Οι ψυχεδελικές ουσίες ενδέχεται να βελτιώνουν την ψυχική υγεία εν μέρει μέσω της μείωσης της φλεγμονής. Σε πειράματα με ποντίκια, οι ψυχεδελικές ουσίες αντιστρέφουν ενδείξεις άγχους και τη συσσώρευση φλεγμονωδών ανοσοκυττάρων γύρω από τον εγκέφαλο — κάτι που ίσως εξηγεί γιατί αυτές οι ουσίες έχουν δείξει ελπιδοφόρα αποτελέσματα στη θεραπεία ψυχικών διαταραχών. 

Κάποτε υπήρχε ευρέως η πεποίθηση ότι το ανοσοποιητικό σύστημα και ο εγκέφαλος δεν επικοινωνούν σχεδόν καθόλου, ωστόσο ένα κύμα νέων-εξελιγμένων δεδομένων δείχνει ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Στην πραγματικότητα, το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να διαδραματίζει ρόλο σε διάφορες ψυχικές διαταραχές. Γνωρίζουμε για παράδειγμα, ότι άτομα με κατάθλιψη, άγχος ή διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα φλεγμονής. 

Ο Michael Wheeler από το Πανεπιστήμιο Harvard και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι ο φόβος και το άγχος αυξάνονται όταν τα εγκεφαλικά κύτταρα που επηρεάζουν τη φλεγμονή – υφίστανται συγκεκριμένες αλλαγές. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι αυτή η σχέση μπορεί να εξελίχθηκε για να προετοιμάζει το σώμα για ενδεχόμενο τραυματισμό μετά από μια τρομακτική και επικίνδυνη εμπειρία. 

Για να μελετήσουν αυτή τη νευροανοσολογική αντίδραση, οι ερευνητές εξέτασαν ποντίκια που υπέστησαν χρόνιο στρες. Τρία ποντίκια περιορίστηκαν μέσα σε σωλήνες για 6 ώρες την ημέρα επί 18 ημέρες οδηγώντας σε ενδείξεις άγχους. Στη συνέχεια οι επιστήμονες ανέλυσαν γενετικά κύτταρα στην αμυγδαλή των ποντικιών, μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τον φόβο. Τα κύτταρα εμφάνιζαν μειωμένη δραστηριότητα στο γονίδιο που παράγει την πρωτεΐνη EGFR, η οποία ρυθμίζει τη φλεγμονή. 

Με τη χρήση εργαλείων γενετικής επεξεργασίας οι ερευνητές απενεργοποίησαν αυτό το γονίδιο στα κύτταρα της αμυγδαλής άλλων 9 ποντικιών. Στη συνέχεια τους προκάλεσαν φόβο και άγχος με τον ίδιο περιορισμό και με ηλεκτρικά σοκ σε συνδυασμό με φως και ήχο – προσομοιώνοντας ένα γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει PTSD. Όταν αργότερα τα ποντίκια εκτέθηκαν μόνο στο φως και στον ήχο, όλα πάγωσαν από τον φόβο – αλλά όσα είχαν το απενεργοποιημένο γονίδιο παρέμειναν παγωμένα για 15% περισσότερο χρόνο από τα ποντίκια με το γονίδιο άθικτο. Αυτό υποδηλώνει ότι τα συγκεκριμένα κύτταρα χρησιμοποιούν την EGFR για να ρυθμίζουν τον φόβο. 

Περαιτέρω πειράματα αποκάλυψαν ότι η μείωση της EGFR συνδέεται με τη συγκέντρωση φλεγμονωδών ανοσοκυττάρων στους προστατευτικούς ιστούς γύρω από τον εγκέφαλο και ότι αυτή η εισροή φαίνεται να προκαλεί άγχος. 

Οι ερευνητές στη συνέχεια χορήγησαν ψυχεδελικές ουσίες σε 10 ποντίκια μετά από 18 ημέρες καθημερινού περιορισμού. Τα μισά έλαβαν ψιλοκυβίνη και τα άλλα μισά MDMA. Σε σύγκριση με 5 ποντίκια που δεν έλαβαν καμία θεραπεία, εκείνα που πήραν ψυχεδελικές ουσίες παρουσίασαν περίπου 75% λιγότερα φλεγμονώδη ανοσοκύτταρα στους ιστούς γύρω από τον εγκέφαλο — επίπεδα παρόμοια με εκείνα ζώων που δεν περιορίστηκαν καθόλου. Επιπλέον πάγωναν λιγότερο από φόβο όταν εκτίθεντο σε φως και ήχο, όπως και τα ποντίκια που δεν είχαν υποστεί στρες. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ψυχεδελικές ουσίες μπορούν να μετριάσουν τις επιπτώσεις του χρόνιου στρες. 

Υπάρχουν δύο βασικά συμπεράσματα από αυτά τα ευρήματα υποστηρίζει ο Wheeler. Πρώτον ότι το ανοσοποιητικό σύστημα φαίνεται να παίζει ρόλο σε ψυχικές διαταραχές και δεύτερον, ότι το θεραπευτικό αποτέλεσμα των ψυχεδελικών ουσιών μπορεί να οφείλεται εν μέρει στις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους. 

«Ακόμα δεν καταλαβαίνουμε πραγματικά πως οι ψυχεδελικές ουσίες παράγουν αυτά τα μακροχρόνια [ψυχικά] αποτελέσματα» τονίζει ο Albert Garcia-Romeu από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins. «Αλλά αυτό μπορεί να μας προσφέρει ένα εξαιρετικά πειστικό παράθυρο σε έναν από τους βασικούς μηχανισμούς». Επίσης, «ανοίγει έναν εντελώς νέο τομέα δυνατοτήτων για το πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ψυχεδελική θεραπεία και για μη ψυχιατρικές παθήσεις» που σχετίζονται με φλεγμονή, προσθέτει. 

Ήδη διεξάγονται μελέτες για τη χρήση ψυχεδελικών ως θεραπεία για φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, χρόνια νόσο του Lyme και ινομυαλγία – όλες παθήσεις που χαρακτηρίζονται από υπερβολική φλεγμονή. «Δεν θεωρούμε ότι αυτές οι ουσίες είναι πανάκεια για τις φλεγμονώδεις ασθένειες, αλλά πιστεύουμε ότι μπορεί να έχουν κάποια εφαρμογή» επισημαίνει ο Wheeler. Όλα τα παραπάνω δίνουν ελπίδα σε δεκάδες ασθενείς που υποφέρουν από νόσους που η φλεγμονή υποβαθμίζει καθημερινά την ποιότητα της ζωής τους. Μακάρι να ευδοκιμήσουν οι δοκιμές και να έχουμε σύντομα μίας νέας μορφής θεραπεία. 

*Με στοιχεία από το Νew Scientist. 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.