Εδώ και έξι χρόνια κάθε Δεκέμβριο, το Spotify πραγματοποιεί μια δημοφιλή πλέον καμπάνια όπου οι χρήστες λαμβάνουν στατιστικά στοιχεία σχετικά με τους μουσικούς και τα είδη μουσικής που άκουσαν περισσότερο τη χρονιά που πέρασε. Το ότι η συγκεκριμένη καμπάνια έχει γίνει viral, έγκειται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι πιστεύουν ότι το είδος της μουσικής που ακούνε, έχει να πει κάτι γι’ αυτούς. Οι έρευνες που συνδέουν τους τύπους προσωπικότητας με τις μουσικές προτιμήσεις των ανθρώπων αποδεικνύουν ότι αυτή η πεποίθηση είναι ορθή.

Προηγούμενες μελέτες έχουν υπαινιχθεί μια βιολογική βάση για τις μουσικές προτιμήσεις. Οι ορμόνες και το περιβάλλον διαμορφώνουν τη μουσική που αρέσει σε κάποιον. Επίσης στο παρελθόν οι επιστήμονες έχουν διερευνήσει τις σχέσεις μεταξύ συγκεκριμένων μουσικών προτιμήσεων και χαρακτηριστικών της προσωπικότητας. Τώρα, μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Personality and Social Psychology εξετάζει αυτές τις σχέσεις σε διαπολιτισμική κλίμακα.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ ανέφεραν ότι οι συσχετίσεις μεταξύ των τύπων προσωπικότητας και των μουσικών ειδών είναι σε μεγάλο βαθμό οι ίδιες για τους ανθρώπους παγκοσμίως. Αυτό που ακούγεται ευχάριστα σε έναν εσωστρεφή τύπο στην Ευρώπη, είναι επίσης πιθανό να κάνει έναν εσωστρεφή Ασιάτη να γκρουβάρει.

Το πείραμα

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο πλαίσιο για τη μελέτη των μουσικών προτιμήσεων. Εύστοχα ονομάστηκε MUSIC και κατατάσσει τα μουσικά είδη σε πέντε διαφορετικά είδη – ήπια, ανεπιτήδευτα, εκλεπτυσμένα, έντονα και σύγχρονα. Ενώ το ήπιο περιλαμβάνει είδη όπως το soft rock και το R&B, το ανεπιτήδευτο περιλαμβάνει την country μουσική- το εκλεπτυσμένο, το έντονο και το σύγχρονο περιλαμβάνουν την jazz, τη rock και τη rap μουσική, αντίστοιχα, μεταξύ πολλών άλλων.

Οι τύποι προσωπικότητας ομαδοποιήθηκαν επίσης σε πέντε τύπους σύμφωνα με ένα δημοφιλές μοντέλο στην ψυχολογική έρευνα: OCEAN. Οι πέντε είδη προσωπικότητας, η ανοιχτότητα, η ευσυνειδησία, η εξωστρέφεια, η ευχάριστη συμπεριφορά και η νευρική. Όπως υποδηλώνουν τα ονόματα, οι άνθρωποι με αυτές τις προσωπικότητες είναι πιθανό να είναι εφευρετικοί, επιμελείς, εξωστρεφείς, φιλικοί και νευρικοί, αντίστοιχα.

Οι ερευνητές έκαναν κάποιες διασυνδέσεις ανάμεσα στους τύπους της προσωπικότητας των ατόμων  και της μουσικής τους προτίμησης. Για παράδειγμα, δεδομένου ότι η ανοιχτότητα χαρακτηρίζεται από την επιθυμία για νέες εμπειρίες, οι άνθρωποι με αυτόν τον τύπο προσωπικότητας είναι πολύ πιθανό να απολαμβάνουν την εκλεπτυσμένη μουσική, δηλαδή Jazz. Ομοίως, οι εξωστρεφείς είναι πιθανό να διασκεδάζουν ακούγοντας ανεπιτήδευτες μελωδίες, δηλαδή country.

Για να διαπιστώσουν αν οι υποθέσεις τους ήταν σωστές και αν είχαν εφαρμογή σε ολόκληρο τον κόσμο, οι ερευνητές διεξήγαγαν δύο ανεξάρτητες μελέτες για την αξιολόγηση των μουσικών προτιμήσεων. Η πρώτη μελέτη ανέλυσε δεδομένα για σχεδόν 285.000 άτομα από 53 χώρες. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από ένα διαδικτυακό κουίζ στο οποίο οι συμμετέχοντες βαθμολόγησαν την προτίμησή τους σε διάφορα είδη μουσικής με αντάλλαγμα μια ανατροφοδότηση και πληροφορίες για την προσωπικότητά τους. (Δοκιμάστε το εδώ.)

Η δεύτερη μελέτη χρησιμοποίησε δεδομένα από έναν άλλο ιστότοπο, όπου οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο και βαθμολόγησαν ηχητικά αποσπάσματα από διαφορετικά είδη. (Δοκιμάστε το εδώ.) Τα κλιπ επιλέχθηκαν με τρόπο που μείωνε την πιθανότητα οι συμμετέχοντες να είχαν προηγούμενη εμπειρία με αυτά, αποκλείοντας έτσι τη μεροληψία. Συλλέχθηκαν δεδομένα για περισσότερους από 71.000 συμμετέχοντες από 36 χώρες.

Μουσική προτίμηση και προσωπικότητα

Οι ερευνητές διαπίστωσαν αρκετές ενδιαφέρουσες συσχετίσεις. Για παράδειγμα, ένας ακροατής ήπιων μουσικών ειδών (πχ soft rock και R&B) είναι πιο πιθανό να είναι γυναίκα, ενώ ένας ακροατής έντονης μουσικής (πχ rock) είναι πιο πιθανό να είναι άνδρας. Ενώ η προτίμηση των γυναικών στη ήπια μουσική ίσχυε σε όλες τις χώρες που μελετήθηκαν, η προτίμηση των ανδρών στην έντονη μουσική ήταν διχασμένη. Οι άνδρες από το δυτικό ημισφαίριο είναι πιο πιθανό να απολαμβάνουν έντονη μουσική, ενώ οι άνδρες από το ανατολικό ημισφαίριο, με εξαίρεση την Αυστραλία, την αντιπαθούν.

Μεταξύ των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, λίγοι έχουν ανοχή στην έντονη μουσική, προτιμώντας να ακούνε αντ’ αυτού ήπια, ανεπιτήδευτα ή εκλεπτυσμένα είδη. Οι μουσικές προτιμήσεις ενός ηλικιωμένου είναι παρόμοιες με αυτές των Ασιατών όλων των ηλικιών. Οι μαύροι και οι Λατίνοι έλκονται από τη σύγχρονη μουσική.

Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης τις συσχετίσεις μεταξύ των μουσικών προτιμήσεων και των τύπων προσωπικότητας τόσο εντός όσο και μεταξύ των χωρών. Παρατήρησαν ότι η ισχύς των συσχετίσεων είναι στενότερη για χώρες που γειτνιάζουν γεωγραφικά. Το μόνο σύμπλεγμα ομοϊδεατών μουσικόφιλων που αποτελούνταν από μακρινές χώρες ήταν η Βραζιλία, η Αργεντινή, το Χονγκ Κονγκ, οι Φιλιππίνες και η Νότια Αφρική. Δεν είναι σαφές τι ενώνει αυτές τις χώρες, αλλά οι ερευνητές πρότειναν το θερμό κλίμα ως πιθανό παράγοντα.

Παρόλο που η έρευνα είχε ως στόχο την εξαγωγή καθολικών συμπερασμάτων, αυτό δεν είναι ακόμα απόλυτα εφικτό. Για παράδειγμα, όλοι οι συμμετέχοντες στην έρευνα άκουγαν δυτική μουσική και γνώριζαν αγγλικά. Περαιτέρω, παρόλο που η έρευνα περιλάμβανε φτωχές χώρες, είναι πιθανό να έγινε δειγματοληψία των σχετικά πλούσιων ατόμων στις χώρες αυτές, ιδίως επειδή η πρώτη μελέτη συγκέντρωσε στοιχεία από το 2003-2010, όταν η διείσδυση του διαδικτύου ήταν πολύ χαμηλότερη σε πολλές από τις φτωχές χώρες.

Παρά τους περιορισμούς αυτούς, η έρευνα υποστηρίζει σθεναρά προηγούμενες έρευνες που συνδέουν τους τύπους προσωπικότητας με τις μουσικές προτιμήσεις. Αποδεικνύοντας ότι αυτή η σύνδεση διατηρείται σε όλους τους πολιτισμούς, προσθέτει βαρύτητα στην άποψη ότι οι μουσικές μας επιλογές λένε κάτι για την προσωπικότητά μας.