Δεν είναι μυστικό ότι η τακτική άσκηση έχει πολλά οφέλη. Από τη μείωση κινδύνου ανάπτυξης χρόνιων παθήσεων, όπως ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, την απώλεια βάρους , μέχρι την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος,  η καθημερινή άσκηση μπορεί να βοηθήσει τον οργανισμό μας βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής μας.

Αλλά τι επίδραση έχει σε συγκεκριμένες λειτουργίες, όπως η μνήμη; Μπορεί ένα πρόγραμμα προπόνησης να σας βοηθήσει να θυμηθείτε τα γενέθλια φίλων, πού βγήκατε στο πρώτο ραντεβού με τον αγαπημένο σας ή πού αφήσατε τα κλειδιά σας;

Μελέτες εδώ και χρόνια έχουν δείξει ότι μια μόνο προπόνηση μπορεί να βελτιώσει την ανάκληση πληροφοριών και ότι η τακτική άσκηση κατά τη διάρκεια ετών ή δεκαετιών όχι μόνο βελτιώνει τη μνήμη, αλλά βοηθά επίσης στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης μελλοντικών προβλημάτων μνήμης. Μία  πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιου του Dartmouth επικεντρώνεται στο πώς η ένταση της άσκησης, σε μια χρονική περίοδο, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των διαφορετικών τύπων ανάκλησης πληροφοριών.

«Γνωρίζουμε ότι η άσκηση λειτουργεί αποτελεσματικά, αλλά δεν γνωρίζουμε ποιες μεταβλητές της την κάνουν πιο αποτελεσματική», δήλωσε ο Marc Roig, καθηγητής φυσικής και εργοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο McGill που μελετά την επίδραση της άσκησης στη γνωστική λειτουργία. «Πιστεύουμε ότι η ένταση είναι ένας από αυτούς τους παράγοντες».

Οι διαφορετικές εντάσεις άσκησης φαίνεται να επηρεάζουν διαφορετικούς τύπους μνήμης.

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις με τη μελέτη της σχέσης μεταξύ τακτικής άσκησης και μνήμης είναι ότι οι αλλαγές είναι δύσκολο να μετρηθούν. Αυτό περιπλέκεται από το γεγονός ότι πολλοί άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τη μνήμη, όπως η καθιστική εργασία γραφείου ή η χρόνια στέρηση ύπνου. Επιπλέον, υπάρχουν διαφορετικοί τύποι μνήμης — κάτι που εξηγεί πώς ένα άτομο μπορεί να χάνει συνεχώς τα κλειδιά του (κακή χωρική μνήμη), αλλά έχει μια ικανότητα να θυμάται ημερομηνίες γέννησης (ισχυρή σημασιολογική μνήμη).

Οι βηματομετρητές ή αισθητήρες δραστηριότητας μπορούν να προσφέρουν μία λύση σε αυτά τα ζητήματα. Σε πρόσφατη εργασία, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Scientific Reports, οι ερευνητές μπόρεσαν να εξετάσουν δεδομένα ενός έτους από μετρητές 113 συμμετεχόντων, οι οποίοι ολοκλήρωσαν επίσης μια σειρά από τεστ μνήμης, όπως ανάκληση λεπτομερειών από μια σύντομη ιστορία, χωρικές λεπτομέρειες, ξένους γλωσσικούς όρους και λίστες τυχαίων λέξεων.

Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι συνέδεσε ένα ολόκληρο έτος πληροφοριών σχετικά με τα μοτίβα δραστηριότητας των συμμετεχόντων – πόση άσκηση, πόσο έντονη, πόσο συχνά – με την απόδοσή τους σε τεστ μνήμης. Άλλες μελέτες έχουν παρακολουθήσει μοτίβα δραστηριότητας μέσω αυτοαναφερόμενων δεδομένων, τα οποία είναι συχνά λιγότερο αξιόπιστα από τα δεδομένα παρακολούθησης δραστηριότητας, καθώς οι άνθρωποι τείνουν να υποτιμούν πόσο χρόνο κάνουν καθιστική ζωή και θυμούνται λάθος τα συνολικά επίπεδα δραστηριότητάς τους.

Ο Dr  Jeremy Manning, καθηγητής στο Dartmouth College και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι οι δραστήριοι άνθρωποι είχαν καλύτερες αναμνήσεις συνολικά σε σύγκριση με εκείνους που έκαναν καθιστική ζωή, αλλά διαπίστωσαν επίσης ότι τα είδη των test στα οποία είχαν καλές επιδόσεις ποικίλλουν ανάλογα με το πόσο έντονα ασκούνταν. Για παράδειγμα, οι συμμετέχοντες που επιδίδονταν σε ελαφριά έως μέτρια δραστηριότητα, όπως να πηγαίνουν για τακτικές βόλτες, είχαν καλύτερη «επεισοδιακή» μνήμη. Σκεφτείτε την επεισοδιακή μνήμη ως «διανοητικό ταξίδι στο χρόνο», είπε ο Dr Manning , ή την ικανότητα να θυμάστε λεπτομέρειες για καθημερινά γεγονότα, όπως ότι συναντήσετε έναν φίλο σε ένα καφέ ή ότι παρακολουθήσετε το σχολικό λεωφορείο την πρώτη μέρα του νηπιαγωγείου.

Οι συμμετέχοντες που ασκούνταν τακτικά πιο έντονα – όπως να τρέξουν ή να κάνουν προπόνηση υψηλής έντασης – είχαν περισσότερες πιθανότητες να αποδώσουν καλύτερα σε εργασίες χωρικής μνήμης. Η χωρική μνήμη είναι η ικανότητα να θυμόμαστε φυσικές σχέσεις μεταξύ αντικειμένων ή τοποθεσιών στο χώρο, όπως το σημείο που βάζετε τα κλειδιά σας. Αυτό αντικατοπτρίζει μια σειρά από άλλες μελέτες που δείχνουν ότι η άσκηση υψηλής έντασης βελτιώνει τη μνήμη, αλλά προχωρά περαιτέρω, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να είναι πιο χρήσιμη για αυτόν τον τύπο μνήμης από έναν άλλο.

Χρειάζεται περισσότερη μελέτη για να στερεοποιηθούν αυτές οι συσχετίσεις και να προσδιοριστεί τι τις προκαλεί, είπαν οι ερευνητές. «Όσο περισσότερο μπορούμε να συνδέσουμε τα καθημερινά πρότυπα δραστηριότητας με τη γνωστική απόδοση, τόσο πλησιάζουμε στο να σκεφτόμαστε τον τρόπο ζωής που θα ακολουθούμε», ο οποίος περιλαμβάνει το πόσο δραστήριοι είστε κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ημέρας και τα πρότυπα ύπνου, δήλωσε η Dr Michelle Voss, γνωστική νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο. της Αϊόβα, η οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Σύμφωνα με τον Dr Phillip Tomporowski, καθηγητή κινησιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια που δεν συμμετείχε στη μελέτη, αυτή η εργασία είναι μια «πραγματικά καλή πρώτη εικασία» για το πώς ορισμένα πρότυπα άσκησης επηρεάζουν ορισμένους τύπους μνήμης.

Ο Dr Manning και οι συνεργάτες του ελπίζουν να συνεχίσουν με ελεγχόμενα πειράματα για να εντοπίσουν γιατί ορισμένες ασκήσεις μπορεί να επηρεάσουν συγκεκριμένους τύπους μνήμης.

Που ξέρεις; Ίσως κάποια μέρα βγει μια προπόνηση που θα σας βοηθήσει επιτέλους να θυμηθείτε επετείους και γενέθλια!

Με πληροφορίες από: The New York Times, Dartmouth University