“Summertime and the living is easy”, ή τουλάχιστον αυτό σας έχουν κάνει να πιστεύετε. Αυτό έχει εγγραφεί στη συλλογική συνείδηση, στα τραγούδια και τις ταινίες – και τις σελίδες των φίλων σας στο Facebook. Αλλά για μερικούς, το καλοκαίρι δεν είναι ακριβώς μια γιορτή ανεμελιάς και διασκέδασης όπως υποτίθεται ότι θα έπρεπε να είναι.

Στην πραγματικότητα, αποδεικνύεται ότι πολλοί άνθρωποι δεν βρίσκουν την ευτυχία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Οι ζεστές, φωτεινές, μεγάλες μέρες τους μετατρέπουν σε γκρινιαρόγατες ή τους αρρωσταίνουν πραγματικά.

Από το φθόνο για τις διακοπές των άλλων, την απέχθεια για τη φύση και την ύπαιθρο, το άγχος για τα χαλαρά μπράτσα και μια πιθανή καλοκαιρινή ερωτική απογοήτευση, μέχρι την καλοκαιρινή εποχική συναισθηματική διαταραχή (ναι, υπάρχει). Όλα αυτά έρχονται να επιβεβαιώσουν μια περισσότερο μελαγχολική αντίληψη για την εποχή, όπως αυτό αποτυπώνεται στην καλοκαιρινή στεναχώρια που τραγούδησε η Lana Del Ray μερικά χρόνια πίσω, αντιπροσωπεύοντας τους απανταχού αντικαλοκαιράκηδες. Εδώ συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε 10 σημάδια καλοκαιρινής κατάθλιψης και σας προτείνουμε κάποιες καλοκαιρινές λύσεις για να μη βουλιάξετε στα “summertime blues”.

1. Καλοκαιρινή κατάθλιψη (SAD)

Η διατάραξη των κιρκάδιων ρυθμών μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ψυχική υγεία – ακόμη και αν πρόκειται για λίγες ώρες καθημερινής έκθεσης στον ήλιο. Ο ερευνητής και ψυχίατρος Norman Rosenthal και οι συνάδελφοί του στο Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ(NIMH) ανακάλυψαν την εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD) και συνειδητοποίησαν ότι υπάρχει και μια καλοκαιρινή εκδοχή της. Σύμφωνα με το NIMH, αυτή η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή εμφανίζεται όταν οι άνθρωποι περνούν σύντομες χρονικές περιόδους κατά τις οποίες αισθάνονται θλιμμένοι ή δεν είναι ο συνηθισμένος τους εαυτός. Μερικές φορές, αυτές οι αλλαγές στη διάθεση αρχίζουν και τελειώνουν όταν αλλάζουν οι εποχές. Η καλοκαιρινή κατάθλιψη εμφανίζεται περισσότερο ως ταραχή και όχι τόσο όπως το χειμωνιάτικο ληθαργικό συναίσθημα. Αν δεν είστε ο εαυτός σας και είστε πολύ νευρικοί όταν για παράδειγμα τρώτε ή κατά τη διάρκεια του ύπνου ή όταν ακολουθείτε τις συνηθισμένες ρουτίνες σας, τότε θα μάλλον πάσχετε από SAD.

Καλοκαιρινή λύση: Θα μπορούσατε  να μείνετε μακριά από το έντονο φως και τη ζέστη. Αν και η καλοκαιρινή εποχιακή συναισθηματική διαταραχή είναι σχετικά σπάνια, μπορεί να είναι επικίνδυνη και να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα.

2. Το χάσμα προσδοκιών

Αν φτιάχνετε ένα πλάνο στο μυαλό σας -όπως ειδυλλιακές διακοπές σε κάποιο ακριβό παραθαλάσσιο θέρετρο, ή ανέμελες διακοπές με φίλους σε camping, ή αν σχεδιάζετε διακοπές με κάποιο αμόρε και φαντασιώνεστε καλοκαιρινά ρομάντζα κάτω από τον έναστρο ουρανό, ή αν ακόμα σχεδιάζετε και την πρώτη μπουκιά αστακομακαρονάδας και το πρώτο «σλουρπ» από παγωτό με γεύση τριαντάφυλλο  – μπορεί να υπάρξει μια μικρή (ή ακόμα και τεράστια) απόκλιση μεταξύ των προσδοκιών σας και της πραγματικότητας. Σίγουρα κάτι από όλα αυτά μπορεί να πάει στραβά. Να μην υπάρξει το αναγκαίο οικονομικό budget, ένας αναπάντεχος χωρισμός, ένα ράγισμα του χεριού, ή όταν φτάσετε στο κάμπινγκ μια στρατιά από κουνούπια και παιδάκια που ουρλιάζουν σαν μανιακά να σας χαλάσουν τις καλοκαιρινές σας διακοπές. Αυτό το «χάσμα» μπορεί να προκαλέσει μεγάλη απογοήτευση, άγχος ή ακόμη και κατάθλιψη – ειδικά αν νιώθετε ότι είστε ο μόνος που δεν διασκεδάζει όσο αναμενόταν.

Καλοκαιρινή λύση: Το καλοκαίρι δεν διαφέρει από τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου. Αν περιμένετε την τελειότητα τότε το μόνο βέβαιο είναι ότι θα απογοητευτείτε. Αντίθετα, να είστε έτοιμοι για βροχή την ημέρα του πικνίκ ή για ατελείωτες ουρές στη Disney World και να είστε υποψιασμένοι ότι ένας φίλος μπορεί την τελευταία στιγμή να κάνει πίσω και θα πρέπει να έχετε εναλλακτικό πλάνο. Τότε θα εκπλαγείτε ευχάριστα αν οι διακοπές σας κυλήσουν ομαλά. Η στάση σας και η ικανότητά σας να ακολουθείτε τη ροή των εξελίξεων παίζουν μεγάλο ρόλο ώστε να μην βρεθείτε προ εκπλήξεως και καταρρεύσει το σύμπαν σας. Η ζωή είναι γεμάτη από αναπάντεχα συμβάντα στα οποία καλούμαστε να είμαστε ευέλικτοι και ευπροσάρμοστοι. Φανταστείτε το σαν μια τρικυμισμένη θάλασσα και ότι εσείς είστε ο καπετάνιος που κατευθύνει τα πανιά, ανάλογα την διαφορετική κάθε φορά κατεύθυνση του αέρα για να κρατήσετε το πλοίο στην πορεία του. Γιατί στην πλεύση όπως και στη ζωή γνωρίζουμε ότι το «αφεντικό» είναι πάντα ο αέρας, κι εμείς απλά καλούμαστε να βρούμε την κατεύθυνση του ανέμου.

3. Συναίσθημα υπερφόρτωσης

Το καλοκαίρι η ζωή μοιάζει πιο έντονη – τα παιδιά φωνάζουν, τα πλήθη εφορμούν στις παραλίες, ακόμη και τα ρούχα είναι πιο χρωματιστά! Όλο αυτό το μπούγιο που δημιουργείται μπορεί να σας προκαλεί άγχος, ειδικά αν κουβαλάτε ήδη ένα συναίσθημα υπερβολικού φόρτου από τη χρονιά που μας πέρασε -είτε από τη δουλειά, είτε τις οικογενειακές υποχρεώσεις- και αυτό που χρειάζεστε είναι να περάσετε τις διακοπές σας με ήρεμα κι αρμονικά.

Καλοκαιρινή λύση: Οργανώστε τις καλοκαιρινές σας διακοπές έτσι ώστε να έχετε άφθονο διαθέσιμο χρόνο χαλάρωσης. Επιλέξτε δραστηριότητες χαμηλής έντασης αντί για αυτές που απαιτούν πολλή οργάνωση, χρόνο, χρήματα κι ενέργεια, και διατηρείστε χαμηλά τους τόνους. Προνοείστε να έχετε  χρόνο για να χαλαρώνετε κάθε βράδυ και περιορίστε την καφεΐνη, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, το αλκοόλ και τον χρόνο που σπαταλάτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης- επικεντρωθείτε στην γαλήνη της καλοκαιρινής ραστώνης, μακριά από τον θόρυβο και όσα σας προκαλούν στρες.

4. Ο μπερδεμένος ύπνος

Οι μεγάλες ηλιόλουστες ημέρες μπορεί να σας οδηγήσουν σε πολύ πρωινό ξύπνημα αλλά και να κοιμάστε πολύ αργά το βράδυ με αποτέλεσμα να κοιμάστε πολύ λίγες έως ελάχιστες ώρες . Όταν στερείστε τον ύπνο το σώμα σας απελευθερώνει περισσότερη από την ορμόνη του στρες, την κορτιζόλη, η οποία μπορεί να συμβάλει στην κατάθλιψη. Μπορεί επίσης να σας κάνει υπερευαίσθητους.

Καλοκαιρινή λύση: Προσπαθήστε να διατηρήσετε τις κανονικές ώρες ύπνου το καλοκαίρι, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιήσετε βαριές κουρτίνες για να αποκλείσετε το φως. Με το που ξυπνήσετε, θα ήταν καλό να πάρετε το πρωινό σας έξω στο φως του ήλιου, που καταπολεμά την κατάθλιψη, καθώς το σταθερό φως του ήλιου το πρωί βοηθά στην επαναφορά του κιρκάδιου ρολογιού σας.

5. Όλοι αυτοί οι τεμπέληδες

Περιβάλλεστε από αυτούς, σωστά; Ή τουλάχιστον έτσι αισθάνεστε. Αν είστε υπεύθυνοι για να γίνουν πράγματα στη δουλειά και το μισό γραφείο είναι σε διακοπές και εσείς όχι, μπορεί να νιώθετε ότι τίποτα δεν γίνεται – ή γίνεται μόνο αν το κάνετε εσείς. Δεν είναι περίεργο που νιώθετε «ένας απογοητευμένος, θυμωμένος σπασίκλας».

Καλοκαιρινή λύση: Μην αρρωσταίνετε από το άγχος. Είναι εύκολο να αισθάνεσαι ταλαιπωρημένος όταν κουβαλάς το φορτίο κάποιων άλλων, αλλά έχε κατά νου ότι θα κάνουν κι αυτοί το ίδιο για σένα όταν έρθει η σειρά σου. Απλά φροντίστε να πάρετε τη σειρά σας και να πάτε διακοπές και ξεκολλήστε από την αντίληψη που λέει «η γη δεν γυρίζει χωρίς εμένα».  Με το να μην παίρνετε άδεια διακοπών δεν θα κάνετε καλύτερη εντύπωση στους προϊσταμένους σας από εκείνους που παίρνουν. Επιπλέον, όσοι κάνουν διακοπές είναι σίγουρα πιο υγιείς.

6. Ο φθόνος του Facebook

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό: Όλοι στο Facebook έχουν καλύτερο κήπο, σκύλο και γάμο από εσάς. Οπότε, φυσικά, έχουν και καλύτερες καλοκαιρινές διακοπές! Σίγουρα όλες αυτές οι συγκρίσεις είναι καταθλιπτικές.

Καλοκαιρινή λύση: Σηκώστε το κεφάλι σας από το πληκτρολόγιο και βγάλτε τα ροζ γυαλιά. Δεν βλέπετε την πραγματική εκδοχή ενός ατόμου στο Facebook. Δεν πρόκειται κάποιος φίλος σας στο Facebook να δημοσιεύσει  τον καυγά που είχε με τον σύζυγό του. Μπορείτε να επιλέξετε πως χρησιμοποιείτε το Facebook, είτε για να νιώθετε φθόνο και θλιψη ή να το χρησιμοποιήσετε για να σας εμπνεύσει. Κανείς δεν έχει τέλεια ζωή, αλλά κάποιοι άνθρωποι έχουν περισσότερο χρόνο και χρήματα. Αν σας αρέσει αυτό που βλέπετε στο Facebook κάποιου, αναρωτηθείτε «Πώς μπορώ με τα μέσα που διαθέτω να κάνω κάτι παρόμοιο;» «Πώς μπορώ να το φέρω στα μέτρα μου;».

7. Ντροπή για το «καλοκαιρινό σώμα»

Αν ήδη νιώθετε λίγο άβολα με το σώμα σας (και περισσότεροι από τους μισούς από εμάς έχουμε κόμπλεξ με τα παχάκια μας, τα χαλαρά μας μπράτσα και με ορισμένα μέρη του σώματος μας), το «ξεγύμνωμα» του ζεστού καιρού μπορεί να μας κάνει να τρέξουμε να κρυφτούμε σε κάποια σπηλιά.

Καλοκαιρινή λύση: Δεδομένων των μη ρεαλιστικών προσδοκιών των μέσων ενημέρωσης για το πώς υποτίθεται ότι πρέπει να δείχνουμε, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η εικόνα του σώματος αποτελεί αιτία κατάθλιψης ειδικά στις γυναίκες τους καλοκαιρινούς μήνες. Αλλά αντί να αισθάνεστε άσχημα γι’ αυτό, επικεντρωθείτε στο να είστε η καλύτερη δυνατή εκδοχή του εαυτού σας. Δεν μπορούμε ούτε να μακρύνουμε τα πόδια μας, ούτε να εξαφανίσουμε τα παχάκια μας ως δια μαγείας- πρέπει απλώς να είμαστε ο καλύτερος μας εαυτός. Στην τελική βρείτε καλοκαιρινά ρούχα που κολακεύουν τα σημεία του σώματός σας που σας αρέσουν περισσότερο και καμουφλάρουν τα σημεία που δεν σας αρέσουν μόνο και μόνο για να είστε άνετα. Αγαπήστε το σώμα σας, και απολαύστε το καλοκαίρι σας χωρίς επίπλαστα προβλήματα που σας έβαλαν στο κεφάλι σας κάποια εξωπραγματικά πρότυπα.

7. Τα χρήματα είναι περιορισμένα

Διακοπές, κατασκήνωση, φροντίδα παιδιών, οικογενειακές συγκεντρώσεις – το καλοκαίρι μπορεί να αποδειχθούν ακριβό σπορ, είτε ταξιδέψετε στο εξωτερικό είτε απλώς βρίσκετε τρόπους να διασκεδάζετε τα παιδιά όσο εσείς εργάζεστε. Το να ανησυχείτε για τα οικονομικά μπορεί να είναι ένα ακόμη πράγμα που πρέπει να χειριστείτε, προσθέτοντας σας περαιτέρω άγχος ή ακόμα και κατάθλιψη.

Καλοκαιρινή λύση: Επιλέξτε καλοκαιρινές εκδηλώσεις και δραστηριότητες που έχουν πραγματικά νόημα και σημασία για εσάς και παραλείψτε αυτές που δεν είναι για το πορτοφόλι σας. Μια επιλογή που θα μπορούσε να μειώσει το κόστος των διακοπών, όπως για παράδειγμα οι διακοπές στο χωριό σας ή στην γενέτειρά σας, μπορεί να αποδειχθεί πολύ διασκεδαστική και χωρίς τρομερά έξοδα.

8. Φόβος και απέχθεια για την ύπαιθρο

Αυτό μπορεί να φαίνεται διασκεδαστικό, αλλά η αλήθεια είναι ότι αν δεν είστε παιδί της Φύσης, το καλοκαίρι μπορεί να είναι ένας πραγματικός βραχνάς. Είτε αισθάνεστε αποκλεισμένοι από δραστηριότητες (κάμπινγκ, ψάρεμα, ψαροντούφεκο, πεζοπορία κ.λπ.) είτε είστε δυστυχισμένοι επειδή φοβάστε ότι εσείς (ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο) θα κολλήσετε διάφορες αηδιαστικές ασθένειες από τις κοινόχρηστες τουαλέτες, τα κουνούπια και τα τσιμπούρια ή θα σας δαγκώσει καρχαρίας.

Καλοκαιρινή λύση: Στην πραγματικότητα, οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο είναι αρκετά λίγες. Αλλά αν είστε γυναίκα, οι πιθανότητες να ανησυχείτε γι’ αυτά (δηλ. γενικευμένο άγχος) είναι μεγαλύτερες από εκείνες ενός άνδρα. Σύμφωνα με έρευνα, οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να αναφέρουν συμπτώματα άγχους ή να επιδεινώνονται η ψυχική τους υγεία από το άγχος, προκαλώντας τους κατάθλιψη.

Αν οι ανησυχίες σας σας εμποδίζουν να λάβετε μέρος στη διασκέδαση του καλοκαιριού, προσπαθήστε να προγραμματίσετε τις καλοκαιρινές σας διακοπές κάπου όπου νιώθετε άνετα και εμπιστοσύνη στις υγειονομικές υποδομές. Ίσως κάπου  πιο κοντά στο σπίτι σας, όπου μπορείτε να είστε κοινωνικοί χωρίς να είστε σε ένταση.

9. Ο χρόνος πραγματικά πετάει

Ορισμένες εποχές μοιάζουν με ξεκινήματα (όπως η νέα σχολική χρονιά το φθινόπωρο) και άλλες με τελειώματα, γεγονός που μπορεί να σας κάνει να νιώθετε νοσταλγία ή μελαγχολία. Για μερικούς ανθρώπους, οι καλοκαιρινές τελετουργίες – το ξεπακετάρισμα του αυτοκινήτου μετά τις διακοπές, για παράδειγμα – αποτελούν μια υπενθύμιση του πόσο γρήγορα μεγαλώνουν οι ίδιοι ή τα παιδιά τους ή πόσο φευγαλέα είναι η ζωή.

Καλοκαιρινή λύση: Ναι, ο χρόνος «πετάει», αλλά το να ζεις στο παρελθόν δεν είναι πιο υγιές από το να έχεις μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το μέλλον, λένε οι ειδικοί. Αντίθετα, είναι καλύτερα να ζείτε το παρόν. Πάρτε τις καλύτερες φωτογραφίες του καλοκαιριού σας και κορνιζάρετε τις  στον τοίχο σας – όχι ως ένδειξη του πόσο γρήγορα περνάει ο χρόνος, αλλά ως υπενθύμιση του πόσο υπέροχα νιώσατε εκείνη τη στιγμή και πώς πρέπει να επικεντρωθείτε σε αυτή, γιατί και το παρόν είναι εξίσου όμορφο.

10. Σας πιάνει χειμερινή θλίψη καλοκαιριάτικα

Αν το καλοκαίρι σας ήταν ιδιαίτερα μελαγχολικό, ή τόσο ζεστό που κλείσατε όλες τις κουρτίνες και κλειστήκατε σε ένα σκοτεινό δωμάτιο με κλιματισμό-, αυτό μπορεί να σας έχει προκαλέσει κατάθλιψη, ειδικά αν είστε επιρρεπείς στη χειμερινή συναισθηματική διαταραχή SAD που αναφέραμε στην αρχή του άρθρου, σύμφωνα με τον Dr. Rosenthal.

Καλοκαιρινή λύση: Ανοίξτε τις περσίδες, κάντε ηλιοθεραπεία (με ένα καλό αντηλιακό πάντα), φάτε παγωτό, πιείτε καλοκαιρινά κοκτέιλ και συναντείστε τους φίλους σας, ώστε να αντιμετωπίσετε και τα χειμερινά συμπτωμάτα SAD, τα οποία μπορεί να κυμαίνονται από την έντονη επιθυμία για υδατάνθρακες έως μια έντονη ληθαργική αίσθηση.