Δεν είναι μόνο οι ρυτίδες που μαρτυρούν την ηλικία μας, oύτε τα λευκά μαλλιά. Υπάρχει μια σιωπηλή μηχανή στο σώμα που συχνά δουλεύει σκληρότερα απ’ όσο της αναλογεί: η καρδιά. Eνώ τα γενέθλια μάς προσθέτουν αριθμούς, εκείνη μπορεί να μετράει χρόνια διαφορετικά, κάποιες φορές ακόμα και δύο δεκαετίες παραπάνω. Αυτό δείχνει νέα μελέτη από το Northwestern University, που φέρνει στο φως μια πραγματικότητα πιο ανησυχητική απ’ ό,τι δείχνει αρχικά: το μέσο καρδιαγγειακό σύστημα των κατοίκων του Δυτικού κόσμου είναι κατά τέσσερα έως επτά χρόνια γηραιότερο από την ηλικία τους και πίσω από αυτή την απόκλιση δεν κρύβεται η μοίρα, αλλά η καθημερινότητα. 

Ο άνθρωπος τρέφει μια αφελή εμπιστοσύνη στην καρδιά του. Την φαντάζεται γερή, όσο και τα νιάτα του ή ανθεκτική όσο και τα χρόνια του. Όμως η αλήθεια είναι πιο σκληρή: η καθιστική ζωή, η κακή διατροφή, το κάπνισμα, το στρες κι η πίεση του σύγχρονου τρόπου ζωής τη φθείρουν αθόρυβα, σαν ρολόι που συνεχίζει να χτυπάει μέχρι να σταματήσει απότομα. 

Η προληπτική καρδιολόγος και επιδημιολόγος Dr. Sadiya Khan που ηγήθηκε της έρευνας και ανέπτυξε έναν διαδικτυακό υπολογιστή ηλικίας καρδιάς, εξηγεί πως δεν έχει νόημα να μιλάμε μόνο για ποσοστά κινδύνου. Το 7,5% πιθανότητας καρδιαγγειακού επεισοδίου μπορεί να μη λέει τίποτα σε έναν μέσο άνθρωπο, αλλά αν του πεις ότι η καρδιά του είναι δέκα και πλέον χρόνια μεγαλύτερη απ’ ό,τι ο ίδιος, τότε αρχίζει να καταλαβαίνει και ίσως να αλλάξει συνήθειες κι αντιληφθεί την αξία της πρόληψης. 

Η πραγματική ηλικία της καρδιάς δεν καθορίζεται από ένα μόνο νούμερο. Ορίζεται από το σύνολο των συνηθειών και όπως δείχνουν τα στοιχεία της μελέτης —σε δείγμα 14.000 ατόμων χωρίς ιστορικό καρδιοπάθειας— οι άνδρες έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα, με τις καρδιές τους να δείχνουν κατά μέσο όρο επτά χρόνια μεγαλύτερες από την ηλικία τους. Οι γυναίκες, λίγο λιγότερο, αλλά όχι ασήμαντα: τέσσερα χρόνια. 

Η ανισότητα δεν είναι μόνο ζήτημα φύλου. Άνθρωποι με χαμηλότερο εισόδημα και περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση παρουσιάζουν ακόμα μεγαλύτερη απόκλιση: καρδιά έως και δέκα χρόνια πιο ηλικιωμένη από τον πραγματικό τους εαυτό. Εκεί όπου η καθημερινή φθορά συναντά την έλλειψη πληροφόρησης και την αδυναμία φροντίδας, η υγεία υποχωρεί. 

Όμως όπως κάθε καλό αφήγημα που σέβεται τον εαυτό του, έτσι κι αυτό δεν τελειώνει με την καταστροφή. Αντίθετα δείχνει έναν δρόμο επιστροφής κι αυτός δεν είναι ούτε ακριβός, ούτε μαγικός, ούτε ανέφικτος. Είναι καθημερινός και πρακτικός. 

Το πρώτο βήμα είναι και το πιο δύσκολο: το κόψιμο του καπνίσματος. Το κάπνισμα, ανεξαρτήτως μορφής, επιβαρύνει την καρδιά και επιταχύνει τη γήρανσή της. Το δεύτερο πιο προσιτό: η κίνηση. Το περπάτημα, το ανέβασμα της σκάλας, ο χορός στο σαλόνι. Δεν χρειάζονται μαραθώνιοι μόνο συνέπεια. Κάθε λεπτό δραστηριότητας προστίθεται στο ενεργητικό της καρδιάς και όσο πιο συχνά κινείται το σώμα, τόσο περισσότερο ευδοκιμεί η καρδιά. 

Το τρίτο διατροφικό: όχι άλλες επεξεργασμένες τροφές. Η μεσογειακή διατροφή με φυτικές ίνες, καλές λιπαρές ουσίες και περιορισμένα σάκχαρα προσφέρει στην καρδιά τα εφόδια που χρειάζεται για να μείνει νέα. Το τέταρτο, ίσως το πιο παραμελημένο: η διαχείριση του στρες. Οι στιγμές ηρεμίας δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη. Η χαλάρωση, η βαθιά αναπνοή, το γέλιο, η αποφόρτιση της ημέρας είναι φάρμακα χωρίς παρενέργειες και ο πιο άμεσος τρόπος να μειωθεί η αρτηριακή πίεση και η κακή χοληστερίνη. 

Δεν χρειάζεται λοιπόν να είναι κανείς ειδικός για να “κρατήσει την καρδιά του νέα”. Ούτε να καταφεύγει σε εξεζητημένες μεθόδους. Χρειάζεται απλώς να επιλέγει συνειδητά. Αν η καρδιά είναι ήδη σε καλό δρόμο, τότε είναι ζήτημα συντήρησης. Αν όχι, είναι ζήτημα επανεκκίνησης. 

Και ίσως εκεί βρίσκεται η ουσία της μελέτης αυτής όχι να μας τρομάξει, αλλά να μας δώσει εργαλεία. Γιατί αν η ηλικία της καρδιάς μπορεί να μειωθεί, τότε η ζωή μπορεί να παραταθεί. Όχι μόνο ποσοτικά, αλλά και ποιοτικά. 

Η καρδιά δεν μετρά μόνο παλμούς. Μετρά συνήθειες, επιλογές και ρυθμούς και στο τέλος είναι αυτή που δείχνει πόσο καλά φροντίσαμε τη ζωή μας. Όχι στο ημερολόγιο, αλλά στη σιωπηλή μουσική που παίζει κάθε λεπτό μέσα μας. 

*Με στοιχεία Βusiness Ιnsider.

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.