Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την κλιματική αλλαγή καθώς η αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου ωθούν τον πλανήτη στα όρια μιας μη αναστρέψιμης καταστροφής που μόνο δραστικά μέτρα και αλλαγές θα μπορούσαν να αποτρέψουν. Η νέα έκθεση του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή υποστηρίζει ότι είναι ακόμα δυνατό να συγκρατηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη σε σχετικά ασφαλή επίπεδα, αλλά θα απαιτηθεί παγκόσμια συνεργασία, δισεκατομμύρια δολάρια και μεγάλες αλλαγές.

Η Γη είναι πιθανό να περάσει ένα κρίσιμο όριο για την υπερθέρμανση του πλανήτη μέσα στην επόμενη δεκαετία και τα έθνη θα πρέπει να κάνουν μια άμεση και δραστική μετατόπιση από τα ορυκτά καύσιμα για να αποτρέψουν την επικίνδυνη υπερθέρμανση του πλανήτη πέρα από αυτό το επίπεδο, σύμφωνα με μια νέα σημαντική έκθεση που δημοσιεύτηκε στις Δευτέρα. Η έκθεση, από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, ένα σώμα εμπειρογνωμόνων που συγκαλείται από τα Ηνωμένα Έθνη, προσφέρει την πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα κατανόηση των τρόπων με τους οποίους αλλάζει ο πλανήτης. Οι μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα κάποια στιγμή «το πρώτο μισό της δεκαετίας του 2030», καθώς οι άνθρωποι συνεχίζουν να καίνε άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Αυτός ο αριθμός έχει ιδιαίτερη σημασία στην παγκόσμια κλιματική πολιτική: Σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του 2015, σχεδόν κάθε έθνος συμφώνησε να «συνεχίσει τις προσπάθειες» για να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Πέρα από αυτό το σημείο, λένε οι επιστήμονες, οι επιπτώσεις των καταστροφικών κυμάτων καύσωνα, των πλημμυρών, της ξηρασίας, των αποτυχιών των καλλιεργειών και της εξαφάνισης των ειδών δε θα είναι εύκολα διαχειρίσιμες από την ανθρωπότητα. Αλλά με τη Γη να έχει ήδη υπερθερμανθεί κατά μέσο όρο κατά 1,1 βαθμούς Κελσίου από τη βιομηχανική εποχή και, με τις παγκόσμιες εκπομπές ορυκτών καυσίμων να σημειώνουν ρεκόρ πέρυσι, αυτός ο στόχος φαίνεται ότι είναι ανέφικτο να υλοποιηθεί. Σύμφωνα με την επιτροπή χρειάζονται άμεσες, διαρκείς και ριζικές δράσεις ώστε να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, καθώς τα υφιστάμενα μέτρα θα έπρεπε ήδη να προκαλούν μείωση στις εκπομπές ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για μείωση των εκπομπών κατά 50% μέχρι το 2030.

Υπάρχει ακόμη μια τελευταία ευκαιρία για αλλαγή πορείας, λέει η νέα έκθεση. Αλλά θα απαιτούσε από τα βιομηχανοποιημένα έθνη να συνεργαστούν αμέσως για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου περίπου στο μισό έως το 2030 και στη συνέχεια να σταματήσουν την συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2050. Εάν γίνονταν αυτά τα δύο βήματα, ο κόσμος θα είχε περίπου 50 τοις εκατό πιθανότητες να περιορίσει την υπερθέρμανση κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου και να επιτευχθεί ο στόχος του Παρισίου. Καθυστερήσεις έστω και μερικών ετών πιθανότατα θα καθιστούσαν αυτόν τον στόχο ανέφικτο, και θα οδηγούσαν σε ένα μέλλον πιο θερμό και επικίνδυνο.

Η έκθεση έρχεται καθώς οι δύο μεγαλύτεροι ρυπαίνοντες στον κόσμο, η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες, συνεχίζουν να εγκρίνουν νέα έργα ορυκτών καυσίμων. Πέρυσι, η Κίνα εξέδωσε άδειες για 168 σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα στη Φινλανδία. Την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση Μπάιντεν ενέκρινε ένα τεράστιο έργο γεωτρήσεων πετρελαίου γνωστό ως Willow που θα οικοδομηθεί στην παρθένα γη της Αλάσκα.

Η έκθεση, η οποία εγκρίθηκε από 195 κυβερνήσεις, λέει ότι η υπάρχουσα και επί του παρόντος προγραμματισμένη υποδομή ορυκτών καυσίμων — εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, πετρελαιοπηγές, εργοστάσια, αυτοκίνητα και φορτηγά σε όλο τον κόσμο — θα παράγουν ήδη αρκετό διοξείδιο του άνθρακα για να θερμάνει τον πλανήτη περίπου 2 βαθμούς Κελσίου αυτόν τον αιώνα. Για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας κάτω από αυτό το επίπεδο, πολλά από αυτά τα έργα θα πρέπει να ακυρωθούν, να αποσυρθούν πρόωρα ή να σταματήσουν με άλλο τρόπο.

«Το όριο του 1,5 βαθμού είναι εφικτό, αλλά  απαιτεί ένα τεράστιο άλμα στη δράση για το κλίμα», δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες, γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών. Απαντώντας στην έκθεση, ο κ. Γκουτέρες κάλεσε τις χώρες να σταματήσουν την κατασκευή νέων εργοστασίων άνθρακα και να σταματήσουν να εγκρίνουν νέα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Πολλοί επιστήμονες έχουν επισημάνει ότι η υπέρβαση του ορίου του 1,5 βαθμού δεν σημαίνει ότι η ανθρωπότητα είναι καταδικασμένη. Ωστόσο, η παραμικρή αυξητική μεταβολή αναμένεται να μεγιστοποιήσειτη σοβαρότητα των κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, όπως η λειψυδρία, ο υποσιτισμός και τα θανατηφόρα κύματα καύσωνα. Ένας κόσμος 1,5 βαθμού υπερθέρμανσης μπορεί να έχει ακόμα κοραλλιογενείς υφάλους και καλοκαιρινούς θαλάσσιους πάγους στην Αρκτική, ενώ ένας κόσμος 2 βαθμών πιθανότατα δεν θα είχε.

Οι επιστήμονες λένε ότι η θέρμανση θα σταματήσει σε μεγάλο βαθμό όταν οι άνθρωποι σταματήσουν να προσθέτουν αέρια που παγιδεύουν τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα, μια έννοια γνωστή ως «καθαρές μηδενικές εκπομπές». Σύμφωνα με τις τρέχουσες πολιτικές των εθνικών κυβερνήσεων, η Γη ακολουθεί πορεία υπερθέρμανσης κατά 2,1 έως 2,9 βαθμούς Κελσίου αυτόν τον αιώνα, εκτιμούν οι αναλυτές.

Η νέα έκθεση είναι μια σύνθεση έξι προηγούμενων ορόσημων εκθέσεων για την κλιματική αλλαγή που εκδόθηκαν από την επιτροπή του ΟΗΕ από το 2018, η καθεμία από τις οποίες συντάχθηκε από εκατοντάδες ειδικούς σε όλο τον κόσμο, εγκρίθηκε από 195 χώρες και βασίζεται σε χιλιάδες επιστημονικές μελέτες. Συνολικά, οι εκθέσεις αντιπροσωπεύουν την πιο ολοκληρωμένη ματιά μέχρι σήμερα στα αίτια της υπερθέρμανσης του πλανήτη, τις επιπτώσεις που έχει η αύξηση της θερμοκρασίας στους ανθρώπους και τα οικοσυστήματα σε όλο τον κόσμο και τις στρατηγικές που μπορούν να ακολουθήσουν οι χώρες για να σταματήσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Η έκθεση καθιστά σαφές ότι οι ενέργειες της ανθρωπότητας σήμερα έχουν τη δυνατότητα να αναδιαμορφώσουν θεμελιωδώς τον πλανήτη για χιλιάδες χρόνια. «Αυτή η Έκθεση υπογραμμίζει τον επείγοντα χαρακτήρα της ανάληψης ακόμα πιο φιλόδοξης δράσης από αυτή που υπάρχει σήμερα και δείχνει ότι, αν δράσουμε τώρα, μπορούμε ακόμα να εξασφαλίσουμε ένα βιώσιμο βιώσιμο μέλλον για όλους», αναφέρει ο πρόεδρος της Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή Hoesung Lee, επισημαίνοντας παράλληλα πως «η ενσωμάτωση της αποτελεσματικής και δίκαιης δράσης για το κλίμα όχι μόνο θα μειώσει τις απώλειες και τις ζημιές για τη φύση και τους ανθρώπους, αλλά θα προσφέρει επίσης ευρύτερα οφέλη».

Πηγή: The New York Times