Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, η καλύτερή μου φίλη, η Ελευθερία, μου τηλεφώνησε και ακουγόταν πολύ θυμωμένη. Ξεκίνησε να μου απαριθμεί μια τεράστια λίστα παραπόνων που είχε από ανθρώπους που είτε πρόσφατα, είτε στο παρελθόν, πιστεύε ότι την «αδίκησαν».

Άρχισε να μου λέει ότι ο μεγαλύτερος γιος της με το να μην της απαντά στα μηνύματα δεν την σεβόταν. Ο δε μικρότερος, την έψαχνε μόνο όταν χρειαζόταν μπέιμπι σίτερ. Η γειτόνισσα της Ελευθερίας, την οποία δεν συμπαθεί καθόλου, έχει ένα κόλλεϊ που χρησιμοποιεί την μπροστινή της αυλή για την «ανάγκη» του.

Γίναμε φίλες πριν από 12 χρόνια, την εποχή που δουλεύαμε σε μια πολύ προβληματική εταιρεία. Οι δυο μας καταφέραμε να ξεφύγουμε από ένα άκρως τοξικό αφεντικό που σχεδόν κανείς υπάλληλος δεν τον άντεχε -και ειδικά οι γυναίκες. Μαντέψτε γιατί.

Μια μακροχρόνια φιλία

Λίγους μήνες μετά την πρόσληψή μας, ενώ η Ελευθερία και εγώ φύγαμε τρέχοντας από την συγκεκριμένη εταιρεία, όλη αυτή η τοξικότητα που είχαμε υποστεί, είχε δημιουργήσει μια βαθιά φιλία, δένοντάς μας για πάντα.

Αφού η φίλη μου και εγώ καταφέραμε να δραπετεύσουμε από αυτό το τοξικό περιβάλλον, συναντιόμασταν αρκετά συχνά για τσίπουρα, σινεμά, συναυλίες και βόλτες. Ήμουν στο πλευρό της με χαρτομάντιλα και κουβέντες όταν ο σύζυγός της την εγκατέλειψε για μια πολύ νεότερη συνάδελφό του το 2017, και η ίδια μου το ανταπέδωσε χωρίς δεύτερη σκέψη όταν χρειάστηκα συναισθηματική υποστήριξη.

Ήξερα ότι ήδη είχε πολύ θυμό μέσα της από την προδοσία του πρώην συζύγου της, αλλά μέσα στην πανδημία ο θυμός αυτός διογκώθηκε. Περνούσε πολύ χρόνο απομονωμένη από τους άλλους, γεγονός που τροφοδοτούσε την οργή που ένιωθε.

Ένα βράδυ, που είχαμε βρεθεί για ποτό, μου την έσπασε πολύ με το απαξιωτικό της ύφος και το γεγονός ότι έσταζε δηλητήριο όταν απευθυνόταν σε έναν νεαρό σερβιτόρο κι άρχισα να διερωτώμαι αν ήθελα πραγματικά αυτή τη σχέση στη ζωή μου.

Το ασταμάτητο παραλήρημα της Ελευθερίας για τον πρώην σύζυγό της ήταν τουλάχιστον βασανιστικό. Έτρωγε ατελείωτες φρίκες, και κάθε φορά που μιλούσαμε, ένιωθα εξαντλημένη και μια αίσθηση ασφυξίας και ήθελα να πιώ 3 τζιν για να συνέλθω. Αποφάσισα ότι δεν πάει άλλο. Το σφίξιμο που ένιωσα στο στήθος μου όταν ξέσπασε στο τελευταίο της παραλήρημα δεν ήταν καθόλου οκ.

Αξιολογώντας την αξία της φιλίας μας

Η ψυχοθεραπεύτριά μου μού έθεσε μια δύσκολη ερώτηση. Τι ακριβώς μου προσέφερε η φιλία μου με την Ελευθερία; Γιατί χρειαζόμουν στη ζωή μου μια γυναίκα με, έντονες και σοβαρές συναισθηματικές εκρήξεις;

Η Ελευθερία και εγώ είχαμε μακρά ιστορία και την εμπιστευόμουν απόλυτα. Άλλωστε, είχε σταθεί δίπλα μου σε μια από τις χειρότερες περιόδους της ζωής μου.

Πάντα ήξερα ακριβώς πού βρισκόμουν μαζί της και αισθανόμουν απόλυτη οικειότητα και ζεστασιά. Ήταν για μένα σαν οικογένεια. Όμως ο θυμός που είχε μέσα της, μπορούσε ήταν τεράστιο θέμα που στην πραγματικότητα την εμπόδιζε να ελέγχει τα συναισθήματά της. Επιπλέον, η μοναξιά αποτελούσε συχνά επιταχυντικό παράγοντα για τις διάφορες εκρήξεις της.

Πικραμένη από την προδοσία του πρώην συζύγου της, ακόμη και χρόνια μετά. Η Ελευθερία δεν μπορούσε με τίποτα να το ξεπεράσει. Όταν σκεφτόταν κάτι και εξοργιζόταν, αυτομάτως έχανε κάθε έλεγχο.

Θα ήταν ίσως πιο εύκολο να αποστασιοποιηθώ εντελώς από την Ελευθερία. Ωστόσο, δεν μπορούσα με τίποτα να εγκαταλείψω την σχέση. Γι’ αυτό σε ένα μικρό βαθμό ίσως να ευθυνόταν το άγχος αποχωρισμού μου, αλλά ο πραγματικός λόγος ήταν ότι νοιαζόμουν πολύ για τη μακροχρόνια ιστορία που μας συνέδεε, αλλά και για τη δυνατή μας φιλία. Ήταν μέρος της προσωπικής μου ιστορίας. Κι ένα κομμάτι που αγαπούσα πολύ και δεν ήθελα με τίποτα να το εγκαταλείψω. Αποφάσισα ότι η σχέση μου με την Ελευθερία άξιζε να σωθεί. Αλλά γνώριζα επίσης ότι απαραίτητη προϋπόθεση για να συνεχίσει η φιλία, ήταν να γίνουν πολλές και σημαντικές αλλαγές.

Άξιζε να σωθεί η φιλία μας;

Όταν ενημέρωσα τη θεραπεύτριά μου ότι ήθελα να δουλέψω πάνω στη φιλία μας, συμφώνησε να με καθοδηγήσει. Με βοήθησε να αντιμετωπίσω τα ξεσπάσματα της Ελευθερίας θέτοντας παράλληλα τα δικά μου όρια.

Η ίδια μου πρότεινε να ενθαρρύνω τη φίλη μου να δουλέψει επίσης με κάποιον ψυχοθεραπευτή για τις εκρήξεις θυμού που είχε. Με βοήθησε επίσης να δημιουργήσω μια λίστα με κανόνες που θα ακολουθούσα όταν θα προκύπταν αυτά της τα ξεσπάσματα.

Γιατί με ενδιέφερε να διατηρήσω τη φιλία μου με την Ελευθερία;

Όπως εξηγεί ο συγγραφέας του εξαιρετικού βιβλίου, “Positive Intelligence” του Shirzod Chamine, «κάθε εμπειρία μπορεί να μετατραπεί είτε σε δώρο, είτε σε ευκαιρία».

Το μυαλό μας, ο σαμποτέρ μας

Σαν να μην μας φέρνει αρκετά προβλήματα η ζωή από μόνη της, ο Chamine στο έργο του ισχυρίζεται ότι συχνά δημιουργούμε κάποια επιπλέον από μόνοι μας.

Το μυαλό μας μπορεί να παίξει τον ρόλο του πιο δυνατού μας συμμάχου αλλά και του μεγαλύτερου σαμποτέρ μας. Μπορεί να μας βοηθήσει να πάμε μπροστά, μπορεί όμως να βαλθεί να μας τραβάει και πίσω. Οι σαμποτέρ του μυαλού μας έρχονται μεταμφιεσμένοι σαν φίλοι και λέγοντας μας ένα ψέμα. Όσο δεν τους ανακαλύπτουμε, τόσο εκείνοι μπορούν να δρουν ανεξέλεγκτοι. Έτσι ήταν για μένα η κατάλληλη στιγμή να αντιμετωπίσω την πραγματικότητα.

Οι σαμποτέρ του μυαλού μας είναι σαν ένας τεράστιος χιονάνθρωπος που λιώνει κάτω από το φως της συνειδητής μας επίγνωσης

Οι δυσκολίες λοιπόν που αντιμετώπιζα στην φιλία μου την Ελευθερία, ήταν μια καταπληκτική ευκαιρία λοιπόν να αναπτυχθώ ως άτομο. Η σύνθετη ανάπτυξη της φιλίας μας μπορούσε να αποτελέσει το απόλυτο δώρο. Μου επέτρεψε να μετατοπιστώ από την αντίδραση μιας αρνητικής νοοτροπίας σαμποτέρ, παρέχοντάς μου τη δυνατότητα να ενεργοποιήσω τη θετική μου αντίδραση.

Αυτό που περνούσα με την Ελευθερία ήταν η απόλυτη ευκαιρία να μάθω να γίνομαι καλύτερος άνθρωπος.

φίλη

Ένας κατάλογος “κανόνων” για την αντιμετώπιση των συναισθηματικών εκρήξεων της Ελευθερίας

Η θεραπεύτριά μου μού υπενθύμισε ότι ο καθένας από εμάς είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του. Τελικά, εναπόκειται στην ίδια την Ελευθερία να μάθει πώς να διαχειρίζεται και να εκφράζει τα συναισθήματά της κατάλληλα.

Με τη βοήθεια λοιπόν της θεραπεύτριάς μου, δημιουργήσαμε έναν κατάλογο με τα πράγματα που θα μπορούσα να κάνω για να υποστηρίξω την Ελευθερία κατά τη διάρκεια ενός ξεσπάσματος:

Παραμείνετε ψύχραιμοι – Αν μπορώ να καταφέρω να παραμείνω ψύχραιμη, ίσως έτσι να καταφέρω να εμποδίσω το συναισθηματικό ξέσπασμα της Ελευθερίας.

Εκτόνωση – Μαλακώνω και χαμηλώνω τη φωνή μου όταν η φίλη μου αρχίζει να υψώνει τη δική της. Αυτό μπορεί να την βοηθήσει να εκτονώσει την ένταση των συναισθημάτων της.

Ακούω – Επιτρέπω στην Ελευθερία να επικοινωνήσει τα συναισθήματά της χωρίς να την κρίνω ή να την κατηγορώ. Όταν κάποιος νιώθει ότι τον ακούνε, μπορεί να γίνει πιο δεκτικός να ακούσει κι αυτός με τη σειρά του τις απόψεις των άλλων ανθρώπων. Το να δώσετε σε κάποιον χώρο να επικοινωνήσει τα αρνητικά του συναισθήματα μπορεί να τον βοηθήσει να μειώσει την ένταση.

Εκφράστε ενσυναίσθηση – Η φίλη μου πιθανότατα αισθάνεται αδύναμη, αδικημένη ή ότι δεν την σέβονται. Η εκδήλωση ενσυναίσθησης μπορεί να μεταδώσει στην Ελευθερία ένα αίσθημα δύναμης και σεβασμού.

Μην το παίρνετε προσωπικά – Οι ευέξαπτοι άνθρωποι είναι πιθανόν να εκραγούν χωρίς καν να το καταλάβουν. Μπορεί να ξεσπάσουν χωρίς να υπολογίσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Παρόλο που πολλές φορές είναι δύσκολο, θα πρέπει να θυμίζω συνεχώς τον εαυτό μου ότι η Ελευθερία δεν μου επιτίθεται προσωπικά.

Δώστε χώρο – Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης δώστε στον φίλο σας τον χώρο που χρειάζεται για να ηρεμήσει και να σκεφτεί τα πράγματα. Είναι επίσης σημαντικό να δώσετε χώρο και στον εαυτό σας για να αποφύγετε την παγίδα να απαντήσετε με τον ίδιο τρόπο.

Περιορίστε την επαφή – Αν στείλει ένα μήνυμα, ένα email ή ένα ηχητικό όταν είναι εξοργισμένη, είναι καλύτερο να αναβάλω την απάντησή μου. Μπορώ να διαβάσω ή να ακούσω το μήνυμά της, αλλά να αναβάλω την άμεση ανταπόκριση και επαφή μέχρι να ηρεμήσει.

Αποσύνδεση – Για να αποφύγω τις εκρήξεις της Ελευθερίας, θα πρέπει να είμαι προετοιμασμένη να περιορίσω την επαφή μαζί της. Αυτό ισχύει κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων περιόδων του έτους, όπως οι διακοπές. Ξέρω ότι βάλλεται ψυχολογικά από προβλήματα με τον πρώην σύζυγό της, τα παιδιά ή την οικογένειά της κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων.

Θέστε όρια – Είναι σημαντικό να θέτετε όρια και όρια. Αν η Ελευθερία ξεπεράσει ένα όριο που με κάνει να αισθάνομαι ανασφαλής ή με επηρεάζει αρνητικά, πρέπει να περιμένω να ηρεμήσει. Στη συνέχεια, πρέπει να της ζητήσω να προσπαθήσει να μην μου επιτεθεί ξανά στο μέλλον. Πρέπει να είμαι σαφής σχετικά με το ποια συμπεριφορά είναι και ποια δεν είναι αποδεκτή. Δεν χρειάζεται να ανέχομαι συμπεριφορές που με κάνουν να αισθάνομαι ανασφαλής ή επηρεάζουν την ψυχική μου υγεία.

Εντοπίστε τις αφορμές– Αν η Ελευθερία μπορεί να εντοπίσει τι πυροδοτεί τα ξεσπάσματά της, καταφέρει ίσως να αποφύγει μελλοντικές εκρήξεις. Προσφερθείτε να τη βοηθήσετε να συζητήσει ψύχραιμα για τα ζητήματα που πιστεύει ότι είναι πιο ευαίσθητα για την ίσια, και τους τρόπους που θα μπορούσε να περιορίσει τις αντιδράσεις της σε αυτά.

Υποστηρίξτε την στην αναζήτηση ψυχολογικής βοήθειας – Πρέπει να υπενθυμίσω στην Ελευθερία ότι την αγαπώ. Πρέπει επίσης να της θυμίσω ότι η σχέση μας είναι σημαντική για μένα. Πρέπει επίσης να της ζητήσω να σκεφτεί σοβαρά το ενδεχόμενο να κάνει ψυχοθεραπεία. Μπορώ επίσης να προσφερθώ να τη βοηθήσω να κανονίσει να δει έναν θεραπευτή ή να τη βοηθήσω να ψάξει για συμβουλές διαχείρισης θυμού.

Να φροντίζω για τη δική μου ευημερία – Ενίοτε είναι αρκετά δύσκολο το να συμπαραστέκεσαι σε κάποιον άλλο. Πρέπει να βεβαιωθώ ότι κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας δεν παραμελώ τη δική μου ψυχική υγεία.

Ο ανεξέλεγκτος θυμός και η οργή μπορεί να αφήσουν μόνιμα σημάδια. Μπορεί να σταθούν εμπόδιο σε φιλίες και σχέσεις. Έχω αποφασίσει να διατηρήσω τη μακροχρόνια ιστορία μου με την Ελευθερία.

Σε περίπτωση όμως που ο θυμός της συνεχίσει να την καταβάλλει, μπορεί να χρειαστεί να ξανασκεφτώ την κατάσταση. Δεν θα ήθελα να χάσω τον εαυτό μου στα προβλήματά της, αλλά κυρίως, δεν θα ήθελα η φιλία μας να καταντήσει τοξική και αρρωστημένη που να μου προκαλεί μόνο δυσφορία και ψυχική εξάντληση. Όχι, δεν θα ήθελα να σκέφτομαι τη φίλη μου κατ’ αυτόν τον τρόπο. Σε αυτήν την περίπτωση, θα προτιμούσα να χώριζαν οι δρόμοι μας.

Ωστόσο, είμαι πολύ αισιόδοξη ότι η Ελευθερία και εγώ μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτή την δοκιμασία στη σχέση μας. Αν τα καταφέρουμε, η μακροχρόνια φιλία μας όχι μόνο θα βελτιωθεί, αλλά θα επιβιώσει μέχρι τα βαθιά γεράματα 😊

*Έγινε χρήση ψευδώνυμου για την προστασία προσωπικών ευαίσθητων δεδομένων.

❈Δείτε επίσης: Το άγχος αποχωρισμού δεν αφορά μόνο τα παιδιά