Πώς μπορεί να συναντήθηκαν ο Θανάσης Λάλας κι ο Σωκράτης; Kι όμως η νέα κυκλοφορία των εκδόσεων Αρμός πιστοποιεί πως κάτι τέτοιο συνέβη στο πέρασμα του χρόνου. Επιστροφή μετά από μία μεγάλη περιπλάνηση στην πηγή της κλασικής αρχαιότητας, στην χρυσή εποχή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας και στον πιο αυθεντικό εκπρόσωπό της. Ποιος ήταν ο αιρετικός Σωκράτης, σε τι περιβάλλον έδρασε, πώς μπορεί ο λόγος του να βρει εφαρμογή στο σήμερα περίπου 2.500 χρόνια μετά; Όλα αυτά θα απαντηθούν (και πολλά περισσότερα υπαρξιακής φύσης) σε μόλις 136 σελίδες.

Στήνεται μία γόνιμη κουβέντα με άμεσες – εύστοχες απαντήσεις. Έξυπνοι υπαινιγμοί, αυθορμητισμός, παρορμητικότητα. Καθαρότητα, απλότητα, σαφήνεια. Ένα ταξίδι στον χρόνο που εκτός των άλλων στόχο να αναδείξει την αξία της Δημοκρατίας σε μία περίοδο που θεμελιώδη άρθρα του Συντάγματος ερμηνεύονται κατά το δοκούν, ενώ άλλα ετοιμάζονται να αλλάξουν με την έλευση του 2024. Αν αναλογιστούμε τις εξελίξεις τόσο στην Ευρώπη, αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα, είναι πολύ σημαντικό να μη ξεχνούμε τις αξίες του πολιτεύματός μας και να μη θεωρούμε τις κατακτήσεις ετών δεδομένες.

Ο Σωκράτης “φιλτράρεται”, καμία πλευρά του δε μένει ασχολίαστη. Γνώση, σοφία, πολιτική, έρωτας και θάνατος. Παράλληλα μέσα από τον “διάλογο” γίνεται αντιληπτή η κατάσταση του παρόντος που κυριαρχούν η ημιμάθεια, η άγνοια, η επανάπαυση κι οι πρόχειρες απαντήσεις. Δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου, ώστε να σκεφτεί η κοινωνία κάτι περισσότερο από την επιβίωσή της. Αν θυμηθούμε όμως τις προτροπές του σπουδαίου φιλοσόφου, πάντα προέκρινε την ενεργή συμμετοχή έναντι της παθητικότητας. Μέσα από το τεράστιό του έργο αποδόμησε τους σοφιστές (εκπροσώπους του φαίνεσθαι, της διάλεξης και του παραπλανητικού λόγου) και την τυραννία.

Η περιπλάνηση στον δρόμο για τη γνώση δεν είναι μία εύκολη διαδικασία. Δε χαρίζεται, θέλει κόπο και συνεχή αγώνα. Ειδικά όταν απλά σου δίνονται τα ερεθίσματα κι εσύ πρέπει να εξάγεις τα συμπεράσματα. Αυτός όμως οφείλει να είναι ο ρόλος του παιδαγωγού και σήμερα, αν θέλει να δημιουργεί ενεργούς πολίτες με έντονη κριτική σκέψη για τα όσο αντικρίζουν. Αν δεν υπάρχει η αμφιβολία κι ο ενδοιασμός το σύνολο είναι καταδικασμένο να μετατραπεί σε άβουλη μάζα. Το “ευ ζην”, η αξιοπρέπεια, η ευτυχία αποτελούν πυξίδα, όχι όμως η πολυτέλεια κι η απληστία του πλούτου. Η ελευθερία από μόνη της άλλωστε αποτελεί ενάρετο τρόπο ζωής. («πάντων χρημάτων μέτρου εστί ο άνθρωπος»).

Άνθρωποι όπως ο Θανάσης Λάλας κι ο Σταμάτης Κωνσταντινίδης που έχουν μελετήσει σε βάθος φιλοσοφικές τάσεις και έχουν κάνει κομμάτι του εαυτού τους τη γνώση μπορούν να (αυτό)σαρκαστούν, να αγγίξουν το έργο του Αριστοφάνη και τη σάτιρα. Όταν είσαι σίγουρος για αρκετά πράγματα στη ζωή δε φοβάσαι να κοιταχτείς στον καθρέφτη, να χαμογελάσεις και να συνεχίσεις την μέρα σου. Ο Σωκράτης υποστήριζε πως τα δυνατά μυαλά συζητούν ιδέες, τα μέτρια γεγονότα και τα αδύναμα άλλους ανθρώπους. Ο έρωτας έρχεται να ενώσει το σώμα με τη ψυχή. Ο θάνατος από την μεριά του δίνει αξία στην ίδια τη ζωή και λειτουργικά κατά ένα τρόπο λυτρωτικά.

Το επιμύθιο αυτού του εξαιρετικού βιβλίου αφορά την πνευματική εγρήγορση που οφείλει να βρίσκεται κάθε πολίτης σε μία καλώς νοούμενη Δημοκρατία. Ο Σωκράτης είχε την αγωνία αν οι πολίτες στην εποχή του τα καταφέρνουν. Αρκετοί έχουμε ανάλογες ανησυχίες

και σήμερα. Κατά πόσο ασκείται άραγε πνευματικά ένας συμπολίτης μας και πόσο έχει τον χρόνο και τη διάθεση να αμφισβητήσει πραγματικά; Όλη αυτή η διαδικασία προκαλεί έναν εσωτερικό αναστοχασμό και μία γενναία πράξη αυτογνωσίας. Όποιος το καταφέρει, σίγουρα ο νέος χρόνος θα τον βρει πιο ήρεμο, έτοιμο να ανοίξει τα φτερά του και να ονειρευτεί ξανά.

«Πώς νιώθετε που καταδικαστήκατε άδικα»;

«Θα προτιμούσατε να καταδικαστώ δίκαια»;