Σκεφτείτε ένα αγόρι, που έχει μεγαλώσει πιστεύοντας ότι πρέπει να είναι ετερόφυλος γιατί αυτό όριζε η θρησκεία του και η οικογένεια του, να αρχίσει να νιώθει έλξη για άτομα του ίδιου φύλου στα 10 του χρόνια. Τώρα σκεφτείτε η οικογένειά του και ο περίγυρός του να τον απορριπτεί επειδή του αρέσουν οι άνδρες, αλλά και να προβλέπουν που θα καταλήξει μετά θάνατον. Και, η απάντηση είναι μία: στην κόλαση. Αυτή δεν είναι μία φανταστική ιστορία, αλλά η ζωή του 30χρονου σήμερα, Swift-Godzisz, ο οποίος μεγάλωσε σε μια ευαγγελική εκκλησία Βαπτιστών στο αγροτικό Μίσιγκαν, παλεύει με τη στυτική δυσλειτουργία και διστάζει να εμπιστευτεί τους ανθρώπους, αφού όσοι όλοι εμπιστευόταν του είπαν ότι θα πάει στην κόλαση επειδή του άρεσαν οι άνδρες, όπως είπε ο ίδιος.

Για περισσότερα από 20 χρόνια, βιώνει έντονες κρίσεις άγχους και κατάθλιψης που είχαν «μεγάλη επίδραση στη ζωή του». Ο 30χρονος πίστευε ότι τα εδάφια της Βίβλου θα τον βοηθούσαν να φύγει «το gay» από πάνω του, όμως, όσες προσευχές κι έκανε φαίνεται ότι ο Θεός δεν απαντούσε σύμφωνα με τον ίδιο. Καθώς έμπαινε στην εφηβεία τα αισθήματα έλξης για το ίδιο φύλο μόνο εντείνονταν και τα πράγματα πήραν «την κάτω βόλτα», σύμφωνα με τον ίδιο.

Ο Swift-Godzisz συγκαταλέγεται μεταξύ του 1 στους 3 ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες που έχουν υποστεί θρησκευτικό τραύμα σε κάποια στιγμή της ζωής τους, σύμφωνα με μελέτη του 2023 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Socio-Historical Examination of Religion and Ministry Journal. Η ίδια μελέτη αναφέρει ότι έως και 1 στους 5 ενήλικες των ΗΠΑ υποφέρει σήμερα από συμπτώματα μείζονος θρησκευτικού τραύματος. Όμως τι είναι το θρησκευτικό τραύμα;

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Θρησκευτικού Τραύματος, το θρησκευτικό τραύμα συμβαίνει όταν η θρησκευτική ανατροφή ενός ατόμου έχει μόνιμες αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική, πνευματική ή συναισθηματική του ευημερία. Ένα άτομο με θρησκευτικό τραύμα μπορεί να νιώθει ενοχές, ντροπή, απώλεια εμπιστοσύνης και απώλεια νοήματος της ζωής. Το θρησκευτικό τραύμα δεν έχει επίσημα οριστεί ως ψυχική διαταραχή στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM), όμως, οι ψυχίατροι συζητάνε για το αν αυτό πρέπει να αλλάξει.

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα βιώνουν το θρησκευτικό τραύμα σε δυσανάλογα υψηλά ποσοστά και με μοναδικούς τρόπους. Αν και δεν υπάρχουν ακόμα αρκετές έρευνες στον τομέα αυτό, μία μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι μπορεί να οδηγηθούν μέχρι και σε αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας. Η κατάχρηση ουσιών, η έλλειψη στέγης, αλλά και το άγχος και η κατάθλιψη, περιλαμβάνονται επίσης στους κινδύνους. Το 2021 ένας 12χρονος αυτοκτόνησε στο Τενεσί, μετά από τα επαναλαμβανόμενα εξευτελιστικά και ομοφοβικά σχόλια των συμμαθητών του, οι οποίοι του έλεγαν χαρακτηριστικά: «θα πας στην κόλαση, επειδή είσαι gay».

Τόσο ο 12χρονος μαθητής, όσο και ο 30χρονος φαίνεται ότι δέχονταν το ίδιο σχόλιο, ότι θα πάνε στην κόλαση. «Στις χειρότερες εκφάνσεις του, είναι ουσιαστικά ένας βιασμός του μυαλού», δήλωσε η Marlene Winell, ψυχολόγος που επινόησε τον όρο “Σύνδρομο Θρησκευτικού Τραύματος” το 2011. «Αυτά τα δόγματα που σου διδάσκονται ξανά και ξανά είναι τόσο επιζήμια και τόσο αποτρόπαια και τόσο δύσκολο να ξεριζωθούν. Σε πολλές περιπτώσεις, έχεις βιαστεί, έχεις κακοποιηθεί ή έχεις ντροπιαστεί, και ο αντίκτυπος είναι πολύ βαθύς και μπορεί να είναι παντοτινός».

Με βάση στοιχεία από περισσότερους από 21.000 φοιτητές των ΗΠΑ, οι ερευνητές το 2018 διαπίστωσαν ότι όταν ένα ΛΟΑΤΚΙ άτομο έχει μεγάλο θρησκευτικό αίσθημα υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες να έχει αυτοκτονικές σκέψεις ή ακόμα και να οδηγηθεί σε απόπειρα αυτοκτονίας. «Η θρησκεία έχει συνήθως θεωρηθεί ως κάτι που θα προστάτευε κάποιον από τις σκέψεις αυτοκτονίας ή την προσπάθεια αυτοκτονίας, και στη μελέτη μας τα στοιχεία μας δείχνουν ότι αυτό μπορεί να μην ισχύει για όλους, ιδιαίτερα για εκείνους που αναφερόμαστε ως άτομα σεξουαλικών μειονοτήτων», δήλωσε ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο John Blosnich του Ερευνητικού Κέντρου Ελέγχου Τραυματισμών στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Βιρτζίνια στο Morgantown.

Στην ίδια έρευνα, οι ομοφυλόφιλοι που ανέφεραν ότι η θρησκεία ήταν σημαντική για αυτούς είχαν 38% περισσότερες πιθανότητες να κάνουν πρόσφατες σκέψεις αυτοκτονίας. Μόνο για τις λεσβίες, η θρησκεία σχετιζόταν με 52% αυξημένη πιθανότητα σκέψης αυτοκτονίας. Όσον αφορά, τα άτομα που βρίσκονται σε αμφισβήτηση της ταυτότητάς τους, αποδείχθηκε ότι σχεδόν τριπλάσιες πιθανότητες να έχουν επιχειρήσει απόπειρα αυτοκτονίας πρόσφατα, εάν ανέφεραν ότι η θρησκεία ήταν πολύ σημαντική για αυτούς.

Η έννοια του θρησκευτικού τραύματος δεν εμφανίστηκε το 2011, αλλά υπάρχει εδώ και αιώνες σύμφωνα με τους ειδικούς. Το θρησκευτικό τραύμα για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονο, επειδή «αγγίζει την ίδια την ουσία του ποιος είναι το άτομο», σύμφωνα με την Winell. Όσοι βιώνουν το θρησκευτικό τραύμα μπορεί, επίσης, να αντιμετωπίσουν άμεση απόρριψη όταν αποκαλύπτουν ανοιχτά τη σεξουαλική τους ταυτότητα, είπε, σημειώνοντας ότι μπορεί να χάσουν τη σύνδεση με την οικογένεια, τους φίλους, την ηγεσία της εκκλησίας και άλλες μορφές κοινότητας εν μία νυκτί.

Σύμφωνα με την ίδια, όλοι μας έχουμε την ανάγκη να ανήκουμε και να είμαστε προσκολλημένοι στους γονείς μας και αυτό συμβαίνει κατά ένα βιολογικό τρόπο. Δηλαδή, εξαρτόμαστε άμεσα από αυτούς συναισθηματικά και αυτός είναι ο λόγος που αναζητάμε και χρειαζόμαστε την έγκρισή τους. «Έτσι, αν έχετε την αγάπη τους μεγαλώνοντας και μια μέρα σας απορρίψουν για κάτι που δεν μπορείτε να ελέγξετε, αυτό μπορεί να δημιουργήσει μακροχρόνιο άγχος και τραύμα», εξηγεί η ψυχολογός και στη συνέχεια τονίζει τον κίνδυνο να συμβεί το ίδιο και με τον φιλικό ή κάποιον άλλο κοινωνικό περίγυρο.

Απόρριψη εξαιτίας της σεξουαλικής της ταυτότητας βίωσε η 40χρονη Jamie Long, η οποία δήλωσε ότι η θρησκεία «εξαφάνισε» τη ζωή της. Η ίδια έχει ισχυρή σχέση με τη θρησκεία, αφού ο πατέρας της ήταν διάκονος και δάσκαλος του κατηχητικού σχολείου της πεντηκοστιανής εκκλησίας της. Η Long -η οποία κατά τη γέννησή της χαρακτηρίστηκε άνδρας, αλλά τώρα χρησιμοποιεί συχνά τις αντωνυμίες της- αισθανόταν διαφορετική ήδη από το νηπιαγωγείο. Όπως περιγράφει, πέρασε τα νεανικά της χρόνια κρυμμένη, προσευχόταν ασταμάτητα παρακαλώντας τον Θεό να της δώσει τη δύναμη να αλλάξει τα συναισθήματα που είχε για το φύλο της και την έλξη που ένιωθε για τους άνδρες. Σύμφωνα με την ίδια «τίποτα δεν λειτούργησε» και όσο περνούσε ο καιρός, γινόταν όλο και πιο δύσκολο να κρύψει την θηλυπρεπή συμπεριφορά της, γεγονός που την οδήγησε να αποκαλύψει ότι ήταν ομοφυλόφιλη.

Καθώς ο περίγυρός της άρχισε να μαθαίνει ότι ήταν ομοφυλόφιλη, η απόρριψη αυξανόταν. Ο διευθυντής της χορωδίας της – τον οποίο περιέγραψε η 40χρονη ως μια εξέχουσα προσωπικότητα που θαύμαζε – την πήρε στην άκρη μετά από μια κυριακάτικη λειτουργία και της είπε: «Δεν μπορούμε να έχουμε έναν ομοφυλόφιλο να τραγουδάει στη χορωδία. Θα δουλέψω μαζί σου για να βγάλω αυτό το κακό πνεύμα από μέσα σου». Η μητέρα της, η οποία ήταν η «μεγαλύτερη υποστηρικτής» της, ξέσπασε σε δάκρυα λέγοντας ότι θα καεί στην κόλαση.

Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος κατά την έκτακτη συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου την προηγούμενη Τρίτη (23/01), παρουσίασε την ομοφυλοφιλία ως «ψυχιατρική νόσο». Αργότερα, έγινε γνωστό το κείμενο που πρόκειται να διαβαστεί στις εκκλησίες στις 4 Φεβρουαρίου προς τους πιστούς και, όπως μετέδωσε το Mega, θα αναφέρει -μεταξύ άλλων- ότι η ομοφυλοφιλία αποτελεί «παρέκκλιση» και θα καλεί τα ομοφυλόφιλα άτομα να στραφούν στην εκκλησία για να «θεραπευτούν». Δύο μέρες μετά (25/01), η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία απάντησε εμμέσως στο λογαριασμό της στο Facebook στην οποία αναφέρεται πως: «Η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία (ΕΨΕ) τονίζει ρητά και κατηγορηματικά ότι η ομοφυλοφιλία δεν αποτελεί ψυχική νόσο».

Η εκκλησία καλεί τους ομοφυλόφιλους να θεραπευτούν, από μία «ψυχιατρική νόσο» που δεν υπάρχει, το πώς θα θεραπευτούν είναι άγνωστο. Τα παραδείγματα του 30χρονου και της 41χρονης, μας αποδεικνύουν ότι δεν θεραπεύεται και η θεραπεία δε μπορούσε να καταστεί δυνατή, επειδή δεν υπήρχε η νόσος. Δε γίνεται να θεραπεύσεις κάτι που δεν υπάρχει. Ωστόσο πρέπει να αναρωτηθούμε: πόσοι ομοφυλόφιλοι συμπολίτες μας τραυματίζονται ψυχικά, από τέτοιες δηλώσεις; Πόσα σχόλια που περιλαμβάνουν τις λέξεις «κόλαση» ή «βδέλυγμα», τραυματίζουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα; Χωρίς να είμαστε ειδικοί, πιθανολογούμε ότι υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι στην Ελλάδα που βιώνουν το θρησκευτικό τραύμα, με τους “τραυματισμούς” να πολλαπλασιάζονται εν όψει του νομοσχεδίου για τον γάμο και την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών.

Όσοι βιώνουν το θρησκευτικό τραύμα πρέπει να μάθουν να φροντίζουν τον εαυτό τους, σύμφωνα με την ψυχολόγο Winell. Η ίδια συμβουλεύει τους ασθενείς της να μάθουν πώς να είναι αυτο-αναστοχαστικοί και πώς να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους από τη δική τους οπτική γωνία και όχι από εκείνη της Βίβλου. Μάλιστα, υπάρχουν και δεξιότητες που βοηθούν στην αντιμετώπιση του τραύματος, όπως το να γράφει κάποιος τα αρνητικά μηνύματα τα οποία δέχθηκε μεγαλώνοντας και να τα αλλάζει σε κάτι που μπορεί να διαβαστεί ως θετικό και ελπιδοφόρο. «Αυτό που παλαιότερα ήταν: “Η ζωή μου είναι μια δοκιμασία και μετά πεθαίνω και πάω στην κόλαση”, μπορεί να αλλάξει σε: “Η ζωή μου είναι μια περιπέτεια και ένα ταξίδι”», είπε.

*Αν πιστεύετε ότι έχετε υποστεί θρησκευτικό τραύμα, απευθυνθείτε σε κάποιο ειδικό ψυχικής υγείας.

Με πληροφορίες από το NBC