Μετά τους μουσικούς από την Ισλανδία και τη Φινλανδία που αντιτάσσονται στη συμμετοχή του Ισραήλ στον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision (ESC),περισσότεροι από χίλιοι σουηδοί καλλιτέχνες υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή κατά της συμμετοχής του στον μουσικό διαγωνισμό. Ανάμεσά τους βρίσκονται και διάσημα διεθνή συγκροτήματα όπως οι Fever Ray και Robyn, καθώς και βετεράνοι του διαγωνισμού, όπως η σταρ της όπερας Malena Ernman -η οποία συμμετείχε στον διαγωνισμό τραγουδιού το 2009 και είναι μητέρα της ακτιβίστριας για το κλίμα Greta Thunberg.

Στην επιστολή τους υποστηρίζουν ότι ο ισραηλινός στρατός διαπράττει «βαρύτατα εγκλήματα πολέμου», σημειώνοντας ότι περισσότεροι από 25.000 Παλαιστίνιοι, μεταξύ των οποίων περισσότερα από 10.000 παιδιά, σκοτώθηκαν τις πρώτες 100 ημέρες του πολέμου του Ισραήλ κατά της ισλαμιστικής παλαιστινιακής ομάδας Χαμάς: «Αυτό που συμβαίνει στη Γάζα είναι μια ανθρωπιστική καταστροφή», συνεχίζει η επιστολή, προτού καυτηριάσει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (EBU) να επιτρέψει στο Ισραήλ να συμμετάσχει στον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision το 2024.

Η διαμαρτυρία τους στρέφεται κατά της EBU ως διοργανώτριας του Ευρωπαϊκού Διαγωνισμού Τραγουδιού, ιδίως κατά του ισχυρισμού της ότι ο διαγωνισμός είναι απολιτικός.

Το 2022, η EBU απέκλεισε τη Ρωσία από τον διαγωνισμό μετά την εισβολή στην Ουκρανία, επισημαίνεται στην επιστολή. Η Λευκορωσία είχε αποκλειστεί ένα χρόνο νωρίτερα, προστίθεται, λόγω των χειρισμών της στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία του Τύπου.

Η Σουηδία κέρδισε τον διαγωνισμό της Eurovision το 2023, φέρνοντας τον διαγωνισμό στη χώρα της για έβδομη φορά. Η Eurovision θα πραγματοποιηθεί στο Μάλμε τον Μάιο τoυ 2024.

Είναι η Eurovision πραγματικά ένα μη πολιτικό γεγονός;

Πολιτικές απόψεις έχουν εκφραστεί αρκετά συχνά στο περιθώριο του διαγωνισμού τραγουδιού. Αυτό έγινε ιδιαίτερα εμφανές όταν το Τελ Αβίβ φιλοξένησε τη διοργάνωση το 2019. Τη προηγούμενη χρονιά (2018), η ισραηλινή τραγουδίστρια Netta κέρδισε τον διαγωνισμό τραγουδιού στη Λισαβόνα με τη λαμπρή έκκλησή της για διαφορετικότητα και αυτοπεποίθηση, φέρνοντας τον διαγωνισμό της επόμενης χρονιάς στο Τελ Αβίβ, όπου διεξήχθη τον Μάιο του 2019.

Την ίδια περίοδο φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις είχαν γίνει στο περιθώριο της εκδήλωσης, αλλά δεν έτυχαν ιδιαίτερης προσοχής λόγω των πολλών χιλιάδων οπαδών της Eurovision που ήθελαν απλώς να γιορτάσουν στο Τελ Αβίβ.

Το βράδυ του τελικού, το ισλανδικό συγκρότημα Hatari κρατούσε πανό υπέρ των Παλαιστινίων μπροστά στις κάμερες παραβιάζοντας τους κανόνες της εκδήλωσης. Ο ισλανδικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας, RUV, αναγκάστηκε να πληρώσει πρόστιμο 5.000 ευρώ στην EBU, η οποία διοργανώνει τον διεθνή διαγωνισμό.

Στον διαγωνισμό του Τελ Αβίβ είχε εμφανιστεί και η Μαντόνα, η οποία έβαλε έναν χορευτή με ισραηλινή σημαία και έναν άλλο με παλαιστινιακή σημαία να ανέβουν τις σκάλες χέρι-χέρι κατά τη διάρκεια της εμφάνισής της. Η Αμερικανίδα σούπερ σταρ δήλωσε αργότερα ότι επρόκειτο για ένα «μήνυμα ειρήνης και ενότητας». Η Eurovision φυσικά δεν… ενθουσιάστηκε από τη κίνηση της διεθνούς μεγάλης τραγουδίστριας.

Παρόλο που οι κανόνες του διαγωνισμού ορίζουν ότι απαγορεύεται οποιαδήποτε προώθηση πολιτικών μηνυμάτων, ο κανονισμός έχει παραβιαστεί επανειλημμένα στο παρελθόν.

Για παράδειγμα η περσινή εκδήλωση στο Λίβερπουλ, που διοργανώθηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο για λογαριασμό της Ουκρανίας, είχε μπλε και κίτρινες σημαίες ως ένδειξη αλληλεγγύης προς τη χώρα που υφίσταται τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας από τον Φεβρουάριο του 2022. Εν τω μεταξύ, η Ρωσία έχει αρνηθεί τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό τα τελευταία δύο χρόνια.

Στα μέσα Ιανουαρίου, περίπου χίλιοι τετρακόσιοι φινλανδοί μουσικοί ενώθηκαν με φιλοπαλαιστινιακούς καλλιτέχνες και ακτιβιστές για να υπογράψουν ένα ψήφισμα που απαιτούσε τον αποκλεισμό του Ισραήλ από τον φετινό Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision. «Δεν συνάδει με τις αξίες μας το γεγονός ότι σε μια χώρα που διαπράττει εγκλήματα πολέμου και συνεχίζει τη στρατιωτική κατοχή δίνεται μια δημόσια σκηνή για να γυαλίσει την εικόνα της στο όνομα της μουσικής», αναφέρεται στην ανακοίνωσή τους.

Παρόμοια εκστρατεία είχε πραγματοποιηθεί στο παρελθόν στην Ισλανδία.

Την ίδια στιγμή στη Νορβηγία, διαδηλωτές της Aksjonsgruppa for Palestine (Ομάδα Δράσης για την Παλαιστίνη) συγκεντρώθηκαν μπροστά από τα κεντρικά γραφεία του τηλεοπτικού σταθμού NRK στο Όσλο και απαίτησαν να υποστηρίξει και η Νορβηγία τον αποκλεισμό του Ισραήλ.

Στην Ιρλανδία, ένας βουλευτής του Εργατικού Κόμματος κάλεσε δημοσίως σε μποϊκοτάζ του Διαγωνισμού σε περίπτωση που το Ισραήλ παρέμενε στον διαγωνισμό. Ωστόσο, ο ιρλανδός πρωθυπουργός Leo Varadkar αντιτάχθηκε στο μποϊκοτάζ, δηλώνοντας ότι ο καθορισμός της συμμετοχής του Ισραήλ στη Eurovision είναι θέμα της EBU.

Ο βρετανός υποψήφιος της Eurovision Olly Alexander υπέγραψε μια φιλοπαλαιστινιακή δήλωση μιας queer συλλογικότητας, χαρακτηρίζοντας τα γεγονότα στη Γάζα «κλιμάκωση του καθεστώτος απαρτχάιντ από το Ισραήλ προς τους Παλαιστίνιους». Η ισραηλινή πρεσβεία στο Λονδίνο αντέδρασε αμέσως: «Ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή, η απόφαση του BBC να στείλει στη Eurovision μια διαγωνιζόμενη η οποία υποστηρίζει τόσο μεροληπτικές απόψεις για το Ισραήλ και προωθεί τόσο απάνθρωπη γλώσσα για τους Ισραηλινούς, αποτελεί μείζονα λόγο ανησυχίας».

Ο πρέσβης του Ισραήλ στη Σουηδία εξέφρασε επίσης την άποψη ότι: «Στις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ δέχθηκε βάναυση επίθεση από μια μοχθηρή τρομοκρατική οργάνωση που καλεί ανοιχτά στον αφανισμό του.  Η προώθηση του μποϊκοτάζ του Ισραήλ υποστηρίζει τις πράξεις της Χαμάς, δίνει βραβείο στην τρομοκρατία και είναι ασύμβατη με τις αξίες της (Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης) και του διαγωνισμού».

Θυμίζουμε ότι η Χαμάς έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, μεταξύ άλλων κρατών.

Εν τω μεταξύ, η EBU επαναλαμβάνει το αφήγημά της  ότι η Eurovision είναι απολιτική- η ραδιοτηλεοπτική ένωση απέρριψε επίσης τις κατηγορίες ότι τηρεί διπλά πρότυπα, δηλώνοντας ότι η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία δεν μπορεί να συγκριθεί με τις ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα.

Πώς το Ισραήλ συμετέχει  στη Eurovision

Το Ισραήλ έκανε το ντεμπούτο του στη Eurovision το 1973. Εκείνη την εποχή, η εκδήλωση ονομαζόταν ακόμη Grand Prix Eurovision de la Chanson.

Έκτοτε, το Ισραήλ είναι μόνιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης, μιας ένωσης που περιλαμβάνει σήμερα 68 ραδιοτηλεοπτικούς φορείς σε 56 χώρες της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Το Ισραήλ δεν είναι πάντως η μόνη μη ευρωπαϊκή χώρα που συμμετέχει στο διαγωνισμό. Συμμετέχουν επίσης η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Η Λευκορωσία έκανε το ντεμπούτο της το 2004, αλλά διακόπηκε το 2021 επειδή το τραγούδι που ήθελαν να υποβάλουν διακωμωδούσε τις διαδηλώσεις κατά του αυταρχικού κυβερνήτη Αλεξάντερ Λουκασένκο.

Η Αυστραλία είναι η πιο μακρινή χώρα της Eurovision, συμμετέχοντας από το 2015. Συμμετείχε επειδή ο διαγωνισμός είχε χιλιάδες fans που τον παρακολουθούσαν φανατικά στη χώρα.

Η EBU συγκεντρώνει πολλούς ραδιοφωνικούς σταθμούς και χώρες πέρα από τα ευρωπαϊκά σύνορα, γι’ αυτό και η διοργάνωση ονομάζεται Eurovision Song Contest και όχι European Song Contest.

Το Ισραήλ είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους συμμετέχοντες στη Eurovision, καθώς έχει κερδίσει τον διαγωνισμό τέσσερις φορές μέχρι σήμερα και έχει κατακτήσει τέσσερις φορές τη δεύτερη και την τρίτη θέση. Επίσης, δεν έχει τερματίσει ποτέ τελευταίο.

Παρά τον πόλεμο στη Γάζα, οι προετοιμασίες για τη συμμετοχή του Ισραήλ στο Μάλμε βρίσκονται σε εξέλιξη. Το σόου της Ισραηλινής τηλεόρασης “HaKokhav HaBa: The Next Star”, στο οποίο οι υποψήφιοι κάνουν οντισιόν για τη Eurovision, αναβλήθηκε λόγω της έναρξης του πολέμου, αλλά τώρα διεξάγεται, αν και ακανόνιστα και χωρίς ζωντανό κοινό επειδή η παραγωγή με τόσους πολλούς ανθρώπους σε ένα τηλεοπτικό στούντιο κρίθηκε πολύ επικίνδυνη.

Μεταξύ των τραγουδιστών που συμμετείχαν στην εκπομπή ήταν ένας υπολοχαγός του  Ισραηλινού στρατού (IDF) που πέθανε στη Λωρίδα της Γάζας λίγες εβδομάδες μετά την τηλεοπτική του εμφάνιση. Στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης και στα κοινωνικά δίκτυα προέκυψε το ερώτημα αν μια τέτοια εκπομπή έπρεπε να συνεχιστεί σε καιρό πολέμου. Μεταξύ των κυριότερων επικριτών της συγκεκριμένης εκπομπής είναι και οι συγγενείς των ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς.

Το ισραηλινό σόου θα συνεχιστεί πάντως καθώς οι παρουσιαστές της εκπομπής εξήγησαν ότι αυτή δεν θα είναι μια κανονική σεζόν μεν «αλλά είμαστε σίγουροι ότι λίγη μουσική μόνο να βοηθήσει μπορεί».

Πηγή: Deutsche Welle