Σήμερα σκέφτηκα να μιλήσουμε για τις αιώνιες συνήθειες: Αρχαίες πρακτικές για την καθημερινή ζωή, για τον διαλογισμό, και να διερευνήσουμε την τέχνη της αλλαγής.
Κοσμικές πτήσεις πάνω από τον μικρόκοσμό μας
Σύμφωνα με τον κλασικιστή Πιερ Χαντότ, σε κάθε φιλοσοφική σχολή υπάρχει η αντίληψη της κοσμικής πτήσης ή της θέασης από ψηλά ως ο καλύτερος τρόπος για να βλέπουμε τα πράγματα. Οι Πλατωνικοί, οι Επικούρειοι και οι Στωικοί ανακάλυψαν όλοι μια «άσκηση της φαντασίας μέσα από τις άπειρες απεραντολογίες του σύμπαντος».
Σε ένα κείμενό του, ο Φίλων ο Αλεξανδρρεύς περιγράφει τους φιλοσόφους με αυτόν τον τρόπο:
Στόχος τους είναι μια ζωή γαλήνης και ηρεμίας, μελετούν τη φύση και ό,τι βρίσκεται μέσα σ’ αυτήν: εξερευνούν με προσοχή τη γη, τη θάλασσα, τον αέρα τον ουρανό και κάθε ον που βρίσκεται εντός της.
Ο Μάρκος Αυρήλιος έγραψε:
«Παρακολουθήστε τις πορείες των άστρων σαν να τρέχατε πλάι τους, και παρατηρήστε πως αλλάζουν μορφή καθώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους – γιατί αυτές οι φαντασιώσεις ξεπλένουν τη βρωμιά της Γης. Όταν είστε ψηλά αναλογιστείτε την ανθρωπότητα. Κοιτάξτε τα γήινα όντα που κινούνται από κάτω από ένα προνομιούχο σημείο, τη γαλήνη των αιθέρων».
Η θέα από ψηλά
Η φιλοσοφία εμβαθύνει και μετασχηματίζει τη συνηθισμένη αντίληψη, παρατήρησε ο Χαντότ, οδηγώντας μας στην κατανόηση του κόσμου. Ως εκ τούτου, είναι κρίσιμο να αναρωτηθούμε αν αυτή η κατανόηση ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η πρακτική που είναι ευρέως γνωστή ως «η θέαση από ψηλά» μας βοηθά να προσδιορίσουμε αν βλέπουμε καθαρά τον εαυτό μας, τους άλλους και τον κόσμο.
Στο παρόν άρθρο αναρωτιόμαστε πώς μπορεί να αλλάξει κάποιος όταν η αλλαγή δεν είναι και η πιο απλή υπόθεση. Η θέαση από ψηλά είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη πρακτική για την καλλιέργεια αυτών των δεξιοτήτων. Η δημιουργία νέων συνηθειών συχνά απαιτεί να αποδεσμεύσουμε το μυαλό μας από παλιές συνήθειες και τρόπους σκέψης (και θέασης). Επιπλέον, η πραγματοποίηση των επιθυμητών αλλαγών προϋποθέτει ψυχολογική ευελιξία και την πρακτική της επανερμηνείας και επανανοηματοδότησης των προοπτικών μας.
Η θέαση από ψηλά μας επιτρέπει να εξετάζουμε το σύνολο της ανθρώπινης πραγματικότητας και να βλέπουμε όλα εκείνα που δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από εμάς: «Η υγεία, η φήμη, ο πλούτος, ακόμη και ο θάνατος περιορίζονται στις πραγματικές τους διαστάσεις όταν εξετάζονται από αυτή την οπτική γωνία», σύμφωνα με τον Χαντότ. Ομοίως, ο Σενέκας προτείνει αυτή την άσκηση φαντασίας στις Φυσικές ερωτήσεις- κοιτάζοντας κάτω από τα ύψη των ουρανών, ο φιλόσοφος συνειδητοποιεί την τιμωρία της Γης και τον παραλογισμό των πολέμων για ασήμαντες εδαφικές επεκτάσεις.
Βλέποντας αυτά που πραγματικά αξίζουν
Τι θέλετε από τη ζωή σας; Είναι σημαντικό να αναστοχαζόμαστε τις πράξεις μας και να διακρίνουμε αν ευθυγραμμίζονται με αυτό που πραγματικά έχει σημασία για εμάς. Η θέα από ψηλά μας επιτρέπει να αποστασιοποιηθούμε από την πολυπλοκότητα και τις προκλήσεις της καθημερινής ζωής για να δούμε πού κατευθυνόμαστε και γιατί.
Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και κατανοούμε τον κόσμο αποτελεί το θεμέλιο της φιλοσοφίας της ζωής μας. Αλλά δεν είναι μόνο οι Στωικοί, οι Επικούρειοι και οι Πλατωνικοί που τονίζουν την ανάγκη για αυτού του είδους την πρακτική.
Ο αστρονόμος Καρλ Σάγκαν στο Pale Blue Dot μας προτρέπει να «επανεξετάσουμε αυτή την κουκκίδα»:
Από αυτό το μακρινό σημείο θέασης, η Γη μπορεί να μη φαίνεται να παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αλλά για εμάς, είναι διαφορετική. Σκεφτείτε ξανά αυτή την κουκκίδα. Είναι εδώ, είναι το σπίτι μας, είμαστε εμείς. Σε αυτήν όλοι όσοι αγαπάτε, όλοι όσοι γνωρίζετε, όλοι όσοι έχετε ακούσει ποτέ, κάθε ανθρώπινο ον που υπήρξε ποτέ, έζησε τη ζωή του.
Αντίστοιχα, στο δημοφιλές βιβλίο για τις ηγετικές ικανότητες Leadership on the Line, ο συγγραφέας Ρόναλντ Α. Χάιφετζ προτείνει μια παρόμοια προσέγγιση. Η διάγνωση ενός συστήματος ή του εαυτού σας, ενώ βρίσκεστε εν μέσω μιας κατάστασης, απαιτεί την επίτευξη κάποιας απόστασης από αυτά τα επίγεια γεγονότα. Ο Χάιφετζ χρησιμοποιεί τη μεταφορά του να «ανεβαίνεις στο μπαλκόνι» πάνω από την «πίστα» για να περιγράψει τι σημαίνει να αποκτήσεις την αποστασιοποιημένη προοπτική που χρειάζεσαι για να δεις τι πραγματικά συμβαίνει.
Είτε έχετε μια κοσμική θέα από ψηλά είτε από το μπαλκόνι – το θέμα είναι να ξανακοιτάξετε. Διευρύνοντας τις προοπτικές μας, είναι πολύ πιο πιθανό να δημιουργήσουμε την απαραίτητη διαύγεια και να ενσωματώσουμε τις συνήθειες που έχουν πραγματικά σημασία για εμάς.
Τελικές σκέψεις
Στο βιβλίο του «Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής», ο Χαντότ γράφει: «Ο σοφός δεν παύει ποτέ να έχει το «όλον» συνεχώς στο μυαλό του. Ποτέ δεν ξεχνά τον κόσμο, αλλά σκέφτεται και ενεργεί με γνώμονα το σύμπαν». Η θέαση από ψηλά, είναι ένας τρόπος θέασης. Δεν προσπαθούμε απλώς να δούμε τον κόσμο με μια «κοσμική προοπτική»- προσπαθούμε να δούμε το όλον και το επιμέρους παράλληλα.
«Κάθε ένας από εμάς είναι, από μια κοσμική προοπτική – πολύτιμος». Η θέαση από ψηλά μας βοηθά όχι μόνο να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις αλλά και να συνειδητοποιούμε ότι η ζωή μας είναι πολύτιμη. Και όπως το έθεσε περίφημα ο αστρονόμος Καρλ Σάγκαν, «Το πώς περνάμε τις μέρες μας είναι, φυσικά, το πώς περνάμε τις ζωές μας».
Δείτε επίσης: 5 αστεία με φιλοσόφους που πραγματικά θα σας διδάξουν κάτι
Σήμερα σκέφτηκα να μιλήσουμε για τις αιώνιες συνήθειες: Αρχαίες πρακτικές για την καθημερινή ζωή, για τον διαλογισμό, και να διερευνήσουμε την τέχνη της αλλαγής.
Κοσμικές πτήσεις πάνω από τον μικρόκοσμό μας
Σύμφωνα με τον κλασικιστή Πιερ Χαντότ, σε κάθε φιλοσοφική σχολή υπάρχει η αντίληψη της κοσμικής πτήσης ή της θέασης από ψηλά ως ο καλύτερος τρόπος για να βλέπουμε τα πράγματα. Οι Πλατωνικοί, οι Επικούρειοι και οι Στωικοί ανακάλυψαν όλοι μια «άσκηση της φαντασίας μέσα από τις άπειρες απεραντολογίες του σύμπαντος».
Σε ένα κείμενό του, ο Φίλων ο Αλεξανδρρεύς περιγράφει τους φιλοσόφους με αυτόν τον τρόπο:
Στόχος τους είναι μια ζωή γαλήνης και ηρεμίας, μελετούν τη φύση και ό,τι βρίσκεται μέσα σ’ αυτήν: εξερευνούν με προσοχή τη γη, τη θάλασσα, τον αέρα τον ουρανό και κάθε ον που βρίσκεται εντός της.
Ο Μάρκος Αυρήλιος έγραψε:
«Παρακολουθήστε τις πορείες των άστρων σαν να τρέχατε πλάι τους, και παρατηρήστε πως αλλάζουν μορφή καθώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους – γιατί αυτές οι φαντασιώσεις ξεπλένουν τη βρωμιά της Γης. Όταν είστε ψηλά αναλογιστείτε την ανθρωπότητα. Κοιτάξτε τα γήινα όντα που κινούνται από κάτω από ένα προνομιούχο σημείο, τη γαλήνη των αιθέρων».
Η θέα από ψηλά
Η φιλοσοφία εμβαθύνει και μετασχηματίζει τη συνηθισμένη αντίληψη, παρατήρησε ο Χαντότ, οδηγώντας μας στην κατανόηση του κόσμου. Ως εκ τούτου, είναι κρίσιμο να αναρωτηθούμε αν αυτή η κατανόηση ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η πρακτική που είναι ευρέως γνωστή ως «η θέαση από ψηλά» μας βοηθά να προσδιορίσουμε αν βλέπουμε καθαρά τον εαυτό μας, τους άλλους και τον κόσμο.
Στο παρόν άρθρο αναρωτιόμαστε πώς μπορεί να αλλάξει κάποιος όταν η αλλαγή δεν είναι και η πιο απλή υπόθεση. Η θέαση από ψηλά είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη πρακτική για την καλλιέργεια αυτών των δεξιοτήτων. Η δημιουργία νέων συνηθειών συχνά απαιτεί να αποδεσμεύσουμε το μυαλό μας από παλιές συνήθειες και τρόπους σκέψης (και θέασης). Επιπλέον, η πραγματοποίηση των επιθυμητών αλλαγών προϋποθέτει ψυχολογική ευελιξία και την πρακτική της επανερμηνείας και επανανοηματοδότησης των προοπτικών μας.
Η θέαση από ψηλά μας επιτρέπει να εξετάζουμε το σύνολο της ανθρώπινης πραγματικότητας και να βλέπουμε όλα εκείνα που δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από εμάς: «Η υγεία, η φήμη, ο πλούτος, ακόμη και ο θάνατος περιορίζονται στις πραγματικές τους διαστάσεις όταν εξετάζονται από αυτή την οπτική γωνία», σύμφωνα με τον Χαντότ. Ομοίως, ο Σενέκας προτείνει αυτή την άσκηση φαντασίας στις Φυσικές ερωτήσεις- κοιτάζοντας κάτω από τα ύψη των ουρανών, ο φιλόσοφος συνειδητοποιεί την τιμωρία της Γης και τον παραλογισμό των πολέμων για ασήμαντες εδαφικές επεκτάσεις.
Βλέποντας αυτά που πραγματικά αξίζουν
Τι θέλετε από τη ζωή σας; Είναι σημαντικό να αναστοχαζόμαστε τις πράξεις μας και να διακρίνουμε αν ευθυγραμμίζονται με αυτό που πραγματικά έχει σημασία για εμάς. Η θέα από ψηλά μας επιτρέπει να αποστασιοποιηθούμε από την πολυπλοκότητα και τις προκλήσεις της καθημερινής ζωής για να δούμε πού κατευθυνόμαστε και γιατί.
Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και κατανοούμε τον κόσμο αποτελεί το θεμέλιο της φιλοσοφίας της ζωής μας. Αλλά δεν είναι μόνο οι Στωικοί, οι Επικούρειοι και οι Πλατωνικοί που τονίζουν την ανάγκη για αυτού του είδους την πρακτική.
Ο αστρονόμος Καρλ Σάγκαν στο Pale Blue Dot μας προτρέπει να «επανεξετάσουμε αυτή την κουκκίδα»:
Από αυτό το μακρινό σημείο θέασης, η Γη μπορεί να μη φαίνεται να παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αλλά για εμάς, είναι διαφορετική. Σκεφτείτε ξανά αυτή την κουκκίδα. Είναι εδώ, είναι το σπίτι μας, είμαστε εμείς. Σε αυτήν όλοι όσοι αγαπάτε, όλοι όσοι γνωρίζετε, όλοι όσοι έχετε ακούσει ποτέ, κάθε ανθρώπινο ον που υπήρξε ποτέ, έζησε τη ζωή του.
Αντίστοιχα, στο δημοφιλές βιβλίο για τις ηγετικές ικανότητες Leadership on the Line, ο συγγραφέας Ρόναλντ Α. Χάιφετζ προτείνει μια παρόμοια προσέγγιση. Η διάγνωση ενός συστήματος ή του εαυτού σας, ενώ βρίσκεστε εν μέσω μιας κατάστασης, απαιτεί την επίτευξη κάποιας απόστασης από αυτά τα επίγεια γεγονότα. Ο Χάιφετζ χρησιμοποιεί τη μεταφορά του να «ανεβαίνεις στο μπαλκόνι» πάνω από την «πίστα» για να περιγράψει τι σημαίνει να αποκτήσεις την αποστασιοποιημένη προοπτική που χρειάζεσαι για να δεις τι πραγματικά συμβαίνει.
Είτε έχετε μια κοσμική θέα από ψηλά είτε από το μπαλκόνι – το θέμα είναι να ξανακοιτάξετε. Διευρύνοντας τις προοπτικές μας, είναι πολύ πιο πιθανό να δημιουργήσουμε την απαραίτητη διαύγεια και να ενσωματώσουμε τις συνήθειες που έχουν πραγματικά σημασία για εμάς.
Τελικές σκέψεις
Στο βιβλίο του «Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής», ο Χαντότ γράφει: «Ο σοφός δεν παύει ποτέ να έχει το «όλον» συνεχώς στο μυαλό του. Ποτέ δεν ξεχνά τον κόσμο, αλλά σκέφτεται και ενεργεί με γνώμονα το σύμπαν». Η θέαση από ψηλά, είναι ένας τρόπος θέασης. Δεν προσπαθούμε απλώς να δούμε τον κόσμο με μια «κοσμική προοπτική»- προσπαθούμε να δούμε το όλον και το επιμέρους παράλληλα.
«Κάθε ένας από εμάς είναι, από μια κοσμική προοπτική – πολύτιμος». Η θέαση από ψηλά μας βοηθά όχι μόνο να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις αλλά και να συνειδητοποιούμε ότι η ζωή μας είναι πολύτιμη. Και όπως το έθεσε περίφημα ο αστρονόμος Καρλ Σάγκαν, «Το πώς περνάμε τις μέρες μας είναι, φυσικά, το πώς περνάμε τις ζωές μας».
Δείτε επίσης: 5 αστεία με φιλοσόφους που πραγματικά θα σας διδάξουν κάτι
