Συχνά μία ευγενική χειρονομία, ή μία ευγενική κουβέντα αρκούν για να πούμε ότι κάποιος έχει καλή καρδιά. Η καλοσύνη όμως είναι κάτι πιο εσωτερικό. Διαφέρει από τις απλές ευγενικές αντιδρασεις της καθημερινότητας που μπορεί να μην αντανακλούν τον χαρακτήρα και την πραγματική ουσία της προσωπικότητας κάποιου.

Η ευγένεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κοινωνική στρατηγική για να είναι κάποιος αρεστός.

Μπορεί να είναι επιτηδευμένη ή να απαιτείται και κοινωνικά. Σκεφτείτε ότι πάτε να δείτε μία παράσταση η οποία σας απογοήτευσε. Αργότερα, βρίσκεστε στην ίδια παρέα με έναν συντελεστή της, και λέτε από ευγένεια “συγχαρητήρια για τη δουλειά σας”. Το εννοούσατε; Όχι. Οι καλοί τρόποι και οι κοινωνικές επιταγές μας οδηγούν στο να επαινέσουμε την προσπάθεια κάποιου ακόμα και αν το αποτέλεσμα δε μας ικανοποίησε τόσο. Η ευγένεια όταν δεν πηγάζει από τον χαρακτήρα μας δεν είναι αυθεντική αλλά σίγουρα είναι χρήσιμη για την εύρυθμη λειτουργία μιας κοινότητας και τη διατήρηση καλών σχέσεων. Στη Μεγάλη Βρετανία, είναι σχεδόν αυτόματο το ευχαριστώ και το παρακαλώ, το να ανοίγεις την πορτα σε κάποιον ή να σέβεσαι την ουρά σε ένα ταμείο. Είναι τρόπος διαπαιδαγώγισης και η λογική μιας κοινωνίας που κινείται με βάση την καθημερινή ευγένεια ακόμα και αν μέσα τους βράζουν από θυμό ή αντιπάθεια.

 

Η καλοσύνη από την άλλη είναι μια προσωπική αξία, μια προσωπική ταυτότητα.

Είναι στοιχείο του χαρακτήρα που πλάθεται και καλλιεργείται. Υπάρχουν άνθρωποι που επενδύουν χρόνο και ψυχική ενέργεια σε πράξεις προσφοράς γιατί έτσι νιώθουν πιστοί με τις προσταγές της καρδιάς τους. Η διαφορά είναι η πρόθεση, υπογραμμίζει η Δρ. Catherine Franssen, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Longwood στη Βιρτζίνια, σημειώνει ότι ένας άνθρωπος με καλοσύνη προσπαθεί να καταλάβει πραγματικά τι περνάει κάποιος άλλος.

«Εάν είστε άνθρωποι που θέλετε να ευχαριστείτε τους άλλους, έχετε την προσδοκία από το άτομο με το οποίο είστε ευγενικοί να σας ανταποκριθεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο» υποστηρίζει η κλινική ψυχολόγος Δρ. Carla Marie Manly. Ενώ ένας άνθρωπος με καλοσύνη έχει έμφυτη την προσφορά και την ευγένεια. Δεν χρειάζεται ηθικούς και κοινωνικούς κώδικες να του καθορίσουν τους τύπους και τον τρόπο δράσης τους. Λειτουργεί αυτόματα με γενναιοδωρία, ενσυναίσθηση και γνήσιο ενδιαφέρον για τον άλλον.

Πώς η καλοσύνη επηρεάζει το σώμα σας

Η καλοσύνη δεν προσφέρει μόνο πολλά καλά στον κόσμο, αλλά φαίνεται να λειτουργεί ευεργετικά και στην υγεία μας.  Όταν οι άνθρωποι ενεργούν με καλοσύνη, ο εγκέφαλος απελευθερώνει μια ορμόνη που ονομάζεται ωκυτοκίνη. Ευρέως γνωστή ως «ορμόνη της αγάπης», η ωκυτοκίνη χρησιμοποιείται για την προώθηση της κοινωνικής σύνδεσης με τους άλλους.

Ο Dr. Ash Nadkarni, συνεργάτης ψυχίατρος και διευθυντής ευεξίας στο Brigham and Women’s Hospital στη Μασαχουσέτη υποστηρίζει ότι η εισροή ωκυτοκίνης στον εγκέφαλο μειώνει τη δραστηριότητα στην αμυγδαλή,  μια περιοχή που εμπλέκεται στον φόβο και το άγχος. «Καταστέλλει την αίσθηση του φόβου και έχει ισχυρό αντίκτυπο στις κοινωνικο-συναισθηματικές λειτουργίες του εγκεφάλου». Αν έχετε νιώσει ποτέ λιγότερο άγχος από το να βοηθάτε άλλους, όλα αυτά είναι χάρη στις ηρεμιστικές επιδράσεις της ωκυτοκίνης. Μειώνει την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες που πυροδοτεί τη φλεγμονή και μια αντίδραση μάχης ή φυγής όταν το σώμα αισθάνεται μια πιθανή απειλή, είτε πρόκειται για άγριο ζώο είτε για ένα email από τη δουλειά.

Η ωκυτοκίνη βοηθά στη διατήρηση της καρδιάς σας δυνατή και υγιή.  «Η ωκυτοκίνη έχει ευρέως φάσματος λειτουργίες και έχει πραγματικά αντίκτυπο στην υγεία μας», είπε ο Nadkarni.«Όχι μόνο ενισχύει την κοινωνική σύνδεση και βελτιώνει την καρδιαγγειακή υγεία, αλλά εξασφαλίζει επίσης μείωση της φλεγμονής. Η (χρόνια) φλεγμονή είναι η βάση για πολλές διαφορετικές ασθένειες όπως ο διαβήτης και η κατάθλιψη». Η ορμόνη απελευθερώνει μονοξείδιο του αζώτου, το οποίο διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και, με τη σειρά του, μειώνει την αρτηριακή πίεση.

Το ζεστό συναίσθημα που νιώθετε από την εκτέλεση μιας πράξης καλοσύνης είναι ότι ο εγκέφαλός σας απελευθερώνει έναν τόνο χημικών ουσιών που αισθάνεστε καλά. Η καλοσύνη ενισχύει την παραγωγή σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που εμπλέκεται στη διάθεση, συμπεριλαμβανομένης της ευτυχίας. Είναι ενδιαφέρον ότι αυτός ο νευροδιαβιβαστής ανταποκρίνεται σε πράγματα που μας προσφέρουν ικανοποίηση, όπως το καλό φαγητό ακόμη και τα εθιστικά ναρκωτικά. Η καλοσύνη απελευθερώνει επίσης ντοπαμίνη, μια χημική ουσία του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την ανταμοιβή και την ευχαρίστηση. Είναι ο λόγος για τον οποίο το να κάνεις μια πράξη καλοσύνης είναι τόσο ωραία που θέλεις να κάνεις μια άλλη.

Η καλοσύνη μοιάζει με μία εσωτερική δύναμη, που πηγάζει από την ενσυναίσθηση, δηλαδή την ικανότητα να μπαίνουμε στη θέση του άλλου, να κατανοούμε πώς νιώθει, πώς σκέφτεται, να δείχνουμε σεβασμό. Πράξεις καλοσύνης μπορεί να φαίνονται παράξενες και ανοίκειες στην αρχή. Ωστόσο, αυτό το συναίσθημα εξαφανίζεται όσο περισσότερο συνεχίζετε να καλλιεργείτε τον εαυτό σας προς αυτήν την κατεύθυνση. Σύντομα, γίνεται τόσο οικείο που θα παρατηρήσετε τα οφέλη για εσάς και τους άλλους. Σε μια πρόσφατη μελέτη μάλιστα,  ακόμη και παιδιά, αναγνώρισαν πως το να είμαστε καλοί με τους άλλους μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε «καλύτεροι άνθρωποι και πιο ολοκληρωμένοι», που οδηγεί σε συναισθήματα ευεξίας.