε δύο χημικές ουσίες που εκπνέουμε όταν αναπνέουμε: διοξείδιο του άνθρακα και οκτανόλη.
Αυτό, μας οδηγεί λοιπόν στο ερώτημα, μεθάνε τα κουνούπια; Υπάρχει περίπτωση, αν εγώ αρχίζω και έρχομαι σε μια κατάσταση ευφορίας, ζάλης κλπ, να συμβεί κάτι αντίστοιχο και στο κουνούπι που με τσίμπησε στην πέμπτη μπύρα που ήπια;
Η εντομολόγος Tanya Dapkey, από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στη Φιλαδέλφεια, δήλωσε στο BBC Future: «Υποψιάζομαι ότι η απάντηση είναι όχι, επειδή το επίπεδο αλκοόλ στο αίμα θα είναι τόσο χαμηλό». Κρίμα. Αλήθεια, θα μπορούσα να μεθύσω επίτηδες ένα βράδυ στο μπαλκόνι μου, προκειμένου να μου επιτεθούν τα κουνούπια του γκέτο της γειτονιάς και μετά να τα βλέπω να παραπετάνε σαν Άγγλος τουρίστας στον Λαγανά στην Ζάκυνθο.
Σε ένα πρόσφατο άρθρο στο Popular Science, ο εντομολόγος Coby Schal, από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, επεσήμανε ότι ένας άνθρωπος που έχει πιει δέκα ποτά μπορεί να έχει επίπεδο αλκοόλ στο αίμα του 0,2%. Αλλά αν το κουνούπι έπινε όλο το αίμα αυτού του ανθρώπου, οι επιπτώσεις θα ήταν αμελητέες για το ίδιο. Το κουνούπι πίνει τόσο μικρές ποσότητες αίματος, που ισοδυναμεί με την αραίωση αυτών των ποτών στο 1/25 της δύναμής τους.
Επίσης, η εξέλιξη των ειδών μπορεί να έχει δώσει στο κουνούπι και κάποια επιπλέον βοήθεια. Οποιοδήποτε υγρό εκτός από αίμα, διοχετεύεται πρώτα σε έναν ξεχωριστό πεπτικό σάκο όπου τα ένζυμα το διασπούν. Έτσι, είναι πιθανό το αλκοόλ να εξουδετερώνεται πριν φτάσει καν στο νευρικό σύστημα του εντόμου. Αν γινόταν κάτι αντίστοιχο σε εμάς, λογικά απ’ την βρύση θα έτρεχε ρούμι.
«Τα ένζυμα διασπούν οτιδήποτε βλαβερό, όπως το αλκοόλ και τα βακτήρια» λέει η Erica McAlister, επιμελήτρια εντόμων στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου. «Δεν ξέρω αν τα κουνούπια μεθούν. Όμως, εκείνες οι μύγες που έχουν μια προτίμηση στα φρούτα, μεθούν» συμπληρώνει η McAlister. «Μεθούν, αλλά ταυτόχρονα έχουν πολύ μεγάλη ανοχή. Σε μικρότερες δόσεις αλκοόλης, γίνονται υπερδραστήριες και φλερτάρουν. Επίσης, γίνονται λιγότερο επιλεκτικές όσον αφορά τους συντρόφους τους».
Στα κουνούπια αρέσουν επίσης και τα σάπια φρούτα, τα οποία δημιουργούν αλκοόλ, καθώς τα σάκχαρα που περιέχουν ζυμώνονται. Μόνο τα θηλυκά τρέφονται με αίμα, προκειμένου να πάρουν την πρωτεΐνη που απαιτείται για τη δημιουργία των αυγών. Τα αρσενικά και τα θηλυκά τρέφονται επίσης με νέκταρ που παράγουν τα λουλούδια και χρησιμοποιούν τη ζάχαρη που περιέχεται σ’ αυτά, για να τους δώσει ενέργεια να επιβιώσουν.
Ορισμένοι άνθρωποι, έχουν μια γενετική σύσταση που τους κάνει πιο ελκυστικούς στα κουνούπια. Πιστεύεται, ότι έως και το 20% του πληθυσμού μπορεί να φέρει χαρακτηριστικά που τους καθιστούν πιο επιρρεπείς στα τσιμπήματα. Ένα από αυτά, είναι η ομάδα αίματος. Σε μια μελέτη, όσοι είχαν ομάδα αίματος Ο είχαν διπλάσιες πιθανότητες να τσιμπηθούν σε σχέση με όσους είχαν ομάδα αίματος Α. Ακόμα ένας παράγοντας, φαίνεται να είναι η υψηλή θερμοκρασία σώματος. Οι έγκυες γυναίκες (που πιθανώς σχετίζονται με τη θερμοκρασία του σώματος), όσοι εκπνέουν έντονα (βγάζοντας περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα) και οι μεγαλόσωμοι άνθρωποι, είναι αυτοί επίσης που θα προτιμήσουν τα κουνούπια.
Μια άλλη πληροφορία που μας δίνεται – και μας οδηγεί στην τρέλα, είναι πως τα κουνούπια είναι επιλεκτικά ως προς το πού θα μας τσιμπήσουν, ανάλογα με το είδος που μας επιτίθεται. Ορισμένα προτιμούν τα πόδια και τα πέλματά, ενώ άλλα είναι πιο πιθανό να στραφούν προς το λαιμό και το πρόσωπό μας.
Αλλά η αιθανόλη που εκπέμπουμε στον ιδρώτα μας, όταν έχουμε πιει αλκοόλ, μπορεί να είναι το χημικό στοιχείο πίσω από τα ευρήματα της μελέτης του Journal of the American Mosquito Control Association που αναφέρα στην αρχή. Μια παρόμοια έρευνα, αυτή τη φορά με 18 άτομα στην Μπουρκίνα Φάσο το 2010, διαπίστωσε επίσης ότι τα κουνούπια προσελκύονταν από εκείνους που είχαν πιει. Η αιθανόλη στο αλκοόλ που πίνουμε – και που αποβάλλεται σε ελάχιστες ποσότητες μέσω του ιδρώτα μας – μπορεί να είναι ένα «κλείσιμο ματιού» προς τα κουνούπια ότι υπάρχει κάποιο «γεύμα» κοντά τους.
«Το επίπεδο του εκπνεόμενου διοξειδίου του άνθρακα και η θερμοκρασία του σώματος δεν είχαν καμία επίδραση στην ελκυστικότητα του ανθρώπου στα κουνούπια. Παρά την ατομική διαφοροποίηση των εθελοντών, η κατανάλωση μπύρας αύξησε σταθερά την ελκυστικότητα στα κουνούπια», σημειώνεται στα ευρήματα εκείνης της έκθεσης. Μάλιστα. Δηλαδή, να θες να πιεις μια μπύρα σαν άνθρωπος και να έχεις επιπτώσεις με τσιμπήματα. Τι ωραία που είναι η φύση μας.
Το αλκοόλ λοιπόν μπορεί να φαίνεται πως χτυπάει το καμπανάκι του φαγητού στα κουνούπια, αλλά η McAlister επισημαίνει ότι «οι κύριοι παράγοντες που προσελκύουν τα κουνούπια προς το μέρος σας, είναι πιθανότατα συνυφασμένοι με τη γενετική σας σύσταση».
Οπότε η αλήθεια, μάλλον, πρέπει να είναι κάπου στη μέση. Και αν κάποια πλευρά κάνει εντελώς λάθος, το σίγουρο είναι ένα. Κανείς δεν μπορεί να γλιτώσει απ’ τα κουνούπια. Τουλάχιστον, αν έχουμε πιεί και μας τσιμπήσουν, δεν θα είναι το τελευταίο πράγμα που θα νιώσουμε και θα νοιαστούμε γι’ αυτό.
Αν υπάρχει συνδυσμός λέξεων, ένα τρίπτυχο, για να περιγράψουμε το ελληνικό καλοκαίρι θα ήταν το «θάλασσα – αλκοόλ – κουνούπια». Η σχέση της θάλασσας με το αλκοόλ καλό είναι να αποφεύγεται, ενώ ο συνδυασμός θάλασσα – κουνούπια παρουσιάζεται συνήθως κατά τις βραδινές ώρες σε πευκόφυτες παραλίες. Τι γίνεται όμως με το αλκοόλ και τα κουνούπια;
Όπως διαπίστωσε το Journal of the American Mosquito Control Association, η πιθανότητα να σε τσιμπήσει κουνούπι φαίνεται να αυξάνεται δραματικά αν πιείς αλκοόλ. Οπότε, αν είσαι με παρέα, κάπου, οπουδήποτε, και ξεκινήσετε τις μπύρες και τα κοκτέιλ, μάλλον όλοι θα ακούσετε το εκνευριστικό «ζβιιιν» στα αυτιά σας και λίγο αργότερα θα νιώσετε μια ξαφνική φαγούρα στο σώμα σας.
Η μελέτη αυτή, στην οποία συμμετείχαν μόνο 13 άτομα, έδειξε ότι όσοι είχαν πιει ένα μπουκάλι μπύρα, είχαν περισσότερες πιθανότητες να «σβήσουν την δίψα» των κουνουπιών με το αίμα τους. Γιατί ακριβώς τα κουνούπια φαίνεται να έλκονται περισσότερο απ’ αυτούς που έχουν καταναλώσει αλκοόλ, κανείς δεν είναι απόλυτα σίγουρος. Γνωρίζουμε ότι τα κουνούπια πλησιάζουν τον άνθρωπο, χάρη σε δύο χημικές ουσίες που εκπνέουμε όταν αναπνέουμε: διοξείδιο του άνθρακα και οκτανόλη.
Αυτό, μας οδηγεί λοιπόν στο ερώτημα, μεθάνε τα κουνούπια; Υπάρχει περίπτωση, αν εγώ αρχίζω και έρχομαι σε μια κατάσταση ευφορίας, ζάλης κλπ, να συμβεί κάτι αντίστοιχο και στο κουνούπι που με τσίμπησε στην πέμπτη μπύρα που ήπια;
Η εντομολόγος Tanya Dapkey, από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στη Φιλαδέλφεια, δήλωσε στο BBC Future: «Υποψιάζομαι ότι η απάντηση είναι όχι, επειδή το επίπεδο αλκοόλ στο αίμα θα είναι τόσο χαμηλό». Κρίμα. Αλήθεια, θα μπορούσα να μεθύσω επίτηδες ένα βράδυ στο μπαλκόνι μου, προκειμένου να μου επιτεθούν τα κουνούπια του γκέτο της γειτονιάς και μετά να τα βλέπω να παραπετάνε σαν Άγγλος τουρίστας στον Λαγανά στην Ζάκυνθο.
Σε ένα πρόσφατο άρθρο στο Popular Science, ο εντομολόγος Coby Schal, από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, επεσήμανε ότι ένας άνθρωπος που έχει πιει δέκα ποτά μπορεί να έχει επίπεδο αλκοόλ στο αίμα του 0,2%. Αλλά αν το κουνούπι έπινε όλο το αίμα αυτού του ανθρώπου, οι επιπτώσεις θα ήταν αμελητέες για το ίδιο. Το κουνούπι πίνει τόσο μικρές ποσότητες αίματος, που ισοδυναμεί με την αραίωση αυτών των ποτών στο 1/25 της δύναμής τους.
Επίσης, η εξέλιξη των ειδών μπορεί να έχει δώσει στο κουνούπι και κάποια επιπλέον βοήθεια. Οποιοδήποτε υγρό εκτός από αίμα, διοχετεύεται πρώτα σε έναν ξεχωριστό πεπτικό σάκο όπου τα ένζυμα το διασπούν. Έτσι, είναι πιθανό το αλκοόλ να εξουδετερώνεται πριν φτάσει καν στο νευρικό σύστημα του εντόμου. Αν γινόταν κάτι αντίστοιχο σε εμάς, λογικά απ’ την βρύση θα έτρεχε ρούμι.
«Τα ένζυμα διασπούν οτιδήποτε βλαβερό, όπως το αλκοόλ και τα βακτήρια» λέει η Erica McAlister, επιμελήτρια εντόμων στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου. «Δεν ξέρω αν τα κουνούπια μεθούν. Όμως, εκείνες οι μύγες που έχουν μια προτίμηση στα φρούτα, μεθούν» συμπληρώνει η McAlister. «Μεθούν, αλλά ταυτόχρονα έχουν πολύ μεγάλη ανοχή. Σε μικρότερες δόσεις αλκοόλης, γίνονται υπερδραστήριες και φλερτάρουν. Επίσης, γίνονται λιγότερο επιλεκτικές όσον αφορά τους συντρόφους τους».
Στα κουνούπια αρέσουν επίσης και τα σάπια φρούτα, τα οποία δημιουργούν αλκοόλ, καθώς τα σάκχαρα που περιέχουν ζυμώνονται. Μόνο τα θηλυκά τρέφονται με αίμα, προκειμένου να πάρουν την πρωτεΐνη που απαιτείται για τη δημιουργία των αυγών. Τα αρσενικά και τα θηλυκά τρέφονται επίσης με νέκταρ που παράγουν τα λουλούδια και χρησιμοποιούν τη ζάχαρη που περιέχεται σ’ αυτά, για να τους δώσει ενέργεια να επιβιώσουν.
Ορισμένοι άνθρωποι, έχουν μια γενετική σύσταση που τους κάνει πιο ελκυστικούς στα κουνούπια. Πιστεύεται, ότι έως και το 20% του πληθυσμού μπορεί να φέρει χαρακτηριστικά που τους καθιστούν πιο επιρρεπείς στα τσιμπήματα. Ένα από αυτά, είναι η ομάδα αίματος. Σε μια μελέτη, όσοι είχαν ομάδα αίματος Ο είχαν διπλάσιες πιθανότητες να τσιμπηθούν σε σχέση με όσους είχαν ομάδα αίματος Α. Ακόμα ένας παράγοντας, φαίνεται να είναι η υψηλή θερμοκρασία σώματος. Οι έγκυες γυναίκες (που πιθανώς σχετίζονται με τη θερμοκρασία του σώματος), όσοι εκπνέουν έντονα (βγάζοντας περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα) και οι μεγαλόσωμοι άνθρωποι, είναι αυτοί επίσης που θα προτιμήσουν τα κουνούπια.
Μια άλλη πληροφορία που μας δίνεται – και μας οδηγεί στην τρέλα, είναι πως τα κουνούπια είναι επιλεκτικά ως προς το πού θα μας τσιμπήσουν, ανάλογα με το είδος που μας επιτίθεται. Ορισμένα προτιμούν τα πόδια και τα πέλματά, ενώ άλλα είναι πιο πιθανό να στραφούν προς το λαιμό και το πρόσωπό μας.
Αλλά η αιθανόλη που εκπέμπουμε στον ιδρώτα μας, όταν έχουμε πιει αλκοόλ, μπορεί να είναι το χημικό στοιχείο πίσω από τα ευρήματα της μελέτης του Journal of the American Mosquito Control Association που αναφέρα στην αρχή. Μια παρόμοια έρευνα, αυτή τη φορά με 18 άτομα στην Μπουρκίνα Φάσο το 2010, διαπίστωσε επίσης ότι τα κουνούπια προσελκύονταν από εκείνους που είχαν πιει. Η αιθανόλη στο αλκοόλ που πίνουμε – και που αποβάλλεται σε ελάχιστες ποσότητες μέσω του ιδρώτα μας – μπορεί να είναι ένα «κλείσιμο ματιού» προς τα κουνούπια ότι υπάρχει κάποιο «γεύμα» κοντά τους.
«Το επίπεδο του εκπνεόμενου διοξειδίου του άνθρακα και η θερμοκρασία του σώματος δεν είχαν καμία επίδραση στην ελκυστικότητα του ανθρώπου στα κουνούπια. Παρά την ατομική διαφοροποίηση των εθελοντών, η κατανάλωση μπύρας αύξησε σταθερά την ελκυστικότητα στα κουνούπια», σημειώνεται στα ευρήματα εκείνης της έκθεσης. Μάλιστα. Δηλαδή, να θες να πιεις μια μπύρα σαν άνθρωπος και να έχεις επιπτώσεις με τσιμπήματα. Τι ωραία που είναι η φύση μας.
Το αλκοόλ λοιπόν μπορεί να φαίνεται πως χτυπάει το καμπανάκι του φαγητού στα κουνούπια, αλλά η McAlister επισημαίνει ότι «οι κύριοι παράγοντες που προσελκύουν τα κουνούπια προς το μέρος σας, είναι πιθανότατα συνυφασμένοι με τη γενετική σας σύσταση».
Οπότε η αλήθεια, μάλλον, πρέπει να είναι κάπου στη μέση. Και αν κάποια πλευρά κάνει εντελώς λάθος, το σίγουρο είναι ένα. Κανείς δεν μπορεί να γλιτώσει απ’ τα κουνούπια. Τουλάχιστον, αν έχουμε πιεί και μας τσιμπήσουν, δεν θα είναι το τελευταίο πράγμα που θα νιώσουμε και θα νοιαστούμε γι’ αυτό.
