Ο σύγχρονος άνθρωπος μοιάζει παγιδευμένος σε έναν φαύλο κύκλο αρνητικότητας, όπου η είδηση γίνεται κάτι περισσότερο από πληροφόρηση: μεταμορφώνεται σε δηλητήριο. Πολλοί νιώθουν ότι ο αρνητικός προσανατολισμός των ειδήσεων έχει διογκωθεί τα τελευταία χρόνια. Αλλά γιατί; Ίσως επειδή η εμπάθεια και η αγένεια, σαν σύγχρονες σειρήνες, είναι αυτές που επιβραβεύονται πιο γενναιόδωρα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Winnipeg, που ανέλυσε κάθε tweet των μελών του Κογκρέσου των ΗΠΑ από το 2009 έως το 2019, αποκάλυψε κάτι ανησυχητικό: όταν οι πολιτικοί εκφράζουν περισσότερη αρνητικότητα και επιθετικότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κερδίζουν περισσότερα likes και retweets από ό,τι όταν εκφράζουν θετικότητα ή υποστηρίζουν τους οπαδούς τους. Η φωνή που ουρλιάζει φαίνεται να ακούγεται πιο δυνατά από αυτή που ψιθυρίζει.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, η οποία ανέλυσε περισσότερα από 2,7 εκατομμύρια αναρτήσεις στο Facebook και το Twitter, κατέληξε σε ένα εξίσου αποθαρρυντικό συμπέρασμα: τα αρνητικά, εχθρικά μηνύματα κοινοποιούνται δύο φορές πιο συχνά από τα θετικά ή ουδέτερα.
Αλλά η αιχμή του δόρατος δεν είναι μόνο το ίδιο το περιεχόμενο. Είναι η συχνότητα με την οποία καταναλώνουμε αυτό το δηλητήριο. Με τις συσκευές μας να λειτουργούν ως πύλες για ειδήσεις κάθε λεπτό της ημέρας, η καθημερινότητά μας γεμίζει από μία αδιάκοπη αίσθηση επικείμενης καταστροφής. Είτε πρόκειται για τηλεόραση, είτε για έντυπα, είτε για διαδικτυακές ειδήσεις (διαλέξτε το “δηλητήριο” σας), η εμπειρία μοιάζει με έναν ατελείωτο «κύκλο της καταστροφής», έναν αδυσώπητο χείμαρρο προειδοποιήσεων και δέους που σαρώνει την ψυχή.
Αν δεν το έχετε καταλάβει ακόμη, η συνύπαρξη εξαιρετικά αρνητικών ειδήσεων και η ολοένα και συχνότερη ενασχόληση με αυτές, δεν λειτουργεί ως βάλσαμο για την ψυχή. Αντίθετα, μοιάζει περισσότερο με έναν αργό αλλά βέβαιο υπονομευτή της μακροπρόθεσμης ευεξίας μας. Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε σε αυτούς τους ζοφερούς καιρούς;
Πρώτον: Υπενθυμίστε στον εαυτό σας δύο απλές αλήθειες:
Αυτοί οι καιροί είναι δύσκολοι και γεμάτοι αβεβαιότητα.
Όλοι οι καιροί είναι δύσκολοι και γεμάτοι αβεβαιότητα.
Η ζωή, με την ακαταμάχητη και αντιφατική φύση της, ήταν πάντα ένα πεδίο μάχης μεταξύ φόβου και ελπίδας. Αυτό που μοιάζει σαν το χειρότερο σήμερα, ήταν πιθανώς απλώς διαφορετικά φρικτό για τους ανθρώπους του χθες. Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι να δούμε τα πράγματα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.
Δεύτερον: Αμφισβητήστε την ερμηνεία σας για τις ειδήσεις.
Πόσο συχνά βουτάτε, σχεδόν εθιστικά, στη λίμνη της αρνητικότητας που σας προσφέρει το ψηφιακό σύμπαν; Έρευνες, όπως αυτή του ψυχολόγου Steven Pinker, από το Harvard, αποκαλύπτουν μια εντυπωσιακή πραγματικότητα: Παρά τις φρικιαστικές μαζικές δολοφονίες, τους πολέμους στο Ισραήλ/Παλαιστίνη και την Ουκρανία, η συνολική βία στον κόσμο είναι χαμηλότερη από ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία.
Αυτό, φυσικά, δεν αναιρεί τη φρίκη των γεγονότων που βλέπουμε καθημερινά. Όμως, είναι ένας φακός μέσα από τον οποίο μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα το παρόν μας. Η ειδησεογραφία, όπως και το μυαλό μας, έχει μια προτίμηση στο να διογκώνει τα τραγικά και να αποσιωπά τα αισιόδοξα. Αν και αυτό εξυπηρετεί την επιβίωση, οδηγεί και σε έναν ατέρμονο φαύλο κύκλο πανικού.
Τρίτον: Επιλέξτε με προσοχή τι «ποτίζετε» το μυαλό σας.
Όπως μια δίαιτα γεμάτη λιπαρά φθείρει το σώμα, έτσι και η ψυχή δεν μπορεί να αντέξει ατελείωτες δόσεις ζοφερών ειδήσεων. Αντικαταστήστε την αδιάκοπη κατανάλωση ειδήσεων με στιγμές γαλήνης: ένα βιβλίο που σας εμπνέει, μια βόλτα στη φύση, μια συζήτηση που δεν αφορά το τέλος του κόσμου.
Η ζωή δεν είναι μονάχα αυτό που βλέπουμε στις οθόνες μας. Είναι εκεί έξω – γεμάτη στιγμές καλοσύνης και ομορφιάς που σπάνια κάνουν πρωτοσέλιδα, αλλά που αξίζουν να τις αναζητήσουμε και να τις ζήσουμε.
Ας σκεφτούμε πώς τα πάμε σε δύο θεμελιώδεις τομείς που διαμορφώνουν το πώς εμφανιζόμαστε, αλλά και το πώς μας αντιλαμβάνονται ως άτομα στη συλλογική μας κοινωνία: τη φυλή και το φύλο.
Μια ματιά στη φυλή:
Σήμερα, περίπου το 25% των έγχρωμων ανθρώπων στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποστεί ρατσιστικά σχόλια κατά τη διάρκεια της καριέρας τους. Ένα στατιστικό που προκαλεί ανησυχία και ντροπή, αλλά ταυτόχρονα μας ωθεί να αναλογιστούμε: Τι ποσοστό ανθρώπων πριν από έναν αιώνα υπέστη ρατσιστική προσβολή μέσα σε μόλις μία εβδομάδα εργασίας; Η απάντηση, αν μπορούσαμε να τη μετρήσουμε, θα ήταν πιθανώς συντριπτική.
Η πρόοδος είναι αργή, όπως το νερό που λειαίνει την πέτρα. Έχει γίνει βήμα μπροστά, αλλά οι ρωγμές της ανισότητας παραμένουν. Είναι σαν να κοιτάμε έναν πίνακα που ο καλλιτέχνης δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη—η αδικία εξακολουθεί να είναι ορατή, αλλά οι πινελιές της αλλαγής αρχίζουν να σχηματίζουν κάτι νέο.
Μια ματιά στο φύλο:
Όσον αφορά το φύλο, οι ανισότητες έχουν δική τους ιστορία να διηγηθούν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η μισθολογική διαφορά παραμένει εμφανής, με τις γυναίκες να κερδίζουν κατά μέσο όρο 82 σεντς για κάθε δολάριο που κερδίζει ένας άνδρας. Ένας αριθμός που κρύβει πίσω του αιώνες κοινωνικής διάκρισης και προκατάληψης.
Ωστόσο, μια αχτίδα φωτός αναδύεται από πρόσφατη έρευνα των οικονομολόγων Valentin Bolotnyy του Stanford και Natalia Emanuel του Harvard. Η μελέτη τους αποκάλυψε ότι η μισθολογική διαφορά εξαφανίζεται όταν συγκρίνονται άνδρες και γυναίκες που δεν έχουν παιδιά. Το συμπέρασμα μοιάζει με ένα κομμάτι παζλ που μας καλεί να στοχαστούμε βαθύτερα: μήπως το πρόβλημα δεν είναι απλώς ζήτημα φύλου, αλλά ένας συνδυασμός παραγόντων όπως η μητρότητα και η κοινωνική προσδοκία;
Η φυλή και το φύλο παραμένουν δύο καμβάδες πάνω στους οποίους η κοινωνία μας εξακολουθεί να ζωγραφίζει τις ατέλειές της. Ωστόσο, η πρόοδος είναι εμφανής, ακόμα και αν δεν είναι αρκετή. Ο κόσμος μας μοιάζει με ένα μωσαϊκό: κάθε κομμάτι, κάθε βήμα μπροστά, προσθέτει λίγο περισσότερο φως σε μια εικόνα που κάποτε ήταν σχεδόν εντελώς σκοτεινή.
*Με στοιχεία από το Psychology Today.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
Ο σύγχρονος άνθρωπος μοιάζει παγιδευμένος σε έναν φαύλο κύκλο αρνητικότητας, όπου η είδηση γίνεται κάτι περισσότερο από πληροφόρηση: μεταμορφώνεται σε δηλητήριο. Πολλοί νιώθουν ότι ο αρνητικός προσανατολισμός των ειδήσεων έχει διογκωθεί τα τελευταία χρόνια. Αλλά γιατί; Ίσως επειδή η εμπάθεια και η αγένεια, σαν σύγχρονες σειρήνες, είναι αυτές που επιβραβεύονται πιο γενναιόδωρα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Winnipeg, που ανέλυσε κάθε tweet των μελών του Κογκρέσου των ΗΠΑ από το 2009 έως το 2019, αποκάλυψε κάτι ανησυχητικό: όταν οι πολιτικοί εκφράζουν περισσότερη αρνητικότητα και επιθετικότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κερδίζουν περισσότερα likes και retweets από ό,τι όταν εκφράζουν θετικότητα ή υποστηρίζουν τους οπαδούς τους. Η φωνή που ουρλιάζει φαίνεται να ακούγεται πιο δυνατά από αυτή που ψιθυρίζει.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, η οποία ανέλυσε περισσότερα από 2,7 εκατομμύρια αναρτήσεις στο Facebook και το Twitter, κατέληξε σε ένα εξίσου αποθαρρυντικό συμπέρασμα: τα αρνητικά, εχθρικά μηνύματα κοινοποιούνται δύο φορές πιο συχνά από τα θετικά ή ουδέτερα.
Αλλά η αιχμή του δόρατος δεν είναι μόνο το ίδιο το περιεχόμενο. Είναι η συχνότητα με την οποία καταναλώνουμε αυτό το δηλητήριο. Με τις συσκευές μας να λειτουργούν ως πύλες για ειδήσεις κάθε λεπτό της ημέρας, η καθημερινότητά μας γεμίζει από μία αδιάκοπη αίσθηση επικείμενης καταστροφής. Είτε πρόκειται για τηλεόραση, είτε για έντυπα, είτε για διαδικτυακές ειδήσεις (διαλέξτε το “δηλητήριο” σας), η εμπειρία μοιάζει με έναν ατελείωτο «κύκλο της καταστροφής», έναν αδυσώπητο χείμαρρο προειδοποιήσεων και δέους που σαρώνει την ψυχή.
Αν δεν το έχετε καταλάβει ακόμη, η συνύπαρξη εξαιρετικά αρνητικών ειδήσεων και η ολοένα και συχνότερη ενασχόληση με αυτές, δεν λειτουργεί ως βάλσαμο για την ψυχή. Αντίθετα, μοιάζει περισσότερο με έναν αργό αλλά βέβαιο υπονομευτή της μακροπρόθεσμης ευεξίας μας. Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε σε αυτούς τους ζοφερούς καιρούς;
Πρώτον: Υπενθυμίστε στον εαυτό σας δύο απλές αλήθειες:
Αυτοί οι καιροί είναι δύσκολοι και γεμάτοι αβεβαιότητα.
Όλοι οι καιροί είναι δύσκολοι και γεμάτοι αβεβαιότητα.
Η ζωή, με την ακαταμάχητη και αντιφατική φύση της, ήταν πάντα ένα πεδίο μάχης μεταξύ φόβου και ελπίδας. Αυτό που μοιάζει σαν το χειρότερο σήμερα, ήταν πιθανώς απλώς διαφορετικά φρικτό για τους ανθρώπους του χθες. Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι να δούμε τα πράγματα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.
Δεύτερον: Αμφισβητήστε την ερμηνεία σας για τις ειδήσεις.
Πόσο συχνά βουτάτε, σχεδόν εθιστικά, στη λίμνη της αρνητικότητας που σας προσφέρει το ψηφιακό σύμπαν; Έρευνες, όπως αυτή του ψυχολόγου Steven Pinker, από το Harvard, αποκαλύπτουν μια εντυπωσιακή πραγματικότητα: Παρά τις φρικιαστικές μαζικές δολοφονίες, τους πολέμους στο Ισραήλ/Παλαιστίνη και την Ουκρανία, η συνολική βία στον κόσμο είναι χαμηλότερη από ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία.
Αυτό, φυσικά, δεν αναιρεί τη φρίκη των γεγονότων που βλέπουμε καθημερινά. Όμως, είναι ένας φακός μέσα από τον οποίο μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα το παρόν μας. Η ειδησεογραφία, όπως και το μυαλό μας, έχει μια προτίμηση στο να διογκώνει τα τραγικά και να αποσιωπά τα αισιόδοξα. Αν και αυτό εξυπηρετεί την επιβίωση, οδηγεί και σε έναν ατέρμονο φαύλο κύκλο πανικού.
Τρίτον: Επιλέξτε με προσοχή τι «ποτίζετε» το μυαλό σας.
Όπως μια δίαιτα γεμάτη λιπαρά φθείρει το σώμα, έτσι και η ψυχή δεν μπορεί να αντέξει ατελείωτες δόσεις ζοφερών ειδήσεων. Αντικαταστήστε την αδιάκοπη κατανάλωση ειδήσεων με στιγμές γαλήνης: ένα βιβλίο που σας εμπνέει, μια βόλτα στη φύση, μια συζήτηση που δεν αφορά το τέλος του κόσμου.
Η ζωή δεν είναι μονάχα αυτό που βλέπουμε στις οθόνες μας. Είναι εκεί έξω – γεμάτη στιγμές καλοσύνης και ομορφιάς που σπάνια κάνουν πρωτοσέλιδα, αλλά που αξίζουν να τις αναζητήσουμε και να τις ζήσουμε.
Ας σκεφτούμε πώς τα πάμε σε δύο θεμελιώδεις τομείς που διαμορφώνουν το πώς εμφανιζόμαστε, αλλά και το πώς μας αντιλαμβάνονται ως άτομα στη συλλογική μας κοινωνία: τη φυλή και το φύλο.
Μια ματιά στη φυλή:
Σήμερα, περίπου το 25% των έγχρωμων ανθρώπων στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποστεί ρατσιστικά σχόλια κατά τη διάρκεια της καριέρας τους. Ένα στατιστικό που προκαλεί ανησυχία και ντροπή, αλλά ταυτόχρονα μας ωθεί να αναλογιστούμε: Τι ποσοστό ανθρώπων πριν από έναν αιώνα υπέστη ρατσιστική προσβολή μέσα σε μόλις μία εβδομάδα εργασίας; Η απάντηση, αν μπορούσαμε να τη μετρήσουμε, θα ήταν πιθανώς συντριπτική.
Η πρόοδος είναι αργή, όπως το νερό που λειαίνει την πέτρα. Έχει γίνει βήμα μπροστά, αλλά οι ρωγμές της ανισότητας παραμένουν. Είναι σαν να κοιτάμε έναν πίνακα που ο καλλιτέχνης δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη—η αδικία εξακολουθεί να είναι ορατή, αλλά οι πινελιές της αλλαγής αρχίζουν να σχηματίζουν κάτι νέο.
Μια ματιά στο φύλο:
Όσον αφορά το φύλο, οι ανισότητες έχουν δική τους ιστορία να διηγηθούν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η μισθολογική διαφορά παραμένει εμφανής, με τις γυναίκες να κερδίζουν κατά μέσο όρο 82 σεντς για κάθε δολάριο που κερδίζει ένας άνδρας. Ένας αριθμός που κρύβει πίσω του αιώνες κοινωνικής διάκρισης και προκατάληψης.
Ωστόσο, μια αχτίδα φωτός αναδύεται από πρόσφατη έρευνα των οικονομολόγων Valentin Bolotnyy του Stanford και Natalia Emanuel του Harvard. Η μελέτη τους αποκάλυψε ότι η μισθολογική διαφορά εξαφανίζεται όταν συγκρίνονται άνδρες και γυναίκες που δεν έχουν παιδιά. Το συμπέρασμα μοιάζει με ένα κομμάτι παζλ που μας καλεί να στοχαστούμε βαθύτερα: μήπως το πρόβλημα δεν είναι απλώς ζήτημα φύλου, αλλά ένας συνδυασμός παραγόντων όπως η μητρότητα και η κοινωνική προσδοκία;
Η φυλή και το φύλο παραμένουν δύο καμβάδες πάνω στους οποίους η κοινωνία μας εξακολουθεί να ζωγραφίζει τις ατέλειές της. Ωστόσο, η πρόοδος είναι εμφανής, ακόμα και αν δεν είναι αρκετή. Ο κόσμος μας μοιάζει με ένα μωσαϊκό: κάθε κομμάτι, κάθε βήμα μπροστά, προσθέτει λίγο περισσότερο φως σε μια εικόνα που κάποτε ήταν σχεδόν εντελώς σκοτεινή.
*Με στοιχεία από το Psychology Today.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
