Τον τελευταίο καιρό, ολοένα και περισσότεροι επιλέγουν τη χορτοφαγική διατροφή. Η τάση της χορτοφαγίας υπάρχει στο εξωτερικό, ειδικά στην βόρεια Ευρώπη εδώ και χρόνια. Στις νοτιες χώρες, το κρέας αποτελεί βασικό κομμάτι της διατροφής. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επιταγές της μεσογειακής διατροφής, η κατανάλωσή του, ειδικά του κόκκινου κρέατος πρέπει να γίνεται με μέτρο. Μία φορά τη βδομάδα ψάρι, μία μοσχάρι και μία κοτόπουλο. Η ισορροπία αυτή είναι ιδανική τόσο για την υγεία, όσο και για το περιβάλλον.
Στις μέρες μας όμως, η κατανάλωση κρέατος έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ. Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι αν το μεσημεριανό τους δεν έχει κρέας, δεν χορταίνουν και δε λογίζεται ως γεύμα. Κάτι που επηρεάζει τόσο το περιβάλλον όσο και την υγεία τους.
Η μαζική παραγωγή κρέατος για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της ζήτησης, τόσο των νοικοκυριών όσο και των εστιατορίων και των αλυσίδων fast food έχει αυξηθεί τόσο που έχει πλέον σημαντικό αντίκτυπο στον πλανήτη
Αντίθετα, οι διατροφές που βασίζονται στη χορτοφαγία θεωρείται ότι είναι πιο υγιεινές, αν ακολουθείται σωστός συνδυασμός τροφίμων, και είναι πιο βιώσιμες για το περιβάλλον.
Αλλά πόσο ακριβώς αντίκτυπο έχει η διατροφή που επιλέγουμε στα περιβαλλοντικά αποτελέσματα και ποια διαφορά θα είχε η ακολουθία μιας vegan δίαιτας σε σύγκριση με την κατανάλωση μιας δίαιτας με υψηλή περιεκτικότητα σε κρέας ή ακόμα και χαμηλής περιεκτικότητας σε κρέας;
Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Τους ορισμούς.
– Vegetarian– Χορτοφάγος, θεωρείται όποιος δεν τρώει κρέας και ψάρι, αλλά τρώει τα παράγωγά του: τυρί, γάλα, αυγά.
– Vegan, είναι όποιος δεν έχει καθόλου ζωικά παράγωγα στη διατροφή του. Ούτε κρέας, ψάρι, ούτε αυγά, τυριά ή γάλα.
– Pescetarian (ψαροφαγία), θεωρείται αυτός που δεν τρώει κρέας και τα παράγωγά του, αλλά τρώει ψάρια.
– Fruitarian (φρουτοφάγος), όσοι τρώνε μόνο φρούτα. Ναι καλά διαβάσατε, μόνο φρούτα.
Ερευνες για το κρέας και τη χορτοφαγία
Ομάδα επιστημόνων μελέτησε τα διατροφικά δεδομένα 55.000 ανθρώπων και συνδέσαμε το τι έτρωγαν ή έπιναν σε διάστημα 12 μηνών με πέντε βασικά μέτρα: εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, χρήση γης, χρήση νερού, ρύπανση του νερού και απώλεια βιοποικιλότητας.
Τα αποτελέσματά της έρευνας διαπίστωσαν ότι οι vegan έχουν μόλις το 30% των διατροφικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε σχέση με τα άτομα που καταναλώνουν διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε κρέας.
Στη συνέχεια συνέδεσαν τις διατροφικές τους αναφορές με ένα σύνολο δεδομένων που περιέχει πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις 57.000 τροφίμων. Να σημειωθεί ότι, το σύνολο δεδομένων συνυπολογίζει τον τρόπο αλλά και τον τόπο που παράγεται ένα τρόφιμο – τα καρότα που καλλιεργούνται σε θερμοκήπιο στην Ισπανία θα έχουν διαφορετικό αντίκτυπο από αυτά που καλλιεργούνται σε ένα χωράφι στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα.
(Προηγούμενες μελέτες, υπέθεταν για παράδειγμα ότι όλα τα είδη ψωμιού ή όλες οι μπριζόλες ή όλα τα λαζάνια έχουν τον ίδιο περιβαλλοντικό αντίκτυπο.)
Αποδείχτηκε λοιπόν ότι ακόμη και η λιγότερο βιώσιμη vegan δίαιτα ήταν ακόμα πιο φιλική προς το περιβάλλον από τη δίαιτα των πιο βιώσιμων κρεατοφάγων.
Vegans εναντίον Κρεατοφάγων
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι δίαιτες που περιέχουν περισσότερα τρόφιμα ζωικής προέλευσης έχουν υψηλότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ανά μονάδα τροφής που καταναλώνεται, το κρέας και τα γαλακτοκομικά έχουν από 3 έως και 100 φορές περισσότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Αυτό μπορεί να σημαίνει τεράστιες διαφορές μεταξύ των δύο άκρων, των vegans και των απόλυτα κρεατοφάγων.
Αυτό συμβαίνει επειδή το κρέας χρησιμοποιεί περισσότερη γη, πράγμα που σημαίνει περισσότερη αποψίλωση των δασών και λιγότερο άνθρακα που αποθηκεύεται στα δέντρα. Χρησιμοποιεί πολλά λιπάσματα (συνήθως παράγονται από ορυκτά καύσιμα) για να ταΐσει τα φυτά που τρέφουν τα ζώα αλλά και επειδή οι αγελάδες και άλλα ζώα εκπέμπουν απευθείας αέρια. Δεν είναι μόνο οι εκπομπές. Σε σύγκριση με τους υψηλά κρεατοφάγους, οι βίγκαν είχαν επίσης μόνο το 25% των διατροφικών επιπτώσεων για τη χρήση γης, το 46% για τη χρήση του νερού, το 27% για τη ρύπανση του νερού και το 34% για τη βιοποικιλότητα.
✶ Η κατανάλωση μιας χορτοφαγικής δίαιτας σημαίνει 2,5 φορές λιγότερες εκπομπές άνθρακα από μια δίαιτα με βάση το κρέας.
✶ Ένα στήθος κοτόπουλου χρειάζεται πάνω από 735 λίτρα νερού για να παραχθεί, το οποίο θα μπορούσε να γεμίσει την μπανιέρα σας 4,6 φορές.
✶ Η όλη διαδικασία παραγωγής τροφίμων από το αγρόκτημα στο πιάτο ανέρχεται συνολικά στο 26% όλων των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
✶ Τρώγοντας χορτοφαγική τροφή για ένα χρόνο, θα μπορούσατε να εξοικονομήσετε το ίδιο ποσό εκπομπών με μια οικογένεια που βγάζει ένα μικρό αυτοκίνητο από το δρόμο για 6 μήνες . Μπορεί να μην μπορείτε να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητό σας στην καθημερινή ζωή, αλλά μπορείτε να επιλέξετε να τρώτε λαχανικά.
✶ Για την εκτροφή βοοειδών χρησιμοποιείται περισσότερη γεωργική γη από όλα τα άλλα εξημερωμένα ζώα και καλλιέργειες μαζί .
✶ Μια χορτοφαγική διατροφή απαιτεί 2,5 φορές λιγότερη ποσότητα γης που απαιτείται για την καλλιέργεια τροφίμων, σε σύγκριση με μια δίαιτα με βάση το κρέας .
✶ Τα ζώα μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο τρώνε περισσότερους από τους μισούς από τους 20 εκατομμύρια τόνους δημητριακών που καταναλώνονται. Αυτό είναι πάνω από το 50% του σιταριού και το 60% του κριθαριού.
Αυτά τα ευρήματα είναι ζωτικής σημασίας καθώς το σύστημα τροφίμων εκτιμάται ότι είναι υπεύθυνο για περίπου το 30% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το 70% της παγκόσμιας χρήσης του γλυκού νερού και το 78% της ρύπανσης των γλυκών υδάτων. Περίπου τα 3/4 της γης έχουν επηρεαστεί από την ανθρώπινη χρήση, κυρίως για τη γεωργία και την αλλαγή χρήσης γης, όπως η αποψίλωση των δασών, η οποία αποτελεί σημαντική πηγή απώλειας βιοποικιλότητας.
Χορτοφαγία δε σημαίνει ότι τρως μαρούλια όλη μέρα
Υπάρχουν πολλές συνταγές με πλούσια θρεπτικά συστατικά που μπορούν εύκολα να καλύψουν την ημερήσια ανάγκη πρόσληψης πρωτεΐνης. Ειδικά η ελληνική διατροφή, με τα λαδερά και τα όσπρια, προσφέρει πολλές και νόστιμες εναλλακτικές, που θα σας κρατήσουν χορτάτους και υγιείς.
Επίσης, χορτοφαγία δε σημαίνει αβοκάντο, κινόα και γκότζι μπέρι. Αυτές οι υπερτροφές έχουν γίνει μόδα και η μαζική παραγωγή τους δημιουργεί προβλήματα στις χώρες προέλευσής τους.
Η κατανάλωση εποχικών φρούτων και λαχανικών του τόπου μας είναι η ιδανική λύση, καθώς έτσι αποφεύγεις τα φυτοφάρμακα και τις ορμόνες που απαιτούνται για την παραγωγή ας πούμε ντομάτας το καταχείμωνο, αλλά και τα μεταφορικά που χρειάζονται για να φτάσει η κινόα από τη Λατινική Αμερική στην Ελλάδα.
Οι επιλογές που κάνουμε για το τι τρώμε είναι προσωπικές. Είναι πολύ ριζωμένες συνήθειες που μπορεί να είναι δύσκολο να αλλάξουν. Αλλά οι επιστημονικές έρευνες συνεχίζουν να ενισχύουν τα στοιχεία ότι οι διατροφικές συνήθειες έχουν τεράστιο παγκόσμιο αντίκτυπο στο περιβάλλον και στην υγεία κάτι που θα μπορούσε να μειωθεί με τη μετάβαση σε πιο φυτικές δίαιτες.
Τον τελευταίο καιρό, ολοένα και περισσότεροι επιλέγουν τη χορτοφαγική διατροφή. Η τάση της χορτοφαγίας υπάρχει στο εξωτερικό, ειδικά στην βόρεια Ευρώπη εδώ και χρόνια. Στις νοτιες χώρες, το κρέας αποτελεί βασικό κομμάτι της διατροφής. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επιταγές της μεσογειακής διατροφής, η κατανάλωσή του, ειδικά του κόκκινου κρέατος πρέπει να γίνεται με μέτρο. Μία φορά τη βδομάδα ψάρι, μία μοσχάρι και μία κοτόπουλο. Η ισορροπία αυτή είναι ιδανική τόσο για την υγεία, όσο και για το περιβάλλον.
Στις μέρες μας όμως, η κατανάλωση κρέατος έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ. Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι αν το μεσημεριανό τους δεν έχει κρέας, δεν χορταίνουν και δε λογίζεται ως γεύμα. Κάτι που επηρεάζει τόσο το περιβάλλον όσο και την υγεία τους.
Η μαζική παραγωγή κρέατος για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της ζήτησης, τόσο των νοικοκυριών όσο και των εστιατορίων και των αλυσίδων fast food έχει αυξηθεί τόσο που έχει πλέον σημαντικό αντίκτυπο στον πλανήτη
Αντίθετα, οι διατροφές που βασίζονται στη χορτοφαγία θεωρείται ότι είναι πιο υγιεινές, αν ακολουθείται σωστός συνδυασμός τροφίμων, και είναι πιο βιώσιμες για το περιβάλλον.
Αλλά πόσο ακριβώς αντίκτυπο έχει η διατροφή που επιλέγουμε στα περιβαλλοντικά αποτελέσματα και ποια διαφορά θα είχε η ακολουθία μιας vegan δίαιτας σε σύγκριση με την κατανάλωση μιας δίαιτας με υψηλή περιεκτικότητα σε κρέας ή ακόμα και χαμηλής περιεκτικότητας σε κρέας;
Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Τους ορισμούς.
– Vegetarian– Χορτοφάγος, θεωρείται όποιος δεν τρώει κρέας και ψάρι, αλλά τρώει τα παράγωγά του: τυρί, γάλα, αυγά.
– Vegan, είναι όποιος δεν έχει καθόλου ζωικά παράγωγα στη διατροφή του. Ούτε κρέας, ψάρι, ούτε αυγά, τυριά ή γάλα.
– Pescetarian (ψαροφαγία), θεωρείται αυτός που δεν τρώει κρέας και τα παράγωγά του, αλλά τρώει ψάρια.
– Fruitarian (φρουτοφάγος), όσοι τρώνε μόνο φρούτα. Ναι καλά διαβάσατε, μόνο φρούτα.
Ερευνες για το κρέας και τη χορτοφαγία
Ομάδα επιστημόνων μελέτησε τα διατροφικά δεδομένα 55.000 ανθρώπων και συνδέσαμε το τι έτρωγαν ή έπιναν σε διάστημα 12 μηνών με πέντε βασικά μέτρα: εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, χρήση γης, χρήση νερού, ρύπανση του νερού και απώλεια βιοποικιλότητας.
Τα αποτελέσματά της έρευνας διαπίστωσαν ότι οι vegan έχουν μόλις το 30% των διατροφικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε σχέση με τα άτομα που καταναλώνουν διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε κρέας.
Στη συνέχεια συνέδεσαν τις διατροφικές τους αναφορές με ένα σύνολο δεδομένων που περιέχει πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις 57.000 τροφίμων. Να σημειωθεί ότι, το σύνολο δεδομένων συνυπολογίζει τον τρόπο αλλά και τον τόπο που παράγεται ένα τρόφιμο – τα καρότα που καλλιεργούνται σε θερμοκήπιο στην Ισπανία θα έχουν διαφορετικό αντίκτυπο από αυτά που καλλιεργούνται σε ένα χωράφι στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα.
(Προηγούμενες μελέτες, υπέθεταν για παράδειγμα ότι όλα τα είδη ψωμιού ή όλες οι μπριζόλες ή όλα τα λαζάνια έχουν τον ίδιο περιβαλλοντικό αντίκτυπο.)
Αποδείχτηκε λοιπόν ότι ακόμη και η λιγότερο βιώσιμη vegan δίαιτα ήταν ακόμα πιο φιλική προς το περιβάλλον από τη δίαιτα των πιο βιώσιμων κρεατοφάγων.
Vegans εναντίον Κρεατοφάγων
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι δίαιτες που περιέχουν περισσότερα τρόφιμα ζωικής προέλευσης έχουν υψηλότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ανά μονάδα τροφής που καταναλώνεται, το κρέας και τα γαλακτοκομικά έχουν από 3 έως και 100 φορές περισσότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Αυτό μπορεί να σημαίνει τεράστιες διαφορές μεταξύ των δύο άκρων, των vegans και των απόλυτα κρεατοφάγων.
Αυτό συμβαίνει επειδή το κρέας χρησιμοποιεί περισσότερη γη, πράγμα που σημαίνει περισσότερη αποψίλωση των δασών και λιγότερο άνθρακα που αποθηκεύεται στα δέντρα. Χρησιμοποιεί πολλά λιπάσματα (συνήθως παράγονται από ορυκτά καύσιμα) για να ταΐσει τα φυτά που τρέφουν τα ζώα αλλά και επειδή οι αγελάδες και άλλα ζώα εκπέμπουν απευθείας αέρια. Δεν είναι μόνο οι εκπομπές. Σε σύγκριση με τους υψηλά κρεατοφάγους, οι βίγκαν είχαν επίσης μόνο το 25% των διατροφικών επιπτώσεων για τη χρήση γης, το 46% για τη χρήση του νερού, το 27% για τη ρύπανση του νερού και το 34% για τη βιοποικιλότητα.
✶ Η κατανάλωση μιας χορτοφαγικής δίαιτας σημαίνει 2,5 φορές λιγότερες εκπομπές άνθρακα από μια δίαιτα με βάση το κρέας.
✶ Ένα στήθος κοτόπουλου χρειάζεται πάνω από 735 λίτρα νερού για να παραχθεί, το οποίο θα μπορούσε να γεμίσει την μπανιέρα σας 4,6 φορές.
✶ Η όλη διαδικασία παραγωγής τροφίμων από το αγρόκτημα στο πιάτο ανέρχεται συνολικά στο 26% όλων των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
✶ Τρώγοντας χορτοφαγική τροφή για ένα χρόνο, θα μπορούσατε να εξοικονομήσετε το ίδιο ποσό εκπομπών με μια οικογένεια που βγάζει ένα μικρό αυτοκίνητο από το δρόμο για 6 μήνες . Μπορεί να μην μπορείτε να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητό σας στην καθημερινή ζωή, αλλά μπορείτε να επιλέξετε να τρώτε λαχανικά.
✶ Για την εκτροφή βοοειδών χρησιμοποιείται περισσότερη γεωργική γη από όλα τα άλλα εξημερωμένα ζώα και καλλιέργειες μαζί .
✶ Μια χορτοφαγική διατροφή απαιτεί 2,5 φορές λιγότερη ποσότητα γης που απαιτείται για την καλλιέργεια τροφίμων, σε σύγκριση με μια δίαιτα με βάση το κρέας .
✶ Τα ζώα μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο τρώνε περισσότερους από τους μισούς από τους 20 εκατομμύρια τόνους δημητριακών που καταναλώνονται. Αυτό είναι πάνω από το 50% του σιταριού και το 60% του κριθαριού.
Αυτά τα ευρήματα είναι ζωτικής σημασίας καθώς το σύστημα τροφίμων εκτιμάται ότι είναι υπεύθυνο για περίπου το 30% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το 70% της παγκόσμιας χρήσης του γλυκού νερού και το 78% της ρύπανσης των γλυκών υδάτων. Περίπου τα 3/4 της γης έχουν επηρεαστεί από την ανθρώπινη χρήση, κυρίως για τη γεωργία και την αλλαγή χρήσης γης, όπως η αποψίλωση των δασών, η οποία αποτελεί σημαντική πηγή απώλειας βιοποικιλότητας.
Χορτοφαγία δε σημαίνει ότι τρως μαρούλια όλη μέρα
Υπάρχουν πολλές συνταγές με πλούσια θρεπτικά συστατικά που μπορούν εύκολα να καλύψουν την ημερήσια ανάγκη πρόσληψης πρωτεΐνης. Ειδικά η ελληνική διατροφή, με τα λαδερά και τα όσπρια, προσφέρει πολλές και νόστιμες εναλλακτικές, που θα σας κρατήσουν χορτάτους και υγιείς.
Επίσης, χορτοφαγία δε σημαίνει αβοκάντο, κινόα και γκότζι μπέρι. Αυτές οι υπερτροφές έχουν γίνει μόδα και η μαζική παραγωγή τους δημιουργεί προβλήματα στις χώρες προέλευσής τους.
Η κατανάλωση εποχικών φρούτων και λαχανικών του τόπου μας είναι η ιδανική λύση, καθώς έτσι αποφεύγεις τα φυτοφάρμακα και τις ορμόνες που απαιτούνται για την παραγωγή ας πούμε ντομάτας το καταχείμωνο, αλλά και τα μεταφορικά που χρειάζονται για να φτάσει η κινόα από τη Λατινική Αμερική στην Ελλάδα.
Οι επιλογές που κάνουμε για το τι τρώμε είναι προσωπικές. Είναι πολύ ριζωμένες συνήθειες που μπορεί να είναι δύσκολο να αλλάξουν. Αλλά οι επιστημονικές έρευνες συνεχίζουν να ενισχύουν τα στοιχεία ότι οι διατροφικές συνήθειες έχουν τεράστιο παγκόσμιο αντίκτυπο στο περιβάλλον και στην υγεία κάτι που θα μπορούσε να μειωθεί με τη μετάβαση σε πιο φυτικές δίαιτες.
