Ακούγοντας ραδιόφωνο σήμερα το πρωί υπήρξε συζήτηση σχετικά με το τραγικό ναυτικό δυστύχημα στη Πύλο τις αντιδράσεις της κοινωνίας και τις “μεμονωμένες φωνές” που η μικροψυχία τους ύπουλα τους χαρίζει ένα μειδίαμα, στην είδηση των πνιγμένων μεταναστών. Μην σοκάρεστε. Αποτελεί πραγματικότητα. Ζουν ανάμεσά μας.

Η αντίδραση της Τατιάνας Στεφανίδου σχετικά με την χρήση ασθενοφόρων στο σημείο περισυλλογής των διασωθέντων έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Μέρος της κοινωνίας σε σοκ. Τα κοινωνικά δίκτυα γέμισαν με εικόνες, γελοιογραφίες και ατελείωτες αναλύσεις σχετικά με το ποιόν της δημοσιογράφου και την αστοχία των λόγων της. Γιατί όμως μας κάνει εντύπωση; Τι καινούργιο είπε;

Η Τατιάνα δυστυχώς δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση.

Οι έμμεσες ρατσιστικές αναφορές που κατά καιρούς μας έχει προσφέρει αποτυπώνουν ένα γενικευμένο αφήγημα, που τόσο στελέχη της κυβέρνησης, μέλη της Βουλής, όσο και δημοσιογράφοι αλλά και άνθρωποι της διπλανής πόρτας υποστηρίζουν και διατυμπανίζουν με κάθε ευκαιρία.

Οι αντιδράσεις δείχνουν βέβαια τα έντονα αντανακλαστικά μιας κοινωνίας που ασπάζεται τις ανθρωπιστικές αρχές και καλό είναι τέτοιος επικίνδυνος και απαράδεκτος λόγος να δέχεται κριτική.
Είναι σημαντικό όμως να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτός ο λόγος μισαλλοδοξίας δεν αποτελεί μεμονωμένη φωνή.

Όταν δημοσιογράφος που μιλάει σε πανελλαδική εμβέλεια, εκφράζει τέτοιες αντιλήψεις, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει κοινό που διψά για αυτές.

Μην πάμε μακριά. Οι πρώτες εκλογές ανέδειξαν 2 εθνικοπατριωτικά κόμματα και μάλιστα η κοινωνία τους έδωσε και αρκετή δύναμη ώστε να μπουν στη Βουλή.

Αρκεί ένα σκρολάρισμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να καταλάβει κανείς ότι η κοινωνία μας είναι αρκετά συντηρητική και ρατσιστική. Τα σχόλια σε κάθε ανάρτηση είναι γεμάτα μίσος και αισχρολογία. Με κοινό αφήγημα “να τους πάρετε σπίτια σας” πλήθος χρηστών σχολιάζει με οργή το συμβάν και θεωρεί ότι το λιμενικό θα έπρεπε κανονικά να τους αφήσει να πνιγούν. Δεν μιλάμε για μεμονωμένες περιπτώσεις. Πρόκειται για ολόκληρες σελίδες δηλητηριασμένες με απάνθρωπα λογύδρια που αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη φωνή και δύναμη.

Η συντηρητικοποίηση της κοινωνίας και η άνοδος της ακροδεξιάς αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο. Ειδικά στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μία έντονη αύξηση ακροδεξιών στοιχείων. Από τη Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία, την υπερίσχυση του συντηρητικού κόμματος Εθνική Συμμαχία (NCP) στη Φινλανδία, τον εθνικιστή ηγέτη της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν, μέχρι την ανοδική πορεία της ακροδεξιάς AfD στη Γερμανία, αλλά και την ύπαρξη ακροδεξιών εθνικιστικών κομμάτων στην Ελλάδα, η Ευρώπη διανύει μία κρίση της παραδοσιακής δεξιάς που γεννά υβριδικά φασιστικά κόμματα με μία δημοκρατική επικάλυψη.

Η τάση αυτή ενισχύεται επίσης και από την κανονικοποίηση της ακροδεξιάς ρητορικής από την παραδοσιακή δεξιά αλλά και τους ίδιους τους θεσμούς της ΕΕ.

Η ενίσχυση της αστυνομικής δύναμης, η ατιμωρησία στη χρήση αλόγιστης βίας, οι ολοένα και πιο συντηρητικές πολιτικές των αμβλώσεων με την υπεράσπιση της παραδοσιακής οικογένειας, οι ρητορικές μίσους και φόβου απέναντι στην LGTBQ+ κοινότητα και η συχνή αμφισβήτηση της πολιτικής ορθότητας ως μία σύγχρονη υπερβολή, δημιουργούν ευρωπαϊκά μία κυρίαρχη ιδεολογία που ρέπει προς τη ρητορική των ακροδεξιών φωνών της κοινωνίας, κανονικοποιώντας έναν εθνικιστικό συντηρητισμό.

Είναι πολλές οι περιπτώσεις που η ελληνική αστυνομία έχει χρησιμοποιήσει συστηματικά υπερβολική βία, έχει κατηγορηθεί για κακοποίηση ανθρώπων κατά τη σύλληψη ή την κράτηση ενώ ο πρώην εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων έχει επιδοθεί κατά καιρούς σε κρεσέντο ρατσιστικών σχολίων.

Η ίδια η ΕΕ έχει χαρακτηρίσει την προσφυγική κρίση ως μία «υβριδική απειλή», καλλιεργώντας στο μυαλό του μέσου ευρωπαίου την ξενοφοβία. Το δικαίωμα μετανάστευσης έχει περιοριστεί και υπάρχουν πιο πολλά εμπόδια εισόδου για άτομα που ζητούν άσυλο σε ολοένα και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που προσπαθούν να περάσουν στην Ευρώπη έχουν πλέον περάσει στο μυαλό των πολιτών ως παρείσακτα άτομα που απειλούν την ασφάλεια και την κοινωνική τους ομοιογένεια που πρέπει αντιμετωπίζονται με φράχτες και επαναπροωθήσεις.

Η άκρα δεξιά και η υποστήριξή της από τους θεσμούς των ευρωπαϊκών κρατών και της ΕΕ έχει χειραγωγήσει την κοινή γνώμη για να δημιουργήσει παράλογους φόβους. Γιατί όταν η κοινωνία αισθάνεται φόβο, κατευθείαν ενεργοποιείται η αρχέγονη αντανακλαστική αντίδραση της επιβίωσης και συσπειρώνεται γύρω από κάποιον που μπορεί να προσφέρει καταφύγιο. Και στην περίπτωση ενός κράτους, η κυβέρνηση έχει τα μέσα να μας προστατέψει, αρκεί να παραχωρήσουμε μέρος των δικαιωμάτων και των ελευθεριών μας στα χέρια της.

Δυστυχώς η άποψη της Τατιάνας Στεφανίδου δεν με εκπλήσσει. Ούτε με εκπλήσσει που άνθρωποι με τέτοιες μισαλλόδοξες νοοτροπίες βρίσκουν ακόμα χώρο για να εκφράζονται. Ούτε που η ΕΣΗΕΑ, δεν έχει επέμβει αλλά ούτε και το ίδιο το κανάλι που της δίνει το βήμα δεν έχει σχολιάσει το γεγονός προσπαθώντας να αποκαταστήσει την “αστοχία” της. Είναι απλά μία ακόμα επιβεβαίωση ενός συστήματος προκαταλήψεων, που στερείται ανθρωπιάς ενώ παράλληλα υποκριτικά πενθεί το χαμό της.