Η μελέτη του τρόπου με τον οποίο οι αλγοριθμικές πλατφόρμες επηρεάζουν τον δημόσιο διάλογο και την πολιτική εμπλοκή αποτελεί κρίσιμο ζήτημα για την κατανόηση της δυναμικής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Πρόσφατες έρευνες εξετάζουν αν η πλατφόρμα X (παλαιότερα γνωστή ως Twitter) εμφανίζει συστηματική αλγοριθμική προκατάληψη υπέρ συντηρητικού περιεχομένου, ειδικά μετά την εξαγορά της από τον Έλον Μασκ το 2022.

Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης, μια πρόσφατη μελέτη από ερευνητές του Queensland University of Technology αναδεικνύει σημαντικά ευρήματα που αφορούν την πιθανή προώθηση συντηρητικού περιεχομένου μέσω αλγοριθμικών μηχανισμών της πλατφόρμας. Η έρευνα, με τίτλο «A computational analysis of potential algorithmic bias on platform X during the 2024 US election», υποστηρίζει ότι οι αλλαγές στα πρότυπα εμπλοκής της πλατφόρμας ξεκίνησαν αρκετούς μήνες πριν από τις αμερικανικές εκλογές του 2024.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν στατιστικά μοντέλα για να συγκρίνουν τα πρότυπα εμπλοκής πριν και μετά από ένα κρίσιμο σημείο αλλαγής, προσπαθώντας να εντοπίσουν εάν συγκεκριμένοι λογαριασμοί –συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Μασκ– επωφελήθηκαν αλγοριθμικά. Η ανάλυση έδειξε μια σημαντική «διαρθρωτική μετατόπιση» στις μετρήσεις εμπλοκής γύρω από τα μέσα Ιουλίου 2024. Σύμφωνα με την έκθεση, η ημερομηνία αυτή συμπίπτει με την επίσημη δημόσια υποστήριξη του Έλον Μασκ προς τον Ντόναλντ Τραμπ στις 13 Ιουλίου 2024, γεγονός που εγείρει περαιτέρω ερωτήματα για τη διαφάνεια και την ουδετερότητα των αλγορίθμων της πλατφόρμας.

Επιπλέον, η έρευνα αναφέρει ότι η έναρξη αυτής της τάσης μπορεί να ανιχνευθεί σε ένα περιστατικό πολιτικής σημασίας: τη δολοφονική απόπειρα κατά του Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια μιας πολιτικής συγκέντρωσης στο Butler της Πενσυλβάνια. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι από το σημείο αυτό και μετά, οι αλγοριθμικές προτεραιότητες της πλατφόρμας φαίνεται να μετατοπίζονται υπέρ συντηρητικών λογαριασμών, δημιουργώντας ένα διαφορετικό τοπίο αλληλεπίδρασης.

Η υποστήριξη του Μασκ προς τον Τραμπ ήρθε την ίδια ημέρα που ο Τραμπ δέχθηκε πυροβολισμούς από ένοπλο. Σε μια ανάρτηση στο X, που μοιράστηκε μετά την απόπειρα δολοφονίας, ο Μασκ έγραψε: «Υποστηρίζω πλήρως τον πρόεδρο Τραμπ και ελπίζω στη γρήγορη ανάρρωσή του».

Για να διερευνήσουν την πιθανή αλγοριθμική μεροληψία, οι ερευνητές εξέτασαν τις μετρήσεις εμπλοκής που σχετίζονται με διάφορους εξέχοντες λογαριασμούς με ρεπουμπλικανικό προσανατολισμό (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκουν σε δεξιούς influencers όπως ο Μπεν Σαπίρο, ο Τάκερ Κάρλσον και οι Libs of TikTok) και τους συνέκριναν με διάφορους εξέχοντες λογαριασμούς με δημοκρατικό προσανατολισμό (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκουν στους AOC και τον Μπέρνι Σάντερς). Οι ερευνητές λένε ότι, μετά την υποστήριξη του Μασκ, βρήκαν στοιχεία για μια «ειδική για κάθε ομάδα ώθηση», κατά την οποία οι λογαριασμοί που προσανατολίζονται στους Ρεπουμπλικάνους είδαν μια τεράστια αύξηση στις προβολές σελίδων σε σχέση με τους λογαριασμούς που προσανατολίζονται στους Δημοκρατικούς. Οι ερευνητές γράφουν ότι τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να είναι ενδεικτικά μιας «πιθανής προκατάληψης συστάσεων» που ευνοούσε το περιεχόμενο των Ρεπουμπλικάνων «όσον αφορά την ορατότητα, ενδεχομένως μέσω μηχανισμών συστάσεων όπως η ροή “Για εσάς”».

Ωστόσο, ο λογαριασμός με τις περισσότερες ενδείξεις προώθησης φαίνεται να ήταν αυτός που ανήκε στον ίδιο τον Μασκ, γράφουν οι ερευνητές. Η έκθεση αναφέρει ότι υπήρξε μια «σημαντική ώθηση που έλαβε ο Έλον Μασκ στις μετρήσεις δέσμευσής του». Και συνεχίζει: «Τα ευρήματα αυτά υπογραμμίζουν ένα ξεχωριστό μοτίβο που μπορεί να υποδεικνύει μια αλγοριθμική μετατόπιση που ευνόησε δυσανάλογα τον λογαριασμό του Μασκ, συμβάλλοντας σε ένα σημαντικό πλεονέκτημα δέσμευσης», γράφουν οι ερευνητές. «Αυτή η μεροληψία ορατότητας, εάν συνδέεται με προσαρμογές αλγορίθμων της πλατφόρμας, αναδεικνύει τον αντίκτυπο τέτοιων διαρθρωτικών αλλαγών στη δυναμική της εμπλοκής και την πιθανότητα διαφορετικής μεταχείρισης μεταξύ των χρηστών».

Η παρούσα έρευνα δεν αποτελεί την πρώτη προσπάθεια να αναδειχθεί πιθανή αλγοριθμική μεροληψία υπέρ του συντηρητικού περιεχομένου στην πλατφόρμα X. Σύμφωνα με πρόσφατα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στη Wall Street Journal, νέοι λογαριασμοί στην πλατφόρμα εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες έκθεσης σε δεξιό περιεχόμενο, υποδηλώνοντας την ύπαρξη αλγοριθμικών προτεραιοτήτων. Τα παραπάνω ευρήματα ενισχύονται από προηγούμενες μελέτες, όπως εκείνη του Pew Research, η οποία ανέδειξε τη συστηματική μετατόπιση της πλατφόρμας προς τα δεξιά ήδη από τα τέλη του 2022.

Παράλληλα, από την ίδια περίοδο, ο Έλον Μασκ άρχισε να προωθεί ανοιχτά αμφιλεγόμενες θεωρίες συνωμοσίας, που συχνά σχετίζονται με ακροδεξιές απόψεις. Τον Απρίλιο του 2023, αναφέρθηκε ότι λογαριασμοί συνδεδεμένοι με νεοναζιστικές ομάδες άρχισαν να εμφανίζονται και να επαληθεύονται μέσω της πλατφόρμας, γεγονός που πυροδότησε περαιτέρω ανησυχίες σχετικά με τη διαφάνεια και τη στρατηγική της πλατφόρμας υπό τη διοίκηση Μασκ.

Οι αλλαγές αυτές, σύμφωνα με αναλυτές, φαίνεται να έχουν επηρεάσει αρνητικά τη βάση χρηστών της X. Ενδείξεις αυτής της εκροής χρηστών καταγράφονται στην αυξανόμενη δημοτικότητα εναλλακτικών πλατφορμών, όπως το Bluesky. Ο συγκεκριμένος ιστότοπος, που δημιουργήθηκε από τον ιδρυτή του Twitter, Τζακ Ντόρσεϊ, παρουσίασε εντυπωσιακή αύξηση χρηστών μετά τις εκλογές του 2024. Συγκεκριμένα, την περίοδο αυτή, το Bluesky προσέλκυε έως και ένα εκατομμύριο νέους χρήστες ημερησίως, με την επισκεψιμότητά του να αυξάνεται κατά 500%.

Παράλληλα, το X σημείωσε μείωση περίπου 100.000 λογαριασμών μέσα σε λίγες ημέρες μετά τις εκλογές. Μεταξύ αυτών, βρίσκονται λογαριασμοί εξέχοντων προσωπικοτήτων, όπως ο δημοσιογράφος Ντόν Λέμον, ο Guardian, καθώς και δημόσια πρόσωπα όπως ο Μπεν Στίλερ. Αυτό το κύμα αποχώρησης χρηστών έχει ονόμαστεί «X-odus» από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υποδηλώνοντας την ευρύτερη δυσαρέσκεια έναντι της κατεύθυνσης της πλατφόρμας.

Τα ευρήματα αυτά αναδεικνύουν σημαντικές προκλήσεις για τη βιωσιμότητα του X, τόσο σε επίπεδο πολιτικής περιεχομένου όσο και στην ικανότητα διατήρησης της βάσης χρηστών του. Παράλληλα, εγείρουν ερωτήματα για το μέλλον των κοινωνικών δικτύων και την επιρροή τους στον δημόσιο διάλογο.

Η πλατφόρμα Bluesky παρουσιάζεται ως ένας μοναδικός και διασκεδαστικός χώρος, ο οποίος, παρά τις διαφορές του με το X (κυρίως ως προς την απουσία έντονα δεξιού περιεχομένου), εξακολουθεί να μοιράζεται πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, η ιδέα της πλήρους κατάρρευσης του X φαίνεται δύσκολα πραγματοποιήσιμη. Η πλατφόρμα εξακολουθεί να προσελκύει εκατοντάδες εκατομμύρια καθημερινούς ενεργούς χρήστες και, παρόλο που είναι οικονομικά μη βιώσιμη (με συνεχιζόμενες οικονομικές απώλειες), διατηρεί μια σημαντική πολιτική αξία που καθιστά απίθανη την εγκατάλειψή της από τον Μασκ. Ειδικά τώρα που ο εκκεντρικός δισεκατομμυριούχος έχει ενταχθεί επίσημα στη νέα κυβέρνηση Trump, ως επικεφαλής μιας ειδικής ομάδας εργασίας που εστιάζει στη «βελτίωση της κυβερνητικής αποτελεσματικότητας», το X φαίνεται να διατηρεί στρατηγικό ρόλο στη διάδοση κυβερνητικών μηνυμάτων.

Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι η επανεκλογή του Ντόναλτ Τραμπ συνέβαλε στην επιστροφή διαφημιστικών ροών που είχαν αποσυρθεί από την πλατφόρμα. Μεγάλοι διαφημιστές, όπως η Disney, η Comcast, η IBM, η Warner Bros. Discovery και η Lionsgate Entertainment, οι οποίοι είχαν απομακρυνθεί έπειτα από δηλώσεις του Musk (βασικά τους είπε δημόσια «να πάνε να γ@μηθούν»), φέρεται να επανακάμπτουν, σύμφωνα με πληροφορίες από το Adweek. Αυτό υποδηλώνει ότι, παρά την ολοένα και πιο έντονη δεξιά κατεύθυνση της πλατφόρμας, δεν είναι πιθανό να χάσει μια κρίσιμη ποσότητα χρηστών ή να οδηγηθεί σε κάποια εμπορική αποτυχία στο άμεσο μέλλον.

 

➥ Διαβάστε ακόμα: Γιατί περισσότεροι από 700.000 χρήστες έφυγαν από το Χ και μετανάστευσαν στο Bluesky;