Ο καλός ύπνος και άλλες υγιείς συνήθειες μπορούν να επιβραδύνουν τη βιολογική γήρανση του εγκεφάλου σας, ενδεχομένως προστατεύοντας από καταστάσεις όπως η άνοια. Αυτές οι συνήθειες γνωστές ως η “Λίστα Ελέγχου των 8 Απαραίτητων για τη Ζωή” αρχικά προορίζονταν για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να ενισχύσουν την καρδιοαγγειακή τους υγεία. Περιλαμβάνουν την άσκηση τουλάχιστον 150 λεπτών μέτριας έντασης, όπως το γρήγορο περπάτημα ανά εβδομάδα και την κατανάλωση μιας διατροφής πλούσιας σε ξηρούς καρπούς, φρούτα και λαχανικά.
Η λίστα ελέγχου συνιστά επίσης να διατηρείτε ένα υγιές βάρος, να κοιμάστε τουλάχιστον 7 ώρες τη νύχτα, να μην καπνίζετε και να παρακολουθείτε τα επίπεδα χοληστερόλης, σακχάρου στο αίμα και πίεσης του αίματος. Γνωρίζουμε ήδη ότι η τήρηση αυτής της λίστας συνδέεται με καλύτερη γνωστική λειτουργία και αύξηση του όγκου του εγκεφάλου, αλλά λίγες μελέτες έχουν εξετάσει πως αυτό επηρεάζει την άσπρη ουσία (στην εξωτερική περιοχή της φαιάς ουσίας) του εγκεφάλου, η οποία είναι κρίσιμη για τη μάθηση και τη μνήμη. Έχει αποδειχθεί ότι η άσπρη ουσία συρρικνώνεται και αλλάζει δομή με την ηλικία, κάτι που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
Για να το διερευνήσουν αυτό, ο Tianzhou Ma από το Πανεπιστήμιο του Maryland και οι συνεργάτες του ανέλυσαν δεδομένα από αξονικές τομογραφίες εγκεφάλου (MRI) σχεδόν 19.000 ατόμων, ηλικίας από 40 έως 69 ετών, από την Βρετανική Βιοτράπεζα (UK Biobank). Χρησιμοποίησαν το μισό αυτών των δεδομένων για να εκπαιδεύσουν ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης (AI), ώστε να προβλέψει την πραγματική ηλικία των συμμετεχόντων με βάση χαρακτηριστικά της άσπρης ουσίας του εγκεφάλου τους, όπως το μέγεθος και το σχήμα της. Οι προβλέψεις για το άλλο μισό του συνόλου δεδομένων ήταν ακριβείς έως και 2,7 χρόνια σε σχέση με την πραγματική ηλικία των συμμετεχόντων κατά μέσο όρο.
Για να συνδέσουν αυτό με τις οκτώ υγιείς συνήθειες, η ομάδα έριξε μια ματιά στα δεδομένα που είχαν συλλεγεί από τους συμμετέχοντες. Οι ερευνητές βαθμολόγησαν κάθε άτομο σε μια κλίμακα από το 0 έως το 100, με υψηλότερους αριθμούς να αντιστοιχούν σε μεγαλύτερη τήρηση όλων των οκτώ συνηθειών. Αναλύοντας τα δεδομένα η ομάδα διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που ακολουθούσαν πιο πιστά τις οκτώ υγιείς συνήθειες φαινόταν να έχουν καλλυτερη εγκεφαλική λειτουργία. Για κάθε αύξηση 10 μονάδων στην κλίμακα, η άσπρη ουσία του ατόμου φαινόταν 113 ημέρες νεότερη από την πραγματική του ηλικία. Αυτό ίσχυε ακόμη και όταν λαμβάνονταν υπόψη παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάζουν τα αποτελέσματα, όπως το φύλο, το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας, η ύπαρξη εγκεφαλικών ή καρδιολογικών παθήσεων και η πραγματική ηλικία του ατόμου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν τις έρευνες 5 έως 10 χρόνια πριν από την απεικόνιση των εγκεφάλων τους τονίζει η Claudia Suemoto από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο στη Βραζιλία. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι οι συνήθειες του τρόπου ζωής των ανθρώπων παραμένουν σχετικά σταθερές για αρκετά χρόνια και ότι είναι επίσης πιθανό να χρειαστεί αυτό το διάστημα για να επηρεάσουν οι παράγοντες του τρόπου ζωής τη δομή της άσπρης ουσίας. Αυτό υποδηλώνει ότι η τήρηση αυτών των συνηθειών, ακόμη και χρόνια νωρίτερα, έχει πραγματικά αντίκτυπο στους εγκεφάλους των ανθρώπων.
Ένας περιορισμός είναι ότι οι συμμετέχοντες ήταν κυρίως λευκοί και ευρωπαϊκής καταγωγής, οπότε απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να εξεταστεί αν τα ευρήματα ισχύουν και για ανθρώπους άλλων εθνοτήτων και καταγωγών, λέει η Suemoto. Παρ’ όλα αυτά τα αποτελέσματα δίνουν έναν ακόμα λόγο για να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να κάνουν υγιεινές επιλογές και για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να διευκολύνουν τέτοιες επιλογές. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη διάθεση πιο υγιεινών τροφών στο ύψος των ματιών στα σούπερ μάρκετ, την τοποθέτηση περισσότερων προειδοποιήσεων σε ανθυγιεινές τροφές και την βελτίωση των γειτονιών για την προώθηση της άσκησης. «Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να γίνουν για να καταστεί η απόφαση να είναι κανείς υγιής πιο προσβάσιμη, ώστε να μην χρειάζεται να το σκέφτεσαι 100 φορές και το περιβάλλον να το κάνει να συμβεί».
*Με στοιχεία από το New Scientist.
