Τα 30, λέει, είναι τα νέα 20. Και η φιλία, ο νέος έρωτας ή, καλύτερα, η νέα «σχέση». Ο έρωτας έχει μετακομίσει, πια, για τα καλά στο φάσμα του situationship και η ρουτίνα που μπορεί παλαιότερα να ακολουθείτο στο πλαίσιο ενός ερωτικού δεσμού να τηρείται, πλέον, με εξαίρεση τη σεξουαλική επαφή, ανάμεσα σε δυο στενούς φίλους ή φίλες. Με την κολλητή μου, εκτός από το να διοργανώνουμε παράξενα dinner parties και να κοροϊδεύουμε τους φασαίους, είπαμε πέρσι το καλοκαίρι να πρωτοπορήσουμε και να θεμελιώσουμε τον γάμο μεταξύ φίλων, σκεπτόμενες όλους τους λόγους για τους οποίους αξίζει κανείς να νυμφευθεί την καλύτερή του φίλη και όχι μια γκόμενα που γουστάρει και αγαπάει. Γιατί ο γάμος λένε ότι σκοτώνει τον έρωτα, αλλά όχι και την φιλία! Και πώς θεμελιώσαμε τον γάμο; Μα, με το να ”παντρευτούμε”-στήσαμε μια άτυπη τελετή έξω από τον Κουβανό στη Σίφνο, γράψαμε τα ονόματά μας στον ασβεστωμένο τοίχο, υπέγραψε από κάτω ένας μάρτυρας-κουμπάρος-φίλος-capybara (whatever) και ακολούθησε semi-πολυτελές δείπνο με κρασί σε παρακείμενο νεότευκτο εστιατόριο με θέα Ομορφιά.
Φυσικά, ξέρουμε καλά πως αυτός ο γάμος ήταν μια αντίδραση λυτρωτικού ή ψευδολυτρωτικού τύπου απέναντι στις ερωτικές χαρακιές που είχαμε πρόσφατα δεχθεί και καλούμασταν να αντιμετωπίζουμε καθημερινά και παντοιοτρόπως μιας που, για εμάς, ο έρωτας δεν ήταν, δεν είναι και δεν πρόκειται να είναι κάποιου είδους χόμπυ ή ενδιάμεσος σταθμός αποκατάστασης για το υπόλοιπο τη ζωής μας, αλλά, μάλλον, ολόκληρη η ζωή μας, η περιστροφή της ύπαρξής μας, ο λόγος για τον οποίο σηκωνόμαστε χιλιάδες πρωινά από τα αφράτα κρεβατάκια μας. Έτσι, λοιπόν, όταν είχαμε να αντιμετωπίσουμε την βαθιά πληγή του έρωτα που για πρώτη φορά στην σύντομη μας ζήση έσκασε μύτη με δρεπάνι και τσεκούρι, τελικώς, αντί για βοτσαλάκια, άνθη και ρομαντζάδες, το κάναμε all the way: ο έρωτας με έρωτα περνάει. Με έρωτα εδραιωμένο, αποδεδειγμένο, «ασφαλή» όσο να πεις. Με έρωτα εντός φιλίας. Με τον δικό μας έρωτα, της μίας για την άλλη. Όπου έρωτας, στο σύμπαν μας, θα πει θαυμασμός, διάθεση αλληλεπίδρασης, συμπαράσταση, κοινά σχέδια και όνειρα, επιθυμία μυρίσματος λαιμού, τραβήγματος μαλλιών, έκθεσης του ιδιωτικού μας βίου στα σόσιαλ άνευ αιδούς και διάφορα άλλα ωραία πραγματάκια και συνηθειούλες. Έναν χρόνο τώρα, παρά κάτι, η κολλητή μου κι εγώ δηλώνουμε «παντρεμένες μεταξύ μας». Τη μέρα που ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τον γάμο ομοφύλων, εννοείται πως στείλαμε συνωμοτικό μήνυμα. Εμείς ”παντρευτήκαμε” πριν περάσει οποιοσδήποτε νόμος! Ρέμπελες και αντιδραστικές.
Όμως, όχι, η κολλητή μου δεν είναι η ερωτική μου σύντροφος.
Ούτε εγώ η δική της! Ίσως να έχει γούστο η πλάκα που κάνουμε μεταξύ μας (και μαζί με εμάς, η μέση θηλυκότητα) ότι τι ωραία που θα περνάγαμε αν ήμασταν λεσβίες και είχαμε η μία την άλλη και τέτοια. Αλλά αυτό που βλέπουμε η μία στην άλλη, αυτό που νιώθουμε, αυτή τη σύνδεση, την κατανόηση, το ότι οι τσακωμοί μας εξανεμίζονται σε δευτερόλεπτα ή ώρες, το ότι προτεραιοποιούμε η μία την άλλη, ε, ναι, όλα αυτά θα τα θέλαμε από τον σύντροφό μας τον ερωτικό. Είναι sismance, αλλά όχι romance. Το sismance είναι το θηλυκό αντίστοιχο του bromance, το οποίο έχει τρεντάρει πολύ περισσότερο τα τελευταία χρόνια ως όρος, έχει χρησιμοποιηθεί από εταιρείες marketing, έχει γίνει επεισόδιο σε δημοφιλή sitcoms, είναι κάτι, τέλος πάντων, που λέγεται και ακούγεται τακτικότερα.
Οι Stefan Robinson, Adam White και Eric Anderson του Πανεπιστημίου του Winchester στο Ηνωμένο Βασίλειο πήραν, λέει, συνεντεύξεις από 30 δευτεροετείς φοιτητές, οι οποίοι είχαν όλοι εμπειρία από Bromance. Τα αποτελέσματα της έρευνας μεταξύ αυτών των ανδρών, οι οποίοι είχαν και μια ερωτική σχέση με γυναίκα ήταν ότι η σχέση με τους φίλους τους ήταν σαν τη σχέση με την κοπέλα τους αλλά χωρίς σεξ. Συγκεκριμένα περιελάμβαναν: Συζήτηση προσωπικών θεμάτων, μυστικά που μοιράστηκαν με τον φίλο τους, αλλά σε κανέναν άλλο, αισθήματα εμπιστοσύνης και αγάπης, έκδηλες εκφράσεις συναισθημάτων, ευαλωτότητα, αγκαλιές, φιλιά και αγκαλιές (χωρίς σεξουαλική επιθυμία). Έξι από αυτούς είπαν ότι προτιμούν να συζητούν τα προσωπικά θέματά τους με τους κολλητούς τους παρά με τη σχέση τους, ειδικά όταν αυτά αναφέρονται σε θέματα υγείας.
Πολλοί φίλοι μου, και πολλοί δικοί σας, δεν έχουν σχέση. Ή δυσκολεύονται να βρουν.Τις προάλλες συνομίλησα με μια όμορφη κοπέλα 24 ετών η οποία έχει να βγει ραντεβού έναν χρόνο. Η σχέση της γενιάς Z με το σεξ και τις σχέσεις είναι αρκετά διαταραγμένη, ελέω social media,μα και άλλων, κοινωνικών παραγόντων. Είναι ίσως η πρώτη γενιά που δεν λειτουργεί ως ”άγρια νιότη” παρά ως ”εσωστρεφής μετεφηβεία”. Η γενιά Ζ διαμορφώνει στενούς φιλικούς δεσμούς. Οι κολλητές βγαίνουν του Αγίου Βαλεντίνου για πάρτη τους, ανταλλάσσοντας λουλούδια. Φτιάχνουν σούπα η μία στην άλλη. Οι κολλητοί στήνουν πάρτυ έκπληξης. Κάνουν support, παίρνουν ο ένας τον άλλον από την δουλειά με το αμάξι. Οι φιλίες των νέων ανθρώπων, μες στους οποίους και οι μιλένιαλς, εμείς δηλαδή, έχουν κλέψει πολλά χαρακτηριστικά από τις ερωτικές αγαπητικές σχέσεις. Και αυτό δεν είναι κάτι απαραιτήτως κακό. Απλώς, ο έρωτας θεωρείται, στις μέρες μας, μάλλον θεωρείται κάπως λιγότερο κουλ από την φιλία, έχοντας προφανώς φορτώσει τις προηγούμενες γενιές με αισθήματα πληγωμένα, με υποχρεώσεις που γέννησε ο αυθορμητισμός και η παρορμητικότητα, με άφθονους συμβιβασμούς, στην τελική. Στα 25 του, ένας άνθρωπος αυτής της εποχής, δεν σκέφτεται πότε θα κάνει παιδί και δεν μπορεί να αγοράσει σπίτι. Τον απασχολεί ίσως περισσότερο αν θα βρει εισιτήριο με την παρέα του για τη συναυλία του Pan Pan.
Από την άλλη-άλλη-άλλη, ο έρωτας δεν μπορεί να αντικατασταθεί από την φιλία. Είναι μοναδική η σχέση που αναπτύσσουμε με ένα άτομο που συνδεόμαστε σεξουαλικά. Είναι ασύγκριτο συναίσθημα να μπορούμε να λειτουργούμε και ως φίλοι, σύντροφοι, συνοδοιπόροι με τον άνθρωπο που μας καυλώνει, δεν είναι; Άνθρωποι σε μακροχρόνιες σχέσεις αισθάνονται, συχνά, για το ταίρι τους ότι είναι και ο καλύτερός τους φίλος. Και αυτό είναι απολύτως γαμάτο. Η συντροφικότητα που διέρχεται και από την ατραπό της ρομαντικής αγάπης μπορεί να είναι πιο εύθραυστη, με περισσότερες απαιτήσεις για την διατήρησή της, από ό, τι μια φιλία, αλλά έχει διαφορετικούς αντικτύπους στην ζωή μας. Ίσως πάλι, απλώς περνάμε σε μια πραγματικά καινούργια εποχή, με νέα δεδομένα, όπου όλα αλλάζουν και θα αλλάξουν ακόμα περισσότερο. Ίσως, σε πενήντα χρόνια, οι άνθρωποι θα συγκατοικούν με τους καλύτερούς τους φίλους και θα βγαίνουν μερικές φορές τον μήνα με εκείνους/ες που γουστάρουν, καψουρεύονται και αγαπούν ερωτικά. Ίσως ένας ύμνος στη φιλία, εφάμιλλος του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, γράφεται αυτή τη στιγμή για να αποτελέσει σταθμό και ορόσημο στην σημασία της φιλίας, στην στάθμισή της αξιακά πάνω από την ρομαντική αγάπη και την ερωτική συντροφικότητα. Ίσως, πάλι, αυτά είναι εικασίες μιας overthinker κειμενογράφου που όσο αγαπά την πρόοδο, άλλο τόσο διατηρεί τους στενούς δεσμούς της με την παράδοση σε ορισμένους τομείς.
Ίδωμεν…
Τα 30, λέει, είναι τα νέα 20. Και η φιλία, ο νέος έρωτας ή, καλύτερα, η νέα «σχέση». Ο έρωτας έχει μετακομίσει, πια, για τα καλά στο φάσμα του situationship και η ρουτίνα που μπορεί παλαιότερα να ακολουθείτο στο πλαίσιο ενός ερωτικού δεσμού να τηρείται, πλέον, με εξαίρεση τη σεξουαλική επαφή, ανάμεσα σε δυο στενούς φίλους ή φίλες. Με την κολλητή μου, εκτός από το να διοργανώνουμε παράξενα dinner parties και να κοροϊδεύουμε τους φασαίους, είπαμε πέρσι το καλοκαίρι να πρωτοπορήσουμε και να θεμελιώσουμε τον γάμο μεταξύ φίλων, σκεπτόμενες όλους τους λόγους για τους οποίους αξίζει κανείς να νυμφευθεί την καλύτερή του φίλη και όχι μια γκόμενα που γουστάρει και αγαπάει. Γιατί ο γάμος λένε ότι σκοτώνει τον έρωτα, αλλά όχι και την φιλία! Και πώς θεμελιώσαμε τον γάμο; Μα, με το να ”παντρευτούμε”-στήσαμε μια άτυπη τελετή έξω από τον Κουβανό στη Σίφνο, γράψαμε τα ονόματά μας στον ασβεστωμένο τοίχο, υπέγραψε από κάτω ένας μάρτυρας-κουμπάρος-φίλος-capybara (whatever) και ακολούθησε semi-πολυτελές δείπνο με κρασί σε παρακείμενο νεότευκτο εστιατόριο με θέα Ομορφιά.
Φυσικά, ξέρουμε καλά πως αυτός ο γάμος ήταν μια αντίδραση λυτρωτικού ή ψευδολυτρωτικού τύπου απέναντι στις ερωτικές χαρακιές που είχαμε πρόσφατα δεχθεί και καλούμασταν να αντιμετωπίζουμε καθημερινά και παντοιοτρόπως μιας που, για εμάς, ο έρωτας δεν ήταν, δεν είναι και δεν πρόκειται να είναι κάποιου είδους χόμπυ ή ενδιάμεσος σταθμός αποκατάστασης για το υπόλοιπο τη ζωής μας, αλλά, μάλλον, ολόκληρη η ζωή μας, η περιστροφή της ύπαρξής μας, ο λόγος για τον οποίο σηκωνόμαστε χιλιάδες πρωινά από τα αφράτα κρεβατάκια μας. Έτσι, λοιπόν, όταν είχαμε να αντιμετωπίσουμε την βαθιά πληγή του έρωτα που για πρώτη φορά στην σύντομη μας ζήση έσκασε μύτη με δρεπάνι και τσεκούρι, τελικώς, αντί για βοτσαλάκια, άνθη και ρομαντζάδες, το κάναμε all the way: ο έρωτας με έρωτα περνάει. Με έρωτα εδραιωμένο, αποδεδειγμένο, «ασφαλή» όσο να πεις. Με έρωτα εντός φιλίας. Με τον δικό μας έρωτα, της μίας για την άλλη. Όπου έρωτας, στο σύμπαν μας, θα πει θαυμασμός, διάθεση αλληλεπίδρασης, συμπαράσταση, κοινά σχέδια και όνειρα, επιθυμία μυρίσματος λαιμού, τραβήγματος μαλλιών, έκθεσης του ιδιωτικού μας βίου στα σόσιαλ άνευ αιδούς και διάφορα άλλα ωραία πραγματάκια και συνηθειούλες. Έναν χρόνο τώρα, παρά κάτι, η κολλητή μου κι εγώ δηλώνουμε «παντρεμένες μεταξύ μας». Τη μέρα που ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τον γάμο ομοφύλων, εννοείται πως στείλαμε συνωμοτικό μήνυμα. Εμείς ”παντρευτήκαμε” πριν περάσει οποιοσδήποτε νόμος! Ρέμπελες και αντιδραστικές.
Όμως, όχι, η κολλητή μου δεν είναι η ερωτική μου σύντροφος.
Ούτε εγώ η δική της! Ίσως να έχει γούστο η πλάκα που κάνουμε μεταξύ μας (και μαζί με εμάς, η μέση θηλυκότητα) ότι τι ωραία που θα περνάγαμε αν ήμασταν λεσβίες και είχαμε η μία την άλλη και τέτοια. Αλλά αυτό που βλέπουμε η μία στην άλλη, αυτό που νιώθουμε, αυτή τη σύνδεση, την κατανόηση, το ότι οι τσακωμοί μας εξανεμίζονται σε δευτερόλεπτα ή ώρες, το ότι προτεραιοποιούμε η μία την άλλη, ε, ναι, όλα αυτά θα τα θέλαμε από τον σύντροφό μας τον ερωτικό. Είναι sismance, αλλά όχι romance. Το sismance είναι το θηλυκό αντίστοιχο του bromance, το οποίο έχει τρεντάρει πολύ περισσότερο τα τελευταία χρόνια ως όρος, έχει χρησιμοποιηθεί από εταιρείες marketing, έχει γίνει επεισόδιο σε δημοφιλή sitcoms, είναι κάτι, τέλος πάντων, που λέγεται και ακούγεται τακτικότερα.
Οι Stefan Robinson, Adam White και Eric Anderson του Πανεπιστημίου του Winchester στο Ηνωμένο Βασίλειο πήραν, λέει, συνεντεύξεις από 30 δευτεροετείς φοιτητές, οι οποίοι είχαν όλοι εμπειρία από Bromance. Τα αποτελέσματα της έρευνας μεταξύ αυτών των ανδρών, οι οποίοι είχαν και μια ερωτική σχέση με γυναίκα ήταν ότι η σχέση με τους φίλους τους ήταν σαν τη σχέση με την κοπέλα τους αλλά χωρίς σεξ. Συγκεκριμένα περιελάμβαναν: Συζήτηση προσωπικών θεμάτων, μυστικά που μοιράστηκαν με τον φίλο τους, αλλά σε κανέναν άλλο, αισθήματα εμπιστοσύνης και αγάπης, έκδηλες εκφράσεις συναισθημάτων, ευαλωτότητα, αγκαλιές, φιλιά και αγκαλιές (χωρίς σεξουαλική επιθυμία). Έξι από αυτούς είπαν ότι προτιμούν να συζητούν τα προσωπικά θέματά τους με τους κολλητούς τους παρά με τη σχέση τους, ειδικά όταν αυτά αναφέρονται σε θέματα υγείας.
Πολλοί φίλοι μου, και πολλοί δικοί σας, δεν έχουν σχέση. Ή δυσκολεύονται να βρουν.Τις προάλλες συνομίλησα με μια όμορφη κοπέλα 24 ετών η οποία έχει να βγει ραντεβού έναν χρόνο. Η σχέση της γενιάς Z με το σεξ και τις σχέσεις είναι αρκετά διαταραγμένη, ελέω social media,μα και άλλων, κοινωνικών παραγόντων. Είναι ίσως η πρώτη γενιά που δεν λειτουργεί ως ”άγρια νιότη” παρά ως ”εσωστρεφής μετεφηβεία”. Η γενιά Ζ διαμορφώνει στενούς φιλικούς δεσμούς. Οι κολλητές βγαίνουν του Αγίου Βαλεντίνου για πάρτη τους, ανταλλάσσοντας λουλούδια. Φτιάχνουν σούπα η μία στην άλλη. Οι κολλητοί στήνουν πάρτυ έκπληξης. Κάνουν support, παίρνουν ο ένας τον άλλον από την δουλειά με το αμάξι. Οι φιλίες των νέων ανθρώπων, μες στους οποίους και οι μιλένιαλς, εμείς δηλαδή, έχουν κλέψει πολλά χαρακτηριστικά από τις ερωτικές αγαπητικές σχέσεις. Και αυτό δεν είναι κάτι απαραιτήτως κακό. Απλώς, ο έρωτας θεωρείται, στις μέρες μας, μάλλον θεωρείται κάπως λιγότερο κουλ από την φιλία, έχοντας προφανώς φορτώσει τις προηγούμενες γενιές με αισθήματα πληγωμένα, με υποχρεώσεις που γέννησε ο αυθορμητισμός και η παρορμητικότητα, με άφθονους συμβιβασμούς, στην τελική. Στα 25 του, ένας άνθρωπος αυτής της εποχής, δεν σκέφτεται πότε θα κάνει παιδί και δεν μπορεί να αγοράσει σπίτι. Τον απασχολεί ίσως περισσότερο αν θα βρει εισιτήριο με την παρέα του για τη συναυλία του Pan Pan.
Από την άλλη-άλλη-άλλη, ο έρωτας δεν μπορεί να αντικατασταθεί από την φιλία. Είναι μοναδική η σχέση που αναπτύσσουμε με ένα άτομο που συνδεόμαστε σεξουαλικά. Είναι ασύγκριτο συναίσθημα να μπορούμε να λειτουργούμε και ως φίλοι, σύντροφοι, συνοδοιπόροι με τον άνθρωπο που μας καυλώνει, δεν είναι; Άνθρωποι σε μακροχρόνιες σχέσεις αισθάνονται, συχνά, για το ταίρι τους ότι είναι και ο καλύτερός τους φίλος. Και αυτό είναι απολύτως γαμάτο. Η συντροφικότητα που διέρχεται και από την ατραπό της ρομαντικής αγάπης μπορεί να είναι πιο εύθραυστη, με περισσότερες απαιτήσεις για την διατήρησή της, από ό, τι μια φιλία, αλλά έχει διαφορετικούς αντικτύπους στην ζωή μας. Ίσως πάλι, απλώς περνάμε σε μια πραγματικά καινούργια εποχή, με νέα δεδομένα, όπου όλα αλλάζουν και θα αλλάξουν ακόμα περισσότερο. Ίσως, σε πενήντα χρόνια, οι άνθρωποι θα συγκατοικούν με τους καλύτερούς τους φίλους και θα βγαίνουν μερικές φορές τον μήνα με εκείνους/ες που γουστάρουν, καψουρεύονται και αγαπούν ερωτικά. Ίσως ένας ύμνος στη φιλία, εφάμιλλος του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, γράφεται αυτή τη στιγμή για να αποτελέσει σταθμό και ορόσημο στην σημασία της φιλίας, στην στάθμισή της αξιακά πάνω από την ρομαντική αγάπη και την ερωτική συντροφικότητα. Ίσως, πάλι, αυτά είναι εικασίες μιας overthinker κειμενογράφου που όσο αγαπά την πρόοδο, άλλο τόσο διατηρεί τους στενούς δεσμούς της με την παράδοση σε ορισμένους τομείς.
Ίδωμεν…
