Βράδυ Τρίτης και το ρολόι στο κινητό μου δείχνει 23:14. Μόλις έχω επιστρέψει σπίτι. Γραφείο, εξωτερικές δουλειές, υποχρεώσεις και πόσα ακόμα σε περιβάλλον καύσωνα. Οι μετακινήσεις αυστηρά από κλιματιστικό σε κλιματιστικό, παρόλα αυτά ο ιδρώτας έχει αφήσει τα σημάδια του επάνω του. Ανοίγω το ψυγείο, στέκομαι για λίγο μπροστά του και ένα κύμα ψυχρής ανακούφισης με πλημμυρίζει. «Μπορώ να μείνω, άραγε, μέσα του;», σκέφτομαι για μια στιγμή, αλλά δεν χρειάζεται. Παίρνω ένα αναψυκτικό, ρίχνω σε ένα μεγάλο ποτήρι αρκετά παγάκια και ακούγεται ο ήχος του ανθρακικού που αφρίζει. Η υψηλή θερμοκρασία του σώματος αρχίζει να υποχωρεί ενώ ανοίγοντας τα παράθυρα του σπιτιού δημιουργείται ένα ελαφρό αεράκι που λειτουργεί αποσυμφορητικά -δυστυχώς, αυτό δεν ισχύει και για τις πυρκαγιές που έχουν ανάψει σε διάφορα σημεία της Αττικής. Έντονη μέρα απ’ όλες τις απόψεις. Χρειάζομαι κάτι που θα λειτουργήσει ως κάθαρση στον ψυχισμό και το μυαλό μου, κάθομαι στον καναπέ και ανοίγω Netflix. Σκέφτομαι κωμωδίες αλλά η διάσημη πλατφόρμα δεν με ικανοποιεί με την database της, οπότε συνδέω τον σκληρό δίσκο μου στην τηλεόραση και “βουτάω” στους φακέλους μου.
Αρκετοί τίτλοι ταινιών τραβάνε την προσοχή μου αλλά κανένας όσο το “Airplane!” του 1980 -πριν λίγο καιρό ήταν διαθέσιμο στο Netflix, πλέον όχι. Πριν πατήσω play αναρωτιέμαι γιατί πλέον δεν κυκλοφορούν τέτοιες κωμωδίες. «Είμαι εγώ ή έτσι είναι όντως;». Η κωμωδία έχει αλλάξει τα τελευταία αρκετά χρόνια. Έχει μπει σε καλούπια, φοβάται τη σάτιρα, η σκηνοθεσία δεν ακολουθεί το σενάριο και έχει αποστασιοποιηθεί από το αστείο. Η κωμωδία, σε πρώτη φάση, πρέπει να προκαλεί γέλιο. Οτιδήποτε άλλο, όπως ο προβληματισμός για διάφορα θέματα λόγω της σύγχρονης woke κουλτούρας που τα πάντα πρέπει να έχουν ηθικό δίδαγμα, οφείλει να έρθει αργότερα (αν το κρίνει ο παραγωγός) και όχι να είναι αυτοσκοπός. Ναι, γέλιο προκαλεί και το απρόοπτο -ή και όχι- τράβηγμα της καρέκλας όταν ο άλλος πάει να κάτσει και πέφτει. Πείραγμα επιπέδου νηπιαγωγείου, αλλά αν δεν περάσεις από αυτό το στάδιο πώς θα φτάσεις στο πανεπιστήμιο;
Με αυτή την σκέψη, και με αφορμή όλα τα παραπάνω που εκτυλίχθηκαν σε πλαίσιο φαρσοκωμωδίας στην οθόνη μου, αποφάσισα να καταγράψω 10 αμερικανικές κωμωδίες οι οποίες κάνουν αυτό ακριβώς: Σε παίρνουν από το νηπιαγωγείο και σε πηγαίνουν πανεπιστήμιο -όπως είχε ειπωθεί και στην ταινία “Φτάσαμε” (2004) του ΣταύρουΤσιώλη. Τώρα, ποιο είναι το πανεπιστήμιο της κωμωδίας, δεν το γνωρίζω. Ίσως οι παραγωγές των Monty Python, αλλά για την ιστορική βρετανική παρέα χρειάζεται ένα άλλο κείμενο, για κάποια άλλη στιγμή.
Οι 10 must watch κωμωδίες του αμερικανικού κινηματογράφου
Airplane! (1980)
Σκηνοθέτες: Jim Abrahams, David Zucker, Jerry Zucker | Ηθοποιοί: Cast: Leslie Nielsen, Robert Hays, Julie Hagerty, Lloyd Bridges, Peter Graves
Info: Η ταινία που καθόρισε την αμερικανική κωμωδία, ο προπομπός της εκτόξευσης της δημοτικότητας του Saturday Night Live (SNL) που επηρεάστηκε από αυτήν αλλά και ταυτόχρονα επηρέασε την αισθητική του “Airplane!”. Δεν χρειάζεται να σας πω πολλά για το συγκεκριμένο έργο καθώς “μιλάει” από μόνο του. Μετά την ανεπανάληπτη επιτυχία της ταινίας, ο Leslie Nielsen έγινε μεγάλος σταρ του κινηματογράφου συνδέοντας το όνομά του με την κωμωδία, ενώ η Αγία Τριάδα των σκηνοθετών συνεργάστηκε ξανά στις ταινίες “Naked Gun” και “Hot Shots”.
Και επειδή ένα trailer δεν είναι αρκετό για το “Airplane!”:
View this post on Instagram
Young Frankenstein (1974)
Σκηνοθέτης: Mel Brooks | Ηθοποιοί: Gene Wilder, Marty Feldman, Peter Boyle
Info: Ίσως η καλύτερη παρωδία του μεγάλου σκηνοθέτη που εμπνέεται από την ιστορία του Φρανκενστάιν και τις ταινίες που είχαν κυκλοφορήσει την δεκαετία του 1930. Υπέροχα διασκεδαστική, με τον Gene Wilder σε μεγάλα κέφια (στον ρόλο του εγγονού του Φρανκενστάιν), άρα, πολλά γέλια. Η ταινία έλαβε θετικές κριτικές από τους κριτικούς της εποχής και ήταν υποψήφια για δύο βραβεία Όσκαρ, για τη Φωτογραφία και το Σχεδιασμό Κοστουμιών. Κωμικοτραγικές εικόνες, σκηνές που θυμίζουν πίνακες εξπρεσιονισμού, όλα ρεαλιστικά και αστεία. Το “Young Frankenstein” είναι μια από τις πιο δημοφιλείς κωμωδίες όλων των εποχών και, ταυτόχρονα, μια από τις καλύτερες.
National Lampoon’s Animal House (1978)
Σκηνοθέτης: John Landis | Ηθοποιοί: John Belushi, Karen Allen, Tom Hulce
Info: Η ταινία διαδραματίζεται στο πανεπιστήμιο Faber College κατά τη δεκαετία του 1960 και ακολουθεί την ιστορία των Delta Tau Chi, αδελφότητας γνωστής και ως Animal House. Αυτοί είναι μια ομάδα… ανόητων αλλά γενναίων φοιτητών που βρίσκονται συνεχώς σε μπελάδες με τη διοίκηση του πανεπιστημίου. Το “(National Lampoon’s) Animal House” ήταν μια τεράστια επιτυχία στο αμερικανικό box office και θεωρείται μια κλασική κωμωδία, προπομπός άλλων ταινιών αντίστοιχης αισθητικής, όπως το “American Pie”, το “Bad Neighbours” κ.α. Η ταινία έχει επίσης χαρακτηριστεί ως μια αντιπολιτευτική κωμωδία που καυτηριάζει την αυταρχική νοοτροπία των πανεπιστημίων και την ηθική υποκρισία της αμερικανικής κοινωνίας. Κάτι που ήταν κάπως αναμενόμενο, αφού ο Chriss Miller από τη συγγραφική ομάδα της ταινίας -μαζί του οι Harold Ramis και Douglas Kenney- έγραφε στο εμβληματικό (και σάτυρο) περιοδικό National Lampoon τις εμπειρίες του από την πανεπιστημιακή αδελφότητα Zeta Beta Tau.
Coming to America (1988)
Σκηνοθέτης: John Landis | Ηθοποιοί: Eddie Murphy, Arsenio Hall, James Earl Jones
Λίγα μόλις χρόνια αφότου έγινε η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία στην Αμερική, η χρυσή περίοδος του Eddie Murphy πλησίαζε ήδη στο τέλος της -είχε ξεκινήσει από μικρές stand-up σκηνές για να καταλήξει στο λαμπρό καστ του SNL. Όμως αυτή η ιστορία με τους Αφρικανούς πρίγκιπες και τις κληρονόμους ενός καταστήματος fast food είναι το κατάλληλο κύκνειο άσμα για τον Murphy που αγαπήσαμε τη δεκαετία του ’80, προσφέροντας το χαρακτηριστικό του μείγμα ωμότητας, γλυκύτητας, ευφυΐας, στυλ και ασαφούς πολιτικολογίας, όλα τυλιγμένα σε μια ρομαντική κωμωδία. Ο John Landis είχε κάνει, ξανά, το θαύμα του.
The Pink Panther (1963)
Σκηνοθέτης: Blake Edwards | Ηθοποιοί: Peter Sellers, David Niven, Robert Wagner, Capucine, Claudia Cardinale
Info: Από αυτή την ταινία, ίσως, ξεκίνησαν όλα. Μπορεί να μην είναι η καλύτερη από τις 5 ταινίες “Ροζ Πάνθηρα” στις οποίες ο απίθανος Peter Sellers ενσάρκωσε τον ρόλο του γκαφατζή και ρομαντικού Γάλλου ντετέκτιβ Επιθεωρητή Κλουζό, αλλά είναι η πρώτη και αναπόφευκτα μπαίνει στη λίστα μας καθώς χωρίς αυτήν δεν θα είχε δημιουργηθεί το αξεπέραστο legacy αυτών των ταινιών. Βέβαια, δεν είναι απαραίτητο να ξεκινήσετε από την συγκεκριμένη ταινία, μπορείτε να την παραλείψετε και να πάτε απευθείας στο “A Shot in the Dark” του 1964 -εκεί που ο Peter Sellers δίνει ρεσιτάλ- αλλά σίγουρα είναι καλύτερη από οποιαδήποτε άλλη ταινία του franchise που στον ρόλο του Κλουζό δεν ήταν ο Sellers.
The Blues Brothers (1980)
Σκηνοθέτης: John Landis | Ηθοποιοί: John Belushi, Dan Aykroyd
Info: Οι αυθεντικοί «άνδρες με τα μαύρα», το μυθικό δίδυμο που γνώρισαν τεράστια επιτυχία μέσω του SNL -ω, ναι, ξανά το δημοφιλές κωμικό σόου αναφέρεται στη λίστα μας. Δύο λευκοί, τα αδέρφια Jake και Elwood Blues, υιοθετούν soul συμπεριφορά, στο μοτίβο των αφροαμερικανών, μπλέκουν σε κωμικοτραγικές καταστάσεις με εξαιρετικό ρυθμό πλοκής, συνοδευόμενοι από ένα καταιγιστικό σενάριο και περιπολικά που τους καταδιώκουν. Μαζί τους, οι Cab Calloway, Ray Charles, James Brown, John Lee Hooker και Aretha Franklin. Αριστουργηματικό soundtrack, φανταστικές ερμηνείες, ένας φόρος τιμής στη μαύρη μουσική και το αμερικανικό χιούμορ.
The Producers (1967)
Σκηνοθέτης: Mel Brooks | Ηθοποιοί: Zero Mostel, Gene Wilder, Dick Shawn
Info: Η πρώτη ταινία του Mel Brooks που ξεκίνησε την αυτοκρατορία του διάσημου σκηνοθέτη, που ίσως είναι και η καλύτερή του. Μπρόντγουεϊ, κακουγουστιά, αστεία «παλιάς κοπής». Ένα έργο “απάτη” -όχι στο αποτέλεσμα- που αφορά μια θεατρική παράσταση προορισμένη να αποτύχει (απάτη). Το “The Producers” είναι μια από τις πιο αστείες ταινίες ever, γεμάτη με κωμικές καταστάσεις και πανέξυπνους διαλόγους. Ήταν υποψήφια για οκτώ βραβεία Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένου του Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.
Take the Money and Run (1969)
Σκηνοθέτης: Woody Allen | Ηθοποιοί: Woody Allen, Janet Margolin, Marcel Hillaire
Info: Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Woody Allen είναι μια “ακατάστατη” ταινία -όπως είναι πολλές φορές και οι μονόλογοί του-, με στοιχεία ρομαντισμού και gags. Αν και δεν διαθέτει την συναισθηματική επιδεξιότητα των επόμενων έργων του, παραμένει μια αξιοσημείωτη στιγμή στην καριέρα του και στον αμερικανικό κινηματογράφο που αυτοσαρκάζεται. Η ταινία ακολουθεί την ιστορία του Virgil Starkwell (Woody Allen), ενός ανίκανου ληστή τραπεζών που καταφέρνει να ξεφύγει από την αστυνομία, αλλά καταλήγει να ερωτευτεί τη νεαρή γυναίκα Louise (Janet Margolin). Ήταν υποψήφια για ένα βραβείο Όσκαρ, για το καλύτερο Αρχικό Σενάριο.
Three Amigos (1986)
Σκηνοθέτης: John Landis | Ηθοποιοί: Steve Martin, Chevy Chase, Martin Short
Εκείνη την περίοδο ο Steve Martin ήταν ήδη γνωστός από διάφορες άλλες κωμωδίες -όπως το “The Jerk” του 1979 και το “The Man With Two Brains” του 1983- και από την παρουσία του στην σκηνή του stand-up, είχε επίσης εμφανιστεί στην αμερικανική τηλεόραση σε διάφορα βραδινά talk show, ενώ στις αρχές των 70s ανέβαινε και στη σκηνή του διάσημου κλαμπ Troubadour της Καλιφόρνια παίζοντας folk και κάνοντας αστεία. Ο Chevy Chase είχε επίσης διαγράψει τη δική του πορεία στην αμερικανική κωμωδία, με την παρουσία του στο SNL την περίοδο 1975-1976 αλλά και με την επιτυχημένη ταινία “National Lampoon’s Vacation” του 1983 -εκείνα τα χρόνια, o Chase, ήταν κάτι σαν «μύθος». Ο Martin Short, από την άλλη, ήταν πιο “φρέσκος” σχετικά με τους υπόλοιπους, αφού μόλις την προηγούμενη χρονιά (1984-1985) είχε ενταχθεί στο καστ του SNL, και το “Three Amigos” ήταν ουσιαστικά η πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση. Ο John Landis, λοιπόν, συγκέντρωσε αυτούς τους τρεις ταλαντούχους ηθοποιούς, τους έδωσε ένα “κουλό” σενάριο και τους έριξε στην άγρια Δύση του Μεξικό. Το αποτέλεσμα; Μια μεγάλη εισπρακτική επιτυχία: κέρδη ύψους 60 εκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως, έναντι προϋπολογισμού 16 εκατομμυρίων δολαρίων.
Naked Gun (1988)
Σκηνοθέτης: Jim Abrahams, David Zucker, Jerry Zucker | Ηθοποιοί: Leslie Nielsen, Priscilla Presley, OJ Simpson, George Kennedy
Μια λίστα για κωμωδίες που σέβεται τον εαυτό της, οφείλει να ξεκινήσει και να κλείσει με έργο της Αγίας Τριάδας σκηνοθετών και πρωταγωνιστή τον Leslie Nielsen. Το “Naked Gun” (Τρελές Σφαίρες) σημείωσε μεγάλη επιτυχία, έκανε ακόμα πιο μεγάλο αστέρι τον Nielsen -το οποίο “έσβησε” κάπου στις αρχές των ‘00s, όχι τόσο από κακές επιλογές ταινιών αλλά επειδή η κωμωδία άλλαξε ύφος- και μας χάρισε αξέχαστες στιγμές γέλιου. Νομίζω πως, όπως και στην περίπτωση του “Airplane!”, μια φορά είναι αρκετή για να θυμάσαι τα gags, τα ακραία επιτυχημένα λογοπαίγνια και την αισθητική της φαρσοκωμωδίας που στιγμάτισε τις δεκαετίες 1980-1990. Οι “Τρελές Σφαίρες” είναι ο ορισμός του slapstick comedy στον σύγχρονο κινηματογράφο, όπου υπάρχει έντονα το στοιχείο της «σωματικής» κωμωδίας. Όπως και στην περίπτωση των “Three Amigos”, τα κέρδη από τις εισπράξεις ήταν πολύ υψηλά -άνω των 173 εκατομμυρίων δολαρίων έναντι προϋπολογισμού μόλις 6 εκατομμυρίων δολαρίων.
