Η ανθρώπινη συμπεριφορά αποτελεί ένα μυστήριο που προσπαθούμε συνεχώς να αποκωδικοποιήσουμε. Η κατανόηση της συμπεριφοράς των ανθρώπων γύρω μας είναι μία από τις πιο σημαντικές δεξιότητες για την επιτυχημένη επικοινωνία και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Είτε σε επαγγελματικό, είτε σε προσωπικό επίπεδο, η ικανότητα να διαβάζουμε τα συναισθήματα και τις προθέσεις των άλλων μπορεί να μας προσφέρει ένα σημαντικό πλεονέκτημα.
Πόσες φορές δεν έχουμε ευχηθεί να είχαμε την υπερδύναμη να διαβάζουμε τη σκέψεις των γύρω μας. Τι θα γινόταν όμως αν σας λέγαμε ότι μπορείτε πραγματικά να διαβάσετε τους ανθρώπους μόνο παρατηρώντας τη γλώσσα του σώματός τους του τόνου της φωνής, και άλλων μη λεκτικών σημείων;
Με τις σωστές τεχνικές που μας προσφέρει η ψυχολογία, μπορούμε να “διαβάσουμε” τους άλλους πιο αποτελεσματικά και να βελτιώσουμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
1. Η σημασία της μικροέκφρασης
Σε αντίθεση με τη λεκτική επικοινωνία ή τις χειρονομίες, οι εκφράσεις του προσώπου είναι ένα παγκόσμιο σύστημα σημάτων. Οι μικροεκφράσεις είναι σύντομες, ακούσιες εκφράσεις του προσώπου που αποκαλύπτουν τα πραγματικά συναισθήματα κάποιου, ακόμα κι αν προσπαθεί να τα κρύψει. Αυτές οι εκφράσεις διαρκούν μόλις ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, αλλά μπορούν να αποκαλύψουν κρίσιμες πληροφορίες για την ψυχολογική κατάσταση κάποιου.
Ο Paul Ekman, ένας διάσημος ψυχολόγος που μελέτησε τις εκφράσεις του προσώπου, έχει αποδείξει ότι οι μικροεκφράσεις είναι καθολικές και εμφανίζονται σε όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από το πολιτιστικό τους υπόβαθρο. Η προσεκτική παρατήρηση αυτών των εκφράσεων μπορεί να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε πότε κάποιος νιώθει φόβο, θυμό, ευτυχία ή λύπη, ακόμα κι αν προσπαθεί να το κρύψει .
2. Η στάση του σώματος αποκαλύπτει τον εσωτερικό κόσμο
Η γλώσσα του σώματος είναι ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία για την κατανόηση των συναισθημάτων και των προθέσεων των άλλων. Οι ψυχολόγοι έχουν δείξει ότι η στάση του σώματος, η κατεύθυνση των ποδιών, ακόμη και η κλίση του σώματος προς έναν συνομιλητή μπορεί να αποκαλύψει πολλά για την ψυχική κατάσταση ενός ατόμου.
Για παράδειγμα, όταν κάποιος έχει τα χέρια σταυρωμένα ή κοιτάζει μακριά, μπορεί να αισθάνεται αμυντικός ή αποστασιοποιημένος. Αντίθετα, όταν κάποιος έχει τα πόδια του στραμμένα προς εσάς και κλίνει ελαφρώς προς το μέρος σας, αυτό δείχνει ότι ενδιαφέρεται για την κουβέντα και είναι ανοιχτός στη συζήτηση .
3. Η σημασία του τόνου της φωνής
Ο τρόπος που κάποιος μιλάει μπορεί να αποκαλύψει πολλά για τα συναισθήματά του. Σύμφωνα με τον Albert Mehrabian, το 93% της επικοινωνίας δεν είναι λεκτική, και περιλαμβάνει τη γλώσσα του σώματος και τον τόνο της φωνής. Ο τόνος, η ένταση, ακόμα και η ταχύτητα της φωνής ενός ατόμου μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε πώς πραγματικά αισθάνεται. Για παράδειγμα, η γρήγορη ομιλία μπορεί να υποδηλώνει άγχος ή ανησυχία, ενώ ένας ήρεμος, σταθερός τόνος μπορεί να είναι δείκτης αυτοπεποίθησης.
4. Η παρατήρηση της ασυμβατότητας
Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που χρησιμοποιούν οι ψυχολόγοι για την κατανόηση των άλλων είναι η ασυμβατότητα ανάμεσα στα λόγια και τη συμπεριφορά τους. Όταν κάποιος λέει κάτι, αλλά η γλώσσα του σώματος ή ο τόνος της φωνής του δείχνουν κάτι διαφορετικό, αυτό μπορεί να υποδηλώνει αναλήθεια ή εσωτερική σύγκρουση. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι όταν κάποιος λέει “είμαι καλά”, αλλά έχει σκυμμένους ώμους και χαμηλό τόνο φωνής. Η ασυμβατότητα μπορεί να είναι μια ένδειξη ότι κρύβει τα αληθινά του συναισθήματα .
5. Το καθρέφτισμα (mirroring)
Το καθρέφτισμα είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται συχνά για τη δημιουργία εμπιστοσύνης και κατανόησης. Όταν καθρεφτίζετε τη γλώσσα του σώματος, τον τόνο φωνής ή ακόμη και τις λέξεις που χρησιμοποιεί κάποιος, αυξάνετε τις πιθανότητες να τον κάνετε να νιώσει πιο άνετα και να συνδεθεί συναισθηματικά μαζί σας. Επομένως, αν κάποιος ακόμα και ακούσια καθρεφτίζει τον τρόπο που μιλάτε ή συμπεριφέρεστε, σημαίνει ότι ενδιαφέρεται να χτίσει μια πιο ουσιαστική σχέση με εσάς. Ορισμένοι ψυχολόγοι, όπως ο Richard Bandler, συνιδρυτής της Νευρογλωσσικής Προγραμματιστικής, υποστηρίζουν ότι το καθρέφτισμα βοηθά στη δημιουργία ενός ισχυρού δεσμού, καθώς οι άνθρωποι τείνουν να αισθάνονται πιο άνετα με εκείνους που είναι παρόμοιοι με αυτούς.
6. Η ανάλυση των ματιών
Τα μάτια συχνά αποκαλούνται “ο καθρέφτης της ψυχής”, και οι ψυχολόγοι συμφωνούν ότι η οπτική επαφή είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση των συναισθημάτων κάποιου. Η διάρκεια της οπτικής επαφής μπορεί να υποδηλώνει διαφορετικά συναισθήματα: μια μακρά και άμεση ματιά μπορεί να δείχνει ενδιαφέρον ή ακόμη και προκλητική στάση, ενώ η αποφυγή της οπτικής επαφής μπορεί να είναι ένδειξη αμηχανίας ή ψεύδους. Επίσης, η διαστολή των κόρων των ματιών είναι ένα άλλο σημάδι που δείχνει συναισθηματική διέγερση, είτε αυτή αφορά ενδιαφέρον είτε φόβο .
7. Η παρατήρηση των συνηθειών
Μερικές φορές, για να κατανοήσετε καλύτερα κάποιον, χρειάζεται να παρατηρήσετε τις καθημερινές του συνήθειες και πώς αυτές επηρεάζονται από διάφορες καταστάσεις. Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι έχουν συγκεκριμένα μοτίβα συμπεριφοράς όταν βρίσκονται υπό πίεση ή όταν είναι χαλαροί. Η παρατήρηση τέτοιων λεπτομερειών μπορεί να αποκαλύψει πότε κάποιος βρίσκεται σε στρες ή σε άνεση .
8. Η ανάλυση της απόστασης
Η εγγύτητα που κρατά κάποιος σε σχέση με εσάς μπορεί να αποκαλύψει τα συναισθήματά του. Σύμφωνα με την έννοια της “προσωπικής απόστασης” του Edward T. Hall, η απόσταση που κρατά κάποιος όταν συνομιλεί με άλλους σχετίζεται με το επίπεδο οικειότητας που αισθάνεται. Όσο πιο κοντά σας πλησιάζει, τόσο πιο άνετα αισθάνεται, ενώ η διατήρηση μεγαλύτερης απόστασης μπορεί να υποδηλώνει δυσφορία .
9. Η ανάλυση του γέλιου
Το γέλιο είναι μια μορφή κοινωνικής επικοινωνίας που μπορεί να αποκαλύψει πολλά για την ψυχολογική κατάσταση κάποιου. Η ψυχολόγος Sophie Scott έχει μελετήσει το γέλιο ως τρόπο αλληλεπίδρασης και έχει βρει ότι το αυθεντικό, χαρούμενο γέλιο συχνά συνοδεύεται από αλλαγές στον τόνο της φωνής και εκφράσεις του προσώπου. Από την άλλη, το προσποιητό γέλιο είναι συνήθως μονοτονικό και χωρίς συνοδευτικές εκφράσεις .
10. Το άγγιγμα ως δείκτης συναισθηματικής κατάστασης
Τέλος, η ψυχολογία του αγγίγματος παίζει καθοριστικό ρόλο στην επικοινωνία. Οι ψυχολόγοι έχουν διαπιστώσει ότι το άγγιγμα, είτε πρόκειται για μια χειραψία, είτε για ένα χτύπημα στην πλάτη, μπορεί να αποκαλύψει την πρόθεση και τα συναισθή και τα συναισθήματα κάποιου. Για παράδειγμα, μια σταθερή, ζεστή χειραψία δείχνει αυτοπεποίθηση και φιλικότητα, ενώ μια αδύναμη ή βιαστική χειραψία μπορεί να υποδηλώνει ανασφάλεια ή απροθυμία για αλληλεπίδραση .
Συμπέρασμα
Διαβάστε επίσης: “Χτίζοντας γέφυρες εμπιστοσύνης: Το κλειδί μιας επιτυχημένης κοινωνίας”
Η ανθρώπινη συμπεριφορά αποτελεί ένα μυστήριο που προσπαθούμε συνεχώς να αποκωδικοποιήσουμε. Η κατανόηση της συμπεριφοράς των ανθρώπων γύρω μας είναι μία από τις πιο σημαντικές δεξιότητες για την επιτυχημένη επικοινωνία και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Είτε σε επαγγελματικό, είτε σε προσωπικό επίπεδο, η ικανότητα να διαβάζουμε τα συναισθήματα και τις προθέσεις των άλλων μπορεί να μας προσφέρει ένα σημαντικό πλεονέκτημα.
Πόσες φορές δεν έχουμε ευχηθεί να είχαμε την υπερδύναμη να διαβάζουμε τη σκέψεις των γύρω μας. Τι θα γινόταν όμως αν σας λέγαμε ότι μπορείτε πραγματικά να διαβάσετε τους ανθρώπους μόνο παρατηρώντας τη γλώσσα του σώματός τους του τόνου της φωνής, και άλλων μη λεκτικών σημείων;
Με τις σωστές τεχνικές που μας προσφέρει η ψυχολογία, μπορούμε να “διαβάσουμε” τους άλλους πιο αποτελεσματικά και να βελτιώσουμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
1. Η σημασία της μικροέκφρασης
Σε αντίθεση με τη λεκτική επικοινωνία ή τις χειρονομίες, οι εκφράσεις του προσώπου είναι ένα παγκόσμιο σύστημα σημάτων. Οι μικροεκφράσεις είναι σύντομες, ακούσιες εκφράσεις του προσώπου που αποκαλύπτουν τα πραγματικά συναισθήματα κάποιου, ακόμα κι αν προσπαθεί να τα κρύψει. Αυτές οι εκφράσεις διαρκούν μόλις ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, αλλά μπορούν να αποκαλύψουν κρίσιμες πληροφορίες για την ψυχολογική κατάσταση κάποιου.
Ο Paul Ekman, ένας διάσημος ψυχολόγος που μελέτησε τις εκφράσεις του προσώπου, έχει αποδείξει ότι οι μικροεκφράσεις είναι καθολικές και εμφανίζονται σε όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από το πολιτιστικό τους υπόβαθρο. Η προσεκτική παρατήρηση αυτών των εκφράσεων μπορεί να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε πότε κάποιος νιώθει φόβο, θυμό, ευτυχία ή λύπη, ακόμα κι αν προσπαθεί να το κρύψει .
2. Η στάση του σώματος αποκαλύπτει τον εσωτερικό κόσμο
Η γλώσσα του σώματος είναι ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία για την κατανόηση των συναισθημάτων και των προθέσεων των άλλων. Οι ψυχολόγοι έχουν δείξει ότι η στάση του σώματος, η κατεύθυνση των ποδιών, ακόμη και η κλίση του σώματος προς έναν συνομιλητή μπορεί να αποκαλύψει πολλά για την ψυχική κατάσταση ενός ατόμου.
Για παράδειγμα, όταν κάποιος έχει τα χέρια σταυρωμένα ή κοιτάζει μακριά, μπορεί να αισθάνεται αμυντικός ή αποστασιοποιημένος. Αντίθετα, όταν κάποιος έχει τα πόδια του στραμμένα προς εσάς και κλίνει ελαφρώς προς το μέρος σας, αυτό δείχνει ότι ενδιαφέρεται για την κουβέντα και είναι ανοιχτός στη συζήτηση .
3. Η σημασία του τόνου της φωνής
Ο τρόπος που κάποιος μιλάει μπορεί να αποκαλύψει πολλά για τα συναισθήματά του. Σύμφωνα με τον Albert Mehrabian, το 93% της επικοινωνίας δεν είναι λεκτική, και περιλαμβάνει τη γλώσσα του σώματος και τον τόνο της φωνής. Ο τόνος, η ένταση, ακόμα και η ταχύτητα της φωνής ενός ατόμου μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε πώς πραγματικά αισθάνεται. Για παράδειγμα, η γρήγορη ομιλία μπορεί να υποδηλώνει άγχος ή ανησυχία, ενώ ένας ήρεμος, σταθερός τόνος μπορεί να είναι δείκτης αυτοπεποίθησης.
4. Η παρατήρηση της ασυμβατότητας
Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που χρησιμοποιούν οι ψυχολόγοι για την κατανόηση των άλλων είναι η ασυμβατότητα ανάμεσα στα λόγια και τη συμπεριφορά τους. Όταν κάποιος λέει κάτι, αλλά η γλώσσα του σώματος ή ο τόνος της φωνής του δείχνουν κάτι διαφορετικό, αυτό μπορεί να υποδηλώνει αναλήθεια ή εσωτερική σύγκρουση. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι όταν κάποιος λέει “είμαι καλά”, αλλά έχει σκυμμένους ώμους και χαμηλό τόνο φωνής. Η ασυμβατότητα μπορεί να είναι μια ένδειξη ότι κρύβει τα αληθινά του συναισθήματα .
5. Το καθρέφτισμα (mirroring)
Το καθρέφτισμα είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται συχνά για τη δημιουργία εμπιστοσύνης και κατανόησης. Όταν καθρεφτίζετε τη γλώσσα του σώματος, τον τόνο φωνής ή ακόμη και τις λέξεις που χρησιμοποιεί κάποιος, αυξάνετε τις πιθανότητες να τον κάνετε να νιώσει πιο άνετα και να συνδεθεί συναισθηματικά μαζί σας. Επομένως, αν κάποιος ακόμα και ακούσια καθρεφτίζει τον τρόπο που μιλάτε ή συμπεριφέρεστε, σημαίνει ότι ενδιαφέρεται να χτίσει μια πιο ουσιαστική σχέση με εσάς. Ορισμένοι ψυχολόγοι, όπως ο Richard Bandler, συνιδρυτής της Νευρογλωσσικής Προγραμματιστικής, υποστηρίζουν ότι το καθρέφτισμα βοηθά στη δημιουργία ενός ισχυρού δεσμού, καθώς οι άνθρωποι τείνουν να αισθάνονται πιο άνετα με εκείνους που είναι παρόμοιοι με αυτούς.
6. Η ανάλυση των ματιών
Τα μάτια συχνά αποκαλούνται “ο καθρέφτης της ψυχής”, και οι ψυχολόγοι συμφωνούν ότι η οπτική επαφή είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση των συναισθημάτων κάποιου. Η διάρκεια της οπτικής επαφής μπορεί να υποδηλώνει διαφορετικά συναισθήματα: μια μακρά και άμεση ματιά μπορεί να δείχνει ενδιαφέρον ή ακόμη και προκλητική στάση, ενώ η αποφυγή της οπτικής επαφής μπορεί να είναι ένδειξη αμηχανίας ή ψεύδους. Επίσης, η διαστολή των κόρων των ματιών είναι ένα άλλο σημάδι που δείχνει συναισθηματική διέγερση, είτε αυτή αφορά ενδιαφέρον είτε φόβο .
7. Η παρατήρηση των συνηθειών
Μερικές φορές, για να κατανοήσετε καλύτερα κάποιον, χρειάζεται να παρατηρήσετε τις καθημερινές του συνήθειες και πώς αυτές επηρεάζονται από διάφορες καταστάσεις. Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι έχουν συγκεκριμένα μοτίβα συμπεριφοράς όταν βρίσκονται υπό πίεση ή όταν είναι χαλαροί. Η παρατήρηση τέτοιων λεπτομερειών μπορεί να αποκαλύψει πότε κάποιος βρίσκεται σε στρες ή σε άνεση .
8. Η ανάλυση της απόστασης
Η εγγύτητα που κρατά κάποιος σε σχέση με εσάς μπορεί να αποκαλύψει τα συναισθήματά του. Σύμφωνα με την έννοια της “προσωπικής απόστασης” του Edward T. Hall, η απόσταση που κρατά κάποιος όταν συνομιλεί με άλλους σχετίζεται με το επίπεδο οικειότητας που αισθάνεται. Όσο πιο κοντά σας πλησιάζει, τόσο πιο άνετα αισθάνεται, ενώ η διατήρηση μεγαλύτερης απόστασης μπορεί να υποδηλώνει δυσφορία .
9. Η ανάλυση του γέλιου
Το γέλιο είναι μια μορφή κοινωνικής επικοινωνίας που μπορεί να αποκαλύψει πολλά για την ψυχολογική κατάσταση κάποιου. Η ψυχολόγος Sophie Scott έχει μελετήσει το γέλιο ως τρόπο αλληλεπίδρασης και έχει βρει ότι το αυθεντικό, χαρούμενο γέλιο συχνά συνοδεύεται από αλλαγές στον τόνο της φωνής και εκφράσεις του προσώπου. Από την άλλη, το προσποιητό γέλιο είναι συνήθως μονοτονικό και χωρίς συνοδευτικές εκφράσεις .
10. Το άγγιγμα ως δείκτης συναισθηματικής κατάστασης
Τέλος, η ψυχολογία του αγγίγματος παίζει καθοριστικό ρόλο στην επικοινωνία. Οι ψυχολόγοι έχουν διαπιστώσει ότι το άγγιγμα, είτε πρόκειται για μια χειραψία, είτε για ένα χτύπημα στην πλάτη, μπορεί να αποκαλύψει την πρόθεση και τα συναισθή και τα συναισθήματα κάποιου. Για παράδειγμα, μια σταθερή, ζεστή χειραψία δείχνει αυτοπεποίθηση και φιλικότητα, ενώ μια αδύναμη ή βιαστική χειραψία μπορεί να υποδηλώνει ανασφάλεια ή απροθυμία για αλληλεπίδραση .
Συμπέρασμα
Διαβάστε επίσης: “Χτίζοντας γέφυρες εμπιστοσύνης: Το κλειδί μιας επιτυχημένης κοινωνίας”
