Ο Daniel Johnston δεν υπήρξε και ο πιο αριστοτέχνης μουσικός στον κόσμο. Ενώ οι στίχοι του είναι όμορφοι, δεν είναι ούτε ο Bob Dylan, ούτε ο Leonard Cohen, ούτε ο Lennon. Ούτε κατά διάνοια. Και όμως, τον αγαπώ. Γιατί μπορώ να «πιάσω» τι προσπαθούσε να καταφέρει όταν τραγουδούσε και είναι η ίδια η πράξη της προσπάθειας που είναι υπερβατική. Σε κάποιο επίπεδο, δεν ακούω καν το τελικό προϊόν, ακούω την φωνή του να μάχεται. Κάτι που άλλοι δεν θα επιχειρούσαν. Ήταν απόλυτα ειλικρινής η προσπάθειά του και αυτή η  προσπάθεια που ακούγεται είναι καθηλωτική, μυστικιστική και μαγική σε ένα επίπεδο που λίγοι καλλιτέχνες θα καταφέρουν ποτέ να φτάσουν. Προσπάθησε τίμια, ειλικρινώς, αδιαμαρτύρητα και χωρίς ίχνος ντροπής. Δεν προσπάθησε καν να είναι κουλ. Ούτε δημόσιες σχέσεις, ούτε managers, ούτε hype, ούτε μεγάλα στούντιο, ούτε τίποτα. Δεν προσπάθησε να είναι κυνικός και αποστασιοποιημένος. Ηχογραφούσε με πενιχρά μέσα, βασανιζόταν από σχιζοφρένεια, πέρασε δύσκολα, αλλά προσπάθησε να τραγουδήσει με μια γλυκιά, σχεδόν παιδική φωνή πάντα ικετευτική για τρυφερότητα. Απλά προσπάθησε μέχρι τέλους.

Αν κοιτάξω το χρονολόγιό μου στο Facebook, κανείς δεν φαίνεται να προσπαθεί. Όλοι είναι διακοπές κάπου ειδυλλιακά, σε μια φωτογραφία με κάποιον ελκυστικό ή φαίνεται να έχουν καταφέρει κάτι πραγματικά σπουδαίο στη ζωή τους. Θα ντρεπόμουν δείξω ότι προσπαθώ ενώπιον όλων αυτών των απίστευτα επιτυχημένων ανθρώπων. Και όταν αφήνω το τηλέφωνο ή το τάμπλετ ή το λάπτοπ μου στην άκρη και ανοίγω την τηλεόραση, η διαφήμιση της μπύρας μου δείχνει πόσο καλά θα έπρεπε να περνάω, και στη συνέχεια η διαφήμιση αυτοκινήτων μου δείχνει πόσο άνετη, κομψή και στιλάτη και εύκολη θα έπρεπε να ήταν η ζωή μου. Όλοι φαίνεται να ζουν εντελώς αβίαστες ζωές. Φυσικά, κι εγώ προσδοκώ μια ζωή εύκολη, την ευτυχία της ήσσονος προσπάθειας, όπου δεν θα χρειάζεται να προσπαθώ, να αγχώνομαι και να ανησυχώ επειδή η ζωή δεν είναι εύκολη.

Αισθανόμαστε συνεχώς ότι δεν έχουμε το ιδανικό αμάξι ή διαμέρισμα, ότι δεν γνωρίζουμε τους κατάλληλους ανθρώπους, ότι δεν πίνουμε τη κατάλληλη μπύρα ή δεν κερδίζουμε αρκετά χρήματα, Και αχ! Πόσο ντρεπόμαστε γι’ αυτό. Η απόκλιση ανάμεσα στην αβίαστη ζωή που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να ζούμε, και στη ζωή που ζούμε, στην οποία πρέπει όντως να προσπαθούμε, προκαλεί θλίψη και ντροπή.

Ως αποτέλεσμα, επιθυμούμε τη ζωή που μας έχουν υποσχεθεί, αυτή στην οποία δεν απαιτείται προσπάθεια. Την αναζητούμε σε λίστες και αναρτήσεις σε ιστολόγια και tweets ή σε ένα από τα δέκα πράγματα που αν τα κάναμε θα άλλαζαν τη ζωή μας τώρα αμέσως, σε οθόνες, σε συσκευασίες, σε οδηγούς τσέπης και σε προτεινόμενους τρόπους ζωής. Χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Ένας φαύλος κύκλος ψευδαισθήσεων.

Σκεφτείτε αν για παράδειγμα σας άρεσε να χορεύετε σάλσα. Θα έπρεπε να μπορείτε να χορεύετε σάλσα, να ταξιδεύετε, να βολτάρετε καπνίζοντας πούρα Αβάνας και να είστε επιτυχημένοι κάθε μέρα της ζωής σας; Μήπως όντως η δουλειά είναι απλώς μια μεγάλη αδικία που πλήττει τους άθλιους που έχουν κάνει κάτι λάθος; Γιατί να είναι όλα τόσο άδικα; Σε όλοι μας τη ζωή μας λένε με ένα σωρό διαφορετικούς τρόπους ότι είμαστε ξεχωριστοί, γιατί λοιπόν πρέπει να προσπαθούμε ασταμάτητα, να μορφωνόμαστε, να κάνουμε επανεκπαιδεύσεις, να προσπαθούμε να διατηρήσουμε έναν υγιή γάμο, να προσπαθούμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας και να γυμναζόμαστε. Γιατί να είναι αναγκαίο να προσπαθούμε και να εργαζόμαστε σκληρά για να πετύχουμε κάτι – οτιδήποτε – σπουδαίο;

Αυτή είναι μια από τις πιο δύσκολες αυταπάτες στον κόσμο που δύσκολα μπορεί να καταρριφθεί. Δεν είμαστε ξεχωριστοί και πρέπει να προσπαθήσουμε σκληρά αν θέλουμε κάτι. Αυτό δεν είναι καθόλου θλιβερό. Η μόνη ευτυχία, η χαρά και η ομορφιά που δεν είναι προσωρινές, που θα θρέψουν την ψυχή σας και θα σας κάνουν να νιώσετε άνθρωποι και συνδεδεμένοι με τον βαθύτερο πυρήνα σας, βρίσκεται στην συνειδητοποίηση ότι πρέπει πραγματικά να προσπαθήσετε. Καθαρίστε το σπίτι σας. Να είστε ευγενικοί με τους άλλους. Διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας. Οργανώστε τις σκέψεις και τα συρτάρια σας. Ζητήστε βοήθεια όταν τη χρειάζεστε. Τρέξτε, όχι επειδή μια διαφήμιση παπουτσιών έχει ωραιοποιήσει την εμπειρία, όχι επειδή όλοι οι άλλοι έχουν μια εφαρμογή που ανεβάζει το προσωπικό τους ρεκόρ κάθε μέρα, αντίθετα γνωρίζετε ότι θα είναι δύσκολο αλλά και ότι αξίζει τον κόπο. Εξοικονομήστε τα χρήματά σας αντί να αγοράσετε ένα καινούργιο αμάξι που διαφημίζουν παντού. Να τρώτε καλύτερα. Και αντισταθείτε στις συνεχείς υποσχέσεις ότι είστε ξεχωριστοί, ότι σας αξίζει μια εύκολη ζωή και ότι κάποιο πρόβλημα έχετε αν πρέπει να καταβάλετε μόχθο.

Είναι εύκολο να σε έχουν κάνει να πιστέψεις ότι «Είσαι ξεχωριστός και η ζωή σου χρωστάει». Είναι ωστόσο σκληρό να συνειδητοποιήσεις ότι:

«Είσαι άνθρωπος και τίποτα δεν είναι εύκολο». Αλλά προσπάθησε έτσι κι αλλιώς.

Για να γίνω σαφής: Όταν λέω να προσπαθήσετε, δεν εννοώ να ολοκληρώσετε την ανάγνωση αυτού του άρθρου, και μεμιάς να πιάσετε ένα δύσκολο βιβλίο σας την Οδύσσεια του James Joyce, να τα δώσετε όλα και να πάτε να ζήσετε σε ένα κοινόβιο ή να ασχοληθείτε με τη ζωγραφική. Αυτό δεν είναι προσπάθεια, είναι απλώς έμπνευση. Το να προσπαθείς είναι αυτό που κάνεις όταν δεν έχεις έμπνευση.

Το να προσπαθείς είναι αυτό που κάνεις όταν νιώθεις εξαντλημένος. Προσπάθεια είναι το να σηκώνεσαι από το κρεβάτι όταν αισθάνεσαι ότι δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις τη μέρα γιατί παλεύεις με το τέρας της κατάθλιψης. Προσπάθεια είναι μετά από λίγες μέρες αφού καταφέρεις να σηκωθείς να στρώσεις και το κρεβάτι σου. Προσπάθεια είναι μετά από λίγες μέρες αφού καταφέρεις να σηκωθείς, και αφού στη συνέχεια στρώσεις το κρεβάτι σου, να ανοίξεις και το παντζούρι. Προσπάθεια είναι αυτό που ακούγεται στη φωνή κάποιου που δεν μπορεί να τραγουδήσει, κι όμως τραγουδάει.

Αν υπάρχει ένα πράγμα για το οποίο είμαι περήφανη για τον εαυτό μου και για όλους όσοι αγωνίζονται όπως εγώ, είναι το γεγονός ότι προσπαθούμε. Προσπαθούμε να σηκωθούμε από το κρεβάτι ακόμα και όταν μας έλκει πιο πολύ και από τη βαρύτητα. Προσπαθούμε να διαλέξουμε τα πιο κατάλληλα ρούχα για την ημέρα, ακόμη και αν το μόνο που θέλουμε κάθε φορά είναι να μείνουμε με τις πιτζάμες μας. Πιέζουμε τον εαυτό μας να κοινωνικοποιηθεί ακόμα και όταν η απομόνωση μας προσφέρει μεγαλύτερη άνεση. Προσπαθούμε να ζήσουμε ακόμα και αν η ζωή μοιάζει με χάσιμο χρόνου.

Θα ήταν αναμενόμενο και εύκολο να κάνετε κλικ στην επόμενη καρτέλα, να με αγνοήσετε και να με αποκαλέσετε συναισθηματική, γλυκανάλατη ή ότι υπεραναλύω τα πράγματα.

Αλλά σας παρακαλώ, προσπαθήστε.

Δοκιμάστε.

Όσο η γη συνεχίζει να γυρίζει.

Προσπαθήστε ξανά και ξανά.

Και ξανά.

προσπαθείς
Ο Daniel Johnston στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον/ Φωτ.: Ben DeSoto

Δείτε επίσης: Η κρυφή δύναμη του θετικού feedback