Είμαστε κοινωνικά ζώα και η επιτυχής αλληλεπίδραση με τους άλλους προϋποθέτει την ακριβή αντίληψη της συναισθηματικής τους κατάστασης. Αν και οι εκφράσεις του προσώπου συχνά αποκαλύπτουν πώς αισθάνεται ένα άτομο, το σώμα εκπέμπει επίσης σήματα που προδίδουν τα συναισθήματά μας. Και σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cognition, μπορούμε επίσης να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα των άλλων βλέποντας μεμονωμένα μέρη του σώματος – ιδίως τα χέρια.


Η έρευνα για την αναγνώριση των συναισθημάτων έχει επικεντρωθεί κυρίως στις εκφράσεις του προσώπου και υποδηλώνει ότι τα μάτια και το στόμα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την αναγνώριση συναισθημάτων όπως ο φόβος και ο θυμός. Ωστόσο, τα συναισθήματα μπορούν επίσης να αναγνωριστούν με ακρίβεια από το σώμα, και σε ορισμένες περιπτώσεις, το σώμα μπορεί να αποδειχθεί ακόμη πιο εκφραστικό από το πρόσωπο. Για παράδειγμα, η διάκριση και η αναγνώριση έντονων θετικών και αρνητικών συναισθημάτων, όπως η χαρά και η θλίψη, μπορεί να βασίζεται σε πληροφορίες που μεταδίδονται από το σώμα.

Η Ellen Blythe και οι συνεργάτες της από το Πανεπιστήμιο Birkbeck του Λονδίνου συνέκριναν την ικανότητα των ανθρώπων να αναγνωρίζουν συναισθήματα από ολόκληρο το σώμα και από μεμονωμένα μέρη του σώματος. Προσέλαβαν 100 συμμετέχοντες και τους έδειξαν εκατοντάδες εικόνες ηθοποιών που αναπαριστούσαν διάφορα συναισθήματα (θυμό, φόβο, χαρά, λύπη, αηδία και έκπληξη). Ορισμένες από αυτές τις απεικονίσεις έδειχναν ολόκληρο το σώμα των ηθοποιών με κρυμμένες τις εκφράσεις του προσώπου τους- άλλες έδειχναν μεμονωμένα μέρη του σώματος (χέρια, δάκτυλα, κεφάλι και κορμό).

Όπως αναμενόταν, η αναγνώριση των συναισθημάτων από τους συμμετέχοντες ήταν υψηλότερη όταν έβλεπαν εικόνες ολόκληρου του σώματος, αλλά η ακρίβειά των αποτελεσμάτων όταν έβλεπαν συγκεκριμένα τις εικόνες των χεριών ήταν σημαντικά υψηλότερη από ό,τι για τα άλλα μέρη του σώματος. Αυτό δεν οφειλόταν στην παρουσία γνωστών χειρονομιών, όπως η σφιγμένη γροθιά ή ο αντίχειρας προς τα πάνω, καθώς οι εικόνες δεν περιείχαν καθόλου χειρονομίες.

Φωτ.: Lawrson Pinson / Unsplash

Οι στατιστικές αναλύσεις αποκάλυψαν επίσης ορισμένα μοτίβα σύγχυσης. Σε εικόνες ολόκληρου του σώματος και των χεριών ξεχωριστά, οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν με μεγαλύτερη ακρίβεια την ευτυχία, τον φόβο, τη θλίψη και τον θυμό, αλλά συχνά μπέρδευαν την αηδία με τον φόβο. Και σε εικόνες του κεφαλιού και του μπράτσου, έτειναν να αναγνωρίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τη θλίψη, αλλά μερικές φορές μπέρδευαν την ευτυχία με την έκπληξη.

Έτσι, τα συναισθήματα μπορούν να αποκωδικοποιηθούν από διαφορετικά μέρη του σώματος, με τα χέρια να είναι τα πιο εκφραστικά στη μετάδοση συναισθημάτων.

Αν και αυτή είναι η πρώτη μελέτη που το αποδεικνύει, υπάρχει πληθώρα προηγούμενων ερευνών που δείχνουν τη σημασία των χεριών. Πριν από σχεδόν 100 χρόνια, ο πρωτοπόρος Καναδός νευροχειρουργός Wilder Penfield χαρτογράφησε τον ανθρώπινο πρωτογενή σωματοαισθητηριακό και κινητικό φλοιό -που επεξεργάζεται την αφή και ελέγχει την εκούσια κίνηση, αντίστοιχα- έδειξε ότι το ήμισυ κάθε μιας από αυτές τις περιοχές είναι αφιερωμένο στα χέρια.

Πιο πρόσφατα, μια ομάδα ερευνητών έδειξε ότι η διακοπή της δραστηριότητας του αισθητικού φλοιού με τη βοήθεια διακρανιακής μαγνητικής διέγερσης εξασθενεί την αναγνώριση συναισθημάτων, ενώ μια άλλη ομάδα εντόπισε μια επιμέρους περιοχή του οπτικού φλοιού που ανταποκρίνεται επιλεκτικά στο χέρι και επίσης στις επικοινωνιακές στάσεις των χεριών.