Ο Μάης του ‘68 είδε χιλιάδες νέους να κινούνται με έναν ανεπανάληπτο ρυθμό στα κελεύσματα της αλλαγής: στον μαγικό ρυθμό της εξέγερσης που ήθελε να αλλάξει τα πάντα. Ο πόθος για την ανανέωση μπορούσε να υλοποιηθεί με την αναζήτηση μιας διαφορετικής προοπτικής. Η ελευθερία που ασφυκτιούσε ανάμεσα στο καπιταλιστικό μοντέλο της Δυτικής Ευρώπης (η οποία είχε καλωσορίσει το αμερικάνικο όνειρο της επιτυχίας) και στη διαψευσμένη ελπίδα της γραφειοκρατικής ΕΣΣΔ έπρεπε να βρει ένα τρόπο να αναδυθεί στην επιφάνεια.
Ο Μάης συμπυκνώνε ένα κίνημα, πολλές φωνές που έγιναν μία, αμφισβητώντας την τροπή της ιστορίας στην αναζήτηση μιας νέας έκφρασης, ενός νέου τρόπου ζωής που τα long sixties υπόσχονταν.
Ο Μάης εντασσόταν σε μια αλληλουχία γεγονότων που ο αντίκτυπός τους ήταν παγκόσμιος. Ο πόλεμος του Βιετνάμ, η αποκληθείσα ως αναβίωση της βιβλικής αναμέτρησης Γολιάθ και Δαυίδ, διαδραματιζόταν με αιματηρούς ρυθμούς που συστράτευαν χιλιάδες στο πλευρό του αδυνάτου. Η άνοιξη της Πράγας άνθιζε ως μια εναλλακτική στο μονολιθικό σοβιετικό καθεστώς, το οποίο τελικά θα την κατέπνιγε. Χιλιάδες διαδηλωτές στην Αμερική διαμαρτύρoνταν για τη δολοφονία του αποστόλου των ίσων δικαιωμάτων Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ενώ η Ιταλία ετοιμαζόταν να εισέλθει στο «Καυτό της φθινόπωρο»
. Ο Τσε Γκεβάρα, το σύμβολο της διεθνούς επανάστασης και του αντιαποικιοκρατικού αγώνα, εκτελείτο στη Βολιβία εγκαινιάζοντας τον μύθο του. Ο Μάης ήταν το αποκορύφωμα της δυσφορίας προς το καπιταλιστικό μοντέλο και τις αντιφάσεις του, το αποικιοκρατικό παρόν της Δύσης και το Σοβιετικό ως μια προοπτική που αμαυρώθηκε στην γέννηση μιας αυτοκρατορίας.
Ο Μάης κινούταν ανάμεσα σε δύο εποχές: συμβόλιζε αφενός τη διαδικασία διεκδικήσεων της εργατικής τάξης στα πλαίσια των χρυσών χρόνων του καπιταλισμού την ίδια ώρα, όμως, άνοιγε την αυλαία για να εισέλθουν νέα υποκείμενα στον στίβο των κοινωνικών αγώνων. Η νεολαία, σπουδαστές και διανοούμενοι, ομοφυλόφιλοι και φεμινίστριες άλλαζαν εκ βάθρων την εικόνα των λαϊκών κινητοποιήσεων σε βαθμό που προκάλεσαν την αμηχανία τόσο των παραδοσιακών κομμουνιστικών κομμάτων όσο και των διανοούμενων, όπως του Αντόρνο, που βρέθηκαν αποσβολωμένοι μπροστά στην επέλαση ενός καινοφανούς τρόπου αντίδρασης προς την καθεστηκυία τάξη.
Οι μέρες του Μάη απηχούσαν ένα ανεπανάληπτο ουτοπικό συναίσθημα που κυκλοφορούσε στον αέρα σαν αναγγελία μιας νέας πραγματικότητας την οποία διατυμπάνιζαν τα ευρηματικά μότο με την εμφατική αισιοδοξία τους. Εκ των υστέρων μια απαξιωτική γραμμή σκέψης προσέδωσε στον Μάη μια διαφορετική οπτική: στις διαδηλώσεις ο ατομικισμός και η έμφαση στο κυνήγι των απολαύσεων πέρα από τις ακόμα σταθερές πατροπαράδοτες αξίες, ο ύμνος στον ελεύθερο ερώτα κατέστησαν εν τέλει τα στοιχεία που προετοίμασαν την έλευση του νεοφιλελευθερισμού και της μονοκρατορίας της ελεύθερης αγοράς. Μια εξέλιξη που παρατηρήθηκε σε αντίστοιχα φαινόμενα νεανικών εξεγέρσεων παντού και υιοθετήκε συλλήβδην από τους επικριτές του Μάη στο κατηγορητήριό τους προς αυτόν.
Αναντίρρητα, δεκάδες απέρριψαν το ελευθεριακό πνεύμα της νιότης τους, αντάλλαξαν το Μαοϊκό τους πιστεύω με την καριέρα, μόνο που αυτή η εξέλιξη εκτυλίχθηκε χρόνια μετά και σίγουρα δεν αποτύπωνε τη στιγμή που χιλιάδες νέοι, ως μια συλλογικότητα, διεκδικούσαν στον δρόμο ένα μέλλον που δεν κατέφθασε ποτέ. Το γεγονός πως οι συντηρητικοί του αντίπαλοι, όπως ο Ντε Γκολ, εκλέχθηκαν στις επόμενες εκλογές και το ριζοσπαστικό του πνεύμα εμπορευματοποιήθηκε δεν αναιρεί τη σημασία που εκμπέμπει στον 21ο αιώνα και σε κινήματα όπως τα Black Lives Matter.
Στη ταινία του Chris Marker «Grin without a cat» του 1977 οι μέρες του Μάη και ο άκρατος ενθουσιασμός παρευλάνουν σαν ένα χαρούμενο κύμα τόσο χαρακτηριστικό για τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70. Ο Enzo Traversο στο βιβλίο του «Αριστερή μελαγχολία» παρατηρεί, πως στην ταινία του Chris Marker,παρόμοια με τον Σεργκέι Αϊζενστάιν, η αποτύπωση των κινητοποιήσεων δε συμβαδίζει με το ανώνυμο πλήθος, που γίνεται άθυρμα για την προπαγάνδα ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος, αλλά αντιθέτως αποτελεί ένα πλήθος που γίνεται ιστορικό υποκείμενο αλλαγής.
Ο Μάης του ’68,στο δεύτερο μέρος της ταινίας «Grin without a cat» εντάσσεται σε έναν επίλογο.
Η μνήμη της μεγαλύτερης Γαλλικής διαδήλωσης ανήκει σε ένα συγκεκριμένο χρόνο, από τον οποίο κινούμαστε μακριά. Η χρονική απόσταση δε λειτουργεί σαν οριστικό τέλος, αλλά σαν εφαλτήριο νέων αγώνων που θα ανήκουν στο δικό τους ιστορικό χρόνο. Αυτό πρέπει να είναι το πνεύμα του Μάη του ‘68.
Ο Μάης του ‘68 είδε χιλιάδες νέους να κινούνται με έναν ανεπανάληπτο ρυθμό στα κελεύσματα της αλλαγής: στον μαγικό ρυθμό της εξέγερσης που ήθελε να αλλάξει τα πάντα. Ο πόθος για την ανανέωση μπορούσε να υλοποιηθεί με την αναζήτηση μιας διαφορετικής προοπτικής. Η ελευθερία που ασφυκτιούσε ανάμεσα στο καπιταλιστικό μοντέλο της Δυτικής Ευρώπης (η οποία είχε καλωσορίσει το αμερικάνικο όνειρο της επιτυχίας) και στη διαψευσμένη ελπίδα της γραφειοκρατικής ΕΣΣΔ έπρεπε να βρει ένα τρόπο να αναδυθεί στην επιφάνεια.
Ο Μάης συμπυκνώνε ένα κίνημα, πολλές φωνές που έγιναν μία, αμφισβητώντας την τροπή της ιστορίας στην αναζήτηση μιας νέας έκφρασης, ενός νέου τρόπου ζωής που τα long sixties υπόσχονταν.
Ο Μάης εντασσόταν σε μια αλληλουχία γεγονότων που ο αντίκτυπός τους ήταν παγκόσμιος. Ο πόλεμος του Βιετνάμ, η αποκληθείσα ως αναβίωση της βιβλικής αναμέτρησης Γολιάθ και Δαυίδ, διαδραματιζόταν με αιματηρούς ρυθμούς που συστράτευαν χιλιάδες στο πλευρό του αδυνάτου. Η άνοιξη της Πράγας άνθιζε ως μια εναλλακτική στο μονολιθικό σοβιετικό καθεστώς, το οποίο τελικά θα την κατέπνιγε. Χιλιάδες διαδηλωτές στην Αμερική διαμαρτύρoνταν για τη δολοφονία του αποστόλου των ίσων δικαιωμάτων Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ενώ η Ιταλία ετοιμαζόταν να εισέλθει στο «Καυτό της φθινόπωρο»
. Ο Τσε Γκεβάρα, το σύμβολο της διεθνούς επανάστασης και του αντιαποικιοκρατικού αγώνα, εκτελείτο στη Βολιβία εγκαινιάζοντας τον μύθο του. Ο Μάης ήταν το αποκορύφωμα της δυσφορίας προς το καπιταλιστικό μοντέλο και τις αντιφάσεις του, το αποικιοκρατικό παρόν της Δύσης και το Σοβιετικό ως μια προοπτική που αμαυρώθηκε στην γέννηση μιας αυτοκρατορίας.
Ο Μάης κινούταν ανάμεσα σε δύο εποχές: συμβόλιζε αφενός τη διαδικασία διεκδικήσεων της εργατικής τάξης στα πλαίσια των χρυσών χρόνων του καπιταλισμού την ίδια ώρα, όμως, άνοιγε την αυλαία για να εισέλθουν νέα υποκείμενα στον στίβο των κοινωνικών αγώνων. Η νεολαία, σπουδαστές και διανοούμενοι, ομοφυλόφιλοι και φεμινίστριες άλλαζαν εκ βάθρων την εικόνα των λαϊκών κινητοποιήσεων σε βαθμό που προκάλεσαν την αμηχανία τόσο των παραδοσιακών κομμουνιστικών κομμάτων όσο και των διανοούμενων, όπως του Αντόρνο, που βρέθηκαν αποσβολωμένοι μπροστά στην επέλαση ενός καινοφανούς τρόπου αντίδρασης προς την καθεστηκυία τάξη.
Οι μέρες του Μάη απηχούσαν ένα ανεπανάληπτο ουτοπικό συναίσθημα που κυκλοφορούσε στον αέρα σαν αναγγελία μιας νέας πραγματικότητας την οποία διατυμπάνιζαν τα ευρηματικά μότο με την εμφατική αισιοδοξία τους. Εκ των υστέρων μια απαξιωτική γραμμή σκέψης προσέδωσε στον Μάη μια διαφορετική οπτική: στις διαδηλώσεις ο ατομικισμός και η έμφαση στο κυνήγι των απολαύσεων πέρα από τις ακόμα σταθερές πατροπαράδοτες αξίες, ο ύμνος στον ελεύθερο ερώτα κατέστησαν εν τέλει τα στοιχεία που προετοίμασαν την έλευση του νεοφιλελευθερισμού και της μονοκρατορίας της ελεύθερης αγοράς. Μια εξέλιξη που παρατηρήθηκε σε αντίστοιχα φαινόμενα νεανικών εξεγέρσεων παντού και υιοθετήκε συλλήβδην από τους επικριτές του Μάη στο κατηγορητήριό τους προς αυτόν.
Αναντίρρητα, δεκάδες απέρριψαν το ελευθεριακό πνεύμα της νιότης τους, αντάλλαξαν το Μαοϊκό τους πιστεύω με την καριέρα, μόνο που αυτή η εξέλιξη εκτυλίχθηκε χρόνια μετά και σίγουρα δεν αποτύπωνε τη στιγμή που χιλιάδες νέοι, ως μια συλλογικότητα, διεκδικούσαν στον δρόμο ένα μέλλον που δεν κατέφθασε ποτέ. Το γεγονός πως οι συντηρητικοί του αντίπαλοι, όπως ο Ντε Γκολ, εκλέχθηκαν στις επόμενες εκλογές και το ριζοσπαστικό του πνεύμα εμπορευματοποιήθηκε δεν αναιρεί τη σημασία που εκμπέμπει στον 21ο αιώνα και σε κινήματα όπως τα Black Lives Matter.
Στη ταινία του Chris Marker «Grin without a cat» του 1977 οι μέρες του Μάη και ο άκρατος ενθουσιασμός παρευλάνουν σαν ένα χαρούμενο κύμα τόσο χαρακτηριστικό για τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70. Ο Enzo Traversο στο βιβλίο του «Αριστερή μελαγχολία» παρατηρεί, πως στην ταινία του Chris Marker,παρόμοια με τον Σεργκέι Αϊζενστάιν, η αποτύπωση των κινητοποιήσεων δε συμβαδίζει με το ανώνυμο πλήθος, που γίνεται άθυρμα για την προπαγάνδα ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος, αλλά αντιθέτως αποτελεί ένα πλήθος που γίνεται ιστορικό υποκείμενο αλλαγής.
