Ξαφνικά το πρόσωπο που σε ενδιαφέρει μια καλή ημέρα σταματά να απαντά στα μηνύματα που του στέλνεις. Καθώς είσαι άτομο κατανοητικό, μπορείς να αντιληφθείς ότι όλοι μας έχουμε καθημερινά να αναμετρηθούμε με μια πολύ σκληρή πραγματικότητα: Δουλειά, υπερωρίες, προσωπικά αδιέξοδα και ματαιώσεις, έρχονται να προστεθούν σε ένα βουνό υποχρεώσεων και μικρών γολγοθάδων που πιθανόν να μην αφήνουν χρόνο και ενέργεια για επικοινωνία.
Για τον λόγο αυτό δεν δίνεις πολλή σημασία και πιστεύεις ότι κάποια στιγμή αρκετά σύντομα θα σου απαντήσει. Αλλά αυτό το αρκετά σύντομα παρατείνεται σε ημέρες, εβδομάδες και τελικά σε μήνες. Όσο κι αν εσύ στέλνεις μηνύματα, τηλεφωνείς ή στέλνεις email, εκείνος δεν απαντά ποτέ.
Τι συνέβη; Δυστυχώς, έχεις πέσει θύμα ghosting.
Ως Ghosting ορίζεται η πρακτική του ξαφνικού τερματισμού κάθε επαφής με ένα άτομο χωρίς εξήγηση. Δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά η επικράτησή του είναι συχνή κυρίως στις διαδικτυακές σχέσεις. Σύμφωνα με μια έρευνα του Plenty of Fish, ενός ιστότοπου online dating, το 80% των χρηστών του μεταξύ 18 και 33 ετών έχει ξαναγίνει ghosted στο παρελθόν. Το Ghosting είναι τόσο συνηθισμένο, που το MTV έχει ακόμη και μια εκπομπή, το “Ghosted: Love Gone Missing“, αφιερωμένη στο να βοηθά τα άτομα να επικοινωνήσουν με πρώην συντρόφους τους και να καταλάβουν γιατί εξαφανίστηκαν.
Το άτομο που κάνει το ghosting, ίσως να πιστεύει ότι η αποφυγή άβολων καταστάσεων είναι η καλύτερη λύση. Χωρίς φωνές, δράματα ή δάκρυα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το ghosting μπορεί να πραγματοποιείται όταν κάποιος επικοινωνεί επανειλημμένα και εμμονικά μαζί σου. Για τους φίλους, μπορεί να είναι δύσκολο να πουν σε κάποιον ότι δεν θέλουν να είναι πλέον φίλοι. Ή, μπορεί να συμβαίνει επειδή το άτομο αντιλαμβάνεται τη σχέση ως τοξική. Τελικά μπορεί να μην μάθουμε ποτέτην αλήθεια.
Αυτό που ξέρουμε με βεβαιότητα, είναι ότι το άτομο που κάνει ghosting αποφεύγει την αντιπαράθεση και δεν θέλει να εμπλακεί σε καμία συναισθηματική ένταση. Οι άνθρωποι που κάνουν ghosting μπορεί γενικά να πιστεύουν ότι είναι ευκολότερο να εξαφανιστούν από τη ζωή κάποιου παρά να κάνουν μια ειλικρινή συζήτηση.
«Δεν νομίζω ότι το ghosting αποτελεί κατάλληλη λύση για οτιδήποτε, αλλά μερικές φορές είναι αυτό που χρειάζεται. Μου έχουν κάνει ghosting και έχω κάνει κι εγώ ghosting σε άλλους ανθρώπους, αλλά δεν είμαι περήφανη γι’ αυτό», δήλωσε η Σοφία.
Σε μια μελέτη του 2018, το 25% των ανθρώπων έχει αναφέρει ότι έχει γίνει ghosted από έναν ερωτικό σύντροφο και το 40% των ανθρώπων έχει γίνει ghosted από έναν φίλο. Στην ίδια μελέτη, διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι που έχουν περισσότερο τη νοοτροπία του «πεπρωμένου» απέναντι στη σχέση τους (δηλαδή, ήταν γραφτό να γίνει/το πεπρωμένο μας έφερε κοντά κτλ.) βρίσκουν το ghosting αποδεκτό και το κάνουν ακόμη και οι ίδιοι. Ωστόσο, οι άνθρωποι με νοοτροπία «εξέλιξης», αυτοί που πιστεύουν ότι οι σχέσεις χρειάζονται χρόνο και υπομονή για να εξελιχθούν, βρίσκουν το ghosting ως έναν απαράδεκτο τρόπο τερματισμού μιας σχέσης. Επιπλέον, σε αυτή τη μελέτη, το 22% των ανθρώπων που κάνουν ghosting, έχουν δεχθεί ghosting και οι ίδιοι.
«Έπεσα θύμα ghosting αφού είπα σε κάποιον ότι είχα αρχίσει να νιώθω αισθήματα γι’ αυτόν. Αισθάνομαι ότι οι περισσότεροι από εμάς το έχουν ζήσει τουλάχιστον μια φορά», μου είπε η Ειρήνη, συμπληρώνοντας ότι «Δεν υπάρχει κάποιος απτός λόγος που γίνεται αυτό, είναι περισσότερο ότι τα συναισθήματα του άλλου αλλάζουν στην πορεία της σχέσης, και προχωρά συναισθηματικά χωρίς να μπει στον κόπο να το επικοινωνήσει».
Η αποφυγή/απομάκρυνση αξιολογείται ως ο χειρότερος τρόπος τερματισμού μιας σχέσης, καθώς αφήνει τον αποδέκτη στο σκοτάδι και με περισσότερο άγχος παρά απ’ότι μετά από έναν χωρισμό. Ένας άμεσος χωρισμός, όπως μια ειλικρινή συζήτηση, είναι θεωρώ ο πιο ιδανικός τρόπος για να τερματιστεί μια σχέση. Είναι μια φροντιστική μέθοδος η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις διασφαλίζεις ότι έχεις γνωστοποιήσει στο άλλο άτομο τις προθέσεις σου, και φροντίζεις ότι θα μπορεί πλέον να τις επεξεργαστεί τα συναισθήματα που προκαλεί ένας χωρισμός, είτε αυτά είναι συναισθήματα θυμού, θλίψης, μοναξιάς, ή απόρριψης. Είναι δίκαιο και έστω και σε αυτή την ύστατη στιγμή δείχνεις ότι σέβεσαι τον άλλον. Ότι επικοινωνείτε τελοσπάντων με έναν πολύ ανθρώπινο τρόπο.
«Κατά τη γνώμη μου, το ghosting δείχνει κακή επικοινωνία, αλλά αυτό βαραίνει κυρίως το άτομο που κάνει ghosting. Όποιος κάνει ghosting σε κάποιον άλλον είναι δειλός», δήλωσε ο Παντελής. «Αν και δεν είμαι ο καλύτερος στο να επικοινωνώ τα συναισθήματά μου, είμαι ωστόσο πολύ ειλικρινής. Έτσι, κάθε φορά που χάνω την έλξη για μια σύντροφο ή όταν πρόκειται για φιλίες, τους ενημερώνω ότι τελείωσε και τους δίνω έναν λόγο, μια αιτία που συνέβη αυτό».
Έχω βιώσει και εγώ η ίδια την εμπειρία του ghosting. Όταν στην πρώτη τάξη του λυκείου ο επί πέντε χρόνια «καλύτερός μου φίλος» σταμάτησε ξαφνικά κάθε επικοινωνία μαζί μου. Στην τάξη, άλλαξε θρανίο και κάθισε μακριά μου, με απέφευγε στο μεσημεριανό διάλειμμα και αρνιόταν κατ’ εξακολούθηση να μου μιλήσει.
Τις πρώτες μέρες ήμουν μπερδεμένη και πληγωμένη. Σκέφτηκα ότι αν ήθελε να μου πει κάτι σημαντικό, θα το έκανε. Του έδωσα χρόνο. Αλλά όταν πέρασαν τρεις εβδομάδες, ήξερα την αλήθεια. Την υπόλοιπη χρονιά την πέρασα αμφισβητώντας την αξία μου, την ταυτότητά μου και σχεδόν τα πάντα για τον εαυτό μου.
Μου πήρε δύο χρόνια για να σταματήσω να θρηνώ για μια φιλία που πέθανε. Και μου πήρε τρία χρόνια για να συνειδητοποιήσω επιτέλους ότι δεν έφταιγα εγώ για το ghosting που δέχτηκα.
Κάθε φορά που βλέπω τον πρώην φίλο στο δρόμο, ή όπως τις προάλλες, στο λεωφορείο, η αίσθηση του πόνου και της απογοήτευσης αναζωπυρώνεται. Κάποια μέρα θα ξεχάσω αυτόν τον πρώην φίλο και η πληγή που άφησε θα σταματήσει να πονάει.
Είναι πιθανό, κάποια στιγμή στη ζωή σας, να έχετε ακούσει για τον Πολωνό κοινωνιολόγο Zygmunt Bauman και την έννοια της «ρευστής αγάπης». Η έκφραση δεν μπορεί να είναι πιο εύστοχη: ρευστή αγάπη, μια εικόνα που αποτελεί την τέλεια μεταφορά για ένα σύνηθες φαινόμενο της κοινωνίας μας: την προσωρινότητα των συναισθηματικών σχέσεων. Οι δεσμοί που δημιουργούνται στην εποχή μας είναι εξαρχής χαλαροί, ώστε να μπορούν να λύνονται εύκολα, γρήγορα και δίχως πόνο, κάθε φορά που αλλάζουν οι περιστάσεις. Η κεντρική μορφή της ρευστής μοντέρνας εποχής μας είναι ακριβώς ο άνθρωπος χωρίς μόνιμους, σταθερούς, διαρκείς, ανθεκτικούς δεσμούς, γεγονός που, αφενός, τον οδηγεί σε μια απελπισμένη αναζήτηση ταυτότητας, αυτοπροσδιορισμού και αυτοκατάφασης, και, αφετέρου, του προκαλεί βαθύ αίσθημα ανασφάλειας. Ο θρίαμβος του ατομικισμού μας καθιστά ανίκανους να εμπιστευόμαστε και να δεσμευόμαστε, βουτηγμένοι στον κομφορμισμό και το φόβο.
Το ghosting είναι επίσης ένα παρακλάδι αυτής της παθολογίας της εποχής μας. Είναι χαρακτηριστικό της κοινωνίας της πληροφορίας και της κατανάλωσης στην οποία βρισκόμαστε. Οι άνθρωποι δίνουν μεγαλύτερη αξία στην παρούσα εμπειρία, στην ελευθερία χωρίς κανενός είδους δεσμό , στην κατανάλωση και στην άμεση ικανοποίηση των σωματικών και πνευματικών τους αναγκών. Καταναλώνουμε ανθρώπους και συναισθήματα όπως ακριβώς καταναλώνουμε προϊόντα. Οτιδήποτε δεν ανταποκρίνεται στην απαίτηση της αμεσότητας αυτής, απορρίπτεται μεμιάς, με την πεποίθηση ότι το κάνουμε δικαιωματικά και χωρίς να αναλαμβάνουμε την οποιαδήποτε ευθύνη εξήγησης για πιο λόγο αποφασίσαμε να απομακρυνθούμε.
Η ρευστή αγάπη λοιπόν, αναφέρεται στην ευθραυστότητα των συναισθηματικών δεσμών, υπαινίσσεται την ανάγκη να μην δημιουργούμε βαθιές συναισθηματικές ρίζες με τους ανθρώπους που συναντάμε στη ζωή μας, προκειμένου να παραμείνουμε συναισθηματικά αποστασιοποιημένοι και να μπορέσουμε έτσι να προσαρμοστούμε στο συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον της εποχής μας. Ωστόσο, η ρευστή αγάπη δεν αναφέρεται μόνο στις σχέσεις μας με τους άλλους, αλλά και στη σχέση μας με τον εαυτό μας, διότι ο Bauman θεωρεί ότι ζούμε σε μια κουλτούρα που διακρίνεται για τη «ρευστότητα της αγάπης του εαυτού». Οι άνθρωποι αποδεικνύονται ανώριμοι και δεν μπορούν να διαχειριστούν την ευθύνη. Δεν μπορούν να λειτουργήσουν ως ενήλικες και να κάνουν μια ειλικρινή, ανοιχτή συζήτηση για τον τερματισμό μιας σχέσης. Αντ’ αυτού, το βάζουν στα πόδια σαν εγκληματίες.
Αν και μάλλον αυτά τα περιστατικά μας αφήνουν βαθιά τραύματα, θα πω ότι ακόμα πιο σημαντικό από αυτό είναι το γεγονός ότι διαρρηγνύει την εμπιστοσύνη μας στους ανθρώπους, αλλά όχι η πίστη μας, ή η ελπίδα μας. Κάθε φορά που κάνω έναν νέο φίλο ελπίζω ότι είναι αρκετά ώριμος και ηθικός, για να επικοινωνήσει αν κάτι δεν πάει καλά. Εξάλλου, αυτό είναι το σημαντικό, να διατηρούμε την πίστη μας στους ανθρώπους. Κι αυτή την ελπίδα δεν μπορεί να μας την στερήσει κανείς!
Δείτε επίσης: Ρευστή εποχή, ρευστή αγάπη: Ο άνθρωπος χωρίς μόνιμους, σταθερούς, διαρκείς κι ανθεκτικούς δεσμούς
Ξαφνικά το πρόσωπο που σε ενδιαφέρει μια καλή ημέρα σταματά να απαντά στα μηνύματα που του στέλνεις. Καθώς είσαι άτομο κατανοητικό, μπορείς να αντιληφθείς ότι όλοι μας έχουμε καθημερινά να αναμετρηθούμε με μια πολύ σκληρή πραγματικότητα: Δουλειά, υπερωρίες, προσωπικά αδιέξοδα και ματαιώσεις, έρχονται να προστεθούν σε ένα βουνό υποχρεώσεων και μικρών γολγοθάδων που πιθανόν να μην αφήνουν χρόνο και ενέργεια για επικοινωνία.
Για τον λόγο αυτό δεν δίνεις πολλή σημασία και πιστεύεις ότι κάποια στιγμή αρκετά σύντομα θα σου απαντήσει. Αλλά αυτό το αρκετά σύντομα παρατείνεται σε ημέρες, εβδομάδες και τελικά σε μήνες. Όσο κι αν εσύ στέλνεις μηνύματα, τηλεφωνείς ή στέλνεις email, εκείνος δεν απαντά ποτέ.
Τι συνέβη; Δυστυχώς, έχεις πέσει θύμα ghosting.
Ως Ghosting ορίζεται η πρακτική του ξαφνικού τερματισμού κάθε επαφής με ένα άτομο χωρίς εξήγηση. Δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά η επικράτησή του είναι συχνή κυρίως στις διαδικτυακές σχέσεις. Σύμφωνα με μια έρευνα του Plenty of Fish, ενός ιστότοπου online dating, το 80% των χρηστών του μεταξύ 18 και 33 ετών έχει ξαναγίνει ghosted στο παρελθόν. Το Ghosting είναι τόσο συνηθισμένο, που το MTV έχει ακόμη και μια εκπομπή, το “Ghosted: Love Gone Missing“, αφιερωμένη στο να βοηθά τα άτομα να επικοινωνήσουν με πρώην συντρόφους τους και να καταλάβουν γιατί εξαφανίστηκαν.
Το άτομο που κάνει το ghosting, ίσως να πιστεύει ότι η αποφυγή άβολων καταστάσεων είναι η καλύτερη λύση. Χωρίς φωνές, δράματα ή δάκρυα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το ghosting μπορεί να πραγματοποιείται όταν κάποιος επικοινωνεί επανειλημμένα και εμμονικά μαζί σου. Για τους φίλους, μπορεί να είναι δύσκολο να πουν σε κάποιον ότι δεν θέλουν να είναι πλέον φίλοι. Ή, μπορεί να συμβαίνει επειδή το άτομο αντιλαμβάνεται τη σχέση ως τοξική. Τελικά μπορεί να μην μάθουμε ποτέτην αλήθεια.
Αυτό που ξέρουμε με βεβαιότητα, είναι ότι το άτομο που κάνει ghosting αποφεύγει την αντιπαράθεση και δεν θέλει να εμπλακεί σε καμία συναισθηματική ένταση. Οι άνθρωποι που κάνουν ghosting μπορεί γενικά να πιστεύουν ότι είναι ευκολότερο να εξαφανιστούν από τη ζωή κάποιου παρά να κάνουν μια ειλικρινή συζήτηση.
«Δεν νομίζω ότι το ghosting αποτελεί κατάλληλη λύση για οτιδήποτε, αλλά μερικές φορές είναι αυτό που χρειάζεται. Μου έχουν κάνει ghosting και έχω κάνει κι εγώ ghosting σε άλλους ανθρώπους, αλλά δεν είμαι περήφανη γι’ αυτό», δήλωσε η Σοφία.
Σε μια μελέτη του 2018, το 25% των ανθρώπων έχει αναφέρει ότι έχει γίνει ghosted από έναν ερωτικό σύντροφο και το 40% των ανθρώπων έχει γίνει ghosted από έναν φίλο. Στην ίδια μελέτη, διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι που έχουν περισσότερο τη νοοτροπία του «πεπρωμένου» απέναντι στη σχέση τους (δηλαδή, ήταν γραφτό να γίνει/το πεπρωμένο μας έφερε κοντά κτλ.) βρίσκουν το ghosting αποδεκτό και το κάνουν ακόμη και οι ίδιοι. Ωστόσο, οι άνθρωποι με νοοτροπία «εξέλιξης», αυτοί που πιστεύουν ότι οι σχέσεις χρειάζονται χρόνο και υπομονή για να εξελιχθούν, βρίσκουν το ghosting ως έναν απαράδεκτο τρόπο τερματισμού μιας σχέσης. Επιπλέον, σε αυτή τη μελέτη, το 22% των ανθρώπων που κάνουν ghosting, έχουν δεχθεί ghosting και οι ίδιοι.
«Έπεσα θύμα ghosting αφού είπα σε κάποιον ότι είχα αρχίσει να νιώθω αισθήματα γι’ αυτόν. Αισθάνομαι ότι οι περισσότεροι από εμάς το έχουν ζήσει τουλάχιστον μια φορά», μου είπε η Ειρήνη, συμπληρώνοντας ότι «Δεν υπάρχει κάποιος απτός λόγος που γίνεται αυτό, είναι περισσότερο ότι τα συναισθήματα του άλλου αλλάζουν στην πορεία της σχέσης, και προχωρά συναισθηματικά χωρίς να μπει στον κόπο να το επικοινωνήσει».
Η αποφυγή/απομάκρυνση αξιολογείται ως ο χειρότερος τρόπος τερματισμού μιας σχέσης, καθώς αφήνει τον αποδέκτη στο σκοτάδι και με περισσότερο άγχος παρά απ’ότι μετά από έναν χωρισμό. Ένας άμεσος χωρισμός, όπως μια ειλικρινή συζήτηση, είναι θεωρώ ο πιο ιδανικός τρόπος για να τερματιστεί μια σχέση. Είναι μια φροντιστική μέθοδος η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις διασφαλίζεις ότι έχεις γνωστοποιήσει στο άλλο άτομο τις προθέσεις σου, και φροντίζεις ότι θα μπορεί πλέον να τις επεξεργαστεί τα συναισθήματα που προκαλεί ένας χωρισμός, είτε αυτά είναι συναισθήματα θυμού, θλίψης, μοναξιάς, ή απόρριψης. Είναι δίκαιο και έστω και σε αυτή την ύστατη στιγμή δείχνεις ότι σέβεσαι τον άλλον. Ότι επικοινωνείτε τελοσπάντων με έναν πολύ ανθρώπινο τρόπο.
«Κατά τη γνώμη μου, το ghosting δείχνει κακή επικοινωνία, αλλά αυτό βαραίνει κυρίως το άτομο που κάνει ghosting. Όποιος κάνει ghosting σε κάποιον άλλον είναι δειλός», δήλωσε ο Παντελής. «Αν και δεν είμαι ο καλύτερος στο να επικοινωνώ τα συναισθήματά μου, είμαι ωστόσο πολύ ειλικρινής. Έτσι, κάθε φορά που χάνω την έλξη για μια σύντροφο ή όταν πρόκειται για φιλίες, τους ενημερώνω ότι τελείωσε και τους δίνω έναν λόγο, μια αιτία που συνέβη αυτό».
Έχω βιώσει και εγώ η ίδια την εμπειρία του ghosting. Όταν στην πρώτη τάξη του λυκείου ο επί πέντε χρόνια «καλύτερός μου φίλος» σταμάτησε ξαφνικά κάθε επικοινωνία μαζί μου. Στην τάξη, άλλαξε θρανίο και κάθισε μακριά μου, με απέφευγε στο μεσημεριανό διάλειμμα και αρνιόταν κατ’ εξακολούθηση να μου μιλήσει.
Τις πρώτες μέρες ήμουν μπερδεμένη και πληγωμένη. Σκέφτηκα ότι αν ήθελε να μου πει κάτι σημαντικό, θα το έκανε. Του έδωσα χρόνο. Αλλά όταν πέρασαν τρεις εβδομάδες, ήξερα την αλήθεια. Την υπόλοιπη χρονιά την πέρασα αμφισβητώντας την αξία μου, την ταυτότητά μου και σχεδόν τα πάντα για τον εαυτό μου.
Μου πήρε δύο χρόνια για να σταματήσω να θρηνώ για μια φιλία που πέθανε. Και μου πήρε τρία χρόνια για να συνειδητοποιήσω επιτέλους ότι δεν έφταιγα εγώ για το ghosting που δέχτηκα.
Κάθε φορά που βλέπω τον πρώην φίλο στο δρόμο, ή όπως τις προάλλες, στο λεωφορείο, η αίσθηση του πόνου και της απογοήτευσης αναζωπυρώνεται. Κάποια μέρα θα ξεχάσω αυτόν τον πρώην φίλο και η πληγή που άφησε θα σταματήσει να πονάει.
Είναι πιθανό, κάποια στιγμή στη ζωή σας, να έχετε ακούσει για τον Πολωνό κοινωνιολόγο Zygmunt Bauman και την έννοια της «ρευστής αγάπης». Η έκφραση δεν μπορεί να είναι πιο εύστοχη: ρευστή αγάπη, μια εικόνα που αποτελεί την τέλεια μεταφορά για ένα σύνηθες φαινόμενο της κοινωνίας μας: την προσωρινότητα των συναισθηματικών σχέσεων. Οι δεσμοί που δημιουργούνται στην εποχή μας είναι εξαρχής χαλαροί, ώστε να μπορούν να λύνονται εύκολα, γρήγορα και δίχως πόνο, κάθε φορά που αλλάζουν οι περιστάσεις. Η κεντρική μορφή της ρευστής μοντέρνας εποχής μας είναι ακριβώς ο άνθρωπος χωρίς μόνιμους, σταθερούς, διαρκείς, ανθεκτικούς δεσμούς, γεγονός που, αφενός, τον οδηγεί σε μια απελπισμένη αναζήτηση ταυτότητας, αυτοπροσδιορισμού και αυτοκατάφασης, και, αφετέρου, του προκαλεί βαθύ αίσθημα ανασφάλειας. Ο θρίαμβος του ατομικισμού μας καθιστά ανίκανους να εμπιστευόμαστε και να δεσμευόμαστε, βουτηγμένοι στον κομφορμισμό και το φόβο.
Το ghosting είναι επίσης ένα παρακλάδι αυτής της παθολογίας της εποχής μας. Είναι χαρακτηριστικό της κοινωνίας της πληροφορίας και της κατανάλωσης στην οποία βρισκόμαστε. Οι άνθρωποι δίνουν μεγαλύτερη αξία στην παρούσα εμπειρία, στην ελευθερία χωρίς κανενός είδους δεσμό , στην κατανάλωση και στην άμεση ικανοποίηση των σωματικών και πνευματικών τους αναγκών. Καταναλώνουμε ανθρώπους και συναισθήματα όπως ακριβώς καταναλώνουμε προϊόντα. Οτιδήποτε δεν ανταποκρίνεται στην απαίτηση της αμεσότητας αυτής, απορρίπτεται μεμιάς, με την πεποίθηση ότι το κάνουμε δικαιωματικά και χωρίς να αναλαμβάνουμε την οποιαδήποτε ευθύνη εξήγησης για πιο λόγο αποφασίσαμε να απομακρυνθούμε.
Η ρευστή αγάπη λοιπόν, αναφέρεται στην ευθραυστότητα των συναισθηματικών δεσμών, υπαινίσσεται την ανάγκη να μην δημιουργούμε βαθιές συναισθηματικές ρίζες με τους ανθρώπους που συναντάμε στη ζωή μας, προκειμένου να παραμείνουμε συναισθηματικά αποστασιοποιημένοι και να μπορέσουμε έτσι να προσαρμοστούμε στο συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον της εποχής μας. Ωστόσο, η ρευστή αγάπη δεν αναφέρεται μόνο στις σχέσεις μας με τους άλλους, αλλά και στη σχέση μας με τον εαυτό μας, διότι ο Bauman θεωρεί ότι ζούμε σε μια κουλτούρα που διακρίνεται για τη «ρευστότητα της αγάπης του εαυτού». Οι άνθρωποι αποδεικνύονται ανώριμοι και δεν μπορούν να διαχειριστούν την ευθύνη. Δεν μπορούν να λειτουργήσουν ως ενήλικες και να κάνουν μια ειλικρινή, ανοιχτή συζήτηση για τον τερματισμό μιας σχέσης. Αντ’ αυτού, το βάζουν στα πόδια σαν εγκληματίες.
Αν και μάλλον αυτά τα περιστατικά μας αφήνουν βαθιά τραύματα, θα πω ότι ακόμα πιο σημαντικό από αυτό είναι το γεγονός ότι διαρρηγνύει την εμπιστοσύνη μας στους ανθρώπους, αλλά όχι η πίστη μας, ή η ελπίδα μας. Κάθε φορά που κάνω έναν νέο φίλο ελπίζω ότι είναι αρκετά ώριμος και ηθικός, για να επικοινωνήσει αν κάτι δεν πάει καλά. Εξάλλου, αυτό είναι το σημαντικό, να διατηρούμε την πίστη μας στους ανθρώπους. Κι αυτή την ελπίδα δεν μπορεί να μας την στερήσει κανείς!
Δείτε επίσης: Ρευστή εποχή, ρευστή αγάπη: Ο άνθρωπος χωρίς μόνιμους, σταθερούς, διαρκείς κι ανθεκτικούς δεσμούς
