Η γήρανση δεν είναι αναπόφευκτα μια διαδικασία παρακμής σε όλα τα επίπεδα.

Είναι, σύμφωνα με νέες επιστημονικές έρευνες, και ένα πεδίο… δόξης λαμπρό όπου ο κάθε άνθρωπος άνω των 45-50 ετών μπορεί να βελτιστοποιήσει και να τελειοποιήσει κάποιες δραστηριότητες και δεξιότητες.

«Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι, μπορεί να μην είναι σε θέση να ανταποκριθούν τόσο γρήγορα όσο οι νεότεροί τους σε κάποιες απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής, αλλά αποδεικνύεται ότι είναι καλύτεροι σε μια σειρά δεξιοτήτων, όπως για παράδειγμα στην επίλυση προβλημάτων», δηλώνει στον Guardian ο Ντάνιελ Λέβιτιν, καθηγητής Νευροεπιστήμης στο καναδικό Πανεπιστήμιο McGill, στο βιβλίο του «The Changing Mind».

«Η εμπειρία, η αποφασιστικότητα και η πιο εύκολη εστίαση στις καταστάσεις μπορούν συχνά να αντισταθμίσουν την έλλειψη ταχύτητας και τη μυϊκή απώλεια που απαιτείται για ορισμένες σωματικές δραστηριότητες», προσθέτει εμφατικά, για να καταλήξει σε 10 πράγματα / δραστηριότητες / καταστάσεις στα οποία, σχεδόν αποδεδειγμένα, γίνονται και διαχειρίζονται καλύτεροι οι άνθρωποι μετά τα 40-45 τους χρόνια.

Παίζουν καλύτερο σκάκι. Μια έρευνα σε 125 τουρνουά σκάκι εντόπισε ότι οι παίκτες έκαναν τις καλύτερες κινήσεις στα ή μετά από τα 40 τους χρόνια. Και καθώς, προκειμένου να είναι κανείς πραγματικά καλός στο σκάκι, απαιτείται αντίληψη, μνήμη και ικανότητα στην επίλυση προβλημάτων, όλα αυτά είναι στοιχεία που διαθέτουν οι παίκτες μεγαλύτερης ηλικίας, σίγουρα άνω των 40-45 ετών.

Κερδίζουν σε μαραθώνιους. Μεταξύ 40 και 49 ετών οι δρομείς καταγράφουν τα καλύτερα ρεκόρ τους, τόσο σε μαραθώνιους αλλά και σε υπερμαραθώνιους 50 και 100 χλμ. Μια μελέτη του 2020 που επικεντρώθηκε πάνω σε ανθρώπους που είχαν τερματίσει σε υπερμαραθώνιους, διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που επικράτησαν ήταν μεταξύ 40-44 ετών και οι άνδρες 45- 49 ετών. «Χρειάζεται εμπειρία για να ξεκινήσεις αργά αλλά σταθερά και να συνεχίσεις να πηγαίνεις αργά, εστιάζοντας διαρκώς πάνω στον στόχο σου. Οι νεότεροι αθλητές θέλουν να ανέβουν στο βάθρο ή να κατακτήσουν έναν καλό χρόνο. Οι μεγαλύτεροι αθλητές, όπως εγώ, λένε ότι ο πρώτος στόχος είναι να τερματίσουμε», εξηγεί στον Guardian ο 59χρονος ελβετός αθλητής του τριάθλου Μπιτ Νίχλτ.

Είναι περισσότεροι διαισθητικοί. Μια διαδικάσία που συμβαίνει μετά τα 40 σου χρόνια, όταν οι άνθρωποι διακρίνονται στα τεστ συναισθηματικής νοημοσύνης. «Οι άνθρωποι γίνονται πιο διαισθητικοί μετά τα 40 τους χρόνια, αλλά όσο περνάει ο χρόνος η ικανότητα αυτή δεν δείχνει να επιβραδύνεται. Αντίθετα, η διαισθητική ικανότητα παραμένει ίδια ή αυξάνεται», λέει στη βρετανική εφημερίδα ο Τζόσουα Χάρτσορν, καθηγητής Ψυχολογίας στο Boston College της Μασαχουσέτης.

Έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Η αυτοεκτίμηση, ένα βασικό συστατικό της ισορροπημένης ψυχικής υγείας, κορυφώνεται κάπου μεταξύ 50 και 70 ετών. Σε μία έτερη πρόσφατη έρευνα του 2020 που έγινε στην Ιαπωνία, το συμπέρασμα ήταν ότι η αυτοεκτίμηση συνέχιζε να αυξάνεται μέχρι τα βαθιά μας γεράματα.

Είναι καλύτεροι στην αριθμητική. Ο Τζόσουα Χάρτσορν, ο οποίος μελετά δεδομένα δοκιμών IQ σε περισσότερους από 2.000 Αμερικανούς, κατέληξε ότι υπάρχουν δύο είδη νοημοσύνης. «Το πρώτο έχει να κάνει με το πόσο γρήγορα μπορείς να σκεφτείς, ενώ το δεύτερο με το πόσα γνωρίζεις ήδη. Η βασική υπόθεση είναι ότι οι νέοι σκέφτονται γρήγορα και έτσι αποδίδουν καλύτερα σε τεστ που απαιτούν ταχύτητα, ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία τα καταφέρνουν καλύτερα σε τεστ γνώσεων. Αποδείχτηκε ότι οι συμμετέχοντες με τις καλύτερες επιδόσεις στα προβλήματα αριθμητικής ήταν γύρω στα 50», επισημαίνει ο ίδιος.

Μπορούν να λειτουργήσουν «πυροσβεστικά» σε περιπτώσεις καυγάδων. Σύμφωνα με έρευνα του 2010, τα 65 χρόνια είναι η ηλικία που οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πιο ικανοί στην επίλυση συγκρούσεων και διενέξεων. «Συνήθως, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία συμμετέχοντες δείχνουν περισσότερη σοφία από τους νεότερους, αλλά και τους μεσήλικες», καταλήγει η μελέτη, με τον Λέβιτιν να προσθέτει εμφατικά ότι «είναι αυτονόητο ότι η σοφία αυξάνεται με την ηλικία. Η σοφία προκύπτει από τις εμπειρίες μας, την ικανότητά μας να ανιχνεύουμε μοτίβα συμπεριφοράς σε αυτές τις εμπειρίες, αλλά και την ικανότητά μας να προβλέψουμε την έκβαση μιας κατάστασης».

Ικανοποιούνται πολύ ευκολότερα σεξουαλικά. Η ιδανική και καλύτερη ηλικία για να λάβουν περισσότερη ικανοποίηση στο σεξ οι γυναίκες είναι τα 66 χρόνια και, αντίστοιχα, τα 64 για τους άνδρες, σύμφωνα με έρευνα του ιστοτόπου ανεύρεσης συντρόφου Singles in America, η οποία διεξήχθη το 2018 και όπου συμμετείχαν περισσότεροι από 5.000 άγαμοι ενήλικες. Και στη Σουηδία μια έτερη μελέτη σε άτομα άνω των 60 ετών διαπίστωσε ότι μόνο το 24% ήταν δυσαρεστημένοι με τη σεξουαλική τους ζωή.

Αποκτούν καλύτερο λεξιλόγιο. Σύμφωνα με μια σχετική έρευνα του 2015, η ηλικία των 65 ετών είναι κατά μέσο όρο αυτή που οι άνθρωποι αποκτούν το καλύτερο δυνατό λεξιλόγιο που θα μπορούσαν να έχουν. «Υπάρχουν πράγματα που απαιτούν πραγματικά πολύ χρόνο. Η κορύφωση των επιδόσεών μας στο λεξιλόγιο γίνεται όλο και πιο αργά, μεγαλώνοντας», λέει ο καθηγητής Τζόσουα Χάρτσορν, επισημαίνοντας, ταυτόχρονα, και το ότι «το λεξιλόγιο των ανθρώπων ήταν φτωχότερο στα τέλη της δεκαετίας του ’40 και στα τέλη του περασμένου αιώνα, επειδή δεν διάβαζαν πολύ ή έλειπαν συχνά από το σχολείο, ενώ στις ημέρες μας, τόσο για τη δουλειά μας όσο και για διασκέδασή μας, αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο σε έντυπα και στη γραφή κειμένων, κάτι που τελικά μας κάνει καλό».

Είναι πιο εύκολα ενσυναισθητικοί, άρα και συμπαθητικοί σε τρίτους. Η αμυγδαλή που βρίσκεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο και σχετίζεται με τον φόβο συρρικνώνεται με το πέρασμα των ετών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ηλικιωμένοι άνθρωποι να γίνονται πιο συμπαθείς αλλά και ενσυναισθητικοί για τους γύρω τους. Ειδικά δε οι άνδρες παράγουν λιγότερη τεστοστερόνη, γεγονός που τους κάνει λιγότερο επιθετικούς απέναντι στα προβλήματα των άλλων και πολύ πιο συμπονετικούς. Γίνονται πιο ανεκτικοί απέναντι στους γύρω τους, άρα και πιο αποδεκτοί από τον κοινωνικό τους περίγυρο.

Νιώθουν περισσότερη αυτοπεποίθηση για το σώμα τους. Μια δημοσκόπηση του 2014 σε δείγμα 80.000 Αμερικανών έδειξε για τις γυναίκες ότι η ηλικία που ένιωθαν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για το σώμα τους ήταν τα 74 έτη, ενώ για τους άνδρες η αντίστοιχη ηλικία ήταν τα 80 χρόνια. «Όταν ζητάμε από τους μεγαλύτερους ανθρώπους να προσδιορίσουν την πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής τους, η πιο συχνή απάντηση που παίρνουμε δεν αφορά ούτε την παιδική, ούτε την εφηβική, ούτε την ενήλικη ζωή, αλλά το σύνολο των πραγμάτων που έχουν βιώσει μέχρι τα γεράματά τους», καταλήγει με νόημα ο Λέβιτιν.