Η Gen Z θεωρείται η πιο δισλειτουργική γενιά εξαιτίας της μεγάλης επιρροής που αντλεί από το διαδίκτυο. Πρόκειται για την πρώτη γενιά που μεγάλωσε μέσα στον κόσμο του ίντερνετ από πολύ μικρή ηλικία, έμαθε να ζει μαζί με αυτό, ενώ ταυτόχρονα θεωρείται και η πιο εξαρτημένη (από το ίντερνετ) γενιά.

Εκατοντάδες ώρες έχουν καταναλωθεί σε εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης και ψυχαγωγικού χαρακτήρα, αλλά πόσο μπορούμε να καταγορήσουμε τη συγκεκριμένη σπατάλη χρόνου; Αν έχετε περάσει έστω και μία ώρα στην εφαρμογή του TikTok, δεν είναι δύσκολο να καταλάβετε το γιατί.

Δεν γίνεται να αρνηθούμε ότι αυτή η πραγματικότητα μας έχει ρουφήξει και από ότι φαίνεται θα μας ρουφάει ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Η οικονομική κρίση, η ακρίβεια και ο κορονοϊός μας έχουν αναγκάσει διαμορφώσουμε με διαφορετικό τρόπο τη ζωή και την καθημερινότητά μας. Ζούμε σε ένα νέο πλαίσιο το οποίο προσφέρει απεριόριστες επιλογές, με εύκολο τρόπο σε άμεσο χρόνο.

Οι παλαιότερες γενιές μιλούν για εμμονικές τάσεις και αποχαύνωση των νέων αναφορικά με τη χρήση των κινητών τηλεφώνων και η αλήθεια είναι ότι δεν έχουν άδικο. Ωστόσο, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας και οι περισσότεροι θα δυσκολευόντουσαν να ζήσουν χωρίς το διαδίκτυο. Κάνοντας κλικ στην αποδοχή των όρων, κάθε φορά που κάναμε κάποιον λογαριασμό, δεν ξέραμε τις περενέργειες και τις επιπτώσεις που θα αντιμετωπίζαμε. Έτσι, συμβαίνει και με το TikTok.

Ναι, είμαστε πειραματόζωα του ψηφιακού κόσμου από τα πρώτα, κιόλας, βήματά μας. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε εκτεθεί σε περιεχόμενο επικίνδυνο, το οποίο έπρεπε να φιλτράρουμε μόνοι μας, χωρίς να βλάψουμε τον εαυτό μας ή τους γύρω μας. Ο εγκέφαλος διαμορφώθηκε με συνεχή ερεθίσματα και διαρκή υπερπληροφόρηση. Η Gen Z, είναι τα παιδιά που γεννήθηκαν μεταξύ των μέσων της δεκαετίας του ’90 και των αρχών του 2010, ενώ είναι ψηφιακά συνδεδεμένοι και καθημερινά ενεργοί χρήστες, περισσότερο από όλες τις ηλικίες.

Το ίντερνετ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πλεόν αναγκαία και απαραίτητα, όχι μόνο για την πληροφόρηση του καιρού, την πλοήγηση στους δρόμους και τις συνταγές μαγειρικής, αλλά και για την ίδια μας την εργασία. Οι επαγγελματικές ζωές πολλών ανθρώπων μπορεί να καταρρεύσουν χωρίς τις συνδέσεις και την προώθησή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Είναι σχεδόν αδύνατο να υπερτιμήσει κανείς τον βαθμό στον οποίο αυτές οι τεχνολογίες έχουν αλλάξει τα πάντα. Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό να πούμε ότι έχουν αλλάξει την ίδια την εξέλιξή μας, αλλά γίνεται όλο και πιο δύσκολο να το αμφισβητήσουμε. Όλο και περισσότερες μελέτες και μαγνητικές τομογραφίες αρχίζουν να δείχνουν σημαντικές γνωστικές και δομικές διαφορές που μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα αυτών των συσκευών. Αυτά τα τηλέφωνα είναι μέρος του εαυτού μας.

Ένα παιδί ή ένας έφηβος προγραμματίζεται τελείως διαφορετικά όταν περνάει τον χρόνο του στο TikTok, από ένα παιδί που διαβάζει βιβλία και έχει χόμπι. Με το άνοιγμα της εφαρμογής, το νεαρής ηλικίας άτομο εισέρχεται σε ένα κόσμο που δεν έχει τη διαύγεια, τις γνώσεις, τις εμπειρίες και τα ερεθίσματα για να μπορέσει να διακρίνει το σωστό από το λάθος.

Μόνο όταν μεγαλώνουμε αποκτάμε την ικανότητα της σωστής κρίσης και των υγιών αποφάσεων. Το trend της εφαρμογής “TikTok make me buy it” είναι μόνο ένα αποτέλεσμα της τεράστιας επιρροής που έχει στα παιδιά. Οι χρήστες του TikTok δαπάνησαν περίπου 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021. Μην ξεχνάτε ότι πρόκειται για τη πλατφόρμα που προωθούνται εκατοντάδες προϊόντα με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις θα έχουν αξιοσημείωτη άνοδο, ενώ ακόμα και οι μικρές έχουν καταφέρει να κερδοφορήσουν.

Ωστόσο, οι νέοι της Gen Z έχουν στοιχεία υπερκαταναλωτισμού, εξαιτίας της συγκεκριμένης εφαρμογής. Δεν είναι τυχαίο ότι οι επιχειρήσεις στοχεύουν στο συγκεκριμένο ηλικιακό κοινό. Η συγκεκριμένη τακτική είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και υιοθετηθεί από τις μεγαλύτερες εταιρίες marketing του κόσμου.

Ακόμα και στην κατά τα άλλα, χαρούμενη και χορευτική πλατφόρμα, δεν λείπουν τα περιστατικά cyberbullying. Οι έφηβοι, αλλά και τα νεαρά άτομα, που βρίσκονται στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής τους, εκτίθενται σε κακόβουλα σχόλια στην πλατφόρμα με αφορμή κάποιο βίντεο που έχουν ανεβάσει. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι να τραυματίζονται ψυχολογικά, με κίνδυνο να κάνουν κακό στον εαυτό του. Η έκθεση των ατόμων πραγματοποιείται σε πολύ μεγάλο βαθμό και οι διαδικτυακοί κίνδυνοι είναι πολλαπλοί. Τα πιο συχνά κακόβουλα σχόλια έχουν χονδροφοβικό ή σεξιστικό χαρακτήρα.

Η αύξηση της χρήσης των ναρκωτικών, του αλκοόλ, αλλά και των τροχαίων ατυχήματων λόγω της υψηλής ταχύτητας και της επικίνδυνης οδήγησης είναι αποτελέσματα του διαδικτύου, αλλά και της συγκεκριμένης εφαρμογής. Τα αμέτρητα βίντεο που υπάρχουν με οχήματα που τρέχουν με ιλλιγγιώδη ταχύτητα ή κάνουν drift, αλλά και τα βίντεο από αμέτρητα νυχτερινά μαγαζιά έχουν επηρεάσει τους νέους και προσπαθούν να τα μιμηθούν για να ενταχθούν στην ιντερνετική τάση.

Οι TikTokers – Influencers επιδεικνύουν στα βίντεό τους έντονα τις τάσεις του πλουτισμού, με τα νεότερα παιδιά να προσπαθούν να τις ακολουθήσουν με κάθε κόστος. Η αγορά μίας ακριβής τσάντας που έχει εντοπιστεί σε κάποιο βίντεο στο TikTok μπορεί να επιφέρει οικονομική ζημιά στο νεαρό άτομο και να έρθει αντιμέτωπο με ζητήματα επιβίωσης, εξαιτίας αυτής της αγοράς.

Προσπαθούν να γίνουν κάτι που δεν είναι, προκειμένου να νιώσουν ότι ανήκουν στη συγκεκριμένη ελίτ, έστω και στον ψηφιακό κόσμο. Τα πολυπληθή ταξίδια στο εξωτερικό έχουν αντίστοιχο οικονομικό αντίκτυπο στον χρήστη του TikTok που θα προσπαθήσει να ακολουθήσει το συγκεκριμένο τρόπο ζωής, για να καταφέρει να πάρει μερικά like στη δημοφιλή πλατφόρμα.

Αν και τα ευρήματα ποικίλλουν, η Gen Z καταναλώνει κατά μέσο όρο μεταξύ 7 και 10 ωρών οθόνης την ημέρα. Σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center που διεξήχθη το 2018, το 95% των Αμερικανών εφήβων έχει πρόσβαση σε smartphone και το 45% δηλώνει ότι βρίσκεται “σχεδόν συνεχώς” στο διαδίκτυο. Το ότι αυτές οι τάσεις έχουν επιδεινωθεί μόνο από την αυγή της πανδημίας είναι σχεδόν αναμφισβήτητο.

Το TikTok είναι το τέλειο κοκτέιλ που φτιάχτηκε για τους ανθρώπους αυτής της γενιάς, διαθέτοντας έναν προσεκτικά επιμελημένο αλγόριθμο που απευθύνεται στους εγκεφάλους των Millennials και των Gen Z. Oι Millennials και η Gen Z συχνά ομαδοποιούνται μαζί ως η “νεότερη” γενιά του διαδικτύου, παρόλο που είχαν πολύ διαφορετικές εμπειρίες ζωής. Εκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούν να θυμηθούν τον εαυτό τους να μην αποσπάται η προσοχή του από ένα κουδούνισμα ή μία δόνηση.

Οι αναμνήσεις στην προ-ψηφιακή εποχή είναι θολές και λιγοστές για τα παιδιά της Gen Z που γεννήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στις γενιές. Η επιρροή των influencer δεν μπορεί να κατανοηθεί από τις παλαιότερες γενιές, που μεγάλωσαν σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο.

Οι δονήσεις στις τσέπες, τις οποίες νιώθουν από πολύ μικρή ηλικία, δημιουργούν εξάρσεις ντοπαμίνης, μικρής διάρκειας που αρκούν για την απόσπαση της προσοχής. Τα φάρμακα στην αγορά δεν μπορούν να φέρουν σε πλήρη προοπτική αυτό τον εθισμό για τους ανθρώπους.

Αντιμετωπίζουμε κάποια τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει ποτέ το είδος μας (πόλεμοι, πανδημία, ακρίβεια), και το κάνουμε ενώ είμαστε εθισμένοι με τρόπους που δεν είχαμε ποτέ στο παρελθόν. Η συνεχής υπερπληροφόρηση, ακόμα και από τα βίντεο τα οποία διαδέχονται το ένα το άλλο σε ελάχιστο χρόνο. Είναι γεγονός ότι η υπερπληροφόρηση μας έχει μετατρέψει σε απευαισθητοποιημένα όντα. Τα παιδιά της νεότερης γενιάς μετά τη Gen Z, η Gen Alpha, μεγαλώνει να ευαισθητοποιείται, επίσης. Πρόκειται για μία κατάσταση που διαιωνίζεται με την ανθρωπότητα να μεταλάσσεται συναισθηματικά.

Τα παιδιά βιώνουν τη ζωή τους online. Καθημερινά κατακλύζονται από φωτογραφίες και κατασκευασμένες στιγμές, ενώ βομβαρδίζονται με νέες τάσεις που θεωρούν ότι πρέπει να ακολουθήσουν σύμφωνα με τις επιταγές του διαδικτύου. Είναι τα παιδιά της ψηφιακής επανάστασης. Αυτή η επανάσταση που έχει και καταστροφικές συνέπειες και θα συνεχίζει να έχει και στις επόμενες γενιές.