Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) του 2022, η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των 5 χωρών με τα μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης. Μαζί με την Πορτογαλία κατατάσσεται στην 4η θέση διεθνώς, με συχνότητα 5,7% στον γενικό πληθυσμό, μετά την Ουκρανία με 6,3%, τις ΗΠΑ, την Εσθονία και την Αυστραλία με 5,9% και την Βραζιλία με 5,8%.

Τα ποσοστά, μάλιστα, τετραπλασιάστηκαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, από 3,3% το 2008 σε 12,3% το 2013, ενώ ο αυτοκτονικός ιδεασμός ξεκίνησε με 2,4% το 2008, διπλασιάστηκε το 2009 στο 5,2%, ανήλθε στο 6,7% το 2011, ενώ μειώθηκε στο 2,6% το 2013.

Δεν υπάρχει μία και μόνη απάντηση για την αντιμετώπιση της σοβαρότητας αυτής της στιγμής. Κάθε μικρή κίνηση όμως βοηθάει. Βέβαια κάποιοι τρόποι, όπως για παράδειγμα το να αντιμετωπίζετε τη ζωή σαν παιχνίδι, έχει αποδειχθεί ότι λειτουργεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Παρακάτω συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε έξι τρόπους για να διατηρήσετε την αισιοδοξία σας σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς.

Καμία μέθοδος δεν είναι ικανή να αλλάξει τα πάντα, ωστόσο ίσως η αποδόμηση του 2021 κομμάτι-κομμάτι και η εφαρμογή μικρών αλλαγών να έχει ολιστική επίδραση στη συναισθηματική και ψυχική σας υγεία.

Απαλλαγείτε από τις περιττες κι αχρείαστες πληροφορίες

Στο βιβλίο του «Deep Work», ο καθηγητής πληροφορικής του Georgetown, Cal Newport, γράφει ότι οι εργαζόμενοι στον τομέα της γνώσης και της πληροφορίας ξοδεύουν κατά μέσο όρο το 60% της εβδομαδιαίας εργασίας τους επικοινωνώντας ηλεκτρονικά, ενώ έως και το 30%του χρόνου τους αφιερώνεται στο να απαντάνε σε ηλεκτρονικά μηνύματα. Το να ξοδεύετε τόσο χρόνο σε επιφανειακές δραστηριότητες μειώνει μόνιμα την ικανότητά σας να εμβαθύνετε στα πράγματα και να αντιμετωπίσετε τη ζωή σας με ηρεμία.

Οι πολύ συχνοί έλεγχοι του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν αρνητικά την ικανότα προσοχής, οδηγώντας σε χειρότερες εργασιακές επιδόσεις, μειωμένη επαγγελματική ευχαρίστηση και ικανοποίηση από τη ζωή. Η συμβουλή του Newport; Μάθετε να εστιάζετε και να διαχειρίζεστε καλύτερα τον χρόνο σας. Για παράδειγμα, ο ίδιος ελέγχει το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μόνο μία φορά την ημέρα και μόνο κατά τη διάρκεια μιας καθορισμένης περιόδου.

«Αν δώσετε στο μυαλό σας κάτι ουσιαστικό να κάνει καθ’ όλη τη διάρκεια των ωρών που είστε ξύπνιοι, θα τελειώσετε τη μέρα πιο ικανοποιημένοι και θα ξεκινήσετε την επόμενη πιο χαλαρά, απ’ ό,τι αν αντίθετα αφήσετε το μυαλό σας να καταπιάνεται επί ώρες σε ημι-συνειδητό και χαοτικό σερφάρισμα στο διαδίκτυο».

Επαναπροσδιορισμός του άγχους

Η Kelly McGonigal δεν εστιάζει στις αρνητικές επιπτώσεις του στρες. Η ψυχολόγος υγείας του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ κατανοεί τους κινδύνους του υπερβολικού άγχους, αλλά γνωρίζει επίσης ότι η αντιμετώπιση του στρες ως φυσιολογικό φαινόμενο σας επιτρέψει να αξιοποιήσετε την ενέργειά σας. Το άγχος είναι μια αντίδραση, όπως και ο τρόπος που αντιδράτε σε αυτό. Ο επαναπροσδιορισμός του μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα θεραπευτικός.

Στο «Επαναπροσδιορισμός του στρες», η McGonigal σας ζητά να αναδιαμορφώσετε την αντίδρασή σας στο στρες – μετατρέποντάς την σε αντίδραση πρόκλησης. Αντί να σας βαραίνει το περιεχόμενο που προκάλεσε το στρες, χρησιμοποιήστε τη χημική έξαρση του σώματός σας ως καταλύτη για μετασχηματισμό.

«Το στρες μπορεί να δημιουργήσει μια κατάσταση συγκεντρωμένης προσοχής, μια κατάσταση που σας δίνει πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το φυσικό σας περιβάλλον … Ένα από τα αποτελέσματα της βιολογικής αντίδρασης στο στρες είναι να σας κάνει πιο ανοιχτούς στην εμπειρία που βιώνετε εκείνη τη στιγμή. Βιώνετε τις καταστάσεις πιο έντονα και η παρατηρητική σας ικανότητά διευρύνεται. Είστε πιο ευαίσθητοι προς τους άλλος και ως προς το περιβάλλον σας».

Αγκαλιάστε την εσωτερική σας γάτα

Στο βιβλίο «Τάο: Ο δρόμος του νερού», ο φιλόσοφος Alan Watts αναρωτιέται αν αξίζει τον κόπο μια μακρά ζωή αν περνάς κάθε μέρα με συνεχή φόβο για ένα αύριο που δεν έρχεται ποτέ. Η συνεχής λαχτάρα για ικανοποίηση έχει συνήθως αντίθετα αποτελέσματα και εγγυάται ότι δεν θα νιώσετε ποτέ χορτάτοι. Ο Watts ήταν μετρ του παράδοξου. Ήξερε ότι αυτό που κυνηγάμε πάντα βρίσκει τον τρόπο να μας διαφεύγει.

Η λύση του; Σταμάτα να το κυνηγάς. Μπορείτε να είστε φιλόδοξοι. Οι φιλοσοφίες της ανατολής δεν συνιστούν αδράνεια. Ωστόσο, το να υπομένετε τη δυσαρέσκεια είναι επικίνδυνο. Αντιμετωπίστε κάθε στιγμή ως αυτό που πραγματικά είναι, και τότε και η οδύνη θα εξαλειφθεί.

«Όσοι είναι σε θέση να κατανοήσουν το Τάο, απολαμβάνουν, όπως οι γάτες, να κάθονται και να παρατηρούν χωρίς να έχουν στο μυαλό τους κανένα στόχο ή αποτέλεσμα. Όταν όμως μια γάτα κουραστεί να κάθεται, σηκώνεται και πηγαίνει μια βόλτα ή κυνηγάει ποντίκια. Δεν τιμωρεί τον εαυτό της ή δεν ανταγωνίζεται με άλλες γάτες σε ένα τεστ αντοχής για το πόσο καιρό μπορεί να παραμείνει ακίνητη -εκτός αν υπάρχει κάποιος πραγματικός λόγος για να μείνει ακίνητη, όπως για παράδειγμα για να πιάσει ένα πουλί».

Μη φοβάστε να ελπίζετε

Ο εγκέφαλός μας εκτελεί ένα ενδιαφέρον τέχνασμα, γράφει η καθηγήτρια γνωστικής νευροεπιστήμης Tali Sharot. Έχουμε την τάση να παραμένουμε αισιόδοξοι για τη δική μας ζωή, ενώ ταυτόχρονα εκφράζουμε απαισιοδοξία για την τύχη των άλλων. Είναι εκπληκτικό ότι, ακόμη και κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας ύφεσης, τείνουμε να πιστεύουμε ότι θα βγούμε από την άλλη πλευρά σε πολύ καλύτερη κατάσταση από τους συνομηλίκους μας. Η ανησυχία και οι απαισιόδοξες σκέψεις αφορούν πάντα κάποιον άλλο. Ένας πόλεμος θα γίνεται πάντα πίσω από μια οθόνη, και ποτέ στο σπίτι μας, ακόμα κι αν αυτός ο πόλεμος αφορά κάποια γειτονική μας χώρα.

Η αισιοδοξία προσδίδει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Είμαστε βιολογικά σχεδιασμένοι να πιστεύουμε ότι το αύριο θα είναι καλύτερο από το σήμερα. Πώς αλλιώς ένας σχετικά αργός και αδύναμος πίθηκος θα ανέβαινε στην κορυφή του ζωικού βασιλείου; Στο «The Optimism Bias» (Η προκατάληψη της αισιοδοξίας), ο Sharot γράφει ότι υπερεκτιμούμε τις πιθανές απροσδόκητες καταστάσεις, ενώ υποτιμούμε τις αρνητικές συνέπειες. Σίγουρα, μπορεί να κάνουμε λάθος μερικές φορές, αλλά αυτό το ένστικτο είναι στην πραγματικότητα μια υγιής αντίδραση.

«Οι αισιόδοξοι άνθρωποι δεν είναι απαραίτητα εκείνοι που έχουν μια θετικά προκατειλημμένη άποψη για το παρελθόν- ούτε είναι απαραίτητα εκείνοι που έχουν μια θετικά προκατειλημμένη άποψη για το παρόν. Είναι αυτοί που βλέπουν το μέλλον μέσα από ροζ γυαλιά, παρά τις απογοητευτικές εμπειρίες που έχουν βιώσει».

Νόημα, όχι ευτυχία

Η Emily Esfahani Smith γράφει ότι ο Καντ θα αντιδρούσε στη σύγχρονη κυρίαρχη αντίληψη που ευαγγελίζεται το να «κάνεις αυτό που αγαπάς». Η ζωή δεν είναι να κυνηγάς κάθε πάθος, αλλά να κατανοείς με πιο τρόπο μπορείς να συνεισφέρεις καλύτερα στον κόσμο. Αυτό ξεκινά με το να αποδίδεις νόημα στη ζωή σου.

Δυστυχώς, αυτό δεν ισχύει για πολλούς ανθρώπους. Στο βιβλίο «Η δύναμη του νοήματος», ο συγγραφέας επισημαίνει ότι οι περισσότεροι ενήλικες δεν έχουν κάποιο σκοπό στη ζωή τους και ζουν χωρίς ισχυρή αίσθηση νοήματος. Ίσως μέρος του προβλήματος να είναι το αδιάκοπο κυνήγι του πάθους. Ευτυχώς, το νόημα είναι κάτι για το οποίο μπορούμε να αγωνιστούμε και να το εφαρμόσουμε όποτε το επιθυμούμε.

«Οι περισσότεροι από τους στόχους μας είναι τετριμμένοι και άμεσοι, όπως το να πάμε εγκαίρως στη δουλειά, να πάμε στο γυμναστήριο ή να πλύνουμε τα πιάτα. Ο σκοπός, αντίθετα, είναι ένας στόχος προς τον οποίο εργαζόμαστε πάντα. Είναι το βέλος που στρέφεται προς τα εμπρός και παρακινεί τη συμπεριφορά μας και χρησιμεύει ως οργανωτική αρχή της ζωής μας».

Μοιραστείτε ένα καλό σπιτικό γεύμα

Οι άνθρωποι στις μέρες μας, περνούν περισσότερο χρόνο οδηγώντας το αμάξι τους, παρά να μοιράζονται ένα γεύμα με κάποιον αγαπημένο συγγενή ή φίλο, γράφει ο νευροεπιστήμονας Peter Whybrow στο βιβλίο «The Well-Tuned Brain». Η ζεστασιά του σπιτιού μας έχει προσφέρει την πολυτέλεια να επιστρέψουμε στην κουζίνα, ωστόσο για πολλούς έχει ως αποτέλεσμα την κατανάλωση περισσότερων επεξεργασμένων τροφίμων και γευμάτων απ’ έξω και ντελίβερι.

Όπως γράφει ο Whybrow, η παραγωγή τροφίμων αφορά περισσότερο «το κέρδος παρά τον ουρανίσκο». Γνωρίζουμε περισσότερα από ποτέ για τα μικροθρεπτικά συστατικά και την υγεία, ωστόσο ξοδεύουμε λιγότερο χρόνο για να απολαύσουμε τα οφέλη ενός εξαιρετικού σπιτικού γεύματος. Η επιστήμη είναι χρήσιμη υπό την προϋπόθεση ότι δεν σφετερίζεται την τελετουργία. Λερώστε τα χέρια σας και απασχολήστε το μυαλό σας με τη μεγαλύτερη ανθρώπινη ανακάλυψη: ένα υγιεινό και νόστιμο σπιτικό γεύμα και μοιραστείτε το με κάποιον αγαπημένο σας.

«Η ιατρική και η μαγειρική εξελίχθηκαν από την ίδια μήτρα σοφίας, όπου η ευχαρίστηση και η υγεία αλληλοσυμπληρώνονται όταν πρόκειται για την κατανάλωση καλού, σπιτικού φαγητού».

Με πληροφορίες από το Big Think