Έχουν γραφτεί πολυάριθμα άρθρα σχετικά με τις καθημερινές συνήθειες των πιο επιτυχημένων ανθρώπων του κόσμου. Για παράδειγμα, είναι γνωστό πως ο Tim Cook, CEO της Apple, σηκώνεται στις 3:45 π.μ. και γυμνάζεται. Η ηθοποιός Reese Witherspoon παίρνει το ίδιο θρεπτικό πρωινό κάθε μέρα, ενώ η Oprah το πρώτο πράγμα που κάνει το πρωί είναι διαλογισμός. Επίσης ο Tim Ferriss, συγγραφέας και entrepreneur, κρατάει καθημερινά ημερολόγιο και ο Jack Dorsey, πρώην CEO του Twitter, κάνει τζόκινγκ το πρωί και αμέσως μετά έναν 30λεπτο διαλογισμό. Τέλος, ένας πρώην συνάδελφός μου, το πρωί και πριν έρθει στην δουλειά, έπινε απαραίτητα έναν καφέ στο σπίτι και άναβε ένα τσιγάρο προκειμένου να έρθει στο γραφείο πιο “ελαφρύς”. Ήταν και αυτός επιτυχημένος στον τομέα του, με την δική του ρουτίνα. Μπορεί να διαφωνισεί κανείς; Όχι. Χρειάζεται όμως όλοι να ακολουθήσουμε την ρουτίνα του Α.; Προφανώς και όχι.

Η κοινωνία έχει πάθει τέτοια εμμονή με τις τεχνικές παραγωγικότητας και την αξιοποίηση της κάθε ημέρας, που βλέπουμε τις μακροχρόνιες και συνεπείς ρουτίνες ως το golden ticket, που λένε οι Αμερικανοί, για να πετύχουμε στη δουλειά μας και να ζήσουμε με ευεξία.

Και, σίγουρα, οι μακροπρόθεσμες ρουτίνες μπορούν να μας βοηθήσουν να αυξήσουμε την αποδοτικότητά μας, να μειώσουμε ίσως το άγχος και την κόπωση που νιώθουμε είτε σωματική είτε πνευματική, να “απελευθερώσουμε” εγκεφαλικούς πόρους (φαιά ουσία) και να παραμείνουμε υγιείς.

Ωστόσο, οι βραχυπρόθεσμες ρουτίνες, αυτές που κρατάνε για λίγο, έχουν τα δικά τους μοναδικά πλεονεκτήματα. Μια ρουτίνα, λοιπόν, δεν χρειάζεται να διαρκεί για πάντα για να είναι αποτελεσματική.

Ακολουθούν οι λόγοι για τους οποίους θα πρέπει να εστιάσουμε στις βραχυπρόθεσμες ρουτίνες.

Τα πλεονεκτήματα

Ο συγγραφέας Nir Eyal μας δίνει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς μπορεί να λειτουργήσει υπέρ μας μια βραχυπρόθεσμη ρουτίνα.

Όπως αναφέρει στο Nir and Far, κατά την διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου “ Indistractable”, αποφάσισε να εργάζεται -να γράφει δηλαδή- από το σπίτι. Στον χώρο του, βέβαια, η προσοχή του βρισκόταν συνεχώς σε κατάσταση διάσπασης και έτσι κατέληξε να προτείνει στη φίλη του Taylor να πηγαίνει σπίτι του και να γράφουν μαζί.

Τα πρωινά, σε διπλανά γραφεία, δούλευαν ταυτόχρονα και ασταμάτητα κάνοντας διαλείμματα ανά 45 λεπτά. Όπως λέει ο ίδιος, «Ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόμουν για να παραμείνω συγκεντρωμένος».

Η συγκεκριμένη ρουτίνα σταμάτησε όταν ο Eyal είχε πλέον σχεδόν τελειώσει το πρώτο προσχέδιο του βιβλίο και ήταν έτοιμος να προχωρήσει στο επόμενο πρότζεκτ. Εκείνη η ρουτίνα ήταν βραχυπρόθεσμη, αλλά άκρως λειτουργική, γιατί εξυπηρετούσε έναν συγκεκριμένο σκοπό.

Οι βραχυπρόθεσμες ρουτίνες βοηθούν στον καθορισμό των αξιών μας

Η επιτυχία και η ευτυχία συνεπάγεται κάτι περισσότερο από την προσωπική ανάπτυξη και την αύξηση της παραγωγικότητας. Περισσότερο πρόκειται για το άτομο που θέλουμε να γίνουμε, με τις αξίες και τα χαρακτηριστικά μας, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να βρίσκουμε χρόνο για δραστηριότητες που ευθυγραμίζονται με τα ιδανικά και τις ανάγκες μας τη δεδομένη χρονική περίοδο. Και επειδή οι ώρες της ημέρας δεν είναι πάντα αρκετές, πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα ακριβώς σε αυτά τα δύο στοιχεία.

Ο πειραματισμός με βραχυπρόθεσμες ρουτίνες μας επιτρέπει να εντοπίσουμε ποιες αξίες είναι πιο σημαντικές για εμάς και αν μια δραστηριότητα τις αντικατοπτρίζει ή όχι. Όσο δοκιμάζουμε τόσο ανακαλύπτουμε ποιες ρουτίνες μας ταιριάζουν και έτσι μπορούμε να απαλλαγούμε από άστοχες βραχυπρόθεσμες ρουτίνες, διατηρώντας παράλληλα τις σχετικές.

Αυτό βοηθά επίσης τις ρουτίνες μας να εξελίσσονται μαζί με εμάς καθώς προχωράει η ζωή μας. Μια ρουτίνα που λειτουργούσε για εμάς πριν από 5-6 χρόνια μπορεί να μην συγχρονίζεται με το περιβάλλον γύρω μας και τις ανάγκες που έχουμε τώρα. Άλλωστε, μελέτες δείχνουν ότι η προσωπικότητά μας αλλάζει καθώς μεγαλώνουμε, εξελισσόμενη μαζί με τις εμπειρίες μας.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις βραχυπρόθεσμες ρουτίνες για να εξερευνήσουμε τι είναι πιο σημαντικό για εμάς σε διάφορα στάδια της ζωής μας.

Ικανοποίηση προσωρινών αναγκών

Δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι επ’ αόριστον για να αποκομίσουμε τα οφέλη μιας ρουτίνας. Μια βραχυπρόθεσμη συνήθεια μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε τη δεδομένη χρονική στιγμή.

Αν, για παράδειγμα, περνάμε μια δύσκολη φάση στη ζωή μας, μπορεί η καταγραφή των συναισθημάτων μας σε ένα ημερολογίο να καταπραΰνει τα αρνητικά συναισθήματα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η συγκεκριμένη ρουτίνα θα πρέπει να κρατήσει για πάντα. Μόλις νιώσουμε καλύτερα, αυτό που κάποτε μας βοήθησε, μπορεί πλέον να σταματήσει. Πολλοί άνθρωποι που εισχωρούν στον κόσμο της εκφραστικής γραφής σε περιόδους άγχους, στη συνέχεια την εγκαταλείπουν αφού πλέον αποκαταστάθηκε η ψυχική τους υγεία.

Ένας γιατρός, πριν λίγο καιρό, μου έλεγε πως ξυπνάει στις 4:00 π.μ. επειδή εκείνη την ώρα επικρατεί ησυχία στο σπίτι. Τα δύο του παιδιά κοιμούνται, όπως και η γυναίκα του, και έτσι έχει χρόνο να πάρει πρωινό σε περιβάλλον ηρεμίας, να ακούσει με τα ακουστικά του έναν δίσκο που αγαπάει, να αφιερώσει λίγο χρόνο στο χόμπι του (ζωγραφική) και, αργότερα, κατά τις 8 π.μ. θα είναι πλέον έτοιμος, γεμάτος και με ενέργεια για να πάει στο νοσοκομείο και να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις. Αυτή η ρουτίνα που εφαρμόζει ο συγκεκριμένος άνθρωπος λειτουργεί σε υπερφορτωμένες περιόδους θυσιάζοντας κοινωνικές συναναστροφές τα βράδια, ωστόσο, μόνο έτσι μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως την ημέρα του. Και εννοείται πως σε περίοδο διακοπών δεν χρειάζεται να την ακολουθήσει. Επίσης, είναι μια ρουτίνα που τον εξυπηρετεί τώρα και όχι πριν μερικά χρόνια ούτε στα επόμενα που θα έρθουν.

Μας βοηθούν να αναπτύξουμε τους στόχους μας

Οι άνθρωποι συχνά αποτυγχάνουν όταν έχουν υπέρμετρες φιλοδοξίες και θέτουν μακροπρόθεσμους στόχους. Κανείς επίσης δεν μας εγγυάται πως αν ακολουθήσουμε τη ρουτίνα του Tim Cook ,σε λίγα χρόνια θα είμαστε και εμείς CEO. Ωστόσο, μπορεί να επιτύχουμε αρκετά πράγματα ξεκινώντας με μια βραχυπρόθεσμη τακτική/προσέγγιση.

Ένας φίλος μου, ο Χ., που είχε πείσει τον ευατό του να γυμναστεί σκληρά, τον χειμώνα έκανε μια μηνιαία συνδρομή σε ένα γυμναστήριο και πίεσε τον ευατό του να παρακολουθήσει όσες περισσότερες συνεδρίες μπορούσε με τον personal trainer του. Η πρόκληση αυτή του έδειξε ότι μπορούσε να βρίσκει χρόνο για άσκηση ακόμη και όταν ήταν ιδιαίτερα απασχολημένος με άλλες υποχρεώσεις, αν έδινε έμφαση στη σημασία της γυμναστικής. Αδυνάτισε, ενδυνάμωσε το σώμα του και έμαθε να απολαμβάνει τις προπονήσεις του αφού γυμνάζονταν με συνέπεια για ένα μήνα.

Μετά, μείωσε τον αριθμό των προπονήσεων που έκανε και μετέτρεψε τη βραχυπρόθεσμη ρουτίνα του γυμναστηρίου σε μια μακροπρόθεσμη πρακτική γυμναστικής.

Ικανοποιούν τη “δίψα” μας για καινοτομία

Λένε πως οι βραχυπρόθεσμες ρουτίνες εκπληρώνουν την τάση μας για συνεχή αναζήτηση καινοτομίας.

Μια μελέτη του 2016 υποδηλώνει ότι η καινοτομία είναι ένα ψυχολογικό “θρεπτικό συστατικό” της θεωρίας του αυτοπροσδιορισμού, η οποία λέει ότι για να είναι οι άνθρωποι εσωτερικά παρακινούμενοι, πρέπει να ικανοποιούν τις βασικές ψυχολογικές τους ανάγκες: αυτονομία, επάρκεια και ανάπτυξη σχέσεων.

Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι η αναζήτηση καινοτομίας βοηθά τους ανθρώπους να συλλέγουν πληροφορίες για τον κόσμο, να αλληλεπιδρούν με αυτόν και να τον ερμηνεύουν. Πειραματιζόμενοι με βραχυπρόθεσμες ρουτίνες, μπορούμε να βγούμε εκτός του comfort zone που ζούμε και να ανακαλύψουμε πράγματα που μέχρι πρότινος αγννούσαμε.

Ενισχύουν τη δημιουργικότητα και τις νέες δεξιότητες

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, πολλοί από εμάς δημιουργήσαμε νέες ρουτίνες για να αντικαταστήσουμε τις παλιές που δεν ταίριαζαν στη νέα μας πραγματικότητα -χαρακτηριστικό παράδειγμα, η yoga. Σε μια έρευνα του 2020 σε περισσότερους από χίλιους ανθρώπους, το 92% ανέφερε ότι απέκτησε μια νέα δεξιότητα κατά τη διάρκεια της καραντίνας και το 57% το έκανε μόνο για προσωπική ολοκλήρωση.

Εκείνος ο χρόνος απομόνωσης αποτέλεσε ευλογία για τη δημιουργικότητα και τη διαδικτυακή μάθηση. Οι κορυφαίες δεξιότητες που ανέπτυξαν οι άνθρωποι ήταν η μαγειρική και η ζαχαροπλαστική, οι χειροτεχνίες και η γυμναστική. Ακόμη και αν η ικανοποίηση της δημιουργικότητάς μας ήταν απλώς μια βραχυπρόθεσμη ρουτίνα, μας επέτρεψε να αντιμετωπίσουμε ένα πρωτοφανές παγκόσμιο γεγονός και αποκτήσαμε νέες δεξιότητες κατά τη διαδικασία.

Ένα χρήσιμο εργαλείο για να αναπτυχθούμε

Οι μακροχρόνιες ρουτίνες, όπως η άσκηση την ίδια ώρα κάθε πρωί, μπορεί να γίνουν τόσο θεμελιώδεις στην ημέρα σας, ώστε να γίνουν συνήθειες. Μπορεί να απενεργοποιήσετε το ξυπνητήρι σας πριν καν χτυπήσει, να σηκωθείτε από το κρεβάτι και να φορέσετε τα ρούχα γυμναστικής χωρίς να το σκεφτείτε.

Όμως οι βραχυπρόθεσμες ρουτίνες πρέπει να υιοθετούνται πιο σκόπιμα και μπορεί να μην γίνουν ποτέ συνήθειες.

Ακριβώς όπως οι βραχυπρόθεσμες ρουτίνες δεν αφορούν μόνο την παραγωγικότητα, το χρονοδιάγραμμα της καθημερινότητας δεν επικεντρώνεται αποκλειστικά στη μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας συμπιέζοντας όσο το δυνατόν περισσότερες εργασίες σε μια ημέρα. Έχει να κάνει με την εκτέλεση “εργασιών” βασισμένων στις αξίες και τις ανάγκες μας, ανεξάρτητα από την πρόοδο που κάνετε.

Ένα tip που μπορεί να σας βοηθήσει είναι πριν από την έναρξη της εβδομάδας, να αφιερώσετε 15 λεπτά για να επανεξετάσετε το πρόγραμμά σας των επόμενων ημερών και να αποφαίσετε αν θα εφαρμόσετε μια νέα βραχυπρόθεσμη ρουτίνα ή αν θα καταργήσετε σταδιακά κάποια παλιά που πλέον δεν σας ικανοποιεί και δεν είναι λειτουργική.

Ο πειραματισμός με τις βραχυπρόθεσμες ρουτίνες έχει αρκετά οφέλη, όπως η ικανοποίηση της ανάγκης μας για καινοτομία, η ενίσχυση των δεξιοτήτων και της δημιουργικότητάς μας και αποτελούν “εργαλείο” για αναπτυχθούμε και να μάθουμε περισσότερα για τον εαυτό μας.