Eτοιμάζομαι να φύγω, σε λίγες εβδομάδες, για ένα ολιγοήμερο road trip στην ορεινή Ναυπακτία.
Το πρώτο και μοναδικό που πρέπει να κάνω είναι να βρώ σε ποιο κατάλυμα θα κλείσω για να μείνω.
Παίρνω σβάρνα λοιπόν τις κριτικές ξενοδοχείων στο Tripadvisor. Βρίσκω θετικές, μέτριες και αρνητικές κριτικές για το καθένα κατάλυμα που επιλέγω.
Στο πίσω μέρος του εγκεφάλου μου, με «τρώει» το ερώτημα: πόσο αληθινές είναι οι κριτικές αυτές;
‘Η πόσο fake ενδεχομένως να είναι, γραμμένες είτε από τους ίδιους τους ξενοδόχους (ή τους συγγενείς τους, αν είναι θετικές) είτε από τους ιδιοκτήτες των αντίπαλων καταλυμάτων στην ίδια περιοχή (ή τους συγγενείς αυτών, αν είναι αρνητικές);
Μπορώ να το μάθω; Μπορώ να το εξακριβώσω; Υπάρχει κάποιος σίγουρος τρόπος ή μια ασφαλής μέθοδος;
Για μένα υπάρχει. Όπως αντίστοιχα υπάρχουν και όλες εκείνες οι ενδείξεις αξιοπιστίας αναξιοπιστίας.
Π.χ. μού μπαίνουν «ψύλλοι στα αυτιά» αν στην κριτική υπάρχουν μόνο αποθεωτικά ή μόνο αρνητικά σχόλια. Δεν γίνεται όλα να είναι υπέροχα ή όλα να είναι απογοητευτικά. Κάποια θετικά θα βρήκε κάποιος πολύ απογοητευμένος ταξιδιώτης στο συγκεκριμένο κατάλυμα και αντίστοιχα κάποια αρνητικά θα βρήκε κάποιος πολύ ενθουσιασμένος ταξιδιώτης. Ετσι πάνε αυτά
Όλα αυτά δεν παίζουν απολύτως κανέναν ρόλο, αν είσαι φύσει και θέσει λάτρης της περιπέτειας και των πάσης φύσεων ταξιδιωτικών εκπλήξεων που ενδεχομένως να ενσκήψουν στο ταξίδι σου.
Εγώ θα το παραδεχτώ ότι πλέον δεν είμαι τόσο των εκπλήξεων (ακόμη και των θετικών), αν και στο παρελθόν έχω επιλέξει πολλάκις να ξεκινήσω απλώς μια ένα σακβουαγιάζ στο πορτ-μπαγκαζ και όπου με βγάλει ο δρόμος, χωρίς προηγουμένως να έχω κλείσει ένα δωμάτιο σε ένα κατάλυμα.
Ημουν 20-25 ετών, ήμουν σχετικά αυθόρμητος και παρορμητικός και άφηνα την τύχη να ορίσει και να καθορίσει την πορεία του ταξιδιού μου.
Θυμάμαι ακόμη με αφάνταστη τρυφερότητα το καλοκαίρι του 2004, όταν βρέθηκα σε ένα χωριουδάκι, μια ήρεμη κωμόπολη έξω από την Βαλένθια της Ισπανίας, να ψάχνω με την τότε σύντροφό μου ένα εστιατόριο να φάμε.
Τότε δεν υπήρχε ούτε Tripadvisor να συμβουλευτούμε, ούτε ευρυζωνικότητα να δούμε τις κριτικές των εστιατορίων της πόλης.
Καταλήξαμε σε ένα… ύποπτο υπόγειο κουτούκι με Βαλενθιάνους να μας κοιτάνε περίεργα με τα backpack μας στη πλάτη.
Εμείς σκεφτόμασταν ότι θα φύγουμε με δυσεντερία, αλλά όχι μόνο δεν μας πείραξε το φαγητό, αλλά μετά βεβαιότητας μπορώ να πω σήμερα, σχεδόν 20 χρόνια μετά, ότι εκεί μέσα έφαγα την καλύτερη παέγια που έχω δοκιμάσει στη ζωή μου – και ας έχω πάει δυο φορές στη Μαδρίτη και άλλες 11-12 φορές στη Βαρκελώνη.
Η καλύτερη παέγια φαγώθηκε όχι υπό συνθήκες απόλυτου «ελέγχου» και ενδελεχούς έρευνας, σε ένα εστιατόριο στη Μπερσελονέτα της Βαρκελώνης, αλλά υπό συνθήκες άγνωστες και οριακά ύποπτες, μέσα σε ένα ανήλιαγο βαλενθιάνικο κουτούκι με θέα την Κόστα Ντελ Σολ.
Λίγο πριν κλείσω το ξενοδοχείο για την ορεινή Ναυπακτία, αναρωτιέμαι το εξής: μήπως αυτή η εμμονή μας πριν τις διακοπές μας να συμβουλευτούμε ιστοτόπους όπως το Tripadvisor, «σκοτώνει» τον όποιο περιπετειώδη εαυτό κρύβουμε μέσα μας ως ταξιδιώτες και εραστές και θιασώτες του νέου, του καινούργιου;;
Μήπως η a priori εξέταση «δεδομένων και ζητουμένων» ταξιδιωτικής φύσεως, μας στερεί ένα χρήσιμο και αναπόσπαστο κομμάτι τόσο των διακοπών μας, όσο και της ταξιδιωτικής εμπειρίας εν γένει: την διάθεσή μας για περιπέτεια;
Ενδεχομένως και να πρέπει, έστω για μια φορά, να γυρίσω στα παλιά όπως ο Μαζωνάκης και να σταματήσω να «σκοτώνω» την περιπετειώδη μου διάθεση και να αποφασίσω να ταξιδέψω με «βαλίτσα» και «όπλο» τον αυθορμητισμό μου – αυτόν τον ίδιο αυθορμητισμό που ξέχασα σε εκείνο το βαλενθιάνικο κουτούκι.
Όμως δεν είναι εύκολο να… αγιάσεις σήμερα, καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει τόσο πολύ υποκατάστατα της ζωντανής αλληλεπίδρασης, ώστε οι ταξιδιώτες πλέον έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στην πληροφόρηση για τιμές, καταλύματα, θετικά και αρνητικά.
Κάτι που συνεπάγεται λιγότερες απροσδόκητες αποφάσεις και λιγότερες εκπλήξεις.
Θυμάμαι, πριν πολλά χρόνια, στις θερινές μου διακοπές στην Ηρακλειά, να ψάχνω με το GPS να επισκεφτώ μια κρυμμένη παραλία του νησιού, που όλοι έλεγαν ότι είναι «σούπερ».
Πράγματι την βρήκα – δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο. Μια τυπική κυκλαδίτικη παραλία.
Επιστρέφοντας, ωστόσο, στο δωμάτιο το απόγευμα, κάπου χάθηκα ανάμεσα στα διάφορα περιπατητικά μονοπάτια του νησιου. Ακολούθησα, από τύχη και συγκυρία, ένα μονοπάτι που με έβγαλε στην πιο ειδυλλιακή παραλία που έχω δει και κάνει μπάνιο στη ζωή μου, όπου μάλιστα έκανα μπάνιο γυμνός.
Ημουν μόνος μου. Ολομόναχος. Το μπάνιο αυτό το θυμάμαι μέχρι σήμερα.
Καταλαβαίνω ότι οι ζωές όλων μας έχουν γίνει υπερβολικά περίπλοκες πλέον και όλοι οι ταξιδιώτες θέλουν να έχουν μια σιγουριά και μια ασφάλεια, όταν επισκέφτονται ένα μέρος -ειδικά όταν οι διακοπές αυτές των 7-8 ημερών είναι, ίσως, και οι μόνες που θα κάνουν μέσα στην χρονιά.
Αν απλά προτιμάτε να ταξιδεύετε χωρίς να χρειάζεται να ανησυχείτε για το που βρίσκονται τα καλύτερα μνημεία και τα πιο υπέροχα εστιατόρια, κανένα πρόβλημα. Μαζί σας είμαι – το έχω κάνει πολλές φορές αυτό.
Ωστόσο, δεν παύει, ώρες ώρες, να χρειζόμαστε αυτό το στοιχείο του «αιφνιδιασμού» προκειμένου να νιώσουμε «ζωντανοί ταξιδιώτες». Όπως επίσης δεν παύει να είναι λάθος όλη αυτή η πλημμύρα των πληροφοριών και οι συνεχώς διευρυνόμενες «αυθεντικές» προσφορές από μια ολοένα και περισσότερο «παρεμβατική» ταξιδιωτική βιομηχανία που απομακρύνει κάθε ίχνος αυθορμητισμού από τις διακοπές μας.
Ένα καλοκαιρινό ή χειμερινό ταξίδι αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία να βγούμε από τη ρουτίνα όπου έχουμε βυθιστεί για τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου.
Εάν λοιπόν το ταξίδι σας ακολουθεί μια προσεκτικά προγραμματισμένη ατζέντα σχεδιασμένη αποκλειστικά από κριτικές χρηστών, δημοφιλή feeds του Instagram και ατέλειωτες λίστες, είναι σαν αντί για ένα πραγματικό ταξίδι, να κάνετε μια περιοδεία εικονικής πραγματικότητας με μόνη σημαία σας το smartphone σας.
Ποιος εμπιστεύεται τις «ψεύτικες» κριτικές του Tripadvisor;
Το γεγονός ότι τα online reviews διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη λήψη των ταξιδιωτικών μας αποφάσεων (το 83% των ταξιδιωτών θεωρεί ότι οι βαθμολογίες με κύκλους στο TripAdvisor είναι σημαντικές κατά την επιλογή καταλύματος) έχει συμβάλλει στην «καθιέρωση» των ψεύτικων κριτικών.
Ως προς το ζήτημα αυτό, να ξέρετε ότι οι παγίδες μέσα στις οποίες μπορείτε να πέσετε είναι πολλές.
Λόγου χάρη, είναι εύλογο και εξακριβωμένο ότι υπάρχουν άνθρωποι/χρήστες που προσλαμβάνονται από ανεξάρτητες εταιρείες ώστε να γράψουν μία ψευδή κριτική έναντι αμοιβής (που είναι πέντε δολάρια / 4.5 ευρώ η κριτική).
Οι ψεύτικες κριτικές έχουν εξελιχθεί σε πραγματική μάστιγα για την online τουριστική βιομηχανία. Σύμφωνα μάλιστα με μια πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 40.000 κριτικές στο TripAdvisor, εκτιμάται ότι είναι το 20% των κριτικών που δημοσιεύονται στο διαδίκτυο από δήθεν πελάτες ξενοδοχείων είναι ψεύτικες. Παραπλανητικές.
Και όλα αυτά υπό την ανοχή της εκάστοτε πλατφόρμας. Λόγου χάρη, το 2014 η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ιταλίας επέβαλε πρόστιμο ύψους 500.000 ευρώ στο TripAdvisor, μετά από καταγγελίες για αθέμιτες επιχειρηματικές πρακτικές που υποβλήθηκαν από την Ένωση Ξενοδόχων και την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή της χώρας.
Λίγους μήνες μετά, το Tripadvisor πήρε το… μάθημά του και δημιούργησε μια ειδική σελίδα, την Reporting Potential Blackmailing to TripAdvisor, για την προστασία των εκβιαζόμενων επαγγελματιών στο χώρο του τουρισμού και των ξενοδοχείων.
Εσείς, καλό είναι να γνωρίζετε κάποια κόλπα ή ενδείξεις που υποδεικνύουν ότι μια κριτική καταλύματος είναι ψεύτικη, όπως το ότι ο χρήστης, το αρνητικό σχόλιο του οποίου μόλις διαβάσατε, δεν έχει κάνει άλλες κριτικές, η χρησιμοποίηση όρων και λέξεων εντυπωσιασμού (όπου διαβάσετε λέξεις όπως «συναρπαστικό ή «μοναδικό», μείνετε μακριά), ενώ να είστε υποψιασμένοι ότι η εθνικότητα του reviewer παίζει σημαντικό ρόλο σε μια κριτική.
Για παράδειγμα, για έναν Αμερικανό, ένα κανονικό δωμάτιο μπορεί στα μάτια του να φαντάζει μικρό, αλλά για έναν Ιταλό ταξιδιώτη να φαίνεται… γήπεδο.
Eτοιμάζομαι να φύγω, σε λίγες εβδομάδες, για ένα ολιγοήμερο road trip στην ορεινή Ναυπακτία.
Το πρώτο και μοναδικό που πρέπει να κάνω είναι να βρώ σε ποιο κατάλυμα θα κλείσω για να μείνω.
Παίρνω σβάρνα λοιπόν τις κριτικές ξενοδοχείων στο Tripadvisor. Βρίσκω θετικές, μέτριες και αρνητικές κριτικές για το καθένα κατάλυμα που επιλέγω.
Στο πίσω μέρος του εγκεφάλου μου, με «τρώει» το ερώτημα: πόσο αληθινές είναι οι κριτικές αυτές;
‘Η πόσο fake ενδεχομένως να είναι, γραμμένες είτε από τους ίδιους τους ξενοδόχους (ή τους συγγενείς τους, αν είναι θετικές) είτε από τους ιδιοκτήτες των αντίπαλων καταλυμάτων στην ίδια περιοχή (ή τους συγγενείς αυτών, αν είναι αρνητικές);
Μπορώ να το μάθω; Μπορώ να το εξακριβώσω; Υπάρχει κάποιος σίγουρος τρόπος ή μια ασφαλής μέθοδος;
Για μένα υπάρχει. Όπως αντίστοιχα υπάρχουν και όλες εκείνες οι ενδείξεις αξιοπιστίας αναξιοπιστίας.
Π.χ. μού μπαίνουν «ψύλλοι στα αυτιά» αν στην κριτική υπάρχουν μόνο αποθεωτικά ή μόνο αρνητικά σχόλια. Δεν γίνεται όλα να είναι υπέροχα ή όλα να είναι απογοητευτικά. Κάποια θετικά θα βρήκε κάποιος πολύ απογοητευμένος ταξιδιώτης στο συγκεκριμένο κατάλυμα και αντίστοιχα κάποια αρνητικά θα βρήκε κάποιος πολύ ενθουσιασμένος ταξιδιώτης. Ετσι πάνε αυτά
Όλα αυτά δεν παίζουν απολύτως κανέναν ρόλο, αν είσαι φύσει και θέσει λάτρης της περιπέτειας και των πάσης φύσεων ταξιδιωτικών εκπλήξεων που ενδεχομένως να ενσκήψουν στο ταξίδι σου.
Εγώ θα το παραδεχτώ ότι πλέον δεν είμαι τόσο των εκπλήξεων (ακόμη και των θετικών), αν και στο παρελθόν έχω επιλέξει πολλάκις να ξεκινήσω απλώς μια ένα σακβουαγιάζ στο πορτ-μπαγκαζ και όπου με βγάλει ο δρόμος, χωρίς προηγουμένως να έχω κλείσει ένα δωμάτιο σε ένα κατάλυμα.
Ημουν 20-25 ετών, ήμουν σχετικά αυθόρμητος και παρορμητικός και άφηνα την τύχη να ορίσει και να καθορίσει την πορεία του ταξιδιού μου.
Θυμάμαι ακόμη με αφάνταστη τρυφερότητα το καλοκαίρι του 2004, όταν βρέθηκα σε ένα χωριουδάκι, μια ήρεμη κωμόπολη έξω από την Βαλένθια της Ισπανίας, να ψάχνω με την τότε σύντροφό μου ένα εστιατόριο να φάμε.
Τότε δεν υπήρχε ούτε Tripadvisor να συμβουλευτούμε, ούτε ευρυζωνικότητα να δούμε τις κριτικές των εστιατορίων της πόλης.
Καταλήξαμε σε ένα… ύποπτο υπόγειο κουτούκι με Βαλενθιάνους να μας κοιτάνε περίεργα με τα backpack μας στη πλάτη.
Εμείς σκεφτόμασταν ότι θα φύγουμε με δυσεντερία, αλλά όχι μόνο δεν μας πείραξε το φαγητό, αλλά μετά βεβαιότητας μπορώ να πω σήμερα, σχεδόν 20 χρόνια μετά, ότι εκεί μέσα έφαγα την καλύτερη παέγια που έχω δοκιμάσει στη ζωή μου – και ας έχω πάει δυο φορές στη Μαδρίτη και άλλες 11-12 φορές στη Βαρκελώνη.
Η καλύτερη παέγια φαγώθηκε όχι υπό συνθήκες απόλυτου «ελέγχου» και ενδελεχούς έρευνας, σε ένα εστιατόριο στη Μπερσελονέτα της Βαρκελώνης, αλλά υπό συνθήκες άγνωστες και οριακά ύποπτες, μέσα σε ένα ανήλιαγο βαλενθιάνικο κουτούκι με θέα την Κόστα Ντελ Σολ.
Λίγο πριν κλείσω το ξενοδοχείο για την ορεινή Ναυπακτία, αναρωτιέμαι το εξής: μήπως αυτή η εμμονή μας πριν τις διακοπές μας να συμβουλευτούμε ιστοτόπους όπως το Tripadvisor, «σκοτώνει» τον όποιο περιπετειώδη εαυτό κρύβουμε μέσα μας ως ταξιδιώτες και εραστές και θιασώτες του νέου, του καινούργιου;;
Μήπως η a priori εξέταση «δεδομένων και ζητουμένων» ταξιδιωτικής φύσεως, μας στερεί ένα χρήσιμο και αναπόσπαστο κομμάτι τόσο των διακοπών μας, όσο και της ταξιδιωτικής εμπειρίας εν γένει: την διάθεσή μας για περιπέτεια;
Ενδεχομένως και να πρέπει, έστω για μια φορά, να γυρίσω στα παλιά όπως ο Μαζωνάκης και να σταματήσω να «σκοτώνω» την περιπετειώδη μου διάθεση και να αποφασίσω να ταξιδέψω με «βαλίτσα» και «όπλο» τον αυθορμητισμό μου – αυτόν τον ίδιο αυθορμητισμό που ξέχασα σε εκείνο το βαλενθιάνικο κουτούκι.
Όμως δεν είναι εύκολο να… αγιάσεις σήμερα, καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει τόσο πολύ υποκατάστατα της ζωντανής αλληλεπίδρασης, ώστε οι ταξιδιώτες πλέον έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στην πληροφόρηση για τιμές, καταλύματα, θετικά και αρνητικά.
Κάτι που συνεπάγεται λιγότερες απροσδόκητες αποφάσεις και λιγότερες εκπλήξεις.
Θυμάμαι, πριν πολλά χρόνια, στις θερινές μου διακοπές στην Ηρακλειά, να ψάχνω με το GPS να επισκεφτώ μια κρυμμένη παραλία του νησιού, που όλοι έλεγαν ότι είναι «σούπερ».
Πράγματι την βρήκα – δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο. Μια τυπική κυκλαδίτικη παραλία.
Επιστρέφοντας, ωστόσο, στο δωμάτιο το απόγευμα, κάπου χάθηκα ανάμεσα στα διάφορα περιπατητικά μονοπάτια του νησιου. Ακολούθησα, από τύχη και συγκυρία, ένα μονοπάτι που με έβγαλε στην πιο ειδυλλιακή παραλία που έχω δει και κάνει μπάνιο στη ζωή μου, όπου μάλιστα έκανα μπάνιο γυμνός.
Ημουν μόνος μου. Ολομόναχος. Το μπάνιο αυτό το θυμάμαι μέχρι σήμερα.
Καταλαβαίνω ότι οι ζωές όλων μας έχουν γίνει υπερβολικά περίπλοκες πλέον και όλοι οι ταξιδιώτες θέλουν να έχουν μια σιγουριά και μια ασφάλεια, όταν επισκέφτονται ένα μέρος -ειδικά όταν οι διακοπές αυτές των 7-8 ημερών είναι, ίσως, και οι μόνες που θα κάνουν μέσα στην χρονιά.
Αν απλά προτιμάτε να ταξιδεύετε χωρίς να χρειάζεται να ανησυχείτε για το που βρίσκονται τα καλύτερα μνημεία και τα πιο υπέροχα εστιατόρια, κανένα πρόβλημα. Μαζί σας είμαι – το έχω κάνει πολλές φορές αυτό.
Ωστόσο, δεν παύει, ώρες ώρες, να χρειζόμαστε αυτό το στοιχείο του «αιφνιδιασμού» προκειμένου να νιώσουμε «ζωντανοί ταξιδιώτες». Όπως επίσης δεν παύει να είναι λάθος όλη αυτή η πλημμύρα των πληροφοριών και οι συνεχώς διευρυνόμενες «αυθεντικές» προσφορές από μια ολοένα και περισσότερο «παρεμβατική» ταξιδιωτική βιομηχανία που απομακρύνει κάθε ίχνος αυθορμητισμού από τις διακοπές μας.
Ένα καλοκαιρινό ή χειμερινό ταξίδι αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία να βγούμε από τη ρουτίνα όπου έχουμε βυθιστεί για τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου.
Εάν λοιπόν το ταξίδι σας ακολουθεί μια προσεκτικά προγραμματισμένη ατζέντα σχεδιασμένη αποκλειστικά από κριτικές χρηστών, δημοφιλή feeds του Instagram και ατέλειωτες λίστες, είναι σαν αντί για ένα πραγματικό ταξίδι, να κάνετε μια περιοδεία εικονικής πραγματικότητας με μόνη σημαία σας το smartphone σας.
Ποιος εμπιστεύεται τις «ψεύτικες» κριτικές του Tripadvisor;
Το γεγονός ότι τα online reviews διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη λήψη των ταξιδιωτικών μας αποφάσεων (το 83% των ταξιδιωτών θεωρεί ότι οι βαθμολογίες με κύκλους στο TripAdvisor είναι σημαντικές κατά την επιλογή καταλύματος) έχει συμβάλλει στην «καθιέρωση» των ψεύτικων κριτικών.
Ως προς το ζήτημα αυτό, να ξέρετε ότι οι παγίδες μέσα στις οποίες μπορείτε να πέσετε είναι πολλές.
Λόγου χάρη, είναι εύλογο και εξακριβωμένο ότι υπάρχουν άνθρωποι/χρήστες που προσλαμβάνονται από ανεξάρτητες εταιρείες ώστε να γράψουν μία ψευδή κριτική έναντι αμοιβής (που είναι πέντε δολάρια / 4.5 ευρώ η κριτική).
Οι ψεύτικες κριτικές έχουν εξελιχθεί σε πραγματική μάστιγα για την online τουριστική βιομηχανία. Σύμφωνα μάλιστα με μια πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 40.000 κριτικές στο TripAdvisor, εκτιμάται ότι είναι το 20% των κριτικών που δημοσιεύονται στο διαδίκτυο από δήθεν πελάτες ξενοδοχείων είναι ψεύτικες. Παραπλανητικές.
Και όλα αυτά υπό την ανοχή της εκάστοτε πλατφόρμας. Λόγου χάρη, το 2014 η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ιταλίας επέβαλε πρόστιμο ύψους 500.000 ευρώ στο TripAdvisor, μετά από καταγγελίες για αθέμιτες επιχειρηματικές πρακτικές που υποβλήθηκαν από την Ένωση Ξενοδόχων και την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή της χώρας.
Λίγους μήνες μετά, το Tripadvisor πήρε το… μάθημά του και δημιούργησε μια ειδική σελίδα, την Reporting Potential Blackmailing to TripAdvisor, για την προστασία των εκβιαζόμενων επαγγελματιών στο χώρο του τουρισμού και των ξενοδοχείων.
Εσείς, καλό είναι να γνωρίζετε κάποια κόλπα ή ενδείξεις που υποδεικνύουν ότι μια κριτική καταλύματος είναι ψεύτικη, όπως το ότι ο χρήστης, το αρνητικό σχόλιο του οποίου μόλις διαβάσατε, δεν έχει κάνει άλλες κριτικές, η χρησιμοποίηση όρων και λέξεων εντυπωσιασμού (όπου διαβάσετε λέξεις όπως «συναρπαστικό ή «μοναδικό», μείνετε μακριά), ενώ να είστε υποψιασμένοι ότι η εθνικότητα του reviewer παίζει σημαντικό ρόλο σε μια κριτική.
Για παράδειγμα, για έναν Αμερικανό, ένα κανονικό δωμάτιο μπορεί στα μάτια του να φαντάζει μικρό, αλλά για έναν Ιταλό ταξιδιώτη να φαίνεται… γήπεδο.
