Η παρατήρηση των ανθρώπων σε δημόσιες υπηρεσίες μπορεί να προσφέρει ενδιαφέροντα διδάγματα για την ανθρώπινη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις τους σε καταστάσεις αναμονής. Σε ένα περιβάλλον όπου οι πολίτες συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με την αναμονή, οι αντιδράσεις τους αποκαλύπτουν πτυχές της ψυχολογίας και της κοινωνικής δυναμικής.

Για παράδειγμα, σε μια πρόσφατη επίσκεψη σε ένα αστυνομικό τμήμα για την έκδοση διαβατηρίου, η αναμονή ήταν μακρά και χωρίς τη δυνατότητα επικοινωνίας μέσω κινητού τηλεφώνου. Σε αυτή τη συνθήκη, οι παρατηρήσεις των γύρω ανθρώπων γίνονται πιο έντονες. Ανάμεσα στους πολλούς που περίμεναν, υπήρχε μια κυρία άνω των 60 ετών που, με κάθε ευκαιρία, μιλούσε στο τηλέφωνο με διαφορετικά πρόσωπα. Οι συνομιλίες της περιστρέφονταν γύρω από τις δυσκολίες της αναμονής, τονίζοντας την αίσθηση του μαρτυρίου που βιώνει.

Αυτή η συμπεριφορά δεν είναι μοναδική· είναι ενδεικτική ενός ευρύτερου φαινομένου που παρατηρείται καθημερινά σε παρόμοιες καταστάσεις. Η ανάγκη για επικοινωνία και η επιθυμία να εκφραστούν τα συναισθήματα της απογοήτευσης ή της ανυπομονησίας είναι κοινές ανθρώπινες αντιδράσεις. Οι δημόσιες υπηρεσίες συχνά γίνονται το σκηνικό όπου οι άνθρωποι εκδηλώνουν τις ανησυχίες και τις προσδοκίες τους, δημιουργώντας μια μοναδική ατμόσφαιρα που συνδυάζει την αναμονή με την κοινωνική αλληλεπίδραση.

Αυτές οι στιγμές αναμονής προσφέρουν μια ευκαιρία για στοχασμό σχετικά με την υπομονή και την αντοχή του ανθρώπου σε καταστάσεις που δεν μπορεί να ελέγξει. Πώς οι άνθρωποι διαχειρίζονται τον χρόνο τους όταν βρίσκονται σε αναμονή; Ποιες στρατηγικές χρησιμοποιούν για να αντιμετωπίσουν την απογοήτευση; Αυτές οι ερωτήσεις μπορούν να οδηγήσουν σε βαθύτερες συζητήσεις γύρω από την ανθρώπινη φύση και τις κοινωνικές σχέσεις.

Η διαρκής γκρίνια 

Έχετε σκεφτεί πόση ενέργεια καταλώνετε γκρινιάζοντας; Θα σας πω εγώ: πολλή! Αν αυτή την ενέργεια τη διοχετεύατε σε κάτι δημιουργικό που θα βελτίωνε τον εαυτό σας, είναι πολύ πιθανό να μην είχατε πια την ανάγκη να γκρινιάξετε. Επίσης, αυτό που ίσως να μην έχετε σκεφτεί είναι το πόσο κουραστικοί μπορεί να είστε για τους αποδέκτες/ ακροατές σας.

Δοκιμάστε να γκρινιάζετε για τρεις μέρες μόνοι σας στο σπίτι σας και να απευθύνεστε στον εαυτό σας, αντί για κάποιον άλλον. Το πιο πιθανό είναι από την πρώτη μέρα να νιώσετε δυσάρεστα και να σταματήσετε να μιλάτε και όσα λέγατε μέχρι πριν λίγο δυνατά, να τα επαναφέρετε στον χώρο της σκέψης σας.

Αν ούτε εσείς δεν μπορείτε να ανεχτείτε τον εαυτό σας, γιατί έχετε την απαίτηση από τους άλλους να το κάνουν σα να είναι υποχρέωσή τους;

Δεν αναφέρομαι στις περιπτώσεις που έχει συμβεί κάτι στη δουλειά σας και έχετε μία “δικαιολογημένη γκρίνια”, αλλά στους τύπους ανθρώπων που έχουν τη γκρίνια ως συνήθεια και τη χρησιμοποιούν ως βασικό τρόπο επικοινωνίας. Αυτοί οι “τύποι” συνήθως αποφεύγουν να αναλάβουν τις ευθύνες των πράξεών τους και μετακινούν την ευθύνη σε κάποιον άλλον.

Προσπαθήστε για μερικές μέρες να μην γκρινιάζετε και παρατηρήστε τους υπόλοιπους που βρίσκονται στον περίγυρό σας, αν γκρινιάζουν και πόσο αυτή η πράξη ενοχλεί εσάς και τους υπόλοιπους αποδέκτες της. Αυτός είναι ένας άλλος τρόπος για να αντιληφθείτε πόσο ζημιογόνα είναι η γκρίνια για την ψυχική υγεία, αλλά και την αρνητική εντύπωση που μπορεί να προκαλέσει.

Η ανταπόκριση στην κοινωνική πίεση

Καθημερινά μπορεί να βρεθούμε σε περιστατικά κοινωνικής πίεσης, ωστόσο δεν τα διαχειριζόμαστε πάντα σωστά, άλλες φορές παγώνουμε, άλλες μας πιάνει ένας μικρός πανικός κι άλλες μπορεί να λυγίσουμε. Προσωπικά έχω περάσει και από τα τρία σταδία και όπως είναι φυσικό η ανταπόκρισή σας σε τέτοιες πιέσεις μπορεί εύκολα να φανερώσει πόσο ανθεκτικοί είστε ή πόσο έχετε εκπαιδευτεί σε τέτοιες καταστάσεις.

Δεν είναι πάντα εύκολο να παρατηρήσετε τον εαυτό σας ή να θυμηθείτε όλες τις αντιδράσεις που πραγματοποιήσατε σε ένα συμβάν κοινωνικής πίεσης. Ωστόσο, αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να παρατηρήσετε πως αντιδρούν οι υπόλοιποι σε τέτοιες καταστάσεις που περιλαμβάνουν κάποιο επίπεδο σύγκρουσης.

Ας φέρουμε ένα παράδειγμα και για αυτή την περίπτωση. Αυτή τη φορά θα μεταφερθούμε στον εργασιακό χώρο, όπου υπάρχουν καθημερινά διαφωνίες και συγκρούσεις. Έχουν ανατεθεί σε κάποιον συνάδελφο 4 διαφορετικά project που πρέπει να βγάλει εις πέρας εντός μίας εβδομάδας, η πίεση είναι μεγάλη, αλλά δίνει τον καλύτερό του εαυτό. Του αναθέτουν όμως κι άλλο project, μιας που τα πάει καλά με τα υπόλοιπα και δεν το αρνείται.

Οι μέρες περνάνε, αλλά καταλαβαίνει ότι τελικά δεν μπορεί να διαχειριστεί τόσο μεγάλο φόρτο εργασίας, τα σενάρια είναι πολλά. Μπορεί να έχει “καεί” ήδη και να μην έχει το κουράγιο να έρθει σε σύγκρουση ή μπορεί ο τρόπος που θα συγκρουστεί τελικά να τον οδηγησεί στο προαναφερθές “λύγυσμα”. Ναι, η συγκεκριμένη περίπτωση είναι πολύ συγκεκριμένη όμως δεν παύει να είναι ένα συχνό φαινόμενο.

Το ζητούμενο σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να έχετε τη δύναμη και το θάρρος να τις αντιμετωπίσετε. Η δειλία δεν έχει θέση όταν πρέπει να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας, πρέπει να την αντιμετωπίσετε, αλλιώς και όσοι είναι παρατηρητές σε τέτοια γεγονότα δεν θα θεωρήσουν ότι απέναντί τους βρίσκεται ένας άνθρωπος που θα εκτιμήσουν εύκολα για τη στάση του στα πράγματα.

Αν κρατάτε τον λόγο σας

Ας παραμείνουμε στον εργασιακό χώρο. Αν τάζετε πράγματα που στη συνέχεια δεν βγάζετε εις πέρας, τότε -όπως είναι αναμενόμενο- κανείς δεν πρόκειται να βασιστεί πάνω σας. Κανείς δεν πρόκειται να σας πάρει στα σοβαρά, ούτε να σας κάνουν κάποια χάρη όταν την χρειαστείτε.

Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να βάλετε έναν “χρυσό” κανόνα, που θα αλλάξει την εικόνα που έχουν σχηματίσει οι άλλοι για εσάς. Ποιος είναι αυτός; Να μην αθετείτε ποτέ τις υποσχέσεις στον εαυτό σας ή σε άλλους ανθρώπους, όσο μικρές κι αν είναι.

Κάθε φορά που λέτε ότι θα κάνετε κάτι και δεν το κάνετε, στέλνετε ένα μικρό μήνυμα στον εγκέφαλό σας που λέει ότι είστε ο τύπος του ανθρώπου που δεν τηρεί τις υποσχέσεις του. Το ίδιο ισχύει και για τις δεσμεύσεις που υπόσχεστε στους άλλους.

Μικρές υποσχέσεις που αθετείτε μπορεί να έχουν μεγάλες συνέπειες, ακόμα και για κάτι που θεωρείτε αντικειμενικά μικρό, όπως είναι τι να μην πάτε στο γυμναστήριο. Οι μικροσκοπικές αθετημένες υποσχέσεις μπορεί να τσακίσουν τον χαρακτήρα και την αυτοπεποίθησή σας.

Φράσεις που χρησιμοποιείτε συχνά

Σίγουρα τις ακούτε αρκετά συχνά, σας δημιουργούν έναν μικρό εκνευρισμό αλλά το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι να τις κρίνετε μέσω της σκέψης σας. Ποτέ δεν έχουν προσβλητικό τόνο, αλλά σίγουρα βγάζουν ένα κύμα μιζέριας που έρχεται κατεθείαν στο πρόσωπό σας σαν χαστούκι που δεν χρειαζόσασταν. Ποιες μπορεί να είναι αυτές οι φράσεις;

«Εγώ στην ηλικία σου… έπιανα την πέτρα και την έστιβα»

«Όταν φτάσεις στην ηλικία μου…»

«Δεν περίμενα να είναι έτσι η ενήλικη ζωή»

«Δεν με ρώτησαν αν θέλω να γεννηθώ»

Αυτές κι άλλες τέτοιες χαριτωμένες φράσεις μπορεί να αρκετές ωστέ οι άλλοι να σχηματίσουν πολύ κακή εικόνα για εσάς. Επίσης, είναι αρκετές ώστε να καταλάβουν οι υπόλοιποι την ιδιοσυγκρασία και τον τρόπο τον οποίο βλέπετε τη ζωή.

Πόσο γρήγορα διακόπτετε την οπτική επαφή

Άνθρωποι που δεν μπορούν να κοιτάξουν κάποιον στα μάτια για πολύ ώρα, δείχνουν ότι έρχονται εύκολα σε αμηχανία και έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση κοινωνικά. Αν είστε ένας από αυτούς τους ανθρώπους, δοκιμάστε να είστε το τελευταίο άτομο που διακόπτει την οπτική επαφή όταν μιλάτε με κάποιον, όχι όμως απότομα.

Μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι όταν μιλάτε με ανθρώπους που παλεύουν με την κοινωνική τους αυτοπεποίθηση, τα μάτια τους στρέφονται αμέσως προς τα κάτω. Μπορεί αυτό να το κάνουν με το παραμικρό βλέμμα που θα δεχθούν και αυτή η -προς τα κάτω- κίνηση, λέει από μόνη της πολλά.

Ο Μάικ Τάισον συνήθιζε να κοιτάζει επίμονα τους αντιπάλους του. Αν κοιτούσαν προς τα κάτω έστω και για κλάσματα του δευτερολέπτου ήξερε ότι ο αγώνας είχε τελειώσει πριν καν αρχίσει.

Εικονογράφηση: Artificial Vandalism / Olafaq

Ο τρόπος που χρησιμοποιείτε τη φωνή σας

Άλλοι φωνάζουν, άλλοι ακούγονται μόνιμα αγχωμένοι, άλλοι νευρικοί, άλλοι χαλαροί. Η φωνή και ο τρόπος ομιλίας μπορεί να φανερώσουν τι τύπος ανθρώπου μπορεί να είστε.

Αν μπορείτε να μιλάτε δυνατά και να προβάλλετε τη φωνή σας, δείχνει ότι δεν φοβάστε να σας δουν και να σας ακούσουν. Συχνά, οι άνθρωποι μιλάνε απαλά για να μη θεωρούνται απειλή. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις πολλοί από αυτους που μιλάνε δυνατά μπορεί να το κάνουν για να τραβήξουν τα βλέμματα και την προσοχή πάνω τους.

Ο τρόπος που μιλάτε λέει πολλά για εσάς, από την προβολή και τον τόνο της φωνής μέχρι τον τρόπο που τονίζετε τις ίδιες τις λέξεις. Μπορεί είτε να σας κάνουν να φαίνεστε σαν να μην είστε σίγουροι για τον εαυτό σας είτε να σας δείχνουν πολύ σίγουρους και με αυτοπεποίθηση. Το να χρησιμοποιήστε τη φωνή σας προς όφελός σας είναι καθαρά δικιά σας δουλειά και στο δικό σας χέρι από εσάς.

Ο τρόπος που κινείστε

Αν σέρνετε τα πόδια σας καθώς περπατάτε ή είστε μόνιμα καμπουριασμένοι ή με τα χέρια σταυρωμένα, αυτά είναι μερικά στοιχεία που μπορούν να αποκαλύψουν αρκετές πληροφορίες για εσάς ακόμα κι αν δεν μιλήσετε. Βαρεμάρα, καθιστική ζωή και ένταση είναι οι απαντήσεις στα παραπάνω. Καλά για τα σταυρωμένα χέρια δεν είναι μόνο η ένταση, μπορεί να είναι αμηχανία ή άμυνα, απλά εγώ τα σταυρώνω όταν είμαι σε ένταση ή όταν έχω νεύρα.

Ο τρόπος που αισθάνεστε την εκάστοτε στιγμή ή ο τρόπος που αντιμετωπίζετε τα πράγματα μπορεί να φανεί μέσω της γλώσσας του σώματος. Όλοι συνηθίζουμε να κάνουμε κάποιες κινήσεις, αναλόγως τη συναισθηαμτική μας κατάσταση και πολλές φορές δεν είμαστε σε θέση να τις ελέγξουμε.

Το ίδιο συμβαίνει και με τις εκφράσεις του προσώπου, όταν ας πούμε νιώθετε αποστροφή για έναν άνθρωπο συνήθως δεν μπορεί να κρυφτεί η αντιπάθεια ούτε σωματικά ούτε εκφραστικά. Συνήθως πάντα υπάρχει κάτι που φανερώνει τα αληθινά σας συναισθήματα, όσο κι αν προσπαθείτε να τα κρύψετε.

Όσο και να προσποιείστε κάποια στιγμή θα φανερωθεί ο πραγματικός σας εαυτός, αν τον έχετε αποδεχτεί δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Αν όχι, τότε οφείλετε να βελτιώσετε τον εαυτό σας και για εσάς και για τους γύρω σας.

 

➸ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, X/Twitter και Instagram.