To τελευταίο meeting στη δουλειά καθυστέρησε. Τα email έχουν συσσωρευτεί. Από απλήρωτο λογαριασμό, ειδοποίηση για μία συνάντηση, μέχρι το deadline για ένα project στη δουλειά. Το κινητό χτυπάει επανειλημμένως με ειδοποιήσεις για mail στον προσωπικό σου λογαριασμό και μηνύματα. Έξω έχει καύσωνα που λιώνει τα τσιμέντα. Το μετρό είναι γεμάτο και για κάποιο λόγο δεν έχει air-condition. Φτάνεις στο αμάξι και συνειδητοποιείς ότι θες βενζίνη ενώ η κίνηση τεστάρει τα όριά σου. Παράλληλα θυμάσαι όμως ότι χρειάζεσαι και να αγοράσεις πράγματα για το σπίτι. Τσάντες, κλειδιά, κινητά, όλα μια μάζα, να πέφτουν κάτω ενώ παράλληλα διαβάζεις ένα email από τον manager σου που είναι ακατανόητο.
Το τηλέφωνο χτυπάει ενώ είσαι σουοερμάρκετ, σου πέφτει στην προσπάθεια να κρατήσεις το γάλα και τα κλειδιά του αυτοκινήτου. Απαντάς, και είναι ο/η σύντροφός σου που ρωτάει αν πήρες γάλα. Και κάπου εκεί το χάνεις. Η πίεση συσσωρεύεται, η ζέστη και η εγκεφαλική υπερδιέγερση έχουν πιάσει κόκκινο. Ξεσπάς για κάτι ανούσιο. Το ξέρεις ότι δεν υπήρχε ουσιαστικός λόγος να φωνάξεις ή να μιλήσεις απότομα.
Αυτό το ξέσπασμα όμως αποτελεί σημάδι ότι πάσχεις από ένα είδος άγχους που, παρά το γεγονός ότι είναι πολύ συνηθισμένο, παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανώνυμο. Μέχρι πρόσφατα δηλαδή.
Λέγεται microstress, και αν δεν διαβάζεις αυτό το άρθρο από μια αιώρα σε μία παραλία, ενώ είσαι ήδη 6 μέρες διακοπές, πιθανότατα υποφέρεις και εσύ από αυτό.
Οι σύγχρονοι ρυθμοί μας έχουν επιβάλλει μία ζωή σε fast forward. Γρήγορο φαγητό, γρήγορη απόλαυση, γρήγορες κοινωνικές συναναστροφές, multitasking, καθημερινότητα στον αυτόματο. Και σε μία ατέρμονη, χωρίς νόημα λούπα ταχύτητας που λιώνει το μυαλό μας και μας κρατά έρμαιους του άγχους μας.
Οι άνθρωποι δεν προορίζονται να εκτεθούν στην ποσότητα διέγερσης του σύγχρονου κόσμου. Έτσι συχνά πελαγώνουμε, γιατί δεν είναι εφικτό να επεξεργαστούμε όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Τρέχουμε να προλάβουμε τα πάντα, αγωνιζόμαστε να μάθουμε τα πάντα και έχοντας βάλει αυτόματο πιλότο εκτελούμε κινήσεις χωρίς ενσυνειδητότητα. Πολλοί άνθρωποι περνούν χρόνια, αν όχι ολόκληρες ζωές σε αυτήν τη λειτουργία. Είμαστε κάτω από τεράστια πίεση για να είμαστε παραγωγικοί, να πετύχουμε, να τα καταφέρουμε.
Ενώ οι σημαντικοί παράγοντες άγχους, όπως η απώλεια εργασίας, το διαζύγιο ή η σοβαρή ασθένεια συζητούνται συχνά, υπάρχει ένας άλλος, πιο ύπουλος τύπος άγχους που περνά κάτω από το ραντάρ μας: το microstress που αναφέρεται στις μικρές, φαινομενικά ασήμαντες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε καθημερινά και οι οποίες σωρευτικά έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική και σωματική μας ευεξία.
Αυτές οι μικρές αναποδιές, μας έρχονται τόσο γρήγορα και είμαστε τόσο προετοιμασμένοι να τις αντιμετωπίσουμε, που μετά βίας αναγνωρίζουμε ότι έχει συμβεί κάτι. Το Microstress αναφέρεται λοιπόν, σε αυτούς τους δευτερεύοντες στρεσογόνους παράγοντες ρουτίνας που εμφανίζονται στην καθημερινότητά μας. Σε αντίθεση με τα μεγάλα γεγονότα της ζωής, οι μικροστρεσογόνοι παράγοντες είναι σχεδόν αόρατοι και συχνά παραβλέπονται. Μπορούν να περιλαμβάνουν πράγματα όπως ένα σύντομο email από έναν συνάδελφο, ένα μποτιλιάρισμα στο δρόμο για τη δουλειά ή μια μικρή διαφωνία με έναν φίλο.
Αυτά τα περιστατικά μπορεί να φαίνονται ασήμαντα από μόνα τους, αλλά η έρευνα δείχνει ότι η σωρευτική επίδρασή τους μπορεί να είναι βαθιά, καθώς μπορεί να αποστραγγίσει σημαντικά την ενέργειά σας και να βλάψει τη σωματική και συναισθηματική υγεία σας, Και ακόμη και όταν καταγράφουμε το microstress, δεν σκεφτόμαστε απαραίτητα τον αντίκτυπό του στη ζωή μας. Το γεγονός ότι συχνά προκαλείται από τα άτομα με τα οποία είμαστε πιο κοντά, κάνει ακόμα πιο δύσκολο να το αναγνωρίσουμε.
Οι Αμερικανοί ερευνητές Rob Cross και Karen Dillon αντιμετώπισαν το φαινόμενο όταν έπαιρναν συνεντεύξεις από από άτομα που έχουν επιτύχει στην καριέρα τους . Αντί να ανακαλύψουν τι τους έκανε τόσο αποτελεσματικούς συνεργάτες στο χώρο εργασίας, έμειναν έκπληκτοι όταν ανακάλυψαν ότι οι περισσότεροι ήταν στα όριά τους προσπαθώντας να εξισορροπήσουν τις ανάγκες της προσωπικής και επαγγελματικής τους ζωής. Μαζί δημοσίευσαν το 2023 ένα βιβλίο για το θέμα με τίτλο “The Microstress Effect: How Little Things Pile Up and Create Big Problems – and What to Do about I”t, επειδή, όπως εξηγεί η Dillon, «αισθάνθηκε πολύ σημαντικό να ονομάσουμε αυτή τη μορφή άγχους και να τεκμηριώσουμε από πού προέρχεται, ώστε να μπορέσουμε να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε πώς να το μετριάζουμε».
Ο βασικός παράγοντας διαφοροποίησης μεταξύ του Microstress και του κανονικού, πιο εύκολα αναγνωρίσιμου τύπου στρες είναι το μέγεθος. Φαντάζει παράλογο να έχουμε μια μικρή ψυχική κατάρρευση για μία μικρή διαφωνία ή ένα κουτί γάλα, αλλά είναι η έμφυτη μικρότητα αυτών των εστρεσογόνων παραγόντων που τους κάνει τόσο επικίνδυνους.
«Αυτό που έγινε σαφές καθώς συζητούσαμε [με τους συμμετέχοντες στην έρευνα με υψηλές επιδόσεις] είναι ότι ποτέ δεν ήταν ένα σπουδαίο πράγμα που οδήγησε τους ανθρώπους στο αίσθημα ότι είναι συγκλονισμένοι. Μάλλον ήταν μια αδυσώπητη συσσώρευση απαρατήρητων μικρών στρες, σε περασμένες στιγμές, που επηρέαζε τόσο δραστικά την ευημερία αυτών των ανθρώπων που κατά τα άλλα φαινόταν ότι «τα έχουν όλα», σύμφωνα με την Dillon.
Η χρόνια έκθεση στο μικροστρές μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ψυχικής υγείας όπως άγχος και κατάθλιψη. Ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται αυτούς τους δευτερεύοντες στρεσογόνους παράγοντες ως συνεχείς απειλές, οι οποίες μπορούν να ενεργοποιήσουν την αντίδραση του σώματος στο στρες επανειλημμένα, οδηγώντας σε μια κατάσταση συνεχούς εγρήγορσης και έντασης.
Μπορεί επίσης να επηρεάσει τη σωματική υγεία. Η συνεχής ενεργοποίηση της αντίδρασης στο στρες μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες. Με την πάροδο του χρόνου, τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης συνδέονται με διάφορα προβλήματα υγείας, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι καρδιακές παθήσεις και το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Στην εργασία, το microstress μπορεί να μειώσει την παραγωγικότητα και την εργασιακή ικανοποίηση. Όταν οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν συνεχώς μικρούς εκνευρισμούς, μπορεί να δυσκολεύονται να εστιάσουν, να πάρουν αποφάσεις και να διατηρήσουν το κίνητρο. Οι επιπτώσεις του μπορεί να είναι καταιγιστικέςκαι στις διαπροσωπικές σχέσεις, με φίλους και οικογένεια, εξαιτίας της έλλειψης υπομονής και της ευερεθιστότητας. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να διαβρώσει την ποιότητα των σχέσεων και να οδηγήσει σε συναισθήματα απομόνωσης και μοναξιάς.
Αντιμετώπιση microstress
Το πρώτο βήμα για τη διαχείριση του microstress είναι η επίγνωσή του. Η κατανόηση του τι το προκαλεί είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Ένας τρόπος να μετριάσουμε τις επιπτώσεις του είναι με το να ρίξουμε ρυθμούς στην καθημερινότητά μας. Τα 2 λεπτά που θα κερδίσουμε κάνοντας παράλληλα 3 πράγματα ή οριώμενοι στο φανάρι δε θα έχουν σημαντική διαφορά στην καθημερινότητά μας.
Ο καθορισμός ορίων, τόσο στην εργασία όσο και στην προσωπική ζωή, είναι επίσης απαραίτητος για την πρόληψη της συσσώρευσης των στρεσσογόνων παραγόντων. Αυτό περιλαμβάνει την εκμάθηση να λέμε όχι όταν είναι απαραίτητο, την ανάθεση καθηκόντων και την ιεράρχηση της αυτοφροντίδας. Η διασφάλιση ότι υπάρχει χρόνος για χαλάρωση και δραστηριότητες που φέρνουν χαρά είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ισορροπίας.
Το να μάθει επίσης κανείς να εκφράζεται ξεκάθαρα και δυναμικά μπορεί να μειώσει τις παρεξηγήσεις και τις συγκρούσεις, ελαχιστοποιώντας έτσι το άγχος από τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
To τελευταίο meeting στη δουλειά καθυστέρησε. Τα email έχουν συσσωρευτεί. Από απλήρωτο λογαριασμό, ειδοποίηση για μία συνάντηση, μέχρι το deadline για ένα project στη δουλειά. Το κινητό χτυπάει επανειλημμένως με ειδοποιήσεις για mail στον προσωπικό σου λογαριασμό και μηνύματα. Έξω έχει καύσωνα που λιώνει τα τσιμέντα. Το μετρό είναι γεμάτο και για κάποιο λόγο δεν έχει air-condition. Φτάνεις στο αμάξι και συνειδητοποιείς ότι θες βενζίνη ενώ η κίνηση τεστάρει τα όριά σου. Παράλληλα θυμάσαι όμως ότι χρειάζεσαι και να αγοράσεις πράγματα για το σπίτι. Τσάντες, κλειδιά, κινητά, όλα μια μάζα, να πέφτουν κάτω ενώ παράλληλα διαβάζεις ένα email από τον manager σου που είναι ακατανόητο.
Το τηλέφωνο χτυπάει ενώ είσαι σουοερμάρκετ, σου πέφτει στην προσπάθεια να κρατήσεις το γάλα και τα κλειδιά του αυτοκινήτου. Απαντάς, και είναι ο/η σύντροφός σου που ρωτάει αν πήρες γάλα. Και κάπου εκεί το χάνεις. Η πίεση συσσωρεύεται, η ζέστη και η εγκεφαλική υπερδιέγερση έχουν πιάσει κόκκινο. Ξεσπάς για κάτι ανούσιο. Το ξέρεις ότι δεν υπήρχε ουσιαστικός λόγος να φωνάξεις ή να μιλήσεις απότομα.
Αυτό το ξέσπασμα όμως αποτελεί σημάδι ότι πάσχεις από ένα είδος άγχους που, παρά το γεγονός ότι είναι πολύ συνηθισμένο, παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανώνυμο. Μέχρι πρόσφατα δηλαδή.
Λέγεται microstress, και αν δεν διαβάζεις αυτό το άρθρο από μια αιώρα σε μία παραλία, ενώ είσαι ήδη 6 μέρες διακοπές, πιθανότατα υποφέρεις και εσύ από αυτό.
Οι σύγχρονοι ρυθμοί μας έχουν επιβάλλει μία ζωή σε fast forward. Γρήγορο φαγητό, γρήγορη απόλαυση, γρήγορες κοινωνικές συναναστροφές, multitasking, καθημερινότητα στον αυτόματο. Και σε μία ατέρμονη, χωρίς νόημα λούπα ταχύτητας που λιώνει το μυαλό μας και μας κρατά έρμαιους του άγχους μας.
Οι άνθρωποι δεν προορίζονται να εκτεθούν στην ποσότητα διέγερσης του σύγχρονου κόσμου. Έτσι συχνά πελαγώνουμε, γιατί δεν είναι εφικτό να επεξεργαστούμε όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Τρέχουμε να προλάβουμε τα πάντα, αγωνιζόμαστε να μάθουμε τα πάντα και έχοντας βάλει αυτόματο πιλότο εκτελούμε κινήσεις χωρίς ενσυνειδητότητα. Πολλοί άνθρωποι περνούν χρόνια, αν όχι ολόκληρες ζωές σε αυτήν τη λειτουργία. Είμαστε κάτω από τεράστια πίεση για να είμαστε παραγωγικοί, να πετύχουμε, να τα καταφέρουμε.
Ενώ οι σημαντικοί παράγοντες άγχους, όπως η απώλεια εργασίας, το διαζύγιο ή η σοβαρή ασθένεια συζητούνται συχνά, υπάρχει ένας άλλος, πιο ύπουλος τύπος άγχους που περνά κάτω από το ραντάρ μας: το microstress που αναφέρεται στις μικρές, φαινομενικά ασήμαντες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε καθημερινά και οι οποίες σωρευτικά έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική και σωματική μας ευεξία.
Αυτές οι μικρές αναποδιές, μας έρχονται τόσο γρήγορα και είμαστε τόσο προετοιμασμένοι να τις αντιμετωπίσουμε, που μετά βίας αναγνωρίζουμε ότι έχει συμβεί κάτι. Το Microstress αναφέρεται λοιπόν, σε αυτούς τους δευτερεύοντες στρεσογόνους παράγοντες ρουτίνας που εμφανίζονται στην καθημερινότητά μας. Σε αντίθεση με τα μεγάλα γεγονότα της ζωής, οι μικροστρεσογόνοι παράγοντες είναι σχεδόν αόρατοι και συχνά παραβλέπονται. Μπορούν να περιλαμβάνουν πράγματα όπως ένα σύντομο email από έναν συνάδελφο, ένα μποτιλιάρισμα στο δρόμο για τη δουλειά ή μια μικρή διαφωνία με έναν φίλο.
Αυτά τα περιστατικά μπορεί να φαίνονται ασήμαντα από μόνα τους, αλλά η έρευνα δείχνει ότι η σωρευτική επίδρασή τους μπορεί να είναι βαθιά, καθώς μπορεί να αποστραγγίσει σημαντικά την ενέργειά σας και να βλάψει τη σωματική και συναισθηματική υγεία σας, Και ακόμη και όταν καταγράφουμε το microstress, δεν σκεφτόμαστε απαραίτητα τον αντίκτυπό του στη ζωή μας. Το γεγονός ότι συχνά προκαλείται από τα άτομα με τα οποία είμαστε πιο κοντά, κάνει ακόμα πιο δύσκολο να το αναγνωρίσουμε.
Οι Αμερικανοί ερευνητές Rob Cross και Karen Dillon αντιμετώπισαν το φαινόμενο όταν έπαιρναν συνεντεύξεις από από άτομα που έχουν επιτύχει στην καριέρα τους . Αντί να ανακαλύψουν τι τους έκανε τόσο αποτελεσματικούς συνεργάτες στο χώρο εργασίας, έμειναν έκπληκτοι όταν ανακάλυψαν ότι οι περισσότεροι ήταν στα όριά τους προσπαθώντας να εξισορροπήσουν τις ανάγκες της προσωπικής και επαγγελματικής τους ζωής. Μαζί δημοσίευσαν το 2023 ένα βιβλίο για το θέμα με τίτλο “The Microstress Effect: How Little Things Pile Up and Create Big Problems – and What to Do about I”t, επειδή, όπως εξηγεί η Dillon, «αισθάνθηκε πολύ σημαντικό να ονομάσουμε αυτή τη μορφή άγχους και να τεκμηριώσουμε από πού προέρχεται, ώστε να μπορέσουμε να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε πώς να το μετριάζουμε».
Ο βασικός παράγοντας διαφοροποίησης μεταξύ του Microstress και του κανονικού, πιο εύκολα αναγνωρίσιμου τύπου στρες είναι το μέγεθος. Φαντάζει παράλογο να έχουμε μια μικρή ψυχική κατάρρευση για μία μικρή διαφωνία ή ένα κουτί γάλα, αλλά είναι η έμφυτη μικρότητα αυτών των εστρεσογόνων παραγόντων που τους κάνει τόσο επικίνδυνους.
«Αυτό που έγινε σαφές καθώς συζητούσαμε [με τους συμμετέχοντες στην έρευνα με υψηλές επιδόσεις] είναι ότι ποτέ δεν ήταν ένα σπουδαίο πράγμα που οδήγησε τους ανθρώπους στο αίσθημα ότι είναι συγκλονισμένοι. Μάλλον ήταν μια αδυσώπητη συσσώρευση απαρατήρητων μικρών στρες, σε περασμένες στιγμές, που επηρέαζε τόσο δραστικά την ευημερία αυτών των ανθρώπων που κατά τα άλλα φαινόταν ότι «τα έχουν όλα», σύμφωνα με την Dillon.
Η χρόνια έκθεση στο μικροστρές μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ψυχικής υγείας όπως άγχος και κατάθλιψη. Ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται αυτούς τους δευτερεύοντες στρεσογόνους παράγοντες ως συνεχείς απειλές, οι οποίες μπορούν να ενεργοποιήσουν την αντίδραση του σώματος στο στρες επανειλημμένα, οδηγώντας σε μια κατάσταση συνεχούς εγρήγορσης και έντασης.
Μπορεί επίσης να επηρεάσει τη σωματική υγεία. Η συνεχής ενεργοποίηση της αντίδρασης στο στρες μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες. Με την πάροδο του χρόνου, τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης συνδέονται με διάφορα προβλήματα υγείας, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι καρδιακές παθήσεις και το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Στην εργασία, το microstress μπορεί να μειώσει την παραγωγικότητα και την εργασιακή ικανοποίηση. Όταν οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν συνεχώς μικρούς εκνευρισμούς, μπορεί να δυσκολεύονται να εστιάσουν, να πάρουν αποφάσεις και να διατηρήσουν το κίνητρο. Οι επιπτώσεις του μπορεί να είναι καταιγιστικέςκαι στις διαπροσωπικές σχέσεις, με φίλους και οικογένεια, εξαιτίας της έλλειψης υπομονής και της ευερεθιστότητας. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να διαβρώσει την ποιότητα των σχέσεων και να οδηγήσει σε συναισθήματα απομόνωσης και μοναξιάς.
Αντιμετώπιση microstress
Το πρώτο βήμα για τη διαχείριση του microstress είναι η επίγνωσή του. Η κατανόηση του τι το προκαλεί είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Ένας τρόπος να μετριάσουμε τις επιπτώσεις του είναι με το να ρίξουμε ρυθμούς στην καθημερινότητά μας. Τα 2 λεπτά που θα κερδίσουμε κάνοντας παράλληλα 3 πράγματα ή οριώμενοι στο φανάρι δε θα έχουν σημαντική διαφορά στην καθημερινότητά μας.
Ο καθορισμός ορίων, τόσο στην εργασία όσο και στην προσωπική ζωή, είναι επίσης απαραίτητος για την πρόληψη της συσσώρευσης των στρεσσογόνων παραγόντων. Αυτό περιλαμβάνει την εκμάθηση να λέμε όχι όταν είναι απαραίτητο, την ανάθεση καθηκόντων και την ιεράρχηση της αυτοφροντίδας. Η διασφάλιση ότι υπάρχει χρόνος για χαλάρωση και δραστηριότητες που φέρνουν χαρά είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ισορροπίας.
Το να μάθει επίσης κανείς να εκφράζεται ξεκάθαρα και δυναμικά μπορεί να μειώσει τις παρεξηγήσεις και τις συγκρούσεις, ελαχιστοποιώντας έτσι το άγχος από τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
