Ο Kenneth Anger είναι, ίσως, ο πιο διάσημος από τους underground σκηνοθέτες του αμερικανικού σινεμά.

Ταινίες του, όπως το «Fireworks» και το «Scorpio Rising», προκάλεσαν σάλο αντιδράσεων όταν προβλήθηκαν για πρώτη φορά και απαγορεύτηκαν ως «πορνογραφικές». Ο Άνγκερ – ένας πραγματικός «μάστορας» του avant–garde σινεμά – επικρίθηκε ευρέως στην εποχή του επειδή οι ταινίες του διαθέτουν συχνές αναφορές στον σατανιστή Άλιστερ Κρόουλι, ωστόσο, τόσο ο Μάρτιν Σκορσέζε, όσο και ο Ντέιβιντ Λιντς έχουν δηλώσει κατά καιρούς ότι έχουν επηρεαστεί από το σινεμά του Ανγκερ.

Το «Fireworks», το οποίο γυρίστηκε το 1947, όταν ο Άνγκερ ήταν μόλις 20 χρονών, είναι η πρώτη του ταινία από τις 9 που αποτελούν την ενότητα «Magick Lantern Cycle», αυτές δηλαδή που αποτίνουν φόρο τιμής στον Κρόουλι, αν και η διασημότερη όλων ταινία του είναι είναι το «Scorpio Rising» του 1964. Ο Άνγκερ γύρισε την 29λεπτη ταινία στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης με αληθινούς μηχανόβιους για ηθοποιούς και την «έντυσε» με ποπ επιτυχίες που έπαιζαν στο ραδιόφωνο την εποχή εκείνη.

Το underground φιλμ εξερευνεί τον «μύθο» του Μάρλον Μπράντο και του Τζέιμς Ντιν, αλλά και τις τελετουργίες των νεοϋορκέζων μοτοσυκλετιστών, από τη συντήρηση των μηχανών τους, μέχρι τις περιβόητες τελετές μύησης των νέων μελών στη συμμορία τους. Σε μια σκηνή ένας από τους μηχανόβιους φοράει το τζιν του και στο φόντο ακούγονται οι στίχοι «she wore blue velvet…» – μια αναφορά που έκανε, τότε, μεγάλη εντύπωση στο νεαρό Ντέιβιντ Λιντς.

Ο ίδιος ο Ανγκερ, έζησε μια ζωή… στα άκρα: είχε γωρίσει τον Ζαν Κοκτώ μέχρι τους Rolling Stones, αλλά κυρίως είχε γράψει το περιβόητο βιβλίο «Hollywood Babylon» (1959), στο οποίο εκθέτει ανοικτά τα κρυμμένα μυστικά και τις πιο βαθιές και παρανοϊκές διαστροφές των σταρ του Χόλιγουντ, ανδρών και γυναικών.

Kenneth Anger, συμβολιστής και σουρεαλιστής

Ο Kenneth Anger, κατά τα λεγόμενά του, από μικρός κιόλας ανέτρεξε και βρήκε πνευματικό καταφύγιο στο κίνημα των Συμβολιστών, αλλα και την παράδοση των «καταραμένων» ποιητών που γεννήθηκαν για να ζήσουν την προσωπική τους κόλαση και να πεθάνουν νέοι.  Ο «αποστάτης» σκηνοθέτης αρνήθηκε πεισματικά να έχει μια οποιαδήποτε σχέση, καλλιτεχνική ή οικονομική, με το Χόλιγουντ, έχοντας αποφύγει επί δεκαετίες την εμπορευματοποίηση του συστήματος των κινηματογραφικών στούντιο.

Ο ίδιος ο Ανγκερ, για το σινεμά και τις ταινίες του, βασίστηκε στη «λογική των ονείρων» των Σουρεαλιστών, ειδικά το σινεμά του Λουίς Μπουνιουέλ και του «Ανδαλουσιανού Σκύλου» του. Τα όνειρα αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της κινηματογραφικής δημιουργίας του Anger, και είναι επίσης ένας τεράστιος λόγος για τον οποίο οι ταινίες του έχουν αυτή την υπνωτιστική λογική – και ποιότητα.

Η δε «οπτική γλώσσα» των ταινιών του αποτελείται από αρχαία, παγανιστικά σύμβολα και αντικείμενα, εικονιστικά αποσπάσματα «πυροτεχνικού» είδους από το ασυνείδητο και θρησκευτικές εικόνες, σε κάτι που ο Anger είχε αποκαλέσει «ονειρική κινηματογραφική λογική».

Επίσης, ο Ανγκερ συχνά επιδιδόταν σε ακραίους οπτικοακουστικούς πειραματισμούς, θέτοντας και τεντώνοντας τόσο τα προσωπικά του όρια, όσο και εκείνα του σινεμά και της τέχνης του, στα απόλυτα άκρα του εσωτερισμού και του αποκρυφισμού χρησιμοποιώντας ένα σχεδόν αποκλειστικά υπερρεαλιστικό ύφος.

Ο Ανγκερ ήταν επίσης ένας πρωτοπόρος του βιντεοκλίπ με την μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα. Οι ταινίες του δεν έχουν τόσο πυκνούς διαλόγους, αλλά ο ίδιος επένδυε τεράστια ποσότητα (και ποιότητα) σκέψης επιλέγοντας και φτιάχνοντας ο ίδιος το soundtrack των ταινιών του, ανοίγοντας το δρόμο για μεταγενέστερους auteurs όπως ο Τζον Κάρπεντερ και ο Κουέντιν Ταραντίνο. Μια από τις πιο πρόσφατες ταινίες του, το «Elliott’s Suicide», αναφέρεται στο θάνατο/αυτοκτονία του τραγουδιστή-τραγουδοποιού Eliott Smith, ο οποίος ήταν φίλος του Anger.

Το, κομβικό για τον ίδιο, «Lucifer Rising» είναι ισως το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της φιλμογραφίας του Anger καθώς ήταν αρχικά προγραμματισμένο να έχει μουσική από τον Jimmy Page, αλλά ο Anger και ο κιθαρίστας των Led Zeppelin τσακώθηκαν πριν κυκλοφορήσει η ταινία.

Ο Anger ήταν επίσης ένας από τους πρώτους ανοιχτά ομοφυλόφιλους σκηνοθέτες στο Χόλιγουντ και αυτός που, ουσιαστικά, ξεκίνησε – ίσως και άθελά του – το ρεύμα του «queer cinema», παραδίδοντάς το στα ικανά χέρια μεταγενέστερων συναδέλφων του, όπως ο Βρετανός Ντέρεκ Τζάρμαν (ο οποίος λάτρευε το σινεμά του Ανγκερ).

Οι ταινίες του Anger κατέχουν σημαντική θέση στην ιστορία του queer κινηματογράφου, καθώς ήταν από τις πρώτες που αντιμετώπισαν κατάματα και κατάφατσα την ομοφυλοφιλία, ανδρική ή γυναικεία, δίχως εξωραϊσμούς. Μάλιστα, ο διάσημος και διαπρεπής σεξολόγος Άλφρεντ Κίνσεϊ, πατέρας της «Κλίμακας Κίνσεϊ», ήταν προσωπικός φίλος του Άνγκερ, ο οποίος συμμετείχε σε ορισμένες από τις – ομολογουμένως άκρως επιδραστικές – έρευνες σεξολογίας και σεξουαλικής συμπεριφοράς του Κίνσεϊ.

Σήμερα, το σινεμά του Ανγκερ υπάρχει στις ταινίες σύγχρονων κινηματογραφιστών, όπως ο Κέν Ράσελ του «Altered States», ο Δανός Νίκολας Βίντινγκ Ρεφν του «Drive» και ο Γκασπάρ Νοέ του «Irreversible» -μάλιστα, με τον Γάλλο σκηνοθέτη είχε και μια υπέροχη κουβέντα ο ίδιος ο Ανγκερ πριν πεθάνει, την οποία μπορείτε να διαβάσετε όλη εδώ.

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News