Υπάρχει μια στιγμή, τη νιώθεις σαν ηλεκτρισμένο τσίμπημα σε ολόκληρο το σώμα, όπου αντιλαμβάνεσαι ότι για ακόμη μία φορά, ρώτησες τον κόσμο πριν ρωτήσεις εσένα. Ο “ψυχολόγος” Google, η φίλη-πασπαρτού, ο γκουρού του LinkedIn όλοι ήρθαν με λύσεις κι εσύ, ο νόμιμος κάτοχος της ζωής σου, απουσίαζες απ’ το συμβούλιο. Αυτό ακριβώς περιγράφει η κλινική ψυχολόγος Melanie McNally στο πρόσφατο άρθρο της στο Psychology Today με τίτλο “How to Rebuild Self-Trust When You’ve Handed It Away.”
Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής εξαντλούν τους ανθρώπους κι εν τέλει τους αποξενώνουν. Από την κούραση του «όλα πάνω μου», οδηγούνται σε μία αθόρυβη παραίτηση κι εκχωρούν σιγά-σιγά την εσωτερική τους “πλοήγηση” σε τρίτους. Το αποτέλεσμα; Λειτουργούν με ρομποτική επάρκεια, αλλά χωρίς πραγματική ζωή.
Το φαινόμενο self-abandonment έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: Η φωνή «εγώ» χαμηλώνει την ένταση για χάρη της φωνής «οι άλλοι». Στην αρχή μοιάζει με ευγένεια ή ομαδικό πνεύμα. Σύντομα γίνεται ευκολία: «Πες μου εσύ που να πάμε διακοπές», «φτιάξε εσύ το πλάνο», «εσύ ξέρεις καλύτερα». Κάθε μικρή παράδοση αρμοδιότητας θρυμματίζει έναν κόκκο αυτοπεποίθησης. Όταν συσσωρευτούν, νιώθεις σαν να φοράς κοστούμι στα μέτρα κάποιου άλλου.
Συχνά όλο αυτό οφείλεται σε ένα εξαντλημένο νευρικό σύστημα. Η κούραση από 12ωρα, caretaking και διαρκείς online ειδοποιήσεις θολώνουν την εσωτερική διαύγεια. Χρειάζεται περισσότερη ενέργεια να ακούσεις την καρδιά σου απ’ όσο να ανοίξεις άλλο ένα poll στα social media. Έτσι από ανάγκη εξοικονόμησης πόρων, αφήνεις τον πιλότο σε «ειδικούς».
Όταν οι αποφάσεις μετατίθενται αλλού, νιώθεις να σβήνει ο ενθουσιασμός. Υπάρχει μία γενική παραδοχή στο πέρασμα του χρόνου ότι τα κίνητρα διαρκούν όταν οι πράξεις μας συμβαδίζουν με τις αξίες μας. Μόλις γείρει η πυξίδα, η μέρα κυλά «σωστά», μα η ψυχή χάνει το καύσιμό της.
Τι μπορούμε να κάνουμε όμως;
1. Πάτα «καθυστέρηση» στον αυτόματο
Όταν έρχεται ερώτηση τύπου «τι να κάνω;», μην αντιδράς με ρεφλέξ «πες μου εσύ». Πάρε 90 δευτερόλεπτα σιωπής. Ρύθμισε αναπνοή, άκου τον σφυγμό. Αυτό το μικρό κενό κόβει την παλιά συνήθεια να ψηφίζεις… αποχή.
2. Άκουσε στο σώμα
Το σώμα είναι το “κέντρο μετάφρασης” των αναγκών σου, πριν εφεύρουμε λέξεις, εφεύραμε κράμπες. Αναγνώρισέ τες.
3. Άσκηση μικρών “ναι”
Ξεκίνα από αδιάφορα: «Τι τσάι θέλω;», «τι playlist;». Δίνεις αυτο-μικρόφωνο σε safe context, ώστε όταν έρθουν οι μεγάλες σκηνές –άλλαγμα δουλειάς, χωρισμός, μετακόμιση.
4. Γράψε “κάτι σαν ημερολόγιο”
Κάθε βράδυ, δύο γραμμές: Πού άκουσα τον εαυτό μου; Πού τον φίμωσα; Η ορατότητα χτίζει υπευθυνότητα. Σε τρεις εβδομάδες θα διαβάζεις μοτίβο σαν ηλεκτροκαρδιογράφημα.
5. Δημιούργησε “συμβούλιο σοφών”, όχι σωσίβιο
Έχεις φίλους, κόουτς, ειδικούς; Τέλεια. Αλλά φτιάξε κανόνα: πρώτα καταγράφεις δική σου λύση, μετά ρωτάς τη γνώμη τους. Έτσι δεν απαρνείσαι το ένστικτο, απλά το τεστάρεις.
Αν κάνει το μεγάλο βήμα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να “ξανακυλήσεις”. Οι παρακάτω καταστάσεις θα σου δείξουν ότι και πάλι έχεις πάρει τον λάθος δρόμο.
• Απαντάς «δεν ξέρω» πριν σκεφτείς.
• Ρωτάς σε μία μηχανή αναζήτησεις «τι να φορέσω σε…» αντί να ανοίγεις ντουλάπα.
• Παίρνεις σημαντικό mail και θες αμέσως να το προωθήσεις στον κολλητό σου φίλο ή σε κάποιον συνεργάτη.
• Νιώθεις περίεργη ανακούφιση όταν κάποιος άλλος “αποφάσισε για σένα”.
Δεν χτίζεις αυτοπεποίθηση σε τοξικό περιβάλλον. Αν οι γύρω απαιτούν «απάντησε τώρα», βάλε όρια: auto-reply «επιστρέφω εντός δύο ωρών». Η παύση δεν είναι τεμπελιά, είναι χωρητικότητα για να ακούσεις την εσωτερική σου ραδιοσυχνότητα.
Θα πάρεις αποφάσεις που θα βγουν λάθος. Εκεί κρίνεται το project. Αν πεις «είδες που δεν έπρεπε να με εμπιστευτώ;» γυρνάς στην αρχή. Αν πεις «οκ, έμαθα και προχωρώ», συνεχίζεις. Ο στόχος δεν είναι αλάνθαστος εαυτός, αλλά σχέση με εαυτό που επιβιώνει των λαθών και καλλιεργείται.
Η “αναβίωση” της αυτοπεποίθησης μοιάζει με «ανάκτηση εσωτερικής αυθεντίας». Δεν είναι πραξικόπημα, αντιθέτως είναι δημοκρατία όπου μία ψήφος –η δική σου– αποκτά ξανά βάρος.
Οπότε, την επόμενη φορά που θα νιώσεις την παρόρμηση να πατήσεις forward στην ερώτησή σου, σταμάτα. Πιες νερό, κλείσε τα μάτια, ρώτα «τι λέει ο εαυτός μου;». Μπορεί να ψελλίσει· σίγουρα όμως μιλά τη γλώσσα σου κι όταν τον ακούσεις, ακόμα και αν η θάλασσα έχει μποφόρ, το τιμόνι θα βαραίνει λιγότερο στη γλώσσα των καπετάνιων. Γιατί θα ξέρεις ότι ο κυβερνήτης επέστρεψε στη γέφυρα και δεν σκοπεύει να την παραδώσει ξανά.
*Mε στοιχεία από το PsychologyToday.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Υπάρχει μια στιγμή, τη νιώθεις σαν ηλεκτρισμένο τσίμπημα σε ολόκληρο το σώμα, όπου αντιλαμβάνεσαι ότι για ακόμη μία φορά, ρώτησες τον κόσμο πριν ρωτήσεις εσένα. Ο “ψυχολόγος” Google, η φίλη-πασπαρτού, ο γκουρού του LinkedIn όλοι ήρθαν με λύσεις κι εσύ, ο νόμιμος κάτοχος της ζωής σου, απουσίαζες απ’ το συμβούλιο. Αυτό ακριβώς περιγράφει η κλινική ψυχολόγος Melanie McNally στο πρόσφατο άρθρο της στο Psychology Today με τίτλο “How to Rebuild Self-Trust When You’ve Handed It Away.”
Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής εξαντλούν τους ανθρώπους κι εν τέλει τους αποξενώνουν. Από την κούραση του «όλα πάνω μου», οδηγούνται σε μία αθόρυβη παραίτηση κι εκχωρούν σιγά-σιγά την εσωτερική τους “πλοήγηση” σε τρίτους. Το αποτέλεσμα; Λειτουργούν με ρομποτική επάρκεια, αλλά χωρίς πραγματική ζωή.
Το φαινόμενο self-abandonment έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: Η φωνή «εγώ» χαμηλώνει την ένταση για χάρη της φωνής «οι άλλοι». Στην αρχή μοιάζει με ευγένεια ή ομαδικό πνεύμα. Σύντομα γίνεται ευκολία: «Πες μου εσύ που να πάμε διακοπές», «φτιάξε εσύ το πλάνο», «εσύ ξέρεις καλύτερα». Κάθε μικρή παράδοση αρμοδιότητας θρυμματίζει έναν κόκκο αυτοπεποίθησης. Όταν συσσωρευτούν, νιώθεις σαν να φοράς κοστούμι στα μέτρα κάποιου άλλου.
Συχνά όλο αυτό οφείλεται σε ένα εξαντλημένο νευρικό σύστημα. Η κούραση από 12ωρα, caretaking και διαρκείς online ειδοποιήσεις θολώνουν την εσωτερική διαύγεια. Χρειάζεται περισσότερη ενέργεια να ακούσεις την καρδιά σου απ’ όσο να ανοίξεις άλλο ένα poll στα social media. Έτσι από ανάγκη εξοικονόμησης πόρων, αφήνεις τον πιλότο σε «ειδικούς».
Όταν οι αποφάσεις μετατίθενται αλλού, νιώθεις να σβήνει ο ενθουσιασμός. Υπάρχει μία γενική παραδοχή στο πέρασμα του χρόνου ότι τα κίνητρα διαρκούν όταν οι πράξεις μας συμβαδίζουν με τις αξίες μας. Μόλις γείρει η πυξίδα, η μέρα κυλά «σωστά», μα η ψυχή χάνει το καύσιμό της.
Τι μπορούμε να κάνουμε όμως;
1. Πάτα «καθυστέρηση» στον αυτόματο
Όταν έρχεται ερώτηση τύπου «τι να κάνω;», μην αντιδράς με ρεφλέξ «πες μου εσύ». Πάρε 90 δευτερόλεπτα σιωπής. Ρύθμισε αναπνοή, άκου τον σφυγμό. Αυτό το μικρό κενό κόβει την παλιά συνήθεια να ψηφίζεις… αποχή.
2. Άκουσε στο σώμα
Το σώμα είναι το “κέντρο μετάφρασης” των αναγκών σου, πριν εφεύρουμε λέξεις, εφεύραμε κράμπες. Αναγνώρισέ τες.
3. Άσκηση μικρών “ναι”
Ξεκίνα από αδιάφορα: «Τι τσάι θέλω;», «τι playlist;». Δίνεις αυτο-μικρόφωνο σε safe context, ώστε όταν έρθουν οι μεγάλες σκηνές –άλλαγμα δουλειάς, χωρισμός, μετακόμιση.
4. Γράψε “κάτι σαν ημερολόγιο”
Κάθε βράδυ, δύο γραμμές: Πού άκουσα τον εαυτό μου; Πού τον φίμωσα; Η ορατότητα χτίζει υπευθυνότητα. Σε τρεις εβδομάδες θα διαβάζεις μοτίβο σαν ηλεκτροκαρδιογράφημα.
5. Δημιούργησε “συμβούλιο σοφών”, όχι σωσίβιο
Έχεις φίλους, κόουτς, ειδικούς; Τέλεια. Αλλά φτιάξε κανόνα: πρώτα καταγράφεις δική σου λύση, μετά ρωτάς τη γνώμη τους. Έτσι δεν απαρνείσαι το ένστικτο, απλά το τεστάρεις.
Αν κάνει το μεγάλο βήμα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να “ξανακυλήσεις”. Οι παρακάτω καταστάσεις θα σου δείξουν ότι και πάλι έχεις πάρει τον λάθος δρόμο.
• Απαντάς «δεν ξέρω» πριν σκεφτείς.
• Ρωτάς σε μία μηχανή αναζήτησεις «τι να φορέσω σε…» αντί να ανοίγεις ντουλάπα.
• Παίρνεις σημαντικό mail και θες αμέσως να το προωθήσεις στον κολλητό σου φίλο ή σε κάποιον συνεργάτη.
• Νιώθεις περίεργη ανακούφιση όταν κάποιος άλλος “αποφάσισε για σένα”.
Δεν χτίζεις αυτοπεποίθηση σε τοξικό περιβάλλον. Αν οι γύρω απαιτούν «απάντησε τώρα», βάλε όρια: auto-reply «επιστρέφω εντός δύο ωρών». Η παύση δεν είναι τεμπελιά, είναι χωρητικότητα για να ακούσεις την εσωτερική σου ραδιοσυχνότητα.
Θα πάρεις αποφάσεις που θα βγουν λάθος. Εκεί κρίνεται το project. Αν πεις «είδες που δεν έπρεπε να με εμπιστευτώ;» γυρνάς στην αρχή. Αν πεις «οκ, έμαθα και προχωρώ», συνεχίζεις. Ο στόχος δεν είναι αλάνθαστος εαυτός, αλλά σχέση με εαυτό που επιβιώνει των λαθών και καλλιεργείται.
Η “αναβίωση” της αυτοπεποίθησης μοιάζει με «ανάκτηση εσωτερικής αυθεντίας». Δεν είναι πραξικόπημα, αντιθέτως είναι δημοκρατία όπου μία ψήφος –η δική σου– αποκτά ξανά βάρος.
Οπότε, την επόμενη φορά που θα νιώσεις την παρόρμηση να πατήσεις forward στην ερώτησή σου, σταμάτα. Πιες νερό, κλείσε τα μάτια, ρώτα «τι λέει ο εαυτός μου;». Μπορεί να ψελλίσει· σίγουρα όμως μιλά τη γλώσσα σου κι όταν τον ακούσεις, ακόμα και αν η θάλασσα έχει μποφόρ, το τιμόνι θα βαραίνει λιγότερο στη γλώσσα των καπετάνιων. Γιατί θα ξέρεις ότι ο κυβερνήτης επέστρεψε στη γέφυρα και δεν σκοπεύει να την παραδώσει ξανά.
*Mε στοιχεία από το PsychologyToday.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
