Λέγεται ότι οι αισιόδοξοι βλέπουν τον κόσμο πίσω από ροζ ματογυάλια, κοινώς βλέπουν τα πάντα ρόδινα. Δεν είναι να απορεί κανείς με αυτήν την έκφραση αφού το ροζ χρώμα όχι μόνο προωθεί την προσήνεια, αλλά στην πραγματικότητα αποθαρρύνει την επιθετικότητα και την κακή θέληση. Πάμε να δούμε κατά πόσο κάτι τέτοιο ισχύει.

Αφού κάποιοι ψυχολόγοι κατάφεραν να δείξουν ότι ορισμένες αποχρώσεις του ροζ μειώνουν την επιθετικότητα, χρησιμοποιήθηκε ως γνωστόν σε κελιά φυλακών για να περιορίσει την επιθετικότητα των κρατουμένων. Ωστόσο, το ροζ ακολουθεί μια επισφαλή γραμμή. Αποτελεί ένα μέσο χειραγώγησης; Ένα εργαλείο εξευτελισμού; Απόρροια των στερεοτύπων του φύλου; Ή ένας συνδυασμός των τριών;

Είναι το ροζ μόνο για τα κορίτσια;

Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι διαβάζουν ότι κάποιοι χρησιμοποιούν το ροζ για να μειώσουν την επιθετικότητα, πιθανώς σκέφτονται “φυσικά”.

Εξάλλου, από τη γέννηση κιόλας ενός ανθρώπου, το ροζ προσφέρεται στα χαριτωμένα κοριτσάκια, ενώ το μπλε στα ζωηρά αγοράκια. Έχουμε καταλήξει να συνδέουμε το χρώμα με τη θηλυκότητα και τα αντίστοιχα στερεότυπα του φύλου: αδυναμία, ντροπαλότητα και ηρεμία.

Αλλά σύμφωνα με την ιστορικό της αρχιτεκτονικής Ανμαρί Άνταμς, το ροζ δεν σηματοδοτούσε από πάντα τη θηλυκότητα. Το ροζ έγινε το προεπιλεγμένο χρώμα για όλα τα κοριτσίστικα πράγματα μόνο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πριν από αυτό, ήταν σύνηθες για τα κορίτσια να φορούν μπλε, ενώ οι μητέρες συχνά έντυναν τα αγόρια τους στα ροζ.

Η Άνταμς εντοπίζει την αλλαγή αυτή στη ναζιστική Γερμανία. Ακριβώς όπως οι Ναζί ανάγκασαν τους Εβραίους να φορούν κίτρινο σήμα για να αναγνωρίζονται, ανάγκασαν τους ομοφυλόφιλους άνδρες να φορούν ροζ σήμα. Από τότε, το ροζ θεωρείται ως ένα μη αρσενικό χρώμα που προορίζεται για τα κορίτσια.

Όταν οι φυλακές βάφτηκαν ροζ

Από τη στιγμή που το ροζ άρχισε να ενσαρκώνει τη θηλυκότητα, κάποιοι αναρωτήθηκαν αν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να «δαμάσει» την επιθετική ανδρική συμπεριφορά.

Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1980, κάποιοι δεσμοφύλακες έβαψαν ροζ τα κελιά κράτησης των κρατουμένων. Η ελπίδα ήταν ότι το χρώμα θα είχε ηρεμιστική επίδραση στους άνδρες κρατούμενους.

Οι δεσμοφύλακες εμπνεύστηκαν από τα αποτελέσματα μιας σειράς μελετών που διεξήγαγε ο ερευνητής Alexander Schauss. Ο Schauss είχε επινοήσει ένα ροζ χρώμα χρώματος το οποίο, όπως ισχυριζόταν, μπορούσε να μειώσει τη σωματική δύναμη και τις επιθετικές τάσεις των ανδρών κρατουμένων.

Ο Alexander Schauss, διευθυντής του Αμερικανικού Ινστιτούτου βιοκοινωνικών και ιατρικών ερευνών στην Τακόμα της Ουάσινγκτον, μελέτησε τις υποκειμενικές αντιδράσεις προς μια απόχρωση ροζ χρώματος που την ονόμασε Baker – Miller pink και βρήκε ότι όταν χρησιμοποιείται το χρώμα αυτό σε φυλακές προσωρινά ηρεμεί τους βίαιους κρατούμενους.

Στο βιβλίο «Η δύναμη των χρωμάτων» ο Dr Schauss εξηγεί:

«Ακόμα και αν προσπαθήσει κανείς να θυμώσει ή να είναι επιθετικός αποτυχαίνει με την παρουσία του ροζ χρώματος. Οι μύες της καρδιάς δεν μπορούν να κινηθούν αρκετά γρήγορα. Πρόκειται για ένα ηρεμιστικό χρώμα που υπονομεύει την ενεργητικότητα»

.

Ο Schauss ονόμασε το χρώμα «Baker-Miller Pink» από δύο από τους συνεργάτες του, τους αξιωματικούς του ναυτικού Gene Baker και Ron Miller. Οι Baker και Miller εντυπωσιάστηκαν τόσο πολύ από τα ευρήματα του Schauss που προχώρησαν και έβαψαν τα κελιά κράτησης στη ναυτική τους βάση σε αυτή τη ροζ απόχρωση. Έμειναν ενθουσιασμένοι με τα αποτελέσματα και με το πώς αυτό χαλαρώνει τους κρατούμενους.

Καθώς διαδόθηκαν τα οφέλη της ροζ διακόσμησης, οι ψυχιατρικές μονάδες και άλλοι χώροι κράτησης βάφτηκαν ροζ Baker-Miller. Οι δεσμοφύλακες ανέφεραν ότι οι κρατούμενοι ήταν πιο ήρεμοι, ενώ η  σωματική και λεκτική κακοποίηση μεταξύ τους μειώθηκε.

Οι Ελβετοί προτιμούν ένα πιο «δροσερό» ροζ

Όλα αυτά μοιάζουν με μια απλή, οικονομικά αποδοτική λύση για την ηρεμία των κρατουμένων.

Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα, ο Schauss αποφάσισε να επαναλάβει τα πειράματα – μόνο και μόνο για να διαπιστώσει ότι το ροζ Baker-Miller δεν είχε τελικά ηρεμιστική επίδραση στους κρατούμενους.

Για την ακρίβεια, μετά τη διεξαγωγή μιας δοκιμής σε ένα πραγματικό ροζ κελί, δεν παρατήρησε καμία διαφορά στη συμπεριφορά των κρατουμένων. Ανησυχούσε μάλιστα ότι το χρώμα θα μπορούσε να τους κάνει πιο βίαιους. Πρέπει να σημειωθεί ότι το Baker-Miller Pink δεν είναι ένα χλωμό, απαλό, παστέλ ροζ. Αντίθετα, είναι ένα έντονο ροζ.

Περίπου 30 χρόνια αργότερα, ο ψυχολόγος Oliver Genschow και οι συνεργάτες του επανέλαβαν τα πειράματα του Schauss. Πραγματοποίησαν ένα πείραμα για να δουν αν το ροζ Baker-Miller μείωνε την επιθετική συμπεριφορά των κρατουμένων σε ένα κελί κέντρου κράτησης. Όπως και η μεταγενέστερη έρευνα του Schauss, δεν βρήκαν καμία ένδειξη ότι το χρώμα μείωνε την επιθετικότητα.

Αυτό θα μπορούσε να ήταν το τέλος της συζήτησης σχετικά με τα οφέλη των ροζ κελιών. Αλλά το 2011, μια Ελβετίδα ψυχολόγος ονόματι Daniela Späth, επανέλαβε τα πειράματα με μια διαφορετική απόχρωση ροζ χρώματος.

Ονόμασε την απόχρωσή της «Cool Down Pink» και την εφάρμοσε σε τοίχους κελιών σε 10 φυλακές σε όλη την Ελβετία.

Κατά τη διάρκεια της τετραετούς μελέτης της, οι δεσμοφύλακες ανέφεραν λιγότερο επιθετική συμπεριφορά στους κρατούμενους που είχαν τοποθετηθεί στα ροζ κελιά. Η Späth διαπίστωσε επίσης ότι οι κρατούμενοι μπορούσαν να χαλαρώσουν πολύ πιο γρήγορα στα ροζ κελιά. Η Späth προτείνει ότι το Cool Down Pink θα μπορούσε να έχει ποικίλες εφαρμογές πέρα από τις φυλακές – σε χώρους ασφαλείας αεροδρομίων, σχολεία και ψυχιατρικές μονάδες.

Μια βρετανική εφημερίδα ανέφερε ότι οι δεσμοφύλακες ήταν ευχαριστημένοι με τα αποτελέσματα του Cool Down Pink, αλλά οι κρατούμενοι ήταν λιγότερο ευχαριστημένοι. Η εφημερίδα πήρε συνέντευξη από έναν Ελβετό μεταρρυθμιστή των φυλακών, ο οποίος δήλωσε ότι ήταν εξευτελιστικό να κρατούνται σε ένα δωμάτιο που έμοιαζε με «το υπνοδωμάτιο ενός μικρού κοριτσιού».

Χειραγώγηση ή απόλυτος εξευτελισμός;

Εδώ βρίσκεται το σημείο της διαφωνίας. Οι αντίπαλοι της πρακτικής αυτής λένε ότι ο υπαινιγμός ότι το χρώμα – με τους θηλυκούς συνειρμούς του – θα μειώσει με κάποιο τρόπο την επιθετικότητα είναι, από μόνος του, σεξιστικός και μεροληπτικός. Ο μελετητής των σπουδών φύλου Dominique Grisard έχει υποστηρίξει ότι οι ροζ τοίχοι των φυλακών – ανεξάρτητα από το αν ηρεμούν – είναι τελικά σχεδιασμένοι για να ταπεινώνουν τους άνδρες κρατούμενους.

Ως γνωστόν, στη δεκαετία του 1980, η ομάδα ποδοσφαίρου του Πανεπιστημίου της Αϊόβα έβαψε ροζ τα αποδυτήρια των επισκεπτών στο Kinnick Stadium. Σε μια ανακαίνιση του 2005 προστέθηκαν ροζ ντουλάπια και ακόμη και ροζ ουρητήρια.

Το σκεπτικό πίσω από τη χρήση της ροζ απόχρωσης, που ονομάστηκε επίσημα «Dusty Rose», ήταν σχεδόν το ίδιο με αυτό των δεσμοφυλάκων: Ο προπονητής, Hayden Fry, πίστευε ότι θα περιόριζε την επιθετικότητα των αντίπαλων παικτών και θα επέτρεπε στην γηπεδούχο ομάδα να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Ωστόσο, όπως και στις φυλακές, αυτό θα μπορούσε να έχει το ακούσιο, αντίθετο αποτέλεσμα. Ορισμένοι αντίπαλοι παίκτες ανέφεραν ότι εκνευρίζονται από την αντιληπτή προσβολή των ροζ αποδυτηρίων.

Και έτσι η συζήτηση σχετικά με τη δύναμη του ροζ χρώματος συνεχίζεται

Η ανακοίνωση απόλυσης συνήθως σημειώνεται σε ροζ χαρτί για να απαλύνει το πλήγμα, ενώ ροζ χρώμα έχουν τα φακελάκια των υποκατάστατων ζάχαρης Sweet’N Low υπονοώντας ότι το περιεχόμενο δεν θα σε βλάψει και δεν θα προστεθεί αργότερα στην περιφέρεια σου.

Πέρα από την παθητικότητά του το ροζ καλμάρει και μαλακώνει, ενώ κατά τον 18ο αιώνα, εθεωρείτο ότι το ροζ χρώμα βοηθούσε στην πέψη και έτσι είχε αυξηθεί η δημοτικότητά του. Από εκεί βγήκε και ο αγγλικός ιδιωματισμός in the pink (στα ροζ) που σημαίνει «καλή υγεία».

Ενώ το κόκκινο δηλώνει περιπαθείς έρωτες, το ροζ είναι πιο τρυφερό. Γι’ αυτό θεωρείται πιο θηλυκό χρώμα και το χρώμα για τα κοριτσάκια. Άνθρωποι που αρέσκονται στο ροζ χρώμα είναι συνήθως ευαίσθητοι και ρομαντικοί.

Μελέτες έχουν αποδείξει  ότι το χρώμα αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά σε παιδικά δωμάτια για να αποδυναμώνει την υπερ- δραστηριότητα των παιδιών χωρίς να τα αποτρέπει από τα παιχνιδίσματά τους.

Ο ψυχισμός του ροζ:

Το ροζ είναι το πιο παθητικό απ’ όλα τα χρώματα, προωθεί την προσήνεια και αποθαρρύνει την επιθετικότητα κατά του εαυτού μας και κατά των άλλων.

Θεωρείται το πιο θηλυκό χρώμα και σχετίζεται με την γαλούχηση και την συμπάθεια.

Το ροζ ηρεμεί, καταπραΰνει και πιστεύεται ότι βοηθά στην πέψη.

H ροζ απόχρωση shoching pink έχει πολύ μεγαλύτερη περιεκτικότητα κόκκινου χρώματος κάνοντάς το να φαίνεται πιο ενεργητικό, ευχάριστο και μοντέρνο.

Οι άνδρες δείχνουν μεγαλύτερη προτίμηση στα ροδακινί – ροζ (πορτοκαλίζοντα ροζ) απ’ ότι στα ροζ – βιολέ (βιολετιά ροζ).

Τα ροδακινί ροζ συχνά χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες καλλυντικών, όχι μόνο για την θηλυκότητά τους, αλλά και για το ότι υπονοούν μια τέλεια επιδερμίδα. Εντούτοις κάποιες εταιρίες ευρείας κατανάλωσης προτιμούν θερμές ροζ αποχρώσεις που έλκουν το βλέμμα ανάμεσα στα εκθέματα των μεγάλων καταστημάτων καλλυντικών.

Στην χρωματοθεραπεία, ροζ περιβάλλον συνιστάται σε άτομα που έχουν ανάγκη να ηρεμήσουν και ν’ αφήσουν τα πράγματα να κυλήσουν ήρεμα.

Κάποιοι εξακολουθούν να προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν το ροζ για να επιτύχουν ένα ήρεμο περιβάλλον στα σπίτια τους. Το 2017, το μοντέλο Kendall Jenner έβαψε το σαλόνι της Baker-Miller Pink – και παραληρούσε στα social media για το πώς την έκανε να αισθάνεται πολύ πιο ήρεμη. Ποιος ξέρει πόσοι από τους εκατομμύρια θαυμαστές της ακολούθησαν τη συμβουλή της. Από την πλευρά μου – αν και αγαπώ το ροζ – τρέμω στη σκέψη ενός ροζ σαλονιού, όσο ισχυρά και αν είναι τα ηρεμιστικά του αποτελέσματα.

Από την πλευρά μου – αν και αγαπώ το ροζ – τρέμω στη σκέψη ενός ροζ σαλονιού, όσο ισχυρά και αν είναι τα ηρεμιστικά του αποτελέσματα.

* Με στοιχεία από το The Conversation.