H νέα ταινία του φυλακισμένου Τζαφάρ Παναχί που έκανε πρεμιέρα στη Βενετία πριν λίγους μήνες αποτελεί μία πράξη δύναμης – βαθιάς αντίστασης, καθώς για τον Ιρανό δημιουργό το σινεμά ισοδυναμεί με την ίδια του τη ζωή. Καλό είναι να θυμόμαστε πως ήδη έχει κάνει μία απόπειρα αυτοκτονίας, ενώ πριν λίγο καιρό ξεκίνησε απεργία πείνας αποφασισμένος να φτάσει μέχρι τέλους, που οδήγησε ευτυχώς τελικά στην αποφυλάκισή του.

«Αρκούδες δεν υπάρχουν», μία παράδοση που εξελίσσεται στο πέρασμα των χρόνων. Η παράνοια του θεοκρατικού κράτους, με άτυπα «δικαστήρια» ανδρών να στήνονται στις αυλές σπιτιών. Με αξιοσημείωτη θεατρικότητα κινηματογραφεί όλες τις εκφάνσεις της επικρατούσας κατάστασης. Ξαφνικά βρίσκεται ανάμεσα σε δύο έργα. Αυτό που είχε σχεδιάσει με κάθε λεπτομέρεια και αυτό που ξετυλίγεται μπροστά του ανέλπιστα.

Σκηνοθετεί από απόσταση. Πλησιάζει όσο περισσότερο μπορεί εντός συνόρων. Η ψυχή και το πνεύμα του είναι με τους πρωταγωνιστές. Παράλληλα όμως το συγκεκριμένο φιλμ αποκτά έναν έντονο εθνογραφικό χαρακτήρα της επαρχίας της πατρίδας του. Έτσι από το «Ταξί» Τεχεράνης ταξιδεύουμε από την πρωτεύουσα μέχρι τα σύνορα και με την ιστορία της ταινίας μέσα στην ταινία τα ξεπερνάμε. Ο Παναχί δίνει ένα καθολικό τόνο υπαρξιακών διαστάσεων στο δράμα του δημιουργού. Έχει επιλέξει όμως να μην κάνει εκπτώσεις. Ο κινηματογράφος του μας λέει πως δεν είναι αμιγώς πολιτικός, αλλά δεν μπορεί να σιωπά…

Μεγάλη αξία επομένως έχει κάτω από ποιες συνθήκες δημιουργήθηκε αυτό το εγχείρημα. Ο Παναχί ουσιαστικά όπως στην «Κλειστή Κουρτίνα» μας δείχνει το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει δίχως να μεμψιμοιρεί σε κανένα σημείο. Ουσιαστικά προοικονομεί τη σύλληψή του. Είναι θέμα χρόνου να συμβεί με βάση τα γεγονότα που διαδραματίζονται. Η μαεστρία του έγκειται στο πως η ίδια η ζωή διαπλέκεται με την μυθοπλασία και τα όρια μέσα από τον φακό του μοιάζουν πια τόσο δυσδιάκριτα.

Στην προβολή της στο κατάμεστο Ολύμπιον τον Νοέμβριο βρέθηκε η πρωταγωνίστρια της ταινίας, Μίνα Καβανί και είχε μία ενδιαφέρουσα συζήτηση με το κοινό. Εκείνη την περίοδο ο σπουδαίος σκηνοθέτης ήταν ακόμα στη φυλακή. Τα λόγια της ήταν συγκλονιστικά και λειτούργησαν ως βάλσαμο στις ψυχές μας. Επιτέλους ο Παναχί βλέπει το φως του ηλίου και σίγουρα ετοιμάζει αθόρυβα τη νέα του προσπάθεια. Ένα αληθινό παράδειγμα καλλιτέχνη που σέβεται τη δουλειά του και σιγά σιγά παραδίδει τη σκυτάλη στον γιο του, Πανάχ Παναχί.