Κοιτάω το ρολόι μου. Με ξαφνιάζει αυτό που βλέπω. Είναι 10:30, το βράδυ. Πότε πήγε 22:30; Από τη μια δεν κατάλαβα καν πώς πέρασε η ώρα και ακόμη δεν έχω κάνει σχεδόν τίποτα για μένα -εκτός απ’ το να αφιερώσω κάνα 10λεπτο (αλήθεια ήταν τόσο;) σε αγκαλιές με τον γάτο μου- και από την άλλη νιώθω ότι είναι περασμένα μεσάνυχτα, τόσο κουρασμένη είμαι. Και όχι αυτή δεν είναι η πρώτη ημέρα που αισθάνομαι έτσι. Μήπως έχετε μέρες που αισθάνεσθε κι εσείς έτσι; Μήπως αυτές οι ημέρες γίνονται όλο και περισσότερες; Μήπως δεν υπάρχουν πια άλλες ημέρες;
Περίεργο, την εποχή που έχουμε κάνει, τεχνολογικά, τα πάντα για να κερδίσουμε χρόνο τόσο λιγότερο χρόνο έχουμε για εμάς. Όλο και περισσότερο κόσμος δουλεύει με τηλεργασία, όλος και περισσότερος κόσμος έχει τη δυνατότητα να κάνει meetings εξ αποστάσεως, όλο και περισσότερος κόσμος μπορεί να ταξιδέψει με ασφάλεια και ταχύτητα προς κάποιον προορισμό. Κερδίζουμε, λοιπόν, χρόνο, κατ’αρχάς μειώνοντας τις περιττές μετακινήσεις. Σωστά; Επίσης έχουμε πολύ πιο άμεση και γρήγορη πρόσβαση στην πληροφορία, χάρη στο ίντερνετ. Κερδίζουμε, λοιπόν, χρόνο κι από εκεί. Δηλαδή σκέψου ότι παλιότερα για να μάθεις για παράδειγμα, τι είναι ο βραδύπους, έπρεπε να πας να αγοράσεις μια εγκυκλοπαίδεια ή να βλέπεις ανελλιπώς τα ντοκιμαντέρ της εκπαιδευτικής τηλεόρασης. Τώρα απλώς γράφεις «βραδύπους» στη Google και για το επόμενο μισάωρο μπορείς να χαζέψεις διαδοχικά το χαριτωμένο ζωάκι να κρέμεται με τα μακριά του νύχια από κάποιο δέντρο, τον Sid απ’ τον Ice Age, το ότι οι πάγοι στη Γροιλανδία λιώνουν πιο γρήγορα απ’ ό,τι είχαμε προβλέψει, αεροπορικά εισιτήρια για την Αλάσκα. Να, πώς χάνουμε χρόνο μέσα στη δίνη του διαδικτύου. Οκ, είναι κι αυτό ένα τουβλάκι απ’ το Tetris του «τι μπορώ να χωρέσω μέσα σε ένα 24ωρο». Αλλά δεν είναι το μόνο. Και πιστεύω ότι περισσότερο είναι το αποτέλεσμα του «δεν έχω χρόνο να ασχοληθώ με κάτι δικό μου γιατί είμαι πτώμα άρα χαζεύω σκρολάροντας με το μυαλό-χυλό» και όχι το αίτιο του «όλη ημέρα είμαι στα social, άρα γι’ αυτό είμαι κουρασμένη και δεν προλαβαίνω να κάνω τίποτα».
Έχουμε βρει λοιπόν τον τρόπο να κάνουμε τις δουλειές μας πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά. Άρα, θα έλεγε κανείς, ότι έχουμε περισσότερο χρόνο για εμάς. Ισχύει; Αν όχι, τότε ποιος καρπώνεται τον χρόνο που προκύπτει; Δεν εννοώ φυσικά ότι προκύπτει ως 25η, 26η κοκ ώρα, εδώ στο κάτω κάτω υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι το 24ωρο μειώνεται, αλλά προκύπτει ως ελεύθερος χρόνος. Κι αντί να κάνουμε πράγματα που μας αρέσει να κάνουμε, ξέρετε απ΄αυτά που μας ξεκουράζουν, απ’ αυτά που κοιτάς το ρολόι και λες «ωχ, πώς πέρασε η ώρα;» εννοώντας ότι τόσο ευχαριστήθηκες που δεν σου φάνηκε άχθος ο χρόνος κι όχι «και τώρα; θα προλάβω να πάρω το παιδί απ’ το φροντιστήριο, να περάσω απ’ το σούπερ μάρκετ, να στείλω το μέιλ στον διευθυντή, να στείλω στον γιατρό τη μαγνητική της μαμάς, να τηλεφωνήσω στον Μπάμπη να του πω ότι δεν προλαβαίνουμε να περάσουμε απ΄τη Στέλλα, να βγάλω βόλτα το σκυλί, να πεθάνω».
Οκ, το αντιλαμβάνομαι ότι η ενήλικη ζωή έχει υποχρεώσεις. Αλλά πώς τα καταφέραμε έτσι ώστε α) να έχει σχεδόν, μόνο, υποχρεώσεις και β) και η ανήλικη ζωή να είναι φουλ στις υποχρεώσεις; Συγκεκριμένα, για το β’ τσεκάρετε πώς είναι το 24ωρο των παιδιών σας ή των παιδιών γύρω σας αν δεν έχετε δικά σας. Μοιάζει σαν τα προπονούμε σκληρά για την ενήλικη ζωή. Λες και αυτή δεν θα έρθει ούτως ή άλλως.
Ίσως όλη μας πια η νοοτροπία είναι μια προπόνηση για ακόμη περισσότερη δουλειά και υποχρεώσεις. Απ’ την ώρα που όλοι μπορούν να μας εντοπίσουν όπου κι αν βρισκόμαστε ανά πάσα στιγμή έχουμε καλλιεργήσει μέσα μας την ενοχή του να απαντήσουμε ή μας την καλλιεργούν, πολλές φορές με συναισθηματικό ή και σκέτο εκβιασμό, όσοι μας εντοπίζουν ανά πάσα στιγμή. Ξεκινώντας απ’ τον Τούλα που στις 7 το πρωί θυμήθηκε να με ρωτήσει πόσο κόστισε ο κάκτος που αγόρασα κι έτσι για μένα η πρώτη σκέψη της ημέρας να γλιστράει ανάμεσα σε αγκάθια και ευρώ μέχρι την απάντηση που έλαβα λίγο πριν τα μεσάνυχτα σε επαγγελματικό μέιλ που έστειλα το πρωί. Θα μου πεις, τι φταίει ο δόλιος που απάντησε; Μπορεί κι αυτός να μην προλάβαινε νωρίτερα.
«Τρέχω», είναι μία απ’ τις πιο συχνές απαντήσεις στην ερώτηση «Τι κάνεις;». Και κάθε μέρα που περνάει όλο και περισσότερο σκέφτομαι «Αφού όλοι τρέχουμε γιατί δεν φτάνει κανείς πουθενά;».
Είχα πριν κάποια χρόνια την τύχη να πάρω μια απ΄τις πιο ουσιαστικές συνεντεύξεις της ζωής μου. Συνομιλητής μου ήταν ο Άρης Ρέτσος. Σε εκείνη την συνέντευξη ανατρέχω συχνά, και κάθε φορά διαπιστώνω ότι κεντρικός άξονας του προβληματισμού του Ρέτσου είναι ο χρόνος. Και ναι, πόσο συμφωνώ με όσα λέει: «Η διαλεκτική έχει να κάνει με το πώς ζεις τον χρόνο. Εάν δεν έχεις χρόνο τελείωσε το πράμα» και «Ο συνδυασμός της ταχύτητας και του Εγώ είναι ολέθριος· αποκλείεται να μη φέρει ολοκληρωτισμό. Αν εγώ πρέπει να σε καταλάβω σε ένα θέμα αλλά δεν έχω χρόνο τότε αναγκαστικά ή θα σου επιβάλλω ή θα μου επιβάλλεις. Όσο πιο πολύ βιάζεσαι τόσο δυσκολεύεσαι να μάθεις και τελικά χρειάζεσαι πολύ περισσότερο χρόνο».
Όπως λέει και ένας φίλος «Οι ώρες δεν περνούν, τα χρόνια κυλούν». And then you die, συμπληρώνουν οι Verve. Ο χρόνος είναι το μόνο που (δεν) έχουμε. Όταν τελειώνει, για τον καθένα μας αυτός, τελειώνουμε κι εμείς. Δεν ξέρω αν συμφωνείτε αλλά ως ανθρωπότητα νομίζω καλό είναι να κάτσουμε να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει χρόνος για όλους όσους ζούμε σε αυτόν τον πλανήτη και πώς αξίζει να τον περνάμε. Γιατί πια δεν βγάζει νόημα. Έτσι νιώθω, τουλάχιστον.
Κοιτάω το ρολόι μου. Με ξαφνιάζει αυτό που βλέπω. Είναι 10:30, το βράδυ. Πότε πήγε 22:30; Από τη μια δεν κατάλαβα καν πώς πέρασε η ώρα και ακόμη δεν έχω κάνει σχεδόν τίποτα για μένα -εκτός απ’ το να αφιερώσω κάνα 10λεπτο (αλήθεια ήταν τόσο;) σε αγκαλιές με τον γάτο μου- και από την άλλη νιώθω ότι είναι περασμένα μεσάνυχτα, τόσο κουρασμένη είμαι. Και όχι αυτή δεν είναι η πρώτη ημέρα που αισθάνομαι έτσι. Μήπως έχετε μέρες που αισθάνεσθε κι εσείς έτσι; Μήπως αυτές οι ημέρες γίνονται όλο και περισσότερες; Μήπως δεν υπάρχουν πια άλλες ημέρες;
Περίεργο, την εποχή που έχουμε κάνει, τεχνολογικά, τα πάντα για να κερδίσουμε χρόνο τόσο λιγότερο χρόνο έχουμε για εμάς. Όλο και περισσότερο κόσμος δουλεύει με τηλεργασία, όλος και περισσότερος κόσμος έχει τη δυνατότητα να κάνει meetings εξ αποστάσεως, όλο και περισσότερος κόσμος μπορεί να ταξιδέψει με ασφάλεια και ταχύτητα προς κάποιον προορισμό. Κερδίζουμε, λοιπόν, χρόνο, κατ’αρχάς μειώνοντας τις περιττές μετακινήσεις. Σωστά; Επίσης έχουμε πολύ πιο άμεση και γρήγορη πρόσβαση στην πληροφορία, χάρη στο ίντερνετ. Κερδίζουμε, λοιπόν, χρόνο κι από εκεί. Δηλαδή σκέψου ότι παλιότερα για να μάθεις για παράδειγμα, τι είναι ο βραδύπους, έπρεπε να πας να αγοράσεις μια εγκυκλοπαίδεια ή να βλέπεις ανελλιπώς τα ντοκιμαντέρ της εκπαιδευτικής τηλεόρασης. Τώρα απλώς γράφεις «βραδύπους» στη Google και για το επόμενο μισάωρο μπορείς να χαζέψεις διαδοχικά το χαριτωμένο ζωάκι να κρέμεται με τα μακριά του νύχια από κάποιο δέντρο, τον Sid απ’ τον Ice Age, το ότι οι πάγοι στη Γροιλανδία λιώνουν πιο γρήγορα απ’ ό,τι είχαμε προβλέψει, αεροπορικά εισιτήρια για την Αλάσκα. Να, πώς χάνουμε χρόνο μέσα στη δίνη του διαδικτύου. Οκ, είναι κι αυτό ένα τουβλάκι απ’ το Tetris του «τι μπορώ να χωρέσω μέσα σε ένα 24ωρο». Αλλά δεν είναι το μόνο. Και πιστεύω ότι περισσότερο είναι το αποτέλεσμα του «δεν έχω χρόνο να ασχοληθώ με κάτι δικό μου γιατί είμαι πτώμα άρα χαζεύω σκρολάροντας με το μυαλό-χυλό» και όχι το αίτιο του «όλη ημέρα είμαι στα social, άρα γι’ αυτό είμαι κουρασμένη και δεν προλαβαίνω να κάνω τίποτα».
Έχουμε βρει λοιπόν τον τρόπο να κάνουμε τις δουλειές μας πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά. Άρα, θα έλεγε κανείς, ότι έχουμε περισσότερο χρόνο για εμάς. Ισχύει; Αν όχι, τότε ποιος καρπώνεται τον χρόνο που προκύπτει; Δεν εννοώ φυσικά ότι προκύπτει ως 25η, 26η κοκ ώρα, εδώ στο κάτω κάτω υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι το 24ωρο μειώνεται, αλλά προκύπτει ως ελεύθερος χρόνος. Κι αντί να κάνουμε πράγματα που μας αρέσει να κάνουμε, ξέρετε απ΄αυτά που μας ξεκουράζουν, απ’ αυτά που κοιτάς το ρολόι και λες «ωχ, πώς πέρασε η ώρα;» εννοώντας ότι τόσο ευχαριστήθηκες που δεν σου φάνηκε άχθος ο χρόνος κι όχι «και τώρα; θα προλάβω να πάρω το παιδί απ’ το φροντιστήριο, να περάσω απ’ το σούπερ μάρκετ, να στείλω το μέιλ στον διευθυντή, να στείλω στον γιατρό τη μαγνητική της μαμάς, να τηλεφωνήσω στον Μπάμπη να του πω ότι δεν προλαβαίνουμε να περάσουμε απ΄τη Στέλλα, να βγάλω βόλτα το σκυλί, να πεθάνω».
Οκ, το αντιλαμβάνομαι ότι η ενήλικη ζωή έχει υποχρεώσεις. Αλλά πώς τα καταφέραμε έτσι ώστε α) να έχει σχεδόν, μόνο, υποχρεώσεις και β) και η ανήλικη ζωή να είναι φουλ στις υποχρεώσεις; Συγκεκριμένα, για το β’ τσεκάρετε πώς είναι το 24ωρο των παιδιών σας ή των παιδιών γύρω σας αν δεν έχετε δικά σας. Μοιάζει σαν τα προπονούμε σκληρά για την ενήλικη ζωή. Λες και αυτή δεν θα έρθει ούτως ή άλλως.
Ίσως όλη μας πια η νοοτροπία είναι μια προπόνηση για ακόμη περισσότερη δουλειά και υποχρεώσεις. Απ’ την ώρα που όλοι μπορούν να μας εντοπίσουν όπου κι αν βρισκόμαστε ανά πάσα στιγμή έχουμε καλλιεργήσει μέσα μας την ενοχή του να απαντήσουμε ή μας την καλλιεργούν, πολλές φορές με συναισθηματικό ή και σκέτο εκβιασμό, όσοι μας εντοπίζουν ανά πάσα στιγμή. Ξεκινώντας απ’ τον Τούλα που στις 7 το πρωί θυμήθηκε να με ρωτήσει πόσο κόστισε ο κάκτος που αγόρασα κι έτσι για μένα η πρώτη σκέψη της ημέρας να γλιστράει ανάμεσα σε αγκάθια και ευρώ μέχρι την απάντηση που έλαβα λίγο πριν τα μεσάνυχτα σε επαγγελματικό μέιλ που έστειλα το πρωί. Θα μου πεις, τι φταίει ο δόλιος που απάντησε; Μπορεί κι αυτός να μην προλάβαινε νωρίτερα.
«Τρέχω», είναι μία απ’ τις πιο συχνές απαντήσεις στην ερώτηση «Τι κάνεις;». Και κάθε μέρα που περνάει όλο και περισσότερο σκέφτομαι «Αφού όλοι τρέχουμε γιατί δεν φτάνει κανείς πουθενά;».
Είχα πριν κάποια χρόνια την τύχη να πάρω μια απ΄τις πιο ουσιαστικές συνεντεύξεις της ζωής μου. Συνομιλητής μου ήταν ο Άρης Ρέτσος. Σε εκείνη την συνέντευξη ανατρέχω συχνά, και κάθε φορά διαπιστώνω ότι κεντρικός άξονας του προβληματισμού του Ρέτσου είναι ο χρόνος. Και ναι, πόσο συμφωνώ με όσα λέει: «Η διαλεκτική έχει να κάνει με το πώς ζεις τον χρόνο. Εάν δεν έχεις χρόνο τελείωσε το πράμα» και «Ο συνδυασμός της ταχύτητας και του Εγώ είναι ολέθριος· αποκλείεται να μη φέρει ολοκληρωτισμό. Αν εγώ πρέπει να σε καταλάβω σε ένα θέμα αλλά δεν έχω χρόνο τότε αναγκαστικά ή θα σου επιβάλλω ή θα μου επιβάλλεις. Όσο πιο πολύ βιάζεσαι τόσο δυσκολεύεσαι να μάθεις και τελικά χρειάζεσαι πολύ περισσότερο χρόνο».
Όπως λέει και ένας φίλος «Οι ώρες δεν περνούν, τα χρόνια κυλούν». And then you die, συμπληρώνουν οι Verve. Ο χρόνος είναι το μόνο που (δεν) έχουμε. Όταν τελειώνει, για τον καθένα μας αυτός, τελειώνουμε κι εμείς. Δεν ξέρω αν συμφωνείτε αλλά ως ανθρωπότητα νομίζω καλό είναι να κάτσουμε να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει χρόνος για όλους όσους ζούμε σε αυτόν τον πλανήτη και πώς αξίζει να τον περνάμε. Γιατί πια δεν βγάζει νόημα. Έτσι νιώθω, τουλάχιστον.
