«Και συ τσούλα των δήμιων επιστήμη /
της αλήθειας εσχάτη τεφροδόχα /
και συ πρόστυχη πένα και μολύβι /
του βούρκου λιβανίζετε την μπόχα».

Κώστας Βάρναλης

Το 1982 η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μάργκαρετ Θάτσερ, αμέσως μετά τον πόλεμο στα νησιά Φόκλαντ και εκμεταλλευόμενη το δημόσιο και παλλαϊκό «μεθύσι της νίκης» της Βρετανίας απέναντι στην Αργεντινή, ξεκίνησε να απεργάζεται ένα λεπτομερές σχέδιο διάλυσης του αγγλικού κράτους πρόνοιας και του ίδιου του NHS, του Εθνικού Συστήματος Υγείας της χώρας, που ιδρύθηκε και λειτουργούσε απρόσκοπτα από το 1948.

Η Θάτσερ πίεζε διαρκώς για πιο ριζοσπαστικές οικονομικές αποφάσεις, πάντα σε συνάρτηση με την ανάλυση κόστους-ωφέλειας (ΑΚΩ) ή cost-benefit ratio και πάντα με γνώμονα το κέρδος του κράτους και την «χασούρα» των ίδιων των πολιτών του.

Η «Σιδηρά Κυρία» το 1982 εξέταζε λοιπόν ξεκάθαρα το ενδεχόμενο υποχρεωτικών διδάκτρων στα δημόσια σχολεία αλλά και το τέλος του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS).

«Πρέπει να μειώσουμε πάση θυσία τα κόστη στις δημόσιες παροχές και υπηρεσίες της υγείας» έλεγε τότε η ίδια, «κάτι που φυσικά θα σημάνει το τέλος του Εθνικού Συστήματος Υγείας», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά το διαβαθμισμένο και εμπιστευτικό κυβερνητικό υπόμνημα, το οποίο έβγαλε στη δημοσιότητα προ λίγων ετών η Guardian.

Το έγγραφο συζητήθηκε σε έκτακτο υπουργικό συμβούλιο στις 9 Σεπτεμβρίου του 1982.

Ο Νάιτζελ Λόσον, τότε υπουργός Ενέργειας, δήλωσε ότι η επίμαχη έκθεση για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της μείωσης των δαπανών στον δημόσιο τομέα «σχεδόν προκάλεσε εξέγερση στο υπουργικό συμβούλιο», ενώ και η ίδια η Θάτσερ προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από τα σχέδιο, μετά από το «αντάρτικο» πολλών βουλευτών της κυβέρνησής της, οι οποίοι τής μετέφεραν, ιδιωτικώς ή δημοσίως, το αυτονόητο μήνυμα ότι «το βρετανικό ΕΣΥ δεν γίνεται να πάρει αυτό το δρόμο μετά από τόσες κατακτήσεις δεκαετιών».

Τελικά, η Θάτσερ υπαναχώρησε των αρχικών της σχεδίων και αναγκάστηκε να δηλώσει στα τέλη του 1982 ότι «το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι ασφαλές με μας», αν και τα επίμαχα έγγραφα δείχνουν ότι η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας φοβόταν περισσότερο για την πολιτική της υστεροφημία και το να μη διαρρεύσει το έγγραφο, παρά ανησυχούσε για την ίδια την φύση των (ντροπιαστικών) προτάσεών της.

Η ουσία, βέβαια, παραμένει: η ιδιωτικοποίηση του βρετανικού ΕΣΥ από την Θάτσερ αποτράπηκε την τελευταία στιγμή μόνο και μόνο από την «εσωτερική επανάσταση» των ίδιων της των βουλευτών.

O καθηγητής Iατρικής και υποψήφιος βουλευτής της ΝΔ στην Εύβοια, Σπύρος Πνευματικός, σε χθεσινές του δηλώσεις στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ, δεν έκρυψε την αγάπη και την προτίμησή του στην απεχθή κοινωνικοπολιτική παρακαταθήκη της Μάργκαρετ Θάτσερ. Δήλωσε λοιπόν αναλυτικά:

«Πρέπει να δούμε την αξιολόγηση των πράξεων. Πόσες απ’ αυτές τις πράξεις που κάνουμε κάθε μέρα χρειάζονται; Δηλαδή ένα κόστος τεραστίων διαστάσεων μπορεί να γίνει αν περιορίσουμε μερικά πράγματα απ’ αυτά που δεν χρειάζονται να γίνουν. Δεν σημαίνει ότι δεν αγαπάμε τον άρρωστο αν πάμε και του πούμε ότι “δεν έχει νόημα να κάνουμε αυτό για σας”. Ένας καρκινοπαθής τελικού σταδίου δεν είναι υποχρεωτικό. Δεν θα τα καταφέρει, δεν έχει καλή πρόγνωση, πρέπει κάποια στιγμή να τραβήξουμε μια γραμμή. Γιατί; Γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στα έξοδα που χρειάζονται για την αντιμετώπιση των συνανθρώπων. Υπάρχει ένα σημείο που δεν έχεις λόγο να κάνεις κάτι παραπάνω. Θα μου πει κάποιος ότι ο καλός Θεός έχει αποφασίσει διαφορετικά. Μα πράγματι, αλήθεια είναι αυτό το πράγμα, στο τέλος της ημέρας όμως τι θα γίνει; Αυτά τα πράγματα τα έχουν δει. Η Αμερική είναι ένα τρομακτικό παράδειγμα: Ψάχνουν τα πάντα, ψάχνουν το κόστος των πράξεων, το “cost-benefit ratio” σε μία πράξη κτλ. Όταν είχαμε πάει στις αρχές της δεκαετίας του ’90 με τη γυναίκα μου στην Αμερική, η πρώτη συζήτηση που είχαμε ακούσει ήταν πραγματικά πόσο ακριβό είναι το αμερικάνικο σύστημα. Γιατί ήταν τόσο πολύ ακριβό; Γιατί όλοι φτάνανε στο νοσοκομείο, σε όποια κατάσταση κι αν ήταν και γινόντουσαν τα πάντα για όλους. Και με αυτό τον τρόπο ανακαλύψανε ότι μετά από λίγο καιρό δεν θα μπορούσαν να παρέχουν υπηρεσίες σε κανέναν. Άρα θα πρέπει να κάνουν μια σχετική επιλογή το πόσο μπορούν να ξοδέψουν. Ακούγεται λίγο κυνικό – Δεν είναι κυνικό, είναι ανθρώπινο».

Αυτά είπε ο (καθηγητής Ιατρικής, άρα και έχων δώσει τον όρκο του Ιπποκράτη) κ. Πνευματικός, ο οποίος το απόγευμα της Πέμπτης, και μετά τον κακό χαμό που έγινε, προέβη στην γνωστή διευκρινιστική δήλωση / κωλοτούμπα / αποδοχή ήττας και προσωπικής θρασυδειλίας / αποτέλεσμα «τραβήγματος αυτιού» από τη ΝΔ ότι «η δήλωσή μου παρερμηνεύτηκε».

Δεν ξέρω τι ακριβώς μάς θεωρεί ο κ. Πνευματικός (προφανώς ηλίθιους), αλλά η ανωτέρω λεπτομερής δήλωση αφήνει απειροελάχιστα περιθώρια παρερμηνειών (εκτός αν είσαι «βαμμένος» Νεοδημοκράτης ή τερματικά βλαμμένος).

Μένοντας, ωστόσο, πιστός πάνω στην επίσημη κομματική γραμμή του κυβερνώντος κόμματος εδώ και περίπου μια τριετία, από την εποχή της πανδημίας και έπειτα, ο κ. Πνευματικός επιμένει ότι «εμείς φταίμε που τον παρερμηνεύσαμε».

Πάλι το γνωστό μπαλάκι της «ατομικής ευθύνης» των «βαρήκοων πολιτών», οι οποίοι, εμπαθείς όντες, παρεξηγούν τα λεγόμενά του.

Τα λεγόμενα ενός ανθρώπου που ξέχασε να είναι γιατρός / θεραπευτής και θυμήθηκε ξαφνικά ότι είναι μόνο και αποκλειστικά πολιτικός, αφήνοντας στην άκρη την μικροπολιτική και κάνοντας μια εξόφθαλμη «νεκροπολιτική» πάνω στα ταλαιπωρημένα σώματα καρκινοπαθών σε τελευταίο στάδιο χρησιμοποιώντας όρους όπως «ανάλυση κόστους-ωφέλειας (ΑΚΩ)» προκειμένου να ερμηνεύσει την χρησιμότητα του ΕΣΥ.

Φυσικά, η ΝΔ δεν έκρυψε ποτέ την πρόθεσή της να ιδιωτικοποιήσει άμεσα ή έμμεσα το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Μάλιστα το είχε διατυπώσει με σαφήνεια στο πρόγραμμά της για τις εκλογές του 2019.

«Δεν θα είχα καμία αντίρρηση να δοκιμάσουμε σε ένα μεγάλο νοσοκομείο της Αθήνας να διοικηθεί σε σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα», δήλωνε τότε ο πρόεδρος της ΝΔ (και μετέπειτα Πρωθυπουργός) Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ, υποστηρίζοντας πως «οι ιδιώτες γνωρίζουν καλύτερα την εξίσωση κόστους – οφέλους».

Και ως παράταξη, η ΝΔ στάθηκε διαχρονικά ενάντια στο ΕΣΥ και το δημόσιο χαρακτήρα του, καταψηφίζοντας το νόμο του 1983, ενώ μια δεκαετία αργότερα, το 1993, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης προσπάθησε εκ νέου να συρρικνώσει τη δημόσια υγεία. Ευτυχώς, ανεπιτυχώς για όλους μας.

Σήμερα, ο νόμος «Πλεύρη-Γκάγκα» επιδιώκει, έργω, να συρρικνώσει το δημόσιο σύστημα προς όφελος των ιδιωτικών συμφερόντων, όπως φάνηκε από την πρόσφατη ιδιωτικοποίηση των ογκολογικών τμημάτων των νοσοκομείων Παίδων που αποτελεί και τον προπομπό για την ιδιωτικοποίηση και άλλων δημόσιων κλινικών και νοσοκομείων, καταργήσεων και συγχωνεύσεων νοσοκομείων.

Και οι δηλώσεις του κ. Πνευματικού έρχονται να προστεθούν σε αυτό το γαϊτανάκι αποδόμησης του ΕΣΥ προς όφελος των ιδιωτών.

Μια έργω και λόγω απόπειρα απαξίωσης ενός κεκτημένου λαϊκού αγαθού όπως η διαχείριση της δημόσιας υγείας που, σε αντίθεση με τα όσα υποστηρίζουν οι κυβερνώντες της ΝΔ, οδήγησε τη χώρα σε θλιβερές επιδημιολογικές επιδόσεις κατά την διάρκεια της τρίχρονης πανδημίας: σχεδόν 37.000 θάνατοι έως σήμερα και η 14η χειρότερη επίδοση σε όλο τον κόσμο ανά εκατομμύριο κατοίκων.

Για κατάληξη, και σε αντιδιαστολή με τις απεχθείς και απάνθρωπες δηλώσεις του κατεχόμενου από νεοφιλελεύθερο αμόκ αναλγησίας κ. Πνευματικού (ενός πραγματικά Πνευματικού παιδιού της Θάτσερ), να θυμηθούμε τα παρακάτω λόγια από τον Ολυμπιονίκη Αλέξανδρο Νικολαϊδη, που έχασε πρόσφατα τη μάχη με τον καρκίνο και όμως είχε τη δύναμη και ευχαρίστησε τους γιατρούς του που, όπως ανέφερε προτού πεθάνει, έδωσαν παράταση στη ζωή του για τον θυμάται η κόρη του, τονίζοντας τη σημασία ακόμη και της «μίας κερδισμένης ώρας», που λένε και οι ογκολόγοι.

«Με κρατήσατε στη ζωή περισσότερο από όσο αναλογούσε στον πολύ επιθετικό καρκίνο μου, μου χαρίσατε το χρυσό μετάλλιο της παράτασης της ζωής μου σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή, όταν η κόρη μου η Ελεάννα ήταν μόλις 3,5 ετών και δεν θα θυμόταν τίποτα από εμένα, ενώ τώρα στα 5,5 της χρόνια θα με θυμάται έστω σαν μακρινή ανάμνηση και θα μπορεί να διηγηθεί ιστορίες στον μικρό της αδερφό τον Γιώργο, ώστε να με κρατήσουν ζωντανό στην καρδιά τους για πάντα», είπε ο Αλέξανδρος Νικολαΐδης.

Σε ένα «ιδανικό κράτος αποκλειστικά ιδιωτικών παροχών υγείας», εμφορούμενο από τις «νεοφιλελέ» απόψεις του κ. Πνευματικού, ο Αλέξανδρος Νικολαϊδης δεν θα είχε καν αυτή την ευκαιρία και αυτήν την «πολυτέλεια».