Ίσως έχετε ακούσει για «εκτυπωμένα» κοσμήματα, αξεσουάρ, διακοσμητικά, εργαλεία, ακόμα και φαγητά ή ανθρώπινα όργανα, καθώς η τεχνολογία τρισδιάστατης εκτύπωσης αναπτύσσεται ραγδαία την τελευταία δεκαετία. Πλέον όμως οι ειδικοί εκτυπωτές θα μπορούν να κατασκευάζουν ακόμη και σπίτια, και το μεγαλύτερο τρισδιάστατα εκτυπωμένο οικιστικό έργο στον κόσμο βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η κρίση στέγασης

Από την οικονομική κρίση κι έπειτα, οι τιμές των ενοικίων, άρχισαν να κινούνται ανοδικά εξαιτίας της δομικής αλλαγής που έχει συμβεί στην αγορά κατοικίας. Πριν το 2010 η ζήτηση για αγορά κατοικίας ήταν υψηλότερη από την αντίστοιχη ζήτηση για ενοικίαση. Σήμερα όμως η εικόνα αυτή έχει αντιστραφεί πλήρως, με το 90%-95% όσων αναζητούν στέγη να κινούνται αποκλειστικά με στόχο την ενοικίαση. Ταυτόχρονα, ένα ποσοστό των ακινήτων έχουν μετατραπεί σε Air bnb ή μικρά ξενοδοχεία, επιδεινώνοντας  ακόμα περισσότερο την κατάσταση σε ό,τι αφορά την προσφορά ακινήτων, ιδίως σε ορισμένες περιοχές του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, αλλά και στα νότια προάστια.

Ανάλογα στεγαστικά προβλήματα αντιμετωπίζουν και στη μακρινή Αμερική, καθώς βρίσκεται εν μέσω έλλειψης κατοικιών, με τις τιμές των κατοικιών να αυξάνονται, την προσφορά να παραμένει στάσιμη και τους επίδοξους αγοραστές να προσπαθούν μανιωδώς να εξασφαλίσουν ένα προσιτό μέρος για να ζήσουν. Οι καθυστερήσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού λόγω της πανδημίας έκαναν τα οικοδομικά υλικά πιο ακριβά και προκάλεσαν μεγάλες καθυστερήσεις, ενώ υπάρχει και έλλειψη εργατικού δυναμικού, και η κατάσταση αυτή δεν δείχνει σημάδια βελτίωσης.

Το μεγαλύτερο τρισδιάστατα εκτυπωμένο οικιστικό έργο στον κόσμο βρίσκεται σε εξέλιξη

Σε μια ενθουσιώδη παρουσίαση στο South By Southwest τον περασμένο μήνα με τίτλο «It’s Time to Build», ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της ICON Jason Ballard μοιράστηκε το όραμά του για ένα νέο παράδειγμα στην οικοδόμηση κατοικιών, και τη δύναμη των τρισδιάστατα εκτυπωμένων σπιτιών να αλλάξουν την κατασκευαστική βιομηχανία.

«Νομίζω ότι τα σπίτια και τα κτίρια του μέλλοντός θα πρέπει να είναι ρηξικέλευθα διαφορετικά από τα σημερινά», δήλωσε. «Όχι απλώς διαφορετικά – ρηξικέλευθα διαφορετικά», τόνισε.

Αν του προσφερόταν ένα σπίτι 100 ετών έναντι ενός σπιτιού που χτίστηκε πριν από ένα χρόνο, είπε ότι θα έπαιρνε το σπίτι 100 ετών. «Είναι μια θλιβερή κατάσταση: σε ποιον άλλο κλάδο θα επιλέγατε κάτι πολύ παλιό αντί για κάτι ολοκαίνουργιο; Αλλά η ποιότητα κατασκευής και τα υλικά έχουν υποχωρήσει σε τέτοιο σημείο που αυτή είναι η πραγματικότητα στην οποία βρισκόμαστε», συμπλήρωσε.

Συν τοις άλλοις, αυτή η μείωση της ποιότητας δεν επέτρεψε την ποσότητα που χρειαζόμαστε- οι ΗΠΑ κατασκευάζουν δύο εκατομμύρια σπίτια λιγότερα από όσα χρειάζονται κάθε χρόνο. Αυτή η έλλειψη προσφοράς τροφοδοτεί στη συνέχεια έναν καταιγισμό συναφών προβλημάτων: οι κατασκευαστές καταφεύγουν σε λιγότερο ειδικευμένο εργατικό δυναμικό και φθηνότερα υλικά και αφήνουν τους επαγγελματίες του σχεδιασμού εντελώς έξω από τη διαδικασία.

Οι ρυθμιστικές αρχές των πόλεων επιτείνουν το πρόβλημα με αυστηρές ζώνες και οικοδομικές απαιτήσεις. Το αποτέλεσμα, είπε ο Ballard, είναι αυτό που αποκαλεί κατοικίες χωρίς ψυχή. Το έχετε δει: τις υποδιαιρέσεις με κουτάκια, όπου κάθε σπίτι μοιάζει ίδιο, ίσως διαφοροποιείται από τα χρώματα βαφής ή την εξωτερική όψη, αλλά κατά τα άλλα είναι αρκετά άχαρο και μοιάζει με Truman-Show.

Αν ξεφύγουμε από τις ΗΠΑ, υπάρχουν 1,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο που δεν έχουν επαρκή στέγαση, είτε βρίσκονται σε επισφαλή κτίρια, είτε σε παραπήγματα, είτε σε παραγκουπόλεις, είτε είναι άστεγοι. «Θα πρέπει να καινοτομήσουμε σαν να εξαρτάται η ζωή μας από αυτό, γιατί δεν υπάρχει ουσιαστικό ανθρώπινο μέλλον αν δεν μπορούμε να στεγαστούμε κατάλληλα», δήλωσε ο Ballard. «Ήρθε η ώρα να βρούμε νέους τρόπους για να χτίσουμε».

Στη συνέχεια έθεσε το ερώτημα: Τί θα γινόταν αν μπορούσαμε να χτίσουμε σπίτια που θα ήταν δύο φορές πιο καλά, στο μισό χρόνο και στη μισή τιμή; Πιστεύει ότι η εταιρεία του μπορεί να το κάνει.

Η ICON ιδρύθηκε το 2017 και έχει εκτοξευθεί στα πέντε χρόνια που μεσολάβησαν, συγκεντρώνοντας 451 εκατομμύρια δολάρια σε μετοχικό κεφάλαιο και πλησιάζοντας την αποτίμηση των 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, παραδίδοντας δύο δεκάδες τρισδιάστατα εκτυπωμένα σπίτια και κατασκευές (συμπεριλαμβανομένων σπιτιών στο Όστιν, μιας κοινότητας στο Μεξικό και  στρατώνων στο Τέξας) και λαμβάνοντας πολλά βραβεία σχεδιασμού και καινοτομίας. Κατά τη διάρκεια του SXSW η εταιρεία παρουσίασε το κομψό, αρχιτεκτονικά καινοτόμο House Zero στο East Austin, ένα σπίτι «ειδικά σχεδιασμένο για να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που δημιουργεί η τρισδιάστατη εκτύπωση».

Ο τρισδιάστατος εκτυπωτής τύπου γερανογέφυρας της εταιρείας ονομάζεται Vulcan και κατασκευάζει σπίτια ρίχνοντας ένα μείγμα από μπετόν σε ένα μοτίβο που υπαγορεύεται από το λογισμικό- αντί να ανεβαίνει ένας τοίχος τη φορά, τοποθετείται ένα στρώμα τη φορά, ενώ ολόκληρη η δομή «αναπτύσσεται» από το έδαφος. Ο εκτυπωτής αποτελείται από έναν άξονα που τοποθετείται σε μια τροχιά, δίνοντάς του μια ευέλικτη και θεωρητικά απεριόριστη περιοχή εκτύπωσης, και το λογισμικό του μπορεί να λειτουργήσει από ένα tablet ή ακόμα κι ένα smartphone.

«Αν μπορούσαμε να βρούμε έναν καλύτερο τρόπο, δεν θα εκτυπώναμε τρισδιάστατα», δήλωσε ο Ballard. «Είναι το καλύτερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε στη παρούσα φάση». Επεσήμανε ότι σε πολλά εργοτάξια, καταλήγουν  να υπάρχουν περισσότερα απόβλητα από τη διαδικασία κατασκευής από ό,τι υλικό για το κτίσιμο του κτιρίου, ενώ με την τρισδιάστατη εκτύπωση «δεν χάνεται ούτε σταγόνα» από το μείγμα του μπετόν.

Η ICON σχεδιάζει να ξεκινήσει φέτος την κατασκευή μιας κοινότητας 100 κατοικιών στην περιοχή του Όστιν και από εκεί και πέρα να συνεχίσει να επεκτείνει τις δραστηριότητές της. Ο Ballard πιστεύει ακράδαντα ότι τα ρομπότ και η τεχνολογία θα αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος της επίλυσης της παγκόσμιας κρίσης στέγασης. «Δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που ξέρουν πώς να κατασκευάζουν πράγματα για να μας βγάλουν από το πρόβλημα στο οποίο βρισκόμαστε», δήλωσε.

Αλλά για να γίνουν τα σπίτια της ICON πραγματικά mainstream, θα πρέπει να είναι όχι απλώς τα καλύτερα τρισδιάστατα εκτυπωμένα σπίτια στην αγορά, αλλά γενικότερα τα καλύτερα σπίτια στην αγορά. Ο Elon Musk, είπε ο Ballard, συνειδητοποίησε ότι για να γίνουν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα mainstream θα πρέπει να είναι ασφαλή, σέξι και cool- με άλλα λόγια, δεν θα πρέπει να είναι απλώς τα καλύτερα ηλεκτρικά αυτοκίνητα εκεί έξω, αλλά τα καλύτερα αυτοκίνητα γενικότερα, τελεία και παύλα. Και αυτό είναι το σχέδιό του ίδιου για το προϊόν της εταιρείας του.

«Θέλουμε τα τρισδιάστατα εκτυπωμένα σπίτια να είναι τα καλύτερα σπίτια», είπε. «Μπορούμε να λύσουμε την παγκόσμια κρίση στέγασης στη διάρκεια της ζωής μας. Θα δούμε έναν καλύτερο κόσμο με τα ίδια μας τα μάτια. Και επιμένω σε αυτό», συμπλήρωσε.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, έως και τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να χρειαστούν νέα στέγη, γεγονός που σημαίνει ότι απαιτείται η κατασκευή 96.000 νέων σπιτιών κάθε μέρα. Η ταχύτητα κατασκευής και η πιο βιώσιμη προσέγγιση της τρισδιάστατης εκτύπωσης δόμησης, καθιστούν αυτομάτως τους γιγαντιαίους 3D εκτυπωτές σπιτιών, ως μια από τις λύσεις του προβλήματος.