«Εδώ και χρόνια οι επιστήμονες αναρωτιούνται γιατί τα μαλλιά στο κεφάλι των ανθρώπων είναι συνήθως πυκνά ενώ στο υπόλοιπο σώμα είμαστε λιγότερο τριχωτοί. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences υποδηλώνει ότι τα σγουρά μαλλιά στο κεφάλι μπορεί να προέκυψαν κατά την εξελικτική διαδικασία προκειμένου και με στόχο να εμποδίσουν τους εγκεφάλους των προγόνων μας από το να πάθουν υπερθέρμανση. Ναι: Τα σγουρά μαλλιά κρατούν το κεφάλι μας πολύ πιο δροσερό».
Έτσι ξεκινάει το εκτενές άρθρο του Smithsonian Magazine αναφορικά με ένα από τα πιο χαρακτηριστικά, όπως το κατονομάζει, εξελικτικά γνωρίσματα του ανθρώπου: τα σγουρά μαλλιά, τα οποία σύμφωνα με μια νέα έρευνα από το πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, έγκεινται στην κατηγορία των εξελικτικών χαρακτηριστικών.
«Οι άνθρωποι εξελίχθηκαν στην Αφρική, εκεί όπου ο ήλιος βρίσκεται ακριβώς και διαρκώς πάνω από το κεφάλι τους για μεγάλο μέρος της ημέρας, για σχεδόν όλον το χρόνο», δήλωσε η Nina Jablonski, καθηγήτρια Ανθρωπολογίας του πανεπιστημίου Evan Pugh στο Penn State, μιλώντας στο National Geographic.
Καθώς λοιπόν το τριχωτό της κεφαλής όλων μας δέχεται τεράστια και υψηλά επίπεδα έντονης ηλιακής ακτινοβολίας και θερμότητας, η ερευνητική ομάδα της Jablonski έκανε ένα πείραμα χρησιμοποιώντας ένα μανεκέν, δηλαδή μια κλασική πλαστική κούκλα σαν αυτές που χρησιμοποιούν τα καταστήματα ρούχων στις βιτρίνες τους.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα «θερμικό μανεκέν» που χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια για να προσομοιώσει τη θερμότητα του σώματος. Αυτό επέτρεψε στους επιστήμονες να μελετήσουν τη μεταφορά θερμότητας μεταξύ του ανθρώπινου δέρματος και του περιβάλλοντος.
4/8 We ran a series of experiments involving a thermal manikin that looked more like a prop from a sci-fi movie than a research tool (plugs that go into the eye sockets were certainly a *choice* 👀). This is Newton: pic.twitter.com/CCGHB4KTJG
— Tina Lasisi, PhD (@TinaLasisi) June 9, 2023
Στόχος του πειράματος ήταν να διαπιστωθεί το κατά πόσο και σε ποιο βαθμό τα σγουρά μαλλιά επέτρεπαν στους ανθρώπους να παραμένουν δροσεροί στο κεφάλι τους. Πάνω στο θερμικό μανεκέν τοποθετήθηκαν ειδικές περούκες με διαφορετικών ειδών και τύπων ανθρώπινα μαλλιά για να διαπιστωθεί το πώς οι διαφορετικές υφές των μαλλιών επηρεάζουν την απορρόφηση θερμότητας από την ηλιακή ακτινοβολία.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το σκέτο κεφάλι, χωρίς μαλλιά ήταν έντονα πιο ζεστό σε σύγκριση με το κεφάλι που είχε περούκα. Η προσθήκη της περούκας με ίσια μαλλιά μείωσε τη θερμότητα περισσότερο από το μισό σε σύγκριση με το γυμνό κεφάλι.
Κατόπιν,η περούκα με τα μέτρια σγουρά μαλλιά έκανε το τριχωτό της κεφαλής λιγότερο ζεστό, ενώ τέλος η περούκα με τα πολύ σγουρά μαλλιά διατήρησε ακόμα πιο δροσερό το κεφάλι.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν λοιπόν ότι από όλους τους τύπους μαλλιών, τα πολύ σγουρά μαλλιά παρείχαν την καλύτερη προστασία από την ακτινοβολία του ήλιου.
«Η ανάπτυξη του εγκεφάλου μας είναι, τρόπον τινά, η “ανταμοιβή” των μαλλιών και του τριχωτού της κεφαλής μας», δήλωσε με την σειρά της η Tina Lasisi, η οποία διεξήγαγε τη μελέτη στο πλαίσιο της διδακτορικής της διατριβής στο Penn State, προσθέτοντας με νόημα ότι οι πυκνές τρίχες στο τριχωτό της κεφαλής πιθανώς και να εξελίχθηκαν ως ένας τρόπος να μειωθεί η ποσότητα της θερμότητας που απορροφάμε από την ηλιακή ακτινοβολία, διατηρώντας έτσι δροσερό το κεφάλι μας και εμποδίζοντάς το από το να υποστεί υπερθέρμανση.
«Αν οι γενετικές μεταλλάξεις για τα σγουρά μαλλιά εμφανίστηκαν πριν ο Homo Sapiens εγκαταλείψει την Αφρική, αυτό μπορεί να έδωσε στους πρώτους σύγχρονους ανθρώπους ένα εξαιρετικά σημαντικό εξελικτικό πλεονέκτημα», σημειώνει η Lasisi, συνοψίζοντας ότι «καθώς οι εγκέφαλοι των ανθρωποειδών μεγάλωναν, τα γονίδια για τα σγουρά μαλλιά που προστάτευαν το τριχωτό της κεφαλής από τον ήλιο μπορεί να έδιναν πλεονέκτημα σε όσους τα είχαν».
«Ο εγκέφαλος είναι ένα πολύ ευαίσθητο στη θερμότητα όργανο που παράγει επίσης πολλή θερμότητα, άρα σκεφτήκαμε ότι, εξελικτικά, αυτό θα μπορούσε να είναι σημαντικό, ειδικά σε μια χρονική συγκυρία που βλέπουμε το μέγεθος του εγκεφάλου των ανθρωποειδών ολοένα και να αυξάνεται», προσθέτει η Lasisi μιλώντας στο National Geographic, καταλήγοντας ότι πλέον, στο κοντινό μέλλον, τα επόμενα στάδια της έρευνας θα είναι η αναζήτηση γενετικών στοιχείων που μπορεί να υποστηρίξουν την ανωτέρω θεωρία.
«Εδώ και χρόνια οι επιστήμονες αναρωτιούνται γιατί τα μαλλιά στο κεφάλι των ανθρώπων είναι συνήθως πυκνά ενώ στο υπόλοιπο σώμα είμαστε λιγότερο τριχωτοί. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences υποδηλώνει ότι τα σγουρά μαλλιά στο κεφάλι μπορεί να προέκυψαν κατά την εξελικτική διαδικασία προκειμένου και με στόχο να εμποδίσουν τους εγκεφάλους των προγόνων μας από το να πάθουν υπερθέρμανση. Ναι: Τα σγουρά μαλλιά κρατούν το κεφάλι μας πολύ πιο δροσερό».
Έτσι ξεκινάει το εκτενές άρθρο του Smithsonian Magazine αναφορικά με ένα από τα πιο χαρακτηριστικά, όπως το κατονομάζει, εξελικτικά γνωρίσματα του ανθρώπου: τα σγουρά μαλλιά, τα οποία σύμφωνα με μια νέα έρευνα από το πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, έγκεινται στην κατηγορία των εξελικτικών χαρακτηριστικών.
«Οι άνθρωποι εξελίχθηκαν στην Αφρική, εκεί όπου ο ήλιος βρίσκεται ακριβώς και διαρκώς πάνω από το κεφάλι τους για μεγάλο μέρος της ημέρας, για σχεδόν όλον το χρόνο», δήλωσε η Nina Jablonski, καθηγήτρια Ανθρωπολογίας του πανεπιστημίου Evan Pugh στο Penn State, μιλώντας στο National Geographic.
Καθώς λοιπόν το τριχωτό της κεφαλής όλων μας δέχεται τεράστια και υψηλά επίπεδα έντονης ηλιακής ακτινοβολίας και θερμότητας, η ερευνητική ομάδα της Jablonski έκανε ένα πείραμα χρησιμοποιώντας ένα μανεκέν, δηλαδή μια κλασική πλαστική κούκλα σαν αυτές που χρησιμοποιούν τα καταστήματα ρούχων στις βιτρίνες τους.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα «θερμικό μανεκέν» που χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια για να προσομοιώσει τη θερμότητα του σώματος. Αυτό επέτρεψε στους επιστήμονες να μελετήσουν τη μεταφορά θερμότητας μεταξύ του ανθρώπινου δέρματος και του περιβάλλοντος.
4/8 We ran a series of experiments involving a thermal manikin that looked more like a prop from a sci-fi movie than a research tool (plugs that go into the eye sockets were certainly a *choice* 👀). This is Newton: pic.twitter.com/CCGHB4KTJG
— Tina Lasisi, PhD (@TinaLasisi) June 9, 2023
Στόχος του πειράματος ήταν να διαπιστωθεί το κατά πόσο και σε ποιο βαθμό τα σγουρά μαλλιά επέτρεπαν στους ανθρώπους να παραμένουν δροσεροί στο κεφάλι τους. Πάνω στο θερμικό μανεκέν τοποθετήθηκαν ειδικές περούκες με διαφορετικών ειδών και τύπων ανθρώπινα μαλλιά για να διαπιστωθεί το πώς οι διαφορετικές υφές των μαλλιών επηρεάζουν την απορρόφηση θερμότητας από την ηλιακή ακτινοβολία.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το σκέτο κεφάλι, χωρίς μαλλιά ήταν έντονα πιο ζεστό σε σύγκριση με το κεφάλι που είχε περούκα. Η προσθήκη της περούκας με ίσια μαλλιά μείωσε τη θερμότητα περισσότερο από το μισό σε σύγκριση με το γυμνό κεφάλι.
Κατόπιν,η περούκα με τα μέτρια σγουρά μαλλιά έκανε το τριχωτό της κεφαλής λιγότερο ζεστό, ενώ τέλος η περούκα με τα πολύ σγουρά μαλλιά διατήρησε ακόμα πιο δροσερό το κεφάλι.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν λοιπόν ότι από όλους τους τύπους μαλλιών, τα πολύ σγουρά μαλλιά παρείχαν την καλύτερη προστασία από την ακτινοβολία του ήλιου.
«Η ανάπτυξη του εγκεφάλου μας είναι, τρόπον τινά, η “ανταμοιβή” των μαλλιών και του τριχωτού της κεφαλής μας», δήλωσε με την σειρά της η Tina Lasisi, η οποία διεξήγαγε τη μελέτη στο πλαίσιο της διδακτορικής της διατριβής στο Penn State, προσθέτοντας με νόημα ότι οι πυκνές τρίχες στο τριχωτό της κεφαλής πιθανώς και να εξελίχθηκαν ως ένας τρόπος να μειωθεί η ποσότητα της θερμότητας που απορροφάμε από την ηλιακή ακτινοβολία, διατηρώντας έτσι δροσερό το κεφάλι μας και εμποδίζοντάς το από το να υποστεί υπερθέρμανση.
«Αν οι γενετικές μεταλλάξεις για τα σγουρά μαλλιά εμφανίστηκαν πριν ο Homo Sapiens εγκαταλείψει την Αφρική, αυτό μπορεί να έδωσε στους πρώτους σύγχρονους ανθρώπους ένα εξαιρετικά σημαντικό εξελικτικό πλεονέκτημα», σημειώνει η Lasisi, συνοψίζοντας ότι «καθώς οι εγκέφαλοι των ανθρωποειδών μεγάλωναν, τα γονίδια για τα σγουρά μαλλιά που προστάτευαν το τριχωτό της κεφαλής από τον ήλιο μπορεί να έδιναν πλεονέκτημα σε όσους τα είχαν».
«Ο εγκέφαλος είναι ένα πολύ ευαίσθητο στη θερμότητα όργανο που παράγει επίσης πολλή θερμότητα, άρα σκεφτήκαμε ότι, εξελικτικά, αυτό θα μπορούσε να είναι σημαντικό, ειδικά σε μια χρονική συγκυρία που βλέπουμε το μέγεθος του εγκεφάλου των ανθρωποειδών ολοένα και να αυξάνεται», προσθέτει η Lasisi μιλώντας στο National Geographic, καταλήγοντας ότι πλέον, στο κοντινό μέλλον, τα επόμενα στάδια της έρευνας θα είναι η αναζήτηση γενετικών στοιχείων που μπορεί να υποστηρίξουν την ανωτέρω θεωρία.
