Για ορισμένους, ο Δεκέμβριος προαναγγέλλει την περίοδο των εορτών και του νέου έτους. Αλλά για άλλους, είναι όταν μια καλή ημέρα ανοίγουν το Spotify και με χαρά βλέπουν ότι το ετήσιο Spotify Wrapped τους είναι διαθέσιμο. Είναι το εναρκτήριο σάλπισμα του ετήσιου αναδρομικού σας content -και ίσως το πιο προσωπικό, καθώς σας δίνει την ευκαιρία να ξαναζήσετε την καλοκαιρινή ξεγνοιασιά της Ανάφης ή να ανατριχιάσετε με τα άπειρα λεπτά που περάσατε ακούγοντας ένα μελαγχολικό τραγούδι μετά από έναν χωρισμό.

Η φετινή έκπληξη του Wrapped ήρθε την προηγούμενη Τετάρτη. Και, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, τα screenshots του Wrapped κατέκλυσαν το Instagram, το Twitter και το TikTok. Τα εκατοντάδες stories με τα αποτελέσματα του Spotify Wrapped, της ετήσιας ανασκόπησης της μουσικής πλατφόρμας, κορυφώθηκαν χθες το απόγευμα.

Πρόκειται για μια τάση που αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο, τροφοδοτούμενη από υπερηφάνεια ή αυτοσαρκαστικό χιούμορ, ανάλογα με το ποιοι αποδείχθηκαν οι κορυφαίοι καλλιτέχνες του καθενός. Και όλα αυτά βασίζονται σε δεδομένα χρηστών, τα οποία το Spotify διακοσμεί με δροσερά χρώματα και νέον σάντουιτς όπου η κάθε στρώση αποτελείται κι από ένα genre, συνοδευόμενα από gringe σχόλια όπως: «Η πόλη μου στη μουσική», ή το κακομεταφρασμένο ψυχογράφημα στο τέλος που συμπεραίνει ότι είσαι «Βρυκόλακας- Σου αρέσουν μάλλον τα πιο… σκοτεινά ακούσματα, ακούς πιο συναισθηματική, πιο ατμοσφαιρική μουσική από τη μεγάλη πλειοψηφία» – μια κίνηση που αφαιρεί την ανατριχιαστική αίσθηση ότι το Spotify ακούει πάντα. Και σε αντάλλαγμα για την ψυχαγωγία των χρηστών του για μια μέρα, το Spotify έχει την ευκαιρία να πρωταγωνιστήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να επωφεληθεί από την δωρεάν διαφήμιση, καθώς εκατομμύρια άνθρωποι μοιράζονται δημόσια το Wrapped τους.

Καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες δέχονται πυρά για την παρακολούθηση των χρηστών και την αποθήκευση δεδομένων, το Spotify καταφέρνει να αποφύγει σε μεγάλο βαθμό μια τόσο διαδεδομένη κριτική. Αντιθέτως, οι περισσότεροι από εμάς περιμένουμε με αγωνία κάθε χρόνο την άφιξη του Wrapped. Αλλά είναι επίσης και ένας όμορφα καμουφλαρισμένος τρόπος να μας πλασάρει την ικανότητα του Spotify να καταγράφει κάθε δευτερόλεπτο που περνούν οι άνθρωποι ακούγοντας μουσική από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο.

Πρόκειται για ένα λαμπρό παράδειγμα του γεγονότος ότι το επιχειρηματικό μοντέλο του Spotify βασίζεται στην επιτήρηση. Το Spotify έχει κάνει καταπληκτική δουλειά στο μάρκετινγκ, μεταμορφώνοντας την επιτήρηση σε ψυχαγωγία, κάνοντας τους ανθρώπους όχι μόνο να συμμετέχουν στην επιτήρησά τους, αλλά και να την γιορτάζουν, να την μοιράζονται και να περηφανεύονται γι’ αυτήν στον υπόλοιπο κόσμο.

Το Spotify κυκλοφόρησε την πρώτη εκδοχή της ετήσιας ανασκόπησης το 2015. Ωστόσο, δεν έγινε άρχισε να αποκτά δημοσιότητα παρά μόνο λίγα χρόνια αργότερα, όταν η εφαρμογή άρχισε να την σερβίρει σε κάρτες με παστέλ χρώματα. Έχοντας εξατομικεύσει περαιτέρω την εμπειρία, κατάφερε να  αυξήσει τα interactive insights της. Το 2021, το Spotify Wrapped κοινοποιήθηκε 60 εκατομμύρια φορές από τους χρήστες. Αλλά αυτό το στατιστικό στοιχείο δεν καταγράφει τα screenshots, έναν συνηθισμένο τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι δημοσιεύουν τα αποτελέσματά τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Για το 2022, το Wrapped εξελίχθηκε ώστε να κατατάσσει κάθε χρήστη σε μία από τις 16 προσωπικότητες ακρόασης με βάση τη μουσική που παρακολουθεί και άλλες κατηγορίες, όπως το πόσο νωρίς ανακαλύπτει κάτι ή την χρονολογία της μουσικής που προτιμά. Το Spotify ενσωμάτωσε επίσης το Wrapped στο WhatsApp και στο Roblox, ώστε να επεκτείνει ακόμη περισσότερο την εμβέλειά του. «Το Wrapped αποτελεί μια από τις πιο συναρπαστικές στιγμές για τους χρήστες του Spotify κάθε χρόνο», δήλωσε η εκπρόσωπος του Spotify Laura Batey. «Έχουμε δημιουργήσει κάτι ξεχωριστό που το κοινό μας αναμένει και ανυπομονεί για αυτό».

Σε όλα αυτά έρχονται να προστεθούν οι ασταμάτητες σλάνγκ εκβιαστικές διαφημίσεις και οι ιδιωματισμοί που ακούμε εμείς που δεν ανήκουμε στις τάξεις των προνομοιούχων συνδρομιτών: «Αναρωτήθηκες πώς ακούγεται η μουσική σε έναν άλλο κόσμο;» ή άλλες κακομεταφρασμένες όπως, «Σου αξίζει μια λίστα αναπαραγωγής τόσο μεγάλη όσο και η ρουτίνα περιποίησης της επιδερμίδας σου»

To Spotify ξεμπροστιαζει τους χρηστες του με γιγαντιες ταμπελες

Αυτό που κάνει το Spotify τόσο αποτελεσματικό στη δημιουργία αυτών των λιστών και στην πρόβλεψη της μουσικής που θέλουν να ακούσουν οι χρήστες είναι ένα ισχυρό σύστημα τεχνητής νοημοσύνης και ο τεράστιος όγκος δεδομένων που έχει στη διάθεσή του. Έχει επίσης αξιοποιήσει αυτά τα δεδομένα για υπέρ του δεόντως προσωπικές διαφημίσεις, επιλέγοντας τις ατομικές ακουστικές συνήθειες των χρηστών τις οποίες λανσάρει ανώνυμα, προτού τις ενσωματώσει σε διαφημιστικά σποτς. «Μήπως ήσουν αυτός που άκουσε το “Sorry” του J. Bieber 42(!) φορές του Αγ. Βαλεντίνου; Μήπως ήσουν ένας απ’ τους 3,749 που άκουσαν το “It’s The End Of The World As We Know It” την ημέρα που ψηφίστηκε το Brexit»;

Αν και είναι η κορυφαία υπηρεσία ψηφιακής μουσικής στον κόσμο, το Spotify ελέγχει λίγο λιγότερο από το ένα τρίτο της αγοράς. Αλλά αν είσαι στο Twitter ή στο Instagram και το Spotify Wrapped κυκλοφορεί, θα νομίζεις ότι έχει τον ακόμα μεγαλύτερο έλεγχο των ακροατών. Η επιρροή του στους λάτρεις της μουσικής φάνηκε ακόμα πιο έντονα όταν τόσο το YouTube όσο και η Apple την προηγούμενη Τρίτη λάνσαραν τις δικές τους λειτουργίες που μοιάζουν με το Wrapped – το Recap και το Replay, αντίστοιχα, μόνο και μόνο για να επισκιαστούν από το Spotify Wrapped την επόμενη κιόλας ημέρα.

Ο Bryan Barletta του Sounds Profitable, ενός μέσου ενημέρωσης που καλύπτει τις επιχειρήσεις podcasting, λέει ότι εγκατέλειψε το Spotify για την Apple Music, επομένως τα δεδομένα του παραδόθηκαν κατά την εγγραφή του στο Recap. Αλλά έμοιαζε με καθαρή αντιγραφή του Wrapped, το οποίο έχει μονοπωλήσει την αγορά ως το ατήσιο highlight. «Στους ανθρώπους αρέσει να μπορούν να δείχνουν ποιοι είναι μέσα από αυτά που βιώνουν», λέει ο Barletta. «Νομίζω ότι αυτό θα διατηρηθεί μέχρι το Spotify να μην υπάρχει πια».

Η μουσική που ακούμε μπορεί να μην μας φαντάζει ως προσωπικό δεδομένο, αλλά ένα γράφημα που δείχνει ότι κάποιος έπαιξε το “We Don’t Talk About Bruno” 120 φορές μπορεί να υποδεικνύει ότι ο χρήστης έχει παιδί, ενώ πάρα πολλά μελαγχολικά τραγούδια μπορεί να υποδηλώνουν ότι ο ακροατής περνάει πραγματικά δύσκολα ή ακόμα κι έναν χωρισμό. Και είναι συναρπαστικό να ξέρεις ότι ήσουν στο κορυφαίο 0,1% των ακροατών της Taylor Swift (ένα σημαντικό επίτευγμα μεταξύ των οπαδών της Swiftie), αλλά είναι μάλλον λίγο κουραστικό να κάνεις swip το ένα Instagram story μετά το άλλο που δείχνει ότι κάποιος που έχεις να δεις από το κολέγιο άκουσε το ίδιο τραγούδι της Doja Cat 150 φορές.

Επιπλέον, όλα αυτά είναι πολύτιμα για τους διαφημιστές. Δεν πρόκειται απλώς για δημογραφικά δεδομένα, αλλά για πληροφορίες που καλύπτουν τις διαθέσεις, τα γούστα και τις συνήθειες των χρηστών. Οι χρήστες μπορούν να προστατεύσουν κάπως τα δεδομένα τους ενεργοποιώντας τη λειτουργία ιδιωτικής ακρόασης και αλλάζοντας τις ρυθμίσεις τους για να απενεργοποιήσουν τις εξατομικευμένες διαφημίσεις, αλλά οι ειδικοί σε θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων έχουν απαιτήσει από το Spotify περισσότερες ενέργειες.

Ο Batey λέει ότι η εταιρεία χρησιμοποιεί δικλείδες ασφαλείας όπως «ψευδωνυμοποίηση, κρυπτογράφηση, πρόσβαση και πολιτικές διατήρησης για την προστασία από μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση και ανεπιθύμητη διατήρηση προσωπικών δεδομένων στα συστήματά μας». Το Spotify δεν πωλεί τα δεδομένα των χρηστών του σε τρίτους, αλλά τείνει να τα αποθηκεύει για όσο διάστημα υπάρχει ένας λογαριασμός. Όποιος ακούει τουλάχιστον πέντε καλλιτέχνες και 30 τραγούδια για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα λαμβάνει ένα Wrapped. «Δεσμευόμαστε να προστατεύουμε τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών μας», λέει ο Batey.

Σύμφωνα με την τεράστιας απήχησης του Wrapped, ενδεχομένως πολλοί άνθρωποι να μην θέλουν να εξαιρεθούν από την εμπειρία. Λίγες ημέρες πριν κυκλοφορήσει το Wrapped, ένα άλλο γραφικό από την Instafest άρχισε να κατακλύζει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πρόκειται για μια εφαρμογή που συνδέεται με το Spotify για να επιτρέπει στους ανθρώπους να δημιουργούν πόστερ που μοιάζουν με φεστιβ ψευδωνυμοποίηση αλικά πόστερ των κορυφαίων καλλιτεχνών τους. Όπως και με το Wrapped, οι άνθρωποι άρπαξαν την ευκαιρία να επιδείξουν το μουσικό τους γούστο.

Εν κατακλείδι, είναι μάλλον κάπως ειρωνικό το γεγονός ότι στο τέλος κάθε έτους γιορτάζουμε το γεγονός ότι το Spotify μας κατασκοπεύει. Είναι μάλλον ιδιαίτερα ύπουλο, επειδή η μουσική είναι ιδιαίτερα προσωπική και συναισθηματική. Η μουσική που ακούμε είναι μέρος του ποιοι είμαστε.

❈ Δείτε επίσης: Κοινωνία του ελέγχου: Στη σύγχρονη ζωή ο έλεγχος και η επιτήρηση διεισδύουν σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας