Όσο μελωδικά κι αν το τραγούδησε το μακρινό 1942 ο Dooley Wilson, ένα φιλί δεν είναι ποτέ απλώς ένα φιλί. Είτε μιλάμε για τον περασμένο αιώνα, είτε για το καταιγιστικό κι αβέβαιο έτος 2022, το φιλί είναι πάντοτε ένας πανάρχαιος τρόπος έκφρασης – ένα χειρονομιακό λήμμα αναγνωρίσιμο από όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτως καταγωγής ή μητρικής γλώσσας.
Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πότε αρχίσαμε οι άνθρωποι να φιλιόμαστε. Υπολογίζεται ότι τα φιλιά εμφανίστηκαν για πρώτη φορά πριν από περίπου 4000 χρόνια. Εκείνοι όμως οι οποίοι ανήγαγαν το φιλί σε τέχνη ήταν οι Ρωμαίοι. Κατά τον Μεσαίωνα αναπτύχθηκαν διάφορα είδη φιλιών που υποδήλωναν κοινωνική διαβάθμιση, ενώ αργότερα η χριστιανική εκκλησία υιοθέτησε μέρος της παλιάς ρωμαϊκής τελετουργίας του φιλιού στη θρησκευτική τελετή του γάμου. Το φιλί που δίνει ο γαμπρός στη νύφη ακόμη και σήμερα προέρχεται από εκείνη την εποχή.
Μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα, μια εποχή κατά την οποία η Ευρώπη μαστιζόταν από την πανούκλα, το φιλί στο στόμα είχε εξαφανιστεί από τη δημόσια πρακτική. Έτσι, αναπτύχθηκε μια ολόκληρη εθιμοτυπία χαιρετισμού, η οποία βασίστηκε στις – από μακριά κι αγαπημένοι – υποκλίσεις και τη χειραψία, που αναπτύχθηκε αυτήν ακριβώς την εποχή.
Το φιλί πέρασε στη σφαίρα της ιδιωτικής ζωής και για πολλά χρόνια περιορίστηκε εκεί. Θεωρήθηκε απρεπές, μέχρι που η γέννηση της Έβδομης Τέχνης το εισήγαγε και πάλι στη δημόσια σφαίρα και μάλιστα καθόλου δειλά. Ο κινηματογράφος σαφώς και δεν εφηύρε το φιλί, αλλά ενδεχομένως βοήθησε να γίνει πιο ουσιαστικό. Εκείνο που είναι σίγουρο είναι ότι οι κινηματογραφικές ταινίες – και ειδικά οι ταινίες του Χόλυγουντ – έκαναν το φιλί και πάλι ορατό. Καθιέρωσαν μια γοητευτική εικονογραφία για μια εμπειρία που, στην πραγματική ζωή, είναι συχνά πρόχειρη, αδέξια και όχι απόλυτα χαριτωμένη.
Το περιβόητο κινηματογραφικό φιλί των May Irwin και John Rice
Φυσικά, ο κόσμος θέλησε να μιμηθεί τα κινηματογραφικά φιλιά, αυτή τη μαρτυρική συνάντηση από δυο ζευγάρια χείλια που οι κινηματογραφιστές ήδη από τότε ανήγαγαν σε υψηλή τέχνη. Το κοινό φούντωσε από επιθυμία παρακολουθώντας την May Irvin και τον John Rice να φιλιούνται για δεκαοχτώ ολόκληρα δευτερόλεπτα στην τελευταία σκηνή του μιούζικαλ «The Widow Jones» του 1896.
Αφουγκραζόμενη αυτήν τη διάχυτη επιθυμία, το 1911, η τότε δημοφιλής εταιρία τσίχλας Listerated Pepsin Gum έκανε κίνηση ματ, φτιάχνοντας έναν εύχρηστο οδηγό για το πώς να φιλήσει κανείς ένα κορίτσι. Ο εν λόγω οδηγός – που στις μέρες μας μάλλον θα είχε τον τίτλο «Πώς να φρικάρεις ένα κορίτσι» – περιείχε συμβουλές βήμα-βήμα, όπως παραδείγματος χάριν «μην της πεις τις προθέσεις σου», «μην ζητήσεις την άδειά της», «κοίτα την ονειροπόλα στα μάτια», «μην βιάζεσαι» και – προπαντός – «μη την φιλήσεις, μέχρι να βεβαιωθείς ότι χρησιμοποιεί Listerated Pepsin Gum, τη μόνη αντισηπτική τσίχλα που κάνει το φιλί ασφαλές».
Ο οδηγός αυτός αντανακλά έντονα τα έμφυλα πρότυπα εκείνης της εποχής, χτυπά φιλικά στην πλάτη τον άντρα κυνηγό που παίρνει αυτό που θέλει χωρίς να ρωτά και προειδοποιεί για το ανυπάκουο κορίτσι που δεν είναι πάντα έτοιμο να το φιλήσουν. Επιπλέον, το – απρόσμενο για την εποχή – μάρκετινγκ της εταιρίας φόρτωνε μεν όλο το βάρος στη γυναίκα, χωρίς όμως να προσφέρει και μια γυναικεία εκδοχή του ίδιου οδηγού.
Ο κινηματογράφος συνέχισε να δημιουργεί όλων των ειδών τις προσδοκίες σχετικά με το φιλί και την οικειότητα και αντίστοιχοι οδηγοί συνέχισαν να κυκλοφορούν κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Όλοι, όμως, ανεξαιρέτως – ακριβώς επειδή επηρεάζονταν από τα κινηματογραφικά φιλιά – εστίαζαν στο πώς αυτά έπρεπε να φαίνονται στους θεατές, τους εξωτερικούς παρατηρητές. Στις βωβές ταινίες της δεκαετίας του 1920, τα φιλιά έμοιαζαν συχνά μάλλον αδέξια. Ωστόσο, από τα μέσα της δεκαετίας του 1930, το Χόλυγουντ προσέφερε πιο στυλιζαρισμένες εκδοχές, κατά τις οποίες οι πρωταγωνίστριες σχεδόν πάθαιναν αυχενικό προκειμένου να επιτευχθεί το σωστό κοντινό πλάνο που ήθελε και τα δύο πρόσωπα των πρωταγωνιστών να φαίνονται πολύ καθαρά και – φυσικά – τον άντρα να φαίνεται πάντοτε σημαντικά ψηλότερος από τη γυναίκα – ένα στοιχείο ιδιαίτερα επίμονο στη ρομαντική εικονογραφία.
Το φιλί είναι μια μορφή τέχνης και, όπως όλες οι μορφές τέχνης, το κυρίαρχο στυλ αλλάζει ανάλογα με την εποχή. Έτσι, ενώ ένα φιλί μπορεί να ισοδυναμούσε με ένα happy end στη δεκαετία του 1950, αυτό άλλαξε με τη σεξουαλική επανάσταση της δεκαετίας του 1960 και στη συνέχεια άλλαξε ξανά με την επιστροφή στον ηθικό συντηρητισμό της εποχής Ρίγκαν στη δεκαετία του 1980. Με κάθε δεκαετία, η τέχνη του φιλιού γνώρισε σημαντικές αλλαγές ανάλογα με το τι συνέβαινε στην κουλτούρα μας εκείνη την εποχή, καθώς και με τους περιορισμούς που επιβάλλονταν στους κινηματογραφιστές. Η ιστορία του φιλιού στην οθόνη είναι γεμάτη με κρυφά νοήματα.
Κάνοντας μια αναδρομή στα πιο διάσημα φιλιά του Χόλυγουντ, βρίσκεται κανείς να κολυμπά σε μια θάλασσα κινηματογραφικής ρομαντικής σημειολογίας που από τις απαρχές του σινεμά ως σήμερα υπαγορεύει το πως φαντασιωνόμαστε και συχνά σκηνοθετούμε τα φιλιά της ζωής μας. Τα φιλιά, όπως όλα τα κινηματογραφικά πρότυπα και σύμβολα, συχνά αποκαλύπτουν πολύ περισσότερα από όσα τους αναγνωρίζουμε. Είναι ένα crush test για την πολιτισμική στιγμή στην οποία διαδραματίζεται μια ταινία. Ακολουθεί και κυλάει ανάλογα με το τι συμβαίνει στο κοινωνικοπολιτικό στερέωμα.
Το φιλί στην οθόνη δίνει μια εικόνα για το πώς αισθανόμαστε ως κοινωνία για την οικειότητα. Μας αναγκάζει να έρθουμε πρόσωπο με πρόσωπο με τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι γυναίκες, τόσο στην οθόνη όσο και εκτός αυτής. Μας αναγκάζουν να αντιμετωπίσουμε τη δική μας εσωτερικευμένη ομοφοβία, το ρατσισμό και τη στενοκεφαλιά όταν πρόκειται για το ποιος μπορεί να εκφράσει σωματική στοργή δημόσια. Υπό αυτό το πρίσμα, τα φιλιά μπορεί να είναι μια μορφή εξέγερσης, μια αντίσταση στα συντηρητικά ιδεώδη και μια μοναδική ερμηνεία της παρούσας στιγμής που δεν είναι ακόμα προφανής.
Στα νερά της λιμνοθάλασσας και του Γαλλικού ποταμού νεροβούβαλοι απολαμβάνουν το μπάνιο τους, ενώ είναι πολύ πιθανό να συναντήσετε ψαράδες-κυνηγούς των σπάνιων «μπλε» καβουριών.
Στα νερά της λιμνοθάλασσας και του Γαλλικού ποταμού νεροβούβαλοι απολαμβάνουν το μπάνιο τους, ενώ είναι πολύ πιθανό να συναντήσετε ψαράδες-κυνηγούς των σπάνιων «μπλε» καβουριών.
Εμείς και οι συνεργάτες μας αποθηκεύουμε ή/και έχουμε πρόσβαση σε πληροφορίες σε μια συσκευή, όπως cookies και επεξεργαζόμαστε προσωπικά δεδομένα, όπως μοναδικά αναγνωριστικά και τυπικές πληροφορίες που αποστέλλονται από μια συσκευή για εξατομικευμένες διαφημίσεις και περιεχόμενο, μέτρηση διαφημίσεων και περιεχομένου, καθώς και απόψεις του κοινού για την ανάπτυξη και βελτίωση προϊόντων.
Με την άδειά σας, εμείς και οι συνεργάτες μας ενδέχεται να χρησιμοποιήσουμε ακριβή δεδομένα γεωγραφικής τοποθεσίας και ταυτοποίησης μέσω σάρωσης συσκευών. Μπορείτε να κάνετε κλικ για να συναινέσετε στην επεξεργασία από εμάς και τους συνεργάτες μας όπως περιγράφεται παραπάνω. Εναλλακτικά, μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση σε πιο λεπτομερείς πληροφορίες και να αλλάξετε τις προτιμήσεις σας πριν συναινέσετε ή να αρνηθείτε να συναινέσετε.
Λάβετε υπόψη ότι κάποια επεξεργασία των προσωπικών σας δεδομένων ενδέχεται να μην απαιτεί τη συγκατάθεσή σας, αλλά έχετε το δικαίωμα να αρνηθείτε αυτήν την επεξεργασία. Οι προτιμήσεις σας θα ισχύουν μόνο για αυτόν τον ιστότοπο. Μπορείτε πάντα να αλλάξετε τις προτιμήσεις σας επιστρέφοντας σε αυτόν τον ιστότοπο ή επισκεπτόμενοι την πολιτική απορρήτου μας.
Εμείς και οι συνεργάτες μας αποθηκεύουμε ή έχουμε πρόσβαση σε πληροφορίες σε συσκευές, όπως cookies και επεξεργαζόμαστε προσωπικά δεδομένα, όπως μοναδικά αναγνωριστικά και τυπικές πληροφορίες που αποστέλλονται από μια συσκευή για τους σκοπούς που περιγράφονται παρακάτω. Μπορείτε να κάνετε κλικ για να συναινέσετε στην επεξεργασία από εμάς και τους συνεργάτες μας για τους εν λόγω σκοπούς. Εναλλακτικά, μπορείτε να κάνετε κλικ για να αρνηθείτε να συναινέστε ή να αποκτήσετε πρόσβαση σε πιο λεπτομερείς πληροφορίες και να αλλάξετε τις προτιμήσεις σας πριν συναινέσετε. Οι προτιμήσεις σας θα ισχύουν μόνο για αυτόν τον ιστότοπο. Λάβετε υπόψη ότι κάποια επεξεργασία των προσωπικών σας δεδομένων ενδέχεται να μην απαιτεί τη συγκατάθεσή σας, αλλά έχετε το δικαίωμα να αρνηθείτε αυτήν την επεξεργασία. Μπορείτε πάντα να αλλάξετε τις προτιμήσεις σας επιστρέφοντας σε αυτόν τον ιστότοπο ή επισκεπτόμενοι την πολιτική απορρήτου μας.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
Cookie
Duration
Description
cookielawinfo-checkbox-advertisement
1 year
Set by the GDPR Cookie Consent plugin, this cookie is used to record the user consent for the cookies in the "Advertisement" category .
cookielawinfo-checkbox-analytics
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
cookielawinfo-checkbox-functional
11 months
The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
cookielawinfo-checkbox-necessary
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
cookielawinfo-checkbox-others
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
cookielawinfo-checkbox-performance
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
CookieLawInfoConsent
1 year
Records the default button state of the corresponding category & the status of CCPA. It works only in coordination with the primary cookie.
viewed_cookie_policy
11 months
The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Cookie
Duration
Description
_ga
2 years
The _ga cookie, installed by Google Analytics, calculates visitor, session and campaign data and also keeps track of site usage for the site's analytics report. The cookie stores information anonymously and assigns a randomly generated number to recognize unique visitors.
_gat_gtag_UA_222713851_1
1 minute
Set by Google to distinguish users.
_gid
1 day
Installed by Google Analytics, _gid cookie stores information on how visitors use a website, while also creating an analytics report of the website's performance. Some of the data that are collected include the number of visitors, their source, and the pages they visit anonymously.
CONSENT
2 years
YouTube sets this cookie via embedded youtube-videos and registers anonymous statistical data.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.
Cookie
Duration
Description
advanced_ads_browser_width
1 month
This cookie is set by Advanced ads plugin.This cookie is used to measure and store the user browser width for adverts.
VISITOR_INFO1_LIVE
5 months 27 days
A cookie set by YouTube to measure bandwidth that determines whether the user gets the new or old player interface.
YSC
session
YSC cookie is set by Youtube and is used to track the views of embedded videos on Youtube pages.
yt-remote-connected-devices
never
YouTube sets this cookie to store the video preferences of the user using embedded YouTube video.
yt-remote-device-id
never
YouTube sets this cookie to store the video preferences of the user using embedded YouTube video.