Σε έναν κόσμο που πρεσβεύει το YOLO, το Just Do It!, και το 24/7, δεν υπάρχει χώρος για επιβράδυνση, και οι αργοκίνητοι άνθρωποι βάλλονται από παντού. Χαρακτηρίζονται ως ιδιόμορφοι, εκκεντρικοί, μούχλες και τεμπέληδες και συνήθως εκνευρίζουν απίστευτα τους γύρω τους. Ζούμε σε μια κοινωνία που μόνο στους ηλικιωμένους και τους παράξενους επιτρέπονται οι αργοί ρυθμοί.

Όμως το 1980 στην Ιταλία δημιουργήθηκε ένα κίνημα που υπερασπίστηκε το δικαίωμα στην επιβράδυνση. Ένα κίνημα με μακρά φιλοσοφική παράδοση, από τον Νταοϊσμό μέχρι τον Καρτέσιο. Αποτελεί επίσης μια σημαντική πτυχή της φιλοσοφίας και της αισθητικής της ιαπωνικής κουλτούρας. Το αργό sex, ο αργός κινηματογράφος, το αργό φαγητό, η αργή κουλτούρα και οι αργές φιλίες είναι μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να επωφεληθείτε από περισσότερη βραδύτητα στη ζωή σας.

Πριν από μερικά χρόνια, ένας καλός μου φίλος, καθώς ήταν αραχτός σε κάτι σκαλάκια στο Θησείο και ακουμπώντας την πλάτη στον τοίχο, σχεδόν «χυμένος» και κρατώντας ένα τενεκεδάκι μπύρας στο ένα χέρι μου είπε: «Μπορώ να σου πω κάτι; Κάθε φορά που νιώθω αγχωμένος ή ανήσυχος, προσποιούμαι ότι είμαι βραδύποδας».

«Ε, τι;», τον ρωτάω απορημένη.

«Δηλαδή, κάνω τα πράγματα πολύ, πολύ αργά. Όπως αυτό». Συνέχισε να επιδεικνύει πόσο τρομερά αργά μπορούσε να κινηθεί. Γύριζε το κεφάλι του σαν χελώνα. Ανοιγόκλεινε τα μάτια του σαν να ήταν εξαντλημένη σαύρα στην Έρημο του Καλαχάρι και έπινε υπερβολικά αργά τη μπύρα του.

Μετά από αυτή τη συζήτηση όπως ήταν αναμενόμενο, μου κίνησε την περιέργεια και το είδα σχεδόν σαν πρόκληση, οπότε ήταν θέμα χρόνου μέχρι να δοκιμάσω την τακτική του. Και, το εκπληκτικό είναι το εξής: Είχε δίκιο, λειτούργησε!

Το Κίνημα της Επιβράδυνσης 

Τη δεκαετία του 1980, το “Slow Movement” έγινε μια πολιτιστική μόδα. Όλα ξεκίνησαν όταν η McDonald’s εκτίμησε λάθος το πόσο σοβαρά παίρνουν οι Ιταλοί το φαγητό τους. Όσο ακατανόητο κι αν είναι σήμερα, το 1986, τα McDonald’s δεν είχαν φτάσει σε αρκετά μέρη της Ευρώπης. Και προφανώς δεν ξετρελάθηκαν όλοι με την ιδέα. Σκεφτείτε άλλωστε όταν πριν από περίπου 35 χρόνια η McDonald’s άνοιγε μεγαλεπηβόλως τις πόρτες του πρώτου της καταστήματος στην πλατεία Συντάγματος, είδε τις ουρές που σχηματίζονταν έξω από το κατάστημα πολύ σύντομα μειώνονται δραματικά, όπως και ο θόρυβος γύρω από την πομπώδη είσοδο του παγκόσμιου ηγέτη της μαζικής εστίασης, κι ακολούθησαν αλλεπάλληλα λουκέτα των καταστημάτων της, με όσα απέμειναν να απευθύνονται ως επί το πλείστων σε τουρίστες. Βέβαια η McDonald’s  δεν ήταν η μόνη που απέτυχε παταγωδώς στην ελληνική αγορά. Αντίστοιχη τύχη είχε και η παγκόσμια ηγέτιδα στην αγορά των cafe, Starbucks, αλλά και η Subways, τα Dunkin Donuts, και ακολουθεί μια τεράστια λίστα που περιλαμβάνει από την Pizza Hut, μέχρι τα KFC, και το Haagen Dazs Cafe τα Wendy’s, την Papa Johns, τα Taco Time, καθώς και το Costa Cafe για να αναφέρουμε μόνο τα πιο ηχηρά παραδείγματα.

Το 1986, ο Carlo Petrini, φανερά εκνευρισμένος με ένα καινούργιο παράρτημα McDonald’s στο κέντρο της Ρώμης, μαζί με μια ομάδα ακτιβιστών δημιούργησαν το κίνημα “Slow Food”. Το κίνημα υποσχόταν να τρώμε και να ψωνίζουμε τοπικά, να δίνουμε δίκαιη αμοιβή στους παραγωγούς και να ενθαρρύνουμε την υψηλής ποιότητας, παραδοσιακή μορφή εστίασης. Το Slow Food είχε τέτοια επιτυχία που σύντομα ξεπήδησαν όλα τα είδη των υποκουλτούρων: Slow Fashion (στο πλαίσιο του οποίου αγοράζετε λιγότερο και καλύτερο ρουχισμό και επιδιορθώνετε τα ρούχα αντί να τα πετάτε), Slow Gardening (στο πλαίσιο του οποίου μυρίζετε, χαϊδεύετε και έχετε μεγαλύτερη επίγνωση των φυτών σας), ακόμη και Slow Parenting (στο πλαίσιο του οποίου δεν οργανώνετε ασταμάτητα δραστηριότητες, αλλά απλώς παρακολουθείτε το παιδί σας να ξεδιπλώνει οργανικά τις ανάγκες του και να εφευρίσκει το ίδιο τρόπους ψυχαγωγίας).

Τα τελευταία χρόνια, η δημοτικότητα του Slow Movement αναζωογονήθηκε από το βιβλίο του Carl Honoré In Praise of Slow που εκδόθηκε το 2004. Η βασική του θέση ήταν ότι μόνο όταν επιβραδύνουμε και δίνουμε χώρο στα πράγματα μπορούν να αναπτυχθούν. Η φασαρία και η πολυπραγμοσύνη σπάνια κάνουν τα πράγματα βαθύτερα. Όπως έγραψε, «Το μεγάλο όφελος της επιβράδυνσης είναι η ανάκτηση του χρόνου και της ηρεμίας για να κάνουμε ουσιαστικές συνδέσεις – με τους ανθρώπους, με τον πολιτισμό, με την εργασία, με τη φύση, με το ίδιο μας το σώμα και το μυαλό».

Η φιλοσοφία της επιβράδυνσης

Από φιλοσοφική άποψη, το “slow” έχει μακρά ιστορία. Ο Σωκράτης και ο Αριστοτέλης φιλοσοφούσαν καλύτερα όταν έκαναν μεγάλους περιπάτους. Ο Καρτέσιος, ως γνωστόν, κλείστηκε σε ένα σκοτεινό δωμάτιο μόνο και μόνο για να σκεφτεί. Ο Χένρι Θορώ έγραψε εκτενώς για την ανάγκη μεγάλων, περιπάτων στο δάσος. Ο Βούδας διαλογιζόταν για έξι μήνες (σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες) προτού ανακαλύψει τις Τέσσερις Ευγενείς Αλήθειες του. Στον Νταοϊσμό, μόνο ο άνθρωπος που μελετά και κινείται με αργό ρυθμό μπορεί να χαρακτηριστεί ενάρετος και σοφός.

Στην ιαπωνική φιλοσοφία και αισθητική, υπάρχει μια έννοια γνωστή ως “Ma”, η οποία συχνά μεταφράζεται ως «κενός χώρος». Είναι ο χώρος που δίνεις σε κάτι για να ανθίσει. Για να είναι ένα δέντρο υγιές και δυνατό, χρειάζεται να υπάρχει το απαραίτητο έδαφος στο οποίο θα μπορεί να ριζώσει. Για να πετάξει ένα πουλί, χρειάζεται αρκετό αέρα για να φτερουγίζει και να ωθείται προς τα πάνω. Ακόμα και οι λέξεις σε αυτή την πρόταση έχουν νόημα μόνο λόγω του χώρου που υπάρχει ανάμεσά τους. Η “Ma” είναι η ιαπωνική φιλοσοφία για την βραδύτητα, που αφήνει τα πράγματα να αναπνεύσουν λίγο και επιτρέπει την εμβάθυνση που χρειάζονται όλα τα πράγματα και που έτσι καταφέρουν να αποκτήσουν νόημα.

Να είστε πιο αργοί, κάνει καλό!

Πώς μπορούμε λοιπόν να εφαρμόσουμε την Αργή Κίνηση στην καθημερινή μας ζωή; Πώς μπορούμε να γίνουμε πιο αργοί; Ακολουθούν τέσσερις τρόποι με τους οποίους μπορείτε να το δοκιμάσετε.

Αργό φαγητό

Όταν βάζετε μια μπουκιά στο στόμα, βεβαιωθείτε ότι την μασάτε πολύ προσεκτικά. Να έχετε επίγνωση του τι και πώς τρώτε. Προφανώς, αυτό δεν είναι εύκολο όταν τρώτε στο πολύ σύντομο διάλειμμά σας στη δουλειά ή βρίσκεστε σε ένα επίσημο δείπνο, με αποτέλεσμα οι αργές σας κινήσεις να προκαλέσουν περίεργα βλέμματα. Αλλά δοκιμάστε το όταν έχετε χώρο και χρόνο να το κάνετε. Όπως έδειξε μια μελέτη του 2019, με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο ενισχύονται οι γεύσεις και το γεύμα γίνεται πιο απολαυστικό, αλλά είναι πιθανό να μείνετε χορτάτοι για περισσότερη ώρα και να φάτε λιγότερο μετά.

 Αργός Κινηματογράφος

Ο αργός κινηματογράφος είναι ένα κινηματογραφικό στυλ που προέρχεται από το είδος του καλλιτεχνικού κινηματογράφου και συνίσταται στη μετάδοση στον θεατή μιας αίσθησης υπολογισμένης βραδύτητας. Οι αργές ταινίες συχνά εστιάζουν στο συναίσθημα, και μέσω της απουσίας της αιτιότητας δίνουν προσήλωση στον ρεαλισμό. Αυτό επιτυγχάνεται συνήθως με τη χρήση πλάνων μεγάλων διαρκείας, μινιμαλιστικής υποκριτικής, αργών έως και ανύπαρκτων κινήσεων της κάμερας, της χρήσης αντισυμβατικής μουσικής και του λιτού μοντάζ. Γνωστοί σκηνοθέτες του αργού κινηματογράφου είναι οι Béla Tarr, Nuri Bilge Ceylan, Abbas Kiarostami, Tsai Ming-Liang, Andrei Tarkovsky και Θόδωρος Αγγελόπουλος.

Αργή κουλτούρα

Καθώς λατρεύω το διάβασμα, δεν μπορώ να περάσω πάνω από μια εβδομάδα χωρίς να διαβάσω τουλάχιστον λίγες σελίδες από ένα βιβλίο. Αλλά σπάνια διαβάζω ένα βιβλίο δύο φορές. Ωστόσο, πολλά βιβλία -ιδιαίτερα τα σπουδαία ή κλασικά βιβλία- δεν μπορούν ποτέ να εκτιμηθούν πλήρως με την πρώτη ανάγνωση. Τα λίγα βιβλία που έχω διαβάσει περισσότερες από μία φορές ήταν εντελώς διαφορετικά. Όχι μόνο εμείς, οι αναγνώστες, είμαστε διαφορετικοί, αλλά αναπόφευκτα μας διαφεύγουν και κάποια νοήματα. Δοκιμάστε να ξαναδιαβάσετε ένα βιβλίο ή να ξαναδείτε μια ταινία προσπαθώντας να τα ερμηνεύσετε με διαφορετικό τρόπο.

Αργές φιλίες

Καθώς μεγαλώνουμε, συχνά διαπιστώνουμε ότι περνάμε όλο και λιγότερο χρόνο με τους φίλους μας. Ο χρόνος που έχουμε αναλώνεται στο να πούμε τα νέα μας ή να μιλήσουμε για σημαντικά, ενήλικα πράγματα, όπως η δουλειά και τα παιδιά μας. Ωστόσο, το περίεργο είναι ότι οι καλύτερες φιλίες μας σφυρηλατήθηκαν σε αργές στιγμές χαλάρωσης. Με τους συμμαθητές που συναντούσαμε καθημερινά, πέντε μέρες την εβδομάδα, σε όλα τα σχολικά μας χρόνια. Με τους συγκάτοικους που είχαμε στα φοιτητικά μας χρόνια με τους οποίους πηγαίναμε σε πάρτι, τρώγαμε μαζί πρωινό και βλέπαμε μαζί εκείνες τις «χαζές» σειρές (εγώ με τη συγκάτοικο βλέπαμε «ντετέκτιβ Μονκ». Αν δεν είμαστε αργοί με τους ανθρώπους, δεν μπορούμε να τους πλησιάσουμε αρκετά.

Αργό σεξ

Τείνουμε να πιστεύουμε, ότι το παθιασμένο είναι το γρήγορο και το αργό είναι συνήθως το μαλθακό και βαρετό. Τα πράγματα ωστόσο δεν είναι έτσι, η επιβράδυνση δίνει στα ζευγάρια τη δυνατότητα να έρθουν πιο κοντά σωματικά και ψυχικά και να αποκτήσουν πλήρη συνείδηση του τι του συμβαίνει τη στιγμή της σεξουαλικής πράξης! Μασάζ, χάδια και προκαταρκτικά αποτελούν τα μυστικά αυτού του τρόπου επαφής, ενώ η διείσδυση έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Πέρα και πάνω από όλα, ζητάμε να βάλουμε την επιθυμία στο κέντρο και όχι την σεξουαλική έλξη αυτή καθαυτή.

Το slow sex σημαίνει να επιβραδύνεις τη σεξουαλικότητα. Δηλαδή να κάνεις σεξ με πλήρη συνείδηση, βάζοντας στο παιχνίδι όλες σου τις αισθήσεις. Σημαίνει να επιβραδύνεις και να είσαι απολύτως παρών σε κάθε στιγμή της σεξουαλικής πράξης κι όχι να κάνεις έρωτα με αυτοματισμό και έναν μηχανικό τρόπο έντονα στραμμένο στην επίτευξη του οργασμού. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να αισθανθείτε και να βιώσετε ακόμα και τις παραμικρές αποχρώσεις της σεξουαλικής πράξης.

Για όλους αυτούς τους λόγους, σε έναν κόσμο έξαλλων ταχυτήτων και σε μια κοινωνία της κατανάλωσης όπου δεν καταναλώνουμε μόνο προϊόντα αλλά και συναισθήματα, προσπαθήστε να κοντοσταθείτε λίγο επιβραδύνοντάς τον χρόνο. Προσποιηθείτε να κάνετε τα πάντα υπερβολικά αργά, και δείτε πώς αισθάνεστε. Αφήστε τα πράγματα να αναπνεύσουν λίγο και επιτρέψτε την εμβάθυνση που χρειάζονται όλες οι καταστάσεις και που έτσι καταφέρουν να αποκτήσουν νόημα. Και όπως λένε και οι Ιάπωνες, αφήστε χώρο στα πράγματα να ανθίσουν!