Οι μεγάλες προσδοκίες οδηγούν σε μεγάλες απογοητεύσεις. Ο Αλεξάντερ Πόουπ είπε κάποτε: «Μακάριος όποιος δεν περιμένει τίποτα, γιατί δεν θα απογοητευτεί ποτέ». Το καλοκαίρι υποτίθεται ότι είναι μια περίοδος απαλλαγμένη από προσδοκίες και ευθύνες, ώστε να είναι γεμάτη δυνατότητες, αυθορμητισμό και περιπέτεια. Μερικές φορές, ωστόσο, η προσδοκία του να μην έχεις προσδοκίες μπορεί να έχει κάποιο τίμημα. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν κατάθλιψη και άγχος κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, λόγω του ότι αισθάνονται ότι το καλοκαίρι που περνούν είναι μια απογοήτευση, επειδή δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του «καλύτερου καλοκαιριού της ζωής τους». Ιδιαίτερα προς το τέλος του καλοκαιριού, η πίεση που νιώθουμε για να «ζήσουμε» το καλοκαίρι είναι ιδιαίτερα έντονη, λες και ένα αόρατο θεϊκό χέρι τοποθετεί μια γιγάντια κλεψύδρα  που μας δίνει λίγο χρόνο για να ζήσουμε κάποια εμπειρία διαφορετική από όλες όσες έχουμε ζήσει μέχρι τώρα στη ζωή μας.

Δεν χρειάζεται να προσπαθήσετε να χωρέσετε ένα σωρό «επικές» καλοκαιρινές στιγμές για να χαρακτηρίσετε το καλοκαίρι σας αξέχαστο, λες και είναι διαφήμιση κάποιας γνωστής μπύρας που παίζει Led Zeppelin στο background με τα καυλωτικά φωνητικά του Robert Plant να επικυρώνουν το πώς θα έπρεπε να είναι η απόλυτη καλοκαιρινή εμπειρία: Γεμάτη ιδρώτα και κάυλα, μεθυσμένα ξενύχτια, καινούργιους έρωτες και τσουρουφλισμένο δέρμα από τον καυτό ελληνικό ήλιο. Δεν χρειάζεται να κάνεις τη ζωή σου να φαίνεται ή να είναι κάτι άλλο από αυτό που θέλεις να είναι ή από αυτό που όντως είναι. Αν ζείτε με συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης λόγω των προσδοκιών του καλοκαιριού, υπάρχει κάτι πολύ βαθύτερο που συμβαίνει κάτω από τη μη ηλιοφιλημένη επιφάνεια της φαινομενικά στερημένης από το καλοκαίρι ζωής σας. Το FOMO, ο φόβος ότι θα χάσετε κάτι, προέρχεται από τη ζωή που υπόκειται σε συγκρίσεις. Η σύγκριση προέρχεται από τη σκέψη ότι δεν είστε αρκετά καλοί, ότι κάποιος ή κάτι άλλο είναι καλύτερο από εσάς- επιπλέον, ότι κάτι σας λείπει. Η πεποίθηση ότι υπάρχει κάτι ελλιπές σε εσάς δεν είναι κάτι με το οποίο γεννιέστε- είναι κάτι που δημιουργείται κατά τη διάρκεια της ζωής σας.

Καταπολέμηση του καλοκαιρινού FOMO

Το καλοκαίρι για τους περισσότερους Έλληνες υποτίθεται ότι είναι η εποχή που πηγαίνουν  στην παραλία, πίνουν φρέντο και παγωμένες corona με μια φέτα λάιμ κάτω από τον καυτό ήλιο, ζουν περιπέτειες με τις παρέες τους πάνω σε τετράτροχες γουρούνες στα ελληνικά νησιά, φοράνε μπαντάνες στο κεφάλι, πηγαίνουν σε ροκ φεστιβάλ στην Αμοργό, σε πανηγύρια στην Ικαρία, σκαρφαλώνουν στις βάθρες στη Σαμοθράκη και βουτάνε στα βαθιά γαλαζοπράσινα νερά για ψαροτούφεκο ή για να θαυμάζουν σταλακτίτες στην Κεφαλονιά. Τρώνε ψάρια, αστακούς, πίνουν μαργαρίτες, και γενικά ξεφαντώνουν υπό το φως του ήλιου κι ερωτεύονται στην καλοκαιρινή φεγγαράδα. Συνεπώς, αν τύχει και ξεμείνεις σε κλειστούς αστικούς χώρους – είτε επειδή είσαι αναγκασμένος, είτε επειδή δεν έχεις το μπάτζετ,  είτε επειδή απλά δεν σου αρέσει να βγαίνεις τόσο πολύ έξω – είναι πολύ πιθανό να νιώσεις ότι χάνεις κάτι. Για κάποιους, το να διασκεδάζουν τους θερμούς μήνες μπορεί να μοιάζει λιγότερο με επιλογή και περισσότερο με απαίτηση – την οποία δεν καταφέρνουν να εκπληρώσουν.

Όπως έχουν παρατηρήσει αρκετοί ψυχίατροι,  ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να έχουν μια βιολογική προδιάθεση να αισθάνονται κατάθλιψη το καλοκαίρι. Αλλά και οι κοινωνικές πιέσεις της εποχής μπορεί να καταβάλλουν κάποιους ανθρώπους: Υπάρχει η αίσθηση ότι το καλοκαίρι είναι ένα τεράστιο θέαμα στο οποίο όλοι πρέπει να συμμετέχουν, και αν δεν διασκεδάζουν απίστευτα, τότε με κάποιο τρόπο κάτι δεν πάει καλά με αυτούς.

Η θέαση των φωτογραφιών των διακοπών των άλλων στο Facebook μπορεί να επιδεινώσει αυτό το συναίσθημα. Αυτό βέβαια έχει την εξήγηση ότι οι άνθρωποι θέλουν να δείχνουν τον καλύτερό τους εαυτό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οπότε νομίζω ότι αυτό ενισχύει τον φθόνο καθώς και το να συγκρίνεσαι συνεχώς με τους άλλους και να νιώθεις ότι πάντα κάτι σου λείπει. Το καλοκαίρι, μπορεί να φαίνεται ότι «όλοι είναι εκεί έξω με την καλύτερη εμφάνισή τους και με υπέροχη παρέα και σε υπέροχα, φανταστικά, παραδεισένια τοπία» – και αν είστε μόνοι στο ενοικιαζόμενο διαμέρισμά σας, σε ένα σκηνικό βγαλμένο από το Τσίου με τον ανεμιστήρα να κάνει κραγκα κρούγκα σε κάθε στροφή, τον ντελιβερά να έχει γίνει ο καλύτερός σας φίλος, με το κομπινεζόν να κολλάει στο δέρμα από τη ζέστη και την υγρασία, και τρυπάνια από τα έργα του δήμου να σας ξυπνάνε κάθε πρωί αντί για παραδείσια πουλιά στην Ανάφη, πολύ πιθανό να αισθάνεστε ένα μάτσο χάλια. Κάτι που προφανώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρόκειται να ενισχύσουν και να εκτοξεύσουν την αίσθηση της ανεπάρκειας και της ανασφάλειάς σας στο διάστημα!

Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν πλήρη εποχική συναισθηματική διαταραχή το καλοκαίρι, και τα αίτιά της μπορεί να είναι περισσότερο περιβαλλοντικά παρά κοινωνικά. Ο Jason G. Goldman, γνωστικός επιστήμονας και επιστημονικός συγγραφέας που έχει γράψει για την εποχική συναισθηματική διαταραχή του καλοκαιριού, δήλωσε στο ότι «ενώ οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη καταλάβει τι την προκαλεί, οι καλύτερες υποθέσεις επικεντρώνονται σε πράγματα όπως η υψηλότερη θερμοκρασία και η μεγαλύτερη ποσότητα αλλεργιογόνων στον καλοκαιρινό αέρα». Και, όπως σημείωσε, η κατάσταση προϋπήρχε των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: «Η πρώτη γνωστή επιστημονική περιγραφή ενός ανθρώπου που έπασχε από καλοκαιρινή κατάθλιψη έγινε το 1854 – περισσότερα από 150 χρόνια πριν αρχίσουμε να δημοσιεύουμε selfies στην παραλία στο Instagram».

Ακόμα και για εκείνους των οποίων η καλοκαιρινή δυσαρέσκεια δεν φτάνει στο επίπεδο της εποχικής συναισθηματικής διαταραχής, πρόσθεσε, η γνώση ότι δεν αγαπούν όλοι το καλοκαίρι μπορεί να είναι χρήσιμη: «Υποψιάζομαι ότι πολλοί άνθρωποι απλώς ανακουφίζονται όταν μαθαίνουν ότι δεν είναι οι μόνοι που αισθάνονται πεσμένοι το καλοκαίρι ή που προτιμούν τον χειμερινό καιρό. Ακόμα και αν δεν υποφέρουν σε βαθμό που θα μπορούσαν να έχουν μια διαγνώσιμη διαταραχή, ακόμα και αν η καλοκαιρινή τους θλίψη είναι ελαφριάς μορφής, αυτή η γνώση θα μπορούσε να είναι αρκετή για να αντεπεξέλθουν».

Για εκείνους που αισθάνονται οδύνη από την καλοκαιρινή διασκέδαση των άλλων ανθρώπων, το να αναλογιστεί κανείς τις δικές του προτεραιότητες θα μπορούσε να βοηθήσει. Για την καταπολέμηση του FOMO γενικά, καλό είναι να γνωρίζετε όχι μόνο ποια είναι τα σχέδιά σας για το βράδυ του Σαββάτου, αλλά και ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους θέλετε να κάνετε αυτό το πράγμα το βράδυ του Σαββάτου – να αναπτύξετε μια αίσθηση του «γιατί στο καλό βγαίνετε έξω εξ αρχής». Αντίστοιχα, αν καταλάβετε τι θέλετε από το καλοκαίρι σας -ακόμα κι αν αυτό είναι να μείνετε μέσα με κλειστά τα στόρια και το κλιματιστικό αναμμένο-, ίσως ενοχληθείτε λίγο λιγότερο από το τι κάνουν οι άλλοι με το δικό τους.

Επιπλέον, να  αλληλεπιδράτε με ανθρώπους με τους οποίους έχετε αρμονικές και βαθιές σχέσεις ως αντιστάθμισμα στην υπερβολική σύγκριση. Όλοι είμαστε επιρρεπείς στην ιδέα ότι γίνεται αυτό το υπέροχο πάρτι και αν ήμασταν εκεί και στεκόμασταν γύρω από αυτούς τους ανθρώπους και κάναμε ό,τι κάνουν, θα περνούσαμε απίστευτα, αλλά μπορεί να διασκεδάσουμε περισσότερο με λίγους καλούς μας φίλους παρά να μαραζώσουμε βλέποντας τις φωτογραφίες από το πάρτι κάποιου άλλου.

Ο καλύτερος τρόπος για να διώξετε το FOMO είναι να σταματήσετε να σκέφτεστε ότι σας λείπει οτιδήποτε

Και μια τελευταία συμβουλή: Να είστε ο καλύτερος ντετέκτιβ του εαυτού σας. Αν βρίσκετε ότι σας ενοχλεί η ζέστη, κάντε κρύα ντους- αν σας ενοχλεί ο φθόνος των φαντασμαγορικών και γεμάτων πυροτεχνήματα διακοπών των άλλων, περάστε λιγότερο χρόνο στο Facebook. Ορίστε μια πολύτιμη συνταγή για καλοκαιρινή αυτοφροντίδα που μπορεί να απευθύνεται σε όλους: Ό,τι κάνει τη ζωή σας πιο δύσκολη, κάντε ακριβώς το αντίθετο. Το καλοκαίρι είναι άλλωστε μόνο μία από τις πολλές εποχές της ζωής μας.

Δείτε επίσης: Όταν η καλοκαιρινή κατάθλιψη σου χτυπάει την πόρτα