Όλη μέρα ανταλλάσσουμε μηνύματα. Κάνουμε και τίποτα άλλο; Όλα τα υπόλοιπα, κάποιες φορές, μοιάζουν με μικρά διαλείμματα σε μια ατέρμονη κατάσταση πληκτρολόγησης, είτε αυτή γίνεται μέσω των smartphone είτε μέσω των υπολογιστών μας. Όπως έχει διαμορφωθεί η λατινική αλφάβητος στα πληκτρολόγιά μας, έτσι έχει προσαρμοστεί και η καθημερινότητά μας επάνω τους. Έχουμε υπερφορτωθεί με μηνύματα και ίσως γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι πλέον έχουν στραφεί στην χρήση των φωνητικών μηνυμάτων, αυτό δηλαδή που ονομάζουμε ηχητικά μηνύματα.
Κάτι που επιβεβαιώνεται και σε σχετική έρευνα της YouGov σε ενήλικες των ΗΠΑ, που διεξήχθη για λογαριασμό του Vox, όπου έδειξε ότι το 62% των Αμερικανών έχει στείλει τουλάχιστον μια φορά ηχητικό και περίπου το 30% επικοινωνεί κατ’ αυτόν τον τρόπο σε καθημερινή βάση.
Τα ηχητικά μηνύματα, η ανοιχτή ακρόαση και η έκρηξή τους
Προσωπικά, εντοπίζω την έντονη εμφάνιση αυτής της τάσης κατά την διάρκεια των πρώτων lockdown, όταν η πανδημία τότε μας έκλεισε στο σπίτι και η ζωή μπήκε σε μία παύση. Ξαφνικά, σαν να κινούμασταν όλοι με την ίδια ταχύτητα, δεν προπορευόταν κάποιος, είχαμε όλοι κοινή αφετηρία (το κρεβάτι μας) και την ίδια κατάληξη (το κρεβάτι μας). Αφού λοιπόν βρισκόμασταν όλοι μεταξύ καναπέ και γραφείου, κουζίνας και κρεβατοκάμαρας, η επικοινωνία μέσω ηχητικών μηνυμάτων έσπαγε την μοναξιά, μας έφερνε κατά κάποιον τρόπο πιο κοντά. Ο, πολλές φορές, απρόσωπος γραπτός λόγος έδωσε την θέση του στον πιο «προσωπικό» και «αληθινό» προφορικό. Πατούσες το εικονίδιο του μικροφώνου στο chat και μιλούσες ακατάπαυστα. «Έλα, εδώ μωρέ, ξέρεις, τα ίδια, (γέλια), άκου να δεις. Σήμερα είπα να φτιάξω τις ντουλάπες» και μπλα μπλα μπλα…
Αντίστοιχα και η ανοιχτή ακρόαση, αν και υπήρχε ως δυνατότητα πολλά χρόνια νωρίτερα, βίωσε στιγμές δόξας εκείνη την περίοδο. Αν δεν μοιραζόσουν το ίδιο σπίτι με κάποιον άλλον, δεν υπήρχε λόγος να μην μιλήσεις με ανοιχτή ακρόαση. Ούτε κάποιος θα σε παρεξηγούσε ούτε θα ντρεπόσουν για κάποιον σχολιασμό που θα γινόταν κατά την διάρκεια της συζήτησης. Εσύ και τα ντουβάρια, μόνοι σας, ακούγατε όσα λεγόντουσαν -εκτός και αν είσαι ο Ανδρουλάκης, γιατί θα σε άκουγε και ο πρωθυπουργός της χώρας.
Όμως τότε, αγαπητέ και αγαπητή μου, είχα χρόνο να σε ακούσω. Μπορούσα να αφιερώσω όχι μόνο ένα ή δύο λεπτά, αλλά ΟΣΟ ΧΡΟΝΟ ΘΕΣ για να σε ακούσω να μιλάς περί ανέμων και υδάτων, γκομενικών και επαγγελματικών, οικογενειακών και αδιάφορων θεμάτων. Όταν έστελνες απανωτά ηχητικά, είχα την δυνατότητα να ανατρέξω στον καθένα απ’ αυτά για να θυμηθώ κάτι που είπες και να το σχολιάσω με το πάσο μου. Δεν απαιτούσες «κάτι» -χρόνο δηλαδή- από μένα αφού ήξερες ότι είμαι «εκεί» για σένα. Τώρα όμως;
Η καθιέρωσή τους
Όταν άνοιξαν οι «πύλες» της ζωής και επανήλθαμε στην κανονικότητα, αρπάξαμε την ζωή από τα μαλλιά και ξεχυθήκαμε στους δρόμους. Και που καταλήξαμε; Με το κινητό στο χέρι να ακουμπάει οριακά τα χείλη για να στείλουμε ηχητικό ή να μιλάμε με ενεργοποιημένη την ανοιχτή ακρόαση. Αν κάτι μας έμεινε από εκείνη την περίοδο «αυτοβελτίωσης» και εγκλεισμού, είναι αυτή η καταραμένη τάση, ο τρόπος με τον οποίο συνηθίσαμε -εγώ ποτέ- να επικοινωνούμε.
Ανοιχτή ακρόαση, φωνές και απανωτά ηχητικά, είναι παντού γύρω μας. Στις κυλιόμενες του μετρό, στην ουρά του σούπερ μάρκετ, την ώρα που περπατάμε, τις στιγμές που είμαστε κολλημένοι στην κίνηση, στο γραφείο ανάμεσα σε συναδέλφους. Μία μόνιμη οχλαγωγία κυριεύει την ζωή μας και δεν ξέρω πώς μπορούμε να ξεφύγουμε από τα μηνύματα που αντί για «χαρακτήρες» παρουσιάζουν μία κυματομορφή.
Και ενώ, όπως είπαμε παραπάνω, τα ηχητικά εμφανίστηκαν έντονα στη ζωή μας λόγω παρουσίας άπειρου χρόνου, συνεχίζουν τώρα, σε κάποιες περιπτώσεις, να προτιμώνται λόγω απουσίας του. Οι συνάδελφοι εδώ στο Olafaq, μου λένε ότι στέλνουν ηχητικά όταν δεν προλαβαίνουν να γράψουν. Και πώς να τους κακολογήσω; Καταλαβαίνω ότι όταν ο χρόνος πιέζει και πρέπει να επικοινωνήσεις με κάποιον, αντί να τον πάρεις τηλέφωνο του στέλνεις ηχητικό. Το αποδέχομαι και προχωράω. Τι γίνεται όμως με αυτές τις περιπτώσεις όπου το ηχητικό είναι ένα σκέτο «Ναι, ok», «Συμφωνώ», «Όπως τα λες» ή «Τα λέμε το βράδυ»;
Οι απαιτήσεις των ηχητικών μηνυμάτων
Σε αντίθεση με τα γραπτά μηνύματα, τα ηχητικά απαιτούν από τον παραλήπτη να αφιερώσει χρόνο, να σταματήσει ό,τι κάνει και να επικεντρωθεί στο μήνυμα -λες και δεν είχαμε άλλες δουλειές να κάνουμε, λες και δεν έχουμε ζωή. Σε αντίθεση με τα γραπτά μηνύματα, όπου πατάς το Send και το αφήνεις να υπάρχει στην συνομιλία για να το δει η άλλη πλευρά όταν και όποτε μπορέσει, το ηχητικό είναι σαν «καμπανάκι» που εφιστά την προσοχή σου. Σαν να σου φωνάζει ο άλλος -που μπορεί και να το κάνει- «ΑΚΟΥΣΕ ΜΕ». Πρακτικά, το caps lock του πληκτρολογίου, η λειτουργία δηλαδή που σου επιτρέπει να γράφεις κεφαλαία, μετατράπηκε σε αρχείο ήχου.
[διαβάστε εδώ το άρθρο μας για την τέχνη της διαφωνίας]
Για να ακούσω το ηχητικό σου μήνυμα, αν είμαι στο γραφείο θα πρέπει να βγω εκτός, αν είμαι έξω θα πρέπει να φορέσω ακουστικά για να σε ακούσω καθαρά -αλλιώς, αναγκαστικά, θα κάνω αυτή την χαζή κίνηση όπου φέρνουμε το ηχείο του κινητού δίπλα στο αυτί- και γενικά θα με αναγκάσεις να κάνω «κάτι» που πιθανότατα με ξεβολεύει. Θα μου πεις και γιατί να σε νοιάζει αυτό. Ναι, αλλά τότε γιατί μου στέλνεις;
Ας τηρήσουμε κάποιους κανόνες
- Αν σου στείλει κάποιος γραπτό μήνυμα, μην απαντάς με ηχητικό
- Προσπάθησε να είσαι περιληπτικός στο ηχητικό και όχι να αναλύσεις την ιστορία της ζωής
- Μην στέλνεις ηχητικά 5 δευτερολέπτων, χρησιμοποίησέ τα για σημαντικά θέματα
- Εφόσον θες να στείλεις ηχητικό, φρόντισε να είσαι σε περιβάλλον όπου δεν υπάρχουν εκκωφαντικοί ήχοι στο background
- Αν γνωρίζεις πως ο παραλήπτης του ηχητικού σου βρίσκεται κάπου όπου δεν μπορεί να ενεργοποιήσει το ηχείο του, στείλε γραπτό μήνυμα
- Όταν ακούς τα ηχητικά που σου έστειλαν, βάλε ακουστικά
- Αν θες να μιλήσεις με ανοιχτή ακρόαση, απομονώσου σε κάποιο δωμάτιο
Το τέλος των ηχητικών μηνυμάτων και της ανοιχτής ακρόασης
Αμφιβάλλω αν θα έρθει αυτή η στιγμή, τουλάχιστον σύντομα, όπου θα αφήσουμε πίσω μας αυτή την εκνευριστική συνήθεια. Σε μία εποχή όπου όλοι θεωρούν τον εαυτό τους επίκεντρο του κόσμου, η τάση των ηχητικών μηνυμάτων, αλλά και της ανοιχτής ακρόασης, αναδεικνύει την κυρίαρχη αίσθηση πως όλοι, ανεξαρτήτως συνθηκών, δικαιούνται να κάνουν οτιδήποτε γουστάρουν αρκεί να εκφραστούν. Ποιοι είμαστε εμείς που θα τους εμποδίσουμε; Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν ανελλιπώς τα ηχητικά και μιλάνε σε ανοιχτή ακρόαση, παραβίασαν και κατέκτησαν τον προσωπικό μας χόρο, τον χρόνο μας. Και για τους κατακτημένους δεν νοιάστηκε ποτέ κανείς.
Όλη μέρα ανταλλάσσουμε μηνύματα. Κάνουμε και τίποτα άλλο; Όλα τα υπόλοιπα, κάποιες φορές, μοιάζουν με μικρά διαλείμματα σε μια ατέρμονη κατάσταση πληκτρολόγησης, είτε αυτή γίνεται μέσω των smartphone είτε μέσω των υπολογιστών μας. Όπως έχει διαμορφωθεί η λατινική αλφάβητος στα πληκτρολόγιά μας, έτσι έχει προσαρμοστεί και η καθημερινότητά μας επάνω τους. Έχουμε υπερφορτωθεί με μηνύματα και ίσως γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι πλέον έχουν στραφεί στην χρήση των φωνητικών μηνυμάτων, αυτό δηλαδή που ονομάζουμε ηχητικά μηνύματα.
Κάτι που επιβεβαιώνεται και σε σχετική έρευνα της YouGov σε ενήλικες των ΗΠΑ, που διεξήχθη για λογαριασμό του Vox, όπου έδειξε ότι το 62% των Αμερικανών έχει στείλει τουλάχιστον μια φορά ηχητικό και περίπου το 30% επικοινωνεί κατ’ αυτόν τον τρόπο σε καθημερινή βάση.
Τα ηχητικά μηνύματα, η ανοιχτή ακρόαση και η έκρηξή τους
Προσωπικά, εντοπίζω την έντονη εμφάνιση αυτής της τάσης κατά την διάρκεια των πρώτων lockdown, όταν η πανδημία τότε μας έκλεισε στο σπίτι και η ζωή μπήκε σε μία παύση. Ξαφνικά, σαν να κινούμασταν όλοι με την ίδια ταχύτητα, δεν προπορευόταν κάποιος, είχαμε όλοι κοινή αφετηρία (το κρεβάτι μας) και την ίδια κατάληξη (το κρεβάτι μας). Αφού λοιπόν βρισκόμασταν όλοι μεταξύ καναπέ και γραφείου, κουζίνας και κρεβατοκάμαρας, η επικοινωνία μέσω ηχητικών μηνυμάτων έσπαγε την μοναξιά, μας έφερνε κατά κάποιον τρόπο πιο κοντά. Ο, πολλές φορές, απρόσωπος γραπτός λόγος έδωσε την θέση του στον πιο «προσωπικό» και «αληθινό» προφορικό. Πατούσες το εικονίδιο του μικροφώνου στο chat και μιλούσες ακατάπαυστα. «Έλα, εδώ μωρέ, ξέρεις, τα ίδια, (γέλια), άκου να δεις. Σήμερα είπα να φτιάξω τις ντουλάπες» και μπλα μπλα μπλα…
Αντίστοιχα και η ανοιχτή ακρόαση, αν και υπήρχε ως δυνατότητα πολλά χρόνια νωρίτερα, βίωσε στιγμές δόξας εκείνη την περίοδο. Αν δεν μοιραζόσουν το ίδιο σπίτι με κάποιον άλλον, δεν υπήρχε λόγος να μην μιλήσεις με ανοιχτή ακρόαση. Ούτε κάποιος θα σε παρεξηγούσε ούτε θα ντρεπόσουν για κάποιον σχολιασμό που θα γινόταν κατά την διάρκεια της συζήτησης. Εσύ και τα ντουβάρια, μόνοι σας, ακούγατε όσα λεγόντουσαν -εκτός και αν είσαι ο Ανδρουλάκης, γιατί θα σε άκουγε και ο πρωθυπουργός της χώρας.
Όμως τότε, αγαπητέ και αγαπητή μου, είχα χρόνο να σε ακούσω. Μπορούσα να αφιερώσω όχι μόνο ένα ή δύο λεπτά, αλλά ΟΣΟ ΧΡΟΝΟ ΘΕΣ για να σε ακούσω να μιλάς περί ανέμων και υδάτων, γκομενικών και επαγγελματικών, οικογενειακών και αδιάφορων θεμάτων. Όταν έστελνες απανωτά ηχητικά, είχα την δυνατότητα να ανατρέξω στον καθένα απ’ αυτά για να θυμηθώ κάτι που είπες και να το σχολιάσω με το πάσο μου. Δεν απαιτούσες «κάτι» -χρόνο δηλαδή- από μένα αφού ήξερες ότι είμαι «εκεί» για σένα. Τώρα όμως;
Η καθιέρωσή τους
Όταν άνοιξαν οι «πύλες» της ζωής και επανήλθαμε στην κανονικότητα, αρπάξαμε την ζωή από τα μαλλιά και ξεχυθήκαμε στους δρόμους. Και που καταλήξαμε; Με το κινητό στο χέρι να ακουμπάει οριακά τα χείλη για να στείλουμε ηχητικό ή να μιλάμε με ενεργοποιημένη την ανοιχτή ακρόαση. Αν κάτι μας έμεινε από εκείνη την περίοδο «αυτοβελτίωσης» και εγκλεισμού, είναι αυτή η καταραμένη τάση, ο τρόπος με τον οποίο συνηθίσαμε -εγώ ποτέ- να επικοινωνούμε.
Ανοιχτή ακρόαση, φωνές και απανωτά ηχητικά, είναι παντού γύρω μας. Στις κυλιόμενες του μετρό, στην ουρά του σούπερ μάρκετ, την ώρα που περπατάμε, τις στιγμές που είμαστε κολλημένοι στην κίνηση, στο γραφείο ανάμεσα σε συναδέλφους. Μία μόνιμη οχλαγωγία κυριεύει την ζωή μας και δεν ξέρω πώς μπορούμε να ξεφύγουμε από τα μηνύματα που αντί για «χαρακτήρες» παρουσιάζουν μία κυματομορφή.
Και ενώ, όπως είπαμε παραπάνω, τα ηχητικά εμφανίστηκαν έντονα στη ζωή μας λόγω παρουσίας άπειρου χρόνου, συνεχίζουν τώρα, σε κάποιες περιπτώσεις, να προτιμώνται λόγω απουσίας του. Οι συνάδελφοι εδώ στο Olafaq, μου λένε ότι στέλνουν ηχητικά όταν δεν προλαβαίνουν να γράψουν. Και πώς να τους κακολογήσω; Καταλαβαίνω ότι όταν ο χρόνος πιέζει και πρέπει να επικοινωνήσεις με κάποιον, αντί να τον πάρεις τηλέφωνο του στέλνεις ηχητικό. Το αποδέχομαι και προχωράω. Τι γίνεται όμως με αυτές τις περιπτώσεις όπου το ηχητικό είναι ένα σκέτο «Ναι, ok», «Συμφωνώ», «Όπως τα λες» ή «Τα λέμε το βράδυ»;
Οι απαιτήσεις των ηχητικών μηνυμάτων
Σε αντίθεση με τα γραπτά μηνύματα, τα ηχητικά απαιτούν από τον παραλήπτη να αφιερώσει χρόνο, να σταματήσει ό,τι κάνει και να επικεντρωθεί στο μήνυμα -λες και δεν είχαμε άλλες δουλειές να κάνουμε, λες και δεν έχουμε ζωή. Σε αντίθεση με τα γραπτά μηνύματα, όπου πατάς το Send και το αφήνεις να υπάρχει στην συνομιλία για να το δει η άλλη πλευρά όταν και όποτε μπορέσει, το ηχητικό είναι σαν «καμπανάκι» που εφιστά την προσοχή σου. Σαν να σου φωνάζει ο άλλος -που μπορεί και να το κάνει- «ΑΚΟΥΣΕ ΜΕ». Πρακτικά, το caps lock του πληκτρολογίου, η λειτουργία δηλαδή που σου επιτρέπει να γράφεις κεφαλαία, μετατράπηκε σε αρχείο ήχου.
[διαβάστε εδώ το άρθρο μας για την τέχνη της διαφωνίας]
Για να ακούσω το ηχητικό σου μήνυμα, αν είμαι στο γραφείο θα πρέπει να βγω εκτός, αν είμαι έξω θα πρέπει να φορέσω ακουστικά για να σε ακούσω καθαρά -αλλιώς, αναγκαστικά, θα κάνω αυτή την χαζή κίνηση όπου φέρνουμε το ηχείο του κινητού δίπλα στο αυτί- και γενικά θα με αναγκάσεις να κάνω «κάτι» που πιθανότατα με ξεβολεύει. Θα μου πεις και γιατί να σε νοιάζει αυτό. Ναι, αλλά τότε γιατί μου στέλνεις;
Ας τηρήσουμε κάποιους κανόνες
- Αν σου στείλει κάποιος γραπτό μήνυμα, μην απαντάς με ηχητικό
- Προσπάθησε να είσαι περιληπτικός στο ηχητικό και όχι να αναλύσεις την ιστορία της ζωής
- Μην στέλνεις ηχητικά 5 δευτερολέπτων, χρησιμοποίησέ τα για σημαντικά θέματα
- Εφόσον θες να στείλεις ηχητικό, φρόντισε να είσαι σε περιβάλλον όπου δεν υπάρχουν εκκωφαντικοί ήχοι στο background
- Αν γνωρίζεις πως ο παραλήπτης του ηχητικού σου βρίσκεται κάπου όπου δεν μπορεί να ενεργοποιήσει το ηχείο του, στείλε γραπτό μήνυμα
- Όταν ακούς τα ηχητικά που σου έστειλαν, βάλε ακουστικά
- Αν θες να μιλήσεις με ανοιχτή ακρόαση, απομονώσου σε κάποιο δωμάτιο
Το τέλος των ηχητικών μηνυμάτων και της ανοιχτής ακρόασης
Αμφιβάλλω αν θα έρθει αυτή η στιγμή, τουλάχιστον σύντομα, όπου θα αφήσουμε πίσω μας αυτή την εκνευριστική συνήθεια. Σε μία εποχή όπου όλοι θεωρούν τον εαυτό τους επίκεντρο του κόσμου, η τάση των ηχητικών μηνυμάτων, αλλά και της ανοιχτής ακρόασης, αναδεικνύει την κυρίαρχη αίσθηση πως όλοι, ανεξαρτήτως συνθηκών, δικαιούνται να κάνουν οτιδήποτε γουστάρουν αρκεί να εκφραστούν. Ποιοι είμαστε εμείς που θα τους εμποδίσουμε; Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν ανελλιπώς τα ηχητικά και μιλάνε σε ανοιχτή ακρόαση, παραβίασαν και κατέκτησαν τον προσωπικό μας χόρο, τον χρόνο μας. Και για τους κατακτημένους δεν νοιάστηκε ποτέ κανείς.
