Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Οι θεραπείες μεταστροφής είναι οποιαδήποτε ψυχολογική, ιατρική, φαρμακευτική ή πνευματική παρέμβαση που έχει ως σκοπό να αλλάξει τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου ενός ατόμου. Υπεύθυνος αυτής της διαδικασίας μπορεί να είναι επαγγελματίας υγείας (γενικός ιατρός, παιδίατρος, ενδοκρινολόγος κ.ά.), επαγγελματίας ψυχικής υγείας (ψυχίατρος, ψυχαναλυτής-τρια, ψυχοθεραπευτής-τρια, ψυχολόγος, σύμβουλος ψυχικής υγείας),  πνευματικός καθοδηγητής (ιερέας, κατηχητής), εναλλακτικός θεραπευτής-τρια (ομοιοπαθητικός, ενεργειακός θεραπευτής). Και φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν πρόκειται για κάποια ευχάριστη κατάσταση αφού οι συγκεκριμένες θεραπείες χαρακτηρίζονται από τους διεθνείς οργανισμούς ψυχικής υγείας ως αναποτελεσματικές, βλαβερές και επικίνδυνες και παρομοιάζονται με βασανιστήρια.

Photo: Unsplash


Το 2019, ο πάρα πολύ δραστήριος οργανισμός Orlando LGBT+, ολοκλήρωσε μια έρευνα σχετικά με τις εμπειρίες ΛΟΑΤΚΙ+ ληπτών/ληπτριών υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Ελλάδα θέλοντας να μάθει ποιες είναι οι στάσεις, οι αντιλήψεις και οι γνώσεις των επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με την ψυχολόγο και συνιδρύτρια του Orlando, Έλενα-Όλγα Χρηστίδη, περίπου το 80% έκανε αναφορές για άγνοια και επαγγελματική ανετοιμότητα, παντελή έλλειψη επιμόρφωσης και άγνοια των θέσεων των διεθνών φορέων. Γι’ αυτό, συνεχίζουν στο site τους την καμπάνια #ηταυτοτητασουδενθελειαλλαγη, στο πλαίσιο της οποίας, μπορούν όσοι έχουν βιώσει όλα τα παραπάνω να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο (για την Ελλάδα και την Κύπρο) ώστε να συγκεντρώσουν όσα περισσότερα στοιχεία μπορούν και να έχουν μια εικόνα του τι συμβαίνει. «Μου έλεγε να επισκέπτομαι οίκους ανοχής και σιγά σιγά θα έρθει η επιθυμία για γυναίκες. Σταμάτησα να πηγαίνω στο γραφείο της και είχα σκέψεις αυτοκτονίας» λέει κάποι@ σε μία από τις μαρτυρίες που έχουν λάβει. Όχι ότι μας φαίνεται περίεργο αλλά στην Ελλάδα συνεχίζουμε να αποθεώνουμε τον Μεσαίωνα και δεν έχει γίνει καμία συζήτηση για κάποιοι νομοθετικό πλαίσιο που να μην επιτρέπει αυτές τις τακτικές.

Photo: Unsplash

Προσγείωση τώρα σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Τον Ιανουάριο, πέρασε στη Γαλλία ο νόμος που απαγορεύει τις συγκεκριμένες πρακτικές και η υπουργός Ισότητας και Διαφορετικότητας της γαλλικής κυβέρνησης, Elisabet Moreno, τις χαρακτήρισε βάρβαρες. Τα αυτονόητα επιτέλους δηλαδή. Στη συνέχεια, στο Ηνωμένο Βασίλειο, μία ομάδα γνωστών δικηγόρων, ακτιβιστών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ζητούν να νομοθετηθεί η κατάργηση αυτής της απαράδεκτης πρακτικής που δεν θα έπρεπε να γίνεται ανεκτή σε καμία πολιτισμένη κοινωνία χρησιμοποιώντας και τις απαντήσεις από την έρευνα του YouGov, όπου σχεδόν τα δύο τρίτα των ενηλίκων Βρετανών πιστεύουν ότι οι πρακτικές πρέπει να μην υπάρχουν πλέον.


Επίσης, το Βασιλικό Κολλέγιο Ψυχιάτρων στηρίζει την απαγόρευση αναφέροντας πως είναι επιβλαβείς και το forum που έχει ασχοληθεί με αυτό το θέμα στο Ινστιτούτο της Διεθνούς Νομικής Εταιρείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ανακοίνωσε πως τον Μάιο του 2021, η βασίλισσα Ελισάβετ ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση θα έφερνε προς ψήφιση τον νόμο που θα τις καθιστούσε παράνομες. Όμως, εδώ υπάρχει μία παράμετρος που χαλάει το αίσθημα της αισιοδοξίας. Εξαιρούν τους ενήλικες που συναινούν να δεχθούν τη θεραπεία γιατί όπως γράφουν χαρακτηριστικά «Πρέπει να δοθούν στο άτομο όλες οι πληροφορίες σχετικά με το τι περιλαμβάνει η θεραπεία, συμπεριλαμβανομένων των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων κινδύνων».

Επιπλέον, όπως δείχνουν πάντως δεδομένα από έρευνες στην Αμερική, επιδεινώνουν την ψυχική υγεία των ατόμων και προκαλούν αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, χρήση ουσιών ενώ έχουν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να προβούν σε απόπειρα αυτοκτονίας από άτομα που βιώνουν παρόμοια θέματα αλλά δεν έχουν υποστεί θεραπείες μεταστροφής. Και μαζί με όσα έχουν αναφερθεί παραπάνω, σύμφωνα με άλλη μια έρευνα, εκείνη του Thomson Reuters Foundation, η απαγόρευση των θεραπειών έχει προταθεί στη Βραζιλία, το Εκουαδόρ, τη Μάλτα, η Αλβανία και η Γερμανία θέτουν εν μέρει ή πλήρως εκτός νόμου τις εν λόγω πρακτικές, ενώ η Αργεντινή, τα Φίτζι, το Ναουρού, η Ουρουγουάη, η Σαμόα, η Ελβετία και η Ταϊβάν έχουν έμμεσες απαγορεύσεις.