17 Μαρτίου του 1973. Οι Black Sabbath παίζουν στο Rainbow Theatre στο Finsbury Park του Λονδίνου. Είναι η 24η από τις συνολικά 25 προγραμματισμένες συναυλίες σε όλη τη Βρετανία και την Ευρώπη μέσα σε ένα σφιχτό και σύντομο διάστημα 32 ημερών.

Όλοι είναι εξαντλημένοι και κουρασμένοι και προκειμένου να συνεχίσουν να παίζουν το ίδιο καλά, αναγκάζονται και καταφεύγουν σε όλων των ειδών τα ναρκωτικά που θα τους κρατήσουν ξύπνιους.

Είναι η δεύτερη από τις δύο συναυλίες του συγκροτήματος στο The Rainbow και ο Ozzy Osbourne έχει προφανώς «λαλήσει» από την πολλή κόκα που έχει βάλει στον οργανισμό του επί 3-4 συνεχόμενα μερόνυχτα.

Πιάνοντας με τα δυο του χέρια τη βάση του μικροφώνου, για να μην πέσει, ο 24χρονος τραγουδιστής φωνάζει στο κοινό από κάτω: «Είστε μαστουρωμένοι;»

Το κοινό δεν ανταποκρίνεται.

Ο Ozzy τούς ξαναρωτάει: «Είστε μαστουρωμένοι λέω;» φωνάζει με όλη του τη δύναμη.
Το κοινό και πάλι δεν ανταποκρίνεται εκτός από κάποια μεμονωμένα μουρμουρητά.

Ο Ozzy τούς ρωτάει για μια ακόμη φορά: «Είστε μαστουρωμένοι ρε;»

Αυτή τη φορά το κοινό ξεσπάει.

«ΝΑΙ», λένε όλοι οι θεατές με μια φωνή.
«Ωραία», τους λέει, «γιατί και εγώ είμαι πολύ μαστουρωμένος».

Υπό αυτές τις συνθήκες απόλυτης μαστούρας, κούρασης και ψυχοσωματικής εξάντλησης οι Black Sabbath επιχείρησαν αν ηχογραφήσουν το πέμπτο άλμπουμ της καριέρας τους, μέσα σε διάστημα λιγότερο των τεσσάρων ετών, το καλοκαίρι του 1973.

Ο Tony Iommi, ο Geezer Butler, ο Bill Ward και ο Ozzy βρέθηκαν ξανά στο Λος Άντζελες, εκείνο το ζεστό καλοκαίρι και μάλιστα στην ίδια εκείνη «καταραμένη» έπαυλη στο Bel Air όπου είχαν ηχογραφήσει έναν χρόνο πριν το προηγούμενο άλμπουμ τους, το «Vol.4», το οποίο κατασκευάστηκε, ουσιαστικά, από τα στουντιακά «τζαμαρίσματα» των τεσσάρων μελών της μπάντας.

Για το επόμενο άλμπουμ τους όμως, ο Iommi αποφάσισε μια άλλη τακτική και προσέγγιση: λόγω της προαναφερθείσας κούρασης και εξάντλησης, θα έφερνε ο καθένας στους υπόλοιπους τις ιδέες του, θα τις έπαιρναν στα δωμάτιά τους και θα τα επεξεργάζονταν ο καθένας από μόνος του, προσπαθώντας να βελτιώσει από την πλευρά του το κάθε αδούλευτο τραγούδι.

Τα πράγματα για το συγκρότημα περιπλέχθηκαν… από τους ίδιους του τους συναδέλφους: ο Iommi άκουγε τότε πολύ progressive rock, ειδικά μπάντες όπως οι Yes, των οποίων το διπλό άλμπουμ «Tales From Topographic Oceans» είχε «λιώσει», όπως αντίστοιχα και τα «Quadrophenia» των Who και «The Dark Side Of The Moon» των Pink Floyd.

Μετά από λίγες ημέρες, ο Tony είχε αποφασίσει ότι ήθελε να φτιάξει ένα concept άλμπουμ. Η ανακοίνωσή του αυτή στους τρεις υπόλοιπους αντιμετωπίστηκε με την αναμενόμενη… ξινίλα, καθώς κανείς εκ των τριών δεν ήθελε να απομακρυνθεί, συνθετικά και εκτελεστικά, από αυτό που, ομολογουμένως τόσο επιτυχημένα, έπαιζαν τα τελευταία τρία χρόνια και τέσσερα άλμπουμ.

Ο Iommi τούς ενημέρωσε ευγενικά ότι η περιρρέουσα άποψη και αντίληψη στην δισκογραφική τους εταιρεία και στους μουσικοκριτικούς ήταν ότι, σε αντίθεση με τους The Who ή τους Led Zeppelin, οι Black Sabbath είχαν μείνει στάσιμοι μουσικά.

Κανείς, ωστόσο, δεν πείστηκε και ο Ozzy, ο Geezer και ο Bill συνέχισαν να έχουν το κεφάλι τους θαμμένο, σαν την στρουθοκάμηλο, μέσα στην κινούμενη άμμο των προσωπικών τους καταχρήσεων, την κόκα και το αλκοόλ.

Ο Iommi αμέσως μετά έπαθε ένα τρελό και συνεχόμενο writer’s block: δεν μπορούσε να συνθέσει τίποτα. Ο απόλυτος κιθαριστικός riffmeister της δεκαετίας του ’70 είχε στερέψει από ιδέες. Σε μια απέλπιδα κίνηση της τελευταίας στιγμής (εμφορούμενη κυρίως από τα 72ωρα που έμενε σερί άυπνος λόγω κόκας), έκανε το ίδιο που έκαναν και οι Metallica σχεδόν 20 χρόνια μετά: έκοψε τα μακριά του μαλλιά κοντά, ενώ… ξύρισε και το μουστάκι-σήμα κατατεθέν του, που έφερε περήφανα κάτω από τη μύτη του για πάνω από οκτώ σερί χρόνια.

Οι Black Sabbath βλέπουν φαντάσματα

Στη μέση του καλοκαιριού και βλέποντας ότι δεν πάει άλλο, ο Iommi πήρε τους υπόλοιπους και επέστρεψαν στην πατρίδα τους για να συνεχίσουν τις (μέχρι στιγμής) ανύπαρκτες ηχογραφήσεις στο υπόγειο στούντιο που βρισκόταν μέσα στον πύργο Clearwell Castle στο Gloucestershire, που είχε χτιστεί το 1728 και που σε αυτό στο μέλλον θα ηχογραφούσαν, μεταξύ άλλων, οι Mott The Hoople, Bad Company, Deep Purple και Led Zeppelin.

Όμως το πρώτο συγκρότημα που νοίκιασε και μετακόμισε στο κάστρο για τέτοιους σκοπούς ήταν οι Black Sabbath. Και εκεί είδαν… το Χριστό φαντάρο.

Μπορεί να οφειλόταν στην υπερβολική κατανάλωση κόκας και λοιπών ναρκωτικών, παραισθησιογόνων και μη, αλλά από την πρώτη κιόλας νύχτα παραμονής τους στα αχανή δωμάτια του κάστρου, όλοι τους ισχυρίστηκαν ότι είχαν έστω μια εμπειρία μεταφυσικού τύπου με ένα φάντασμα.

Στο τέλος κατέληξαν να κοιμούνται δυο-δυο μαζί στα δωμάτια και με αυτά και με αυτά, μετά από περίπου ένα μήνα, το αποτέλεσμα ήταν ξανά… μηδέν εις το πηλίκο.

Κάπου εκεί είδαν και απόειδαν και βλέποντας το deadline της παράδοσης του άλμπουμ να πλησιάζει, άρχισαν όντως τους prog-rock πειραματισμούς, ως μια έσχατου τύπου λύση. Και, σταδιακά, άρχισαν να συνθέτουν μερικά εξαιρετικά τραγούδια.

«Στο τέλος καταλήξαμε σε όλες αυτές τις παράξενες, αλλά τελικά λαμπρές ιδέες όπως το να βάζουμε μικρόφωνα μέσα στις χορδές του πιάνου ή να ηχογραφούμε κιθάρες που προηγουμένως είχαμε βάλει μέσα στο νερό προκειμένου να δούμε αν μπορούμε να ακούσουμε διαφορετικούς ήχους», είπε ο Iommi μετέπειτα, ενθυμούμενος μάλιστα και την στιγμή εκείνη που ο Bill Ward πήρε ένα αμόνι που είχε βρει ψάχνοντας στις εξωτερικές τουαλέτες του κάστρου και ηχογράφησε τον εαυτό του… να το ρίχνει σε ένα βαρέλι με νερό.

Για πέμπτο άλμπουμ των Sabbath, το «Sabbath Bloody Sabbath» [που κυκλοφόρησε τέτοιες ημέρες πριν από ακριβώς μισόν αιώνα, στις αρχές του Δεκέμβρη του 1973] μοιάζει με την Β’ Φάση της καριέρας τους, μετά το βαρύ, doom ορυμαγδό των τεσσάρων πρώτων άλμπουμ τους: είναι πιο λεπτεπίλεπτο (χωρίς να ακούγεται στιγμή «ελαφρύ»), έχει περισσότερες ηχητικές λεπτομέρειες (χωρίς να λείπει η γνωστή, χαρακτηριστική μονολιθικότητα των συνθέσεών τους) και μοιάζει περισσότερο με ένα περίτεχνο κέντημα που σκεπάζει μια βαριά, μεταλλική πανοπλία –ένα ηχητικό κέντημα στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά (και άλλοτε με επιτυχία, άλλοτε όχι) σινθεσάιζερ και πάσης φύσεως συνθετητές και moogs, δια χειρός του Rick Wakeman των Yes.

Το ομώνυμο του άλμπουμ κομμάτι αναφέρεται στις κακές εμπειρίες του συγκροτήματος από τη μουσική βιομηχανία, ενώ ο τίτλος του προέρχεται από το Sunday Bloody Sunday, την «Ματωμένη Κυριακή» του Ιανουαρίου του 1972, όταν 13 άνθρωποι σκοτώθηκαν από πυρά άγγλων στρατιωτών στo Ντέρι της Βόρειας Ιρλανδίας.

Το Sabbath Bloody Sabbath είναι ένα απόκοσμο τραγούδι και όχι λόγω των στίχων του: οι μουσικές κατευθύνσεις που ενίοτε παίρνει γειτνιάζουν με την τζαζ, με τον Ward να οδηγεί το ρυθμό συνεπικουρούμενος από το παλλόμενο ολοκαίνουργιο fuzz μπάσο του Butler.

Το επόμενο κομμάτι, το υπέροχο A National Acrobat, μπερδεύει αρχικά τον ακροατή με τους στίχους του, τους οποίους πολλοί (παρ)ερμήνευσαν ως μια (ακόμη) ωδή και ένα κάλεσμα της μπάντας στο Σατανά.

Όταν όμως ο Ozzy τραγουδάει «I am the world that hides the universal secret of all time / Destruction of the empty spaces is my one and only crime / I’ve lived a thousand times, I found out what it means to be believed / The thoughts and images, the unborn child that never was conceived», ξέρετε που αναφέρεται;

Σε κάτι πολύ πιο απλό: «Το A National Acrobat αναφέρεται στον ανδρικό αυνανισμό. Ένα τραγούδι ειπωμένο από την οπτική γωνία του ίδιου του σπέρματος. Όχι ότι το κατάλαβε κανείς τότε», είπε πρόσφατα ο στιχουργός του κομματιού, ο Butler.

Είναι το δεύτερο καλύτερο τραγούδι του άλμπουμ, ένα μακρόσυρτο γαϊτανάκι πολλών διαφορετικών ειδών, από μπλουζ και μέταλ μέχρι τζαζ και hard-rock, άψογα εκτελεσμένο διαμέσου του wah-pedal του Iommi.

Ακολουθεί το ορχηστρικό Fluff, το οποίο αποτελεί αναφορά στον DJ Άλαν Φρίμαν (ή Fluff για τους φίλους του) ο οποίος είχε χρησιμοποιήσει ένα παλιότερο ορχηστρικό κομμάτι του συγκροτήματος, Laguna Sunrise, για την εισαγωγή της ραδιοφωνικής εκπομπής του στο Radio 1 τη δεκαετία του ’70. Ένα από τα σπουδαιότερα (αν όχι το σπουδαιότερο) instrumental του Iommi.

Το ρετροφουτουριστικό Sabbra Cadabra περιτριγυρίζει διακριτικά τις εμμονές του Iommi αναφορικά με το κατά πόσο μπορεί να υπάρξει πραγματική φιλία ανάμεσα σε έναν άντρα και μια γυναίκα (ο Iommi παντρεύτηκε την ημέρα που στην Αθήνα έπεφτε το Πολυτεχνείο, στις 17 Νοέμβρη του 1973, αλλά, όπως παραδέχεται και στην πρόσφατη αυτοβιογραφία του, ο γάμος φάνηκε από την αρχή ότι θα ήταν σαθρός και βραχύβιος), το proto-grunge του Killing Yourself Τo Live (αγαπημένο τραγούδι μπαντών όπως οι Mudhoney και οι Soundgarden) μιλάει για μια βαρετή δουλειά που μάς σκοτώνει όλους ψυχολογικά με αυτή την διαρκή επαναληψιμότητα μέρα προς μέρα, το μέτριο-προς-κακό Who Are You ήταν το πρώτο τραγούδι το οποίο έγραψε ο Ozzy σε ένα Moog σινθεσάιζερ και το Looking for Today αναφέρεται στην πρόοδο της τεχνολογίας και τις αλλαγές που συμβαίνουν στον κόσμο μας καθημερινά.

Τελευταίο (και φυσικά σπουδαιότερο) κομμάτι του δίσκου είναι το Spiral Architect, τους στίχους του οποίου σκέφθηκε ο Butler ενώ κοιμόταν.

«Ήταν μια εντελώς νέα εποχή για εμάς. Νιώθαμε πραγματικά ανοιχτοί σε αυτό το άλμπουμ. Ήταν σαν το δεύτερο μέρος της ζωής μας», είπε ο Butler για το άλμπουμ που, αρχικά και μόνο, έμοιαζε σαν ένα νέο ξεκίνημα για την μπάντα.

Στα απομνημονεύματά του, ο Iommi αποκαλεί το συγκεκριμένο άλμπουμ ως «το απόλυτο δημιουργικό αποκορύφωμα της πρώτης περιόδου των Black Sabbath».

Το άλμπουμ έτυχε θερμής υποδοχής από κριτικούς και συναδέλφους τους, σύγχρόνους τους και μεταγενέστερούς τους.

Το τραγούδι «Sabbath Bloody Sabbath» ξεχωρίζει μέχρι και σήμερα με τον Slash από τους Guns N’ Roses να δηλώνει στο περιοδικό Guitar World το 2008 ότι «μέχρι σήμερα δεν έχω ακούσει τίποτα τόσο βαρύ που να έχει μέσα του τόση ψυχή». Ο Brent Hinds των Mastodon συμφωνεί και επαυξάνει κάνοντας λόγο για ένα από τα αγαπημένα άλμπουμ της ζωής του, ενώ ο Kirk Hammett των Metallica αναφέρει το Killing Yourself to Live ως «το απόλυτο αγαπημένο του τραγούδι των Black Sabbath». Οι Metallica θα διασκεύαζαν αργότερα το Sabbra Cadabra στο άλμπουμ διασκευών του 1998, το «Garage Inc».

Οι Black Sabbath με το άλμπουμ αυτό πίστεψαν ότι έμπαιναν σε μια νέα εποχή. Είχαν, την ίδια στιγμή, δίκιο και άδικο: δίκιο γιατί ακολούθησε το σπουδαίο άλμπουμ «Sabotage» (ολοκληρώνοντας ένα απίστευτο και σχεδόν απλησίαστο, για άλλα συγκροτήματα, σερί έξι συνεχόμενων πραγματικά σημαντικών δίσκων) και άδικο γιατί με το που κυκλοφόρησε το «Sabotage», αποκαλύφθηκε και το εσωτερικού τύπου… σαμποτάζ που είχε λάβει χώρα εντός της ίδιας της μπάντας.

Σύντομα ο Ozzy θα αποδεικνυόταν αληθινός όταν ισχυριζόταν ότι «το άλμπουμ «Sabbath Bloody Sabbath» ήταν αρχή του τέλους μας ως συγκρότημα».