Οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι ένας αποτελεσματικός ύπνος μπορεί να έχει ευεργετικές επιπτώσεις στον οργανισμό. Ποια, όμως, είναι τα αποτελέσματα όταν ξυπνάτε μετά από έναν ανεπαρκή ύπνο; Πιθανόν να αισθάνεστε κούραση, έλλειψη ενέργειας και αδυναμία να αντιμετωπίσετε τις απαιτήσεις της ημέρας. Ίσως να μείνατε έξω μέχρι αργά το προηγούμενο βράδυ και να κοιμηθήκατε λιγότερο από τις συνιστώμενες επτά έως εννέα ώρες. Ίσως απλά στριφογυρίζατε όλο το βράδυ ή ξυπνούσατε κάθε λίγο και λιγάκι, κάνοντας άστατο ύπνο. Οι λόγοι που οδηγούν σε έναν ανεπαρκή ύπνο είναι ποικίλοι, με τις επιπτώσεις τους να μπορούν να είναι πολλαπλές.

Όταν κοιμάστε καλά, οι μπαταρίες σας είναι φορτισμένες και σας επιτρέπουν να είστε αποδοτικοί στον μέγιστο βαθμό που μπορείτε. Αντίθετα, όταν είσαστε άυπνοι ή με λίγες ώρες ύπνου, είναι πολύ πιθανό να νιώθετε ότι ο εγκέφαλος σας είναι ενεργός μόνο για να καλύψει τις βασικές διεργασίες του σώματος, το οποίο επίσης μπορεί να νιώθετε ότι δεν σας υπακουεί. Τίποτα από αυτά δεν πρέπει να σας παραξενεύει. Έρευνες δείχνουν ότι όταν δεν κοιμόμαστε επαρκώς, τείνουμε να έχουμε πιο αργούς χρόνους απόκρισης, μειωμένη λήψη αποφάσεων, χειρότερη μνήμη και αδυναμία συγκέντρωσης. Επίσης, είναι πιο πιθανό να νιώθουμε την ψυχολογία μας πεσμένη καθώς και να μην έχουμε όρεξη να μιλήσουμε, γεγονός που μπορεί να σας κάνει αντικοινωνικούς.

Προσπαθήστε να θυμηθείτε μία περίοδο που δεν κοιμόσασταν καλά. Σε ποια κατάσταση βρίσκονταν το μυαλό και το σώμα σας; Υποθέτουμε η απάντηση που θα δώσετε είναι «κακή». Ο πνευμονολόγος και ειδικός στις διαταραχές του ύπνου Samuel Gurevich, MD, εξηγεί ότι αν υπάρχει έλλειψη ύπνου για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε «αυτό μπορεί να έχει μόνιμες επιπτώσεις στην υγεία της καρδιάς, την ψυχική υγεία και τις γνωστικές ικανότητες». Η έλλειψη ύπνου προκαλεί αύξηση των ορμονών του στρες κι αυτό με τη σειρά του προκαλεί αύξηση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης, όπως αναφέρει ο Δρ. Gurevich. Επομένως, αν νιώθετε άγχος χωρίς κάποιον προφανή λόγο, ίσως τώρα μπορεί να εντοπίσατε την πηγή του προβήματος.

Πώς θα ανταπεξέλθετε μετά από έναν ανεπαρκή ύπνο;

Όπως είπαμε, μετά από έναν κακό ύπνο μπορεί να νιώθετε ότι λειτουργείτε με χρονοκαθυστέρηση ή ότι όλα γύρω σας κινούνται υπερβολικά γρήγορα. Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να αυξήσετε τους ρυθμούς σας. Πώς θα το καταφέρετε αυτό; Με την καφεΐνη! Μία κανονική δόση καφεΐνης -που είναι περίπου 50 mg έως 200 mg- θα σας κάνει να βρεθείτε σε εγρήγορση, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει και την πνευματική σας απόδοση. Να θυμάστε, όμως, ότι δεν πρέπει να το παρακάνετε. Η καφεΐνη μπορεί να επηρεάσει και τον ύπνο σας. Όσο ευεργετική κι αν είναι, άλλο τόσο επιβλαβής μπορεί να γίνει. Στην προκειμένη περίπτωση, μπορεί να μην σας αφήνει να κοιμηθείτε ή να μειώνει την ποιότητα του ύπνου σας.

Οι ειδικοί προτείνουν να ξανακοιμηθείτε, αν προλαβαίνετε φυσικά. Ένας ύπνος, ακόμη κι αν πρόκειται για ένα μικρής διάρκειας “power nap”, θα αυξήσει τα επίπεδα ενέργειάς σας και αυτόματα θα νιώσετε πιο ξεκούραστοι από πριν -κι αυτό δεν είναι κάτι που το λέμε μόνο εμείς. Σύμφωνα με μία μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Sleep, ένας ύπνος διάρκειας μόλις 10 λεπτών είχε ως αποτέλεσμα την άμεση αύξηση της εγρήγορσης και την ενίσχυση της γνωστικής απόδοσης που μπορεί να διαρκέσει έως και 155 λεπτά (πάνω από τρεις ώρες). Για κάποιους μπορεί να φαίνεται μαρτυρικός ένας τέτοιος ύπνος, αφού μπορεί να νιώθουν ότι δεν κοιμούνται πραγματικά. Ωστόσο, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τα οφέλη που μπορεί να σας βοηθήσουν να βγάλετε εις πέρας την υπόλοιπη ημέρα.

Είναι πιθανό μετά από έναν κακό ύπνο να μην μπορείτε να συγκεντρωθείτε κατά τη διάρκεια της εργασίας σας και να κάνετε λάθη. Όταν νιώθετε τον εγκέφαλό σας να υπολειτουργεί, μία καλή τακτική είναι να αποφύγετε το multitasking και να υιοθετήσετε το monotasking. Αυτή η προσέγγιση θα σας επιτρέψει να επικεντρωθείτε σε μία μόνο εργασία. Αυτό σημαίνει ότι θα εστιάσετε καλύτερα πάνω στο θέμα και τα αποτελέσματα που θα φέρετε θα είναι πιο ολοκληρωμένα. Όταν είστε κουρασμένοι, είναι φυσιολογικό ο εγκέφαλός να μην μπορεί να κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Αν πιέσετε τον εαυτό σας, μπαίνοντας σε μία τέτοια συνθήκη, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να μη προκύψουν λάθη.

Αν εστιάσετε μόνο σε ένα ζήτημα, δίνοντας παραπάνω χρόνο απ’ ότι συνήθως, μπορεί και να μη σφάλετε. Δεν σας παροτρύνουμε να ασχοληθείτε όλη μέρα με ένα email, αυτό μπορεί να έχει άλλες επιπτώσεις στην εργασία σας. Ωστόσο, το να δώσετε 5 λεπτά επιπλέον από τον χρόνο σας για το προαναφερθές email ή το να δώσετε λίγα δευτερόλεπτα παραπάνω στην έκδοση μίας απόδειξης, μόνο σε καλό μπορεί να σας οδηγήσει.

Αν θέλετε να επιβιώσετε κατά τη διάρκεια της ημέρας, θα σας προτείναμε να μην συζητάτε για θέματα, που ξέρετε ότι μπορεί να σας χαλάσουν τη διάθεση. Η έλλειψη ύπνου μπορεί να σας κάνει πιο ευερέθιστους, με αποτέλεσμα να αντιδράτε πιο έντονα απ’ ότι συνήθως. Μία τέτοια μέρα καλό θα ήταν να μην συζητήσετε με τον υπεύθυνό σας όλα αυτά που σας ενοχλούν στη δουλειά, το πιο πιθανό είναι να οδηγηθείτε σε τσακωμό και να πείτε πράγματα, που δεν θα λέγατε αν ήσασταν ξεκούραστοι. Σε μία τέτοια κατάσταση θα χάσετε πιο εύκολα την ψυχραιμία σας, οπότε δεν πρέπει να μπείτε εξαρχής σε αυτή, όσο περνάει από το χέρι σας.

Όλα αυτά μπορεί να σας βοηθήσουν να βγάλετε εις πέρας την ημέρα σας, εάν όμως θέλετε να νιώσετε καλύτερα στο μυαλό και στο σώμα, πρέπει να ξεκουραστείτε, με όλη τη σημασία της λέξης. Τα οφέλη ενός καλού ύπνου δεν θα σας τα προσφέρει ο καφές, το μόνο που θα κάνει είναι να λειτουργήσει υποστηρικτικά για μερικές ώρες. Ναι, μπορεί να αποδειχτεί στο τέλος της ημέρας ότι ήταν ο “σωτήρας” σας, όμως καλό είναι να θυμάστε πάντα ότι ένας καλός ύπνος δεν αντικαθίσταται με τίποτα.